Tô Lâm bị đề nghị trừng phạt theo Đạo luật Magnitsky (VOA tiếng Việt)

Các t chc, gm Phóng viên Không Biên gii (RSF), Article 19, Vit Tân và Hi Anh em Dân ch, thúc gic Liên Hiệp Châu Âu, Quc hi M, Anh và Canada áp dng các chế tài chng lông Lâm và Chánh án Tòa án Nhân dân Ti cao Nguyn Hòa Bình, mà h cho là đã "vi phm nhân quyn nghiêm trng trong nhiu năm qua". 


Vì sao B trưởng Tô Lâm b đ ngh trng pht theo Đo lut Magnitsky Toàn cu ?

Chiến dch do 10 t chc vđng nhân quyn quc tế pháđng kêu gi các chính ph phương Tâáp dng Đo lut Magnitsky Toàn cđ chế tài hai ủy viên B Chính tr cĐảng cộng sản, trong đó có B trưởng Công an Tô Lâm

Các t chc, gm Phóng viên Không Biên gii (RSF), Article 19, Vit Tân và Hi Anh em Dân ch, thúc gic Liên Hiệp Châu Âu, Quc hi M, Anh và Canada áp dng các chế tài chng lông Lâm và Chánh án Tòa án Nhân dân Ti cao Nguyn Hòa Bình, mà h cho là đã "vi phm nhân quyn nghiêm trng trong nhiu năm qua".

"Trong mt thp k qua, các quan chc chính ph Vit Nam tiếp tc siết cht t do ngôn lun và nhm mc tiêđến các nhà báo công dân và nhng nhà hođng, làm tăng đáng k vi phm nhân quyn", các t chc viết trong mt báo cáđượđưa ra cho chiến dch này. "Các lut, chng hn như đo lut Magnitsky, cho phéáđt các bin pháp trng phđi vi các chính ph vi phm nhân quyn nghiêm trng".

Ông Lâm, cùng vông Bình, b cáo buc chu trách nhim cho vi"đàáp, tn công bo lc và bt gi hơn 300 tù nhân lương tâm" và "2.000 trường hp các nhà bđng chính kiến b sách nhiu" v" ít nht 500 v đánh đp tù nhân bi lc lượng công an do h điđng". Trong mthnh nguyn thư đưa ra cho chiến dch này, các t chc còn cho rng hai ủy viên B chính tr cũng chu trách nhiđi v"nhng v tra tn tù nhân, sách nhiu người thân, trit h kinh tế và can thiđưđến nhng phiên tòa bt công".

Mt h sơ chng c hành vi "vi phm nhân quyn" ca B trưởng Lâm và Chánh án Bình cùng mt báo cáo v tình trng Tù nhân Lương tâm Vit Nam 2021, do 10 t chc phi hp thc hin, đã được trao cho các gii chc Liên Hiệp Châu Âu hôm 27/10.

Trong phn cáo buđi vông Lâm, người gi chc B trưởng Công an t năm 2010, các t chc cho rng vi tư cách là ngườđng đu ca cái gi là "cơ quan siêu b"  Vit Nam, v b trưởng nà"có th can thip vào mi t chc hành chính cĐảng cộng sản Vit Nam" cũng như "có th can thip vào các cuđiu tra ca Cơ quan An ninh Điu tra, các lnh truy t ca Vin kim sát, và thm chí c th tc ca Tòa án".

B Công an công Lâm cũng là nơi qun lý và thc thi các chính sách ti các nhà tù và tri giam trên toàn Vit Nam. Đã có nhng trường hp b đánh đp hoc tra tn trong các tri giam được ghi nhn, gm các nhà hođng như Nguyn Chí Tuyến, Lã Vit Dũng và Nguyn VăĐài, hay các trường hp chết trong tù như Đinh Đăng Đnh và Hunh Anh Trí. Các trường hp nàđược nêu trong báo cáo ca 10 t chc và cũng đã được các t chc nhân quyn quc tế lên tiếng trướđây.

Theo mt báo cáo ca chính ph Đđược các t chc trích dn, b Công an công Lâm còn chu trách nhim trong v bt cóc Trnh Xuân Thanh hi năm 2017, dn ti cuc khng hong ngoi giao ti t nht trong lch s giĐc và Vit Nam khi Berlin xem đó là mt s vi phm nghiêm trng lut pháp quc tế tĐc.

T các phân tích v v trí, vai trò và trách nhim ca ngườđng đu B Công an, các t chc kết lun rng ông Lâ"phi chu trách nhim v tt c nhng vi phm nhân quy Vit Nam trong ít nht 10 năm (2010-2020) theo Đo lut Magnitsky".

Tương t, các t chc này cũng cáo buông Bình, trong 10 năm gi chc v cao nht ca Vin Kim sát và Tòa án Ti cao, đã "pht l nhng khiếu nn ca người dâđi vi s sách nhiu và bt công ca cnh sát trong các phiên toà" và dưới s ch đo công, "các bn cáo trng cũng như các bán dành cho các nhà hođng dân ch và nhân quyđược viết ra theo nhng h sơ điu tra ca công an". Theo thng kê ca Mng lưới Nhân quyn Vit Nam và D án 88, có ít nht 352 người b kếán trong vòng 10 năm qua ch vì thc thi các quyn t do cơ bn ca con ngườđược ghi trong Hiến pháp Vit Nam.

Các t chc này cho rng ông Bình đã "biến tòa án thành mt công c quyn lc hơn cho vic duy trì các sđt chính tr và các chính sách nhm duy trì s thng tr cĐảng cộng sản chng li nhng người dám lên tiếng phđi". Do đó, theo 10 t chc này, ông Bình cn phi chu trách nhim và cũng b đ ngh áp lut Magnitsky.

Các cuc gi ca VOA ti B Công an và Tòa án Nhân dân Ti cao đ xin bình lun trước nhng cáo buc mà 10 t chđưa ra không được hđáp. B Ngoi giao  Hà Ni luôn phn bác các ch trích v h sơ nhân quyn yếu kém ca Vit Nam t các t chc và chính ph quc tế. Người phát ngôn ca b này thường khng đnh rng các quyn cơ bn ca người dân trong nướđượđm bo và rng ch có nhng người vi phm lut pháp mi b bt gi hay b tù  Vit Nam.

"Vi tư cách là b trưởng Công an và Chánh án, ông Tô Lâm và ông Nguyn Hòa Bình đã không b trng pht vì các hành vi tn công vào xã hi dân s không th chp nhđược này quá lâu ri", ông Matthew Bugher, ngườđng đu Chương trình Châu Á ca Article 19, có tr s  London ca Anh, nhđnh vi VOA. Theo ông Bugher, s đàáp ca các quan chc Vit Nam đi vi nhng tiếng nóđc lp không có du hiu suy gim ti quc gia Đông Nam Á.

Còn theo ông Daniel Bastard ca RSF, có tr s  Paris ca Pháp, các quyếđnh cũng như nhng hành đng trong quá kh công Lâm và ông Bình "trc tiếp dn ti vic bt gi và kếán hàng chc nhà báo và nhng blogger vì nói lên s tht".

"Vì vy (ông Lâm và ông Bình) nêđược coi là nhng k săn mi hung d ca t do báo chí", ông Bastard nói vi VOA qua email. "Hai quan chc này nên b trng pht thích đáng vì hành vi vi phm nhân quyn ca hđ hành vi sai trái ca h không lp li".

Có th trng phđược Tô Lâm ?

Đo lut Magnitsky, ban đu là nhm trng pht các quan chc ca Nga có liên quan ti cái chết ca lut sư thuế người Nga Sergei Magnitsky ti mt nhà tù  Moscow vào năm 2009, được quc hi M thông qua vào tháng 12/2012. Đo lu"Chu trách nhim v Nhân quyn Toàn cu Magnitsky", hay Magnitsky Act, sau đó đượáp dng trên toàn cu t năm 2016, trong đó quy đnh chế tài vi các cá nhân mà Hoa K cho là vi phm nhân quyn trên toàn thế gii. Theo đó chính ph M được phép trng pht nhng ngườđược xem là vi phm nhân quyn hay tham nhũng, phong to tài sn ca h ti M và cm h bước chân vào lãnh th Hoa K.

Theo sau M, Canada và Anh vào năm 2018 cũng đã thông qua đo lut này. Liên Hiệp Châu Âu  sau nhiu vđng bn b ca các t chc phi chính ph v nhân quyn, công lý và chng tham nhũng  cũng đã bđáp dng Đo lut Magnitsky Toàn cu vào tháng 12 năm ngoái. Trong khi đó, giđu tranh vì nhân quyn trong nhiu năm qua cũng đang vđng đ đo lut Magnitsky được ban hành và áp dng tÚc.

Ông Trn Sơn, ngườđi diĐng Vit Tâđến tr s ca Cơ quan Ngoi giao ca EU (EEAS) ti Bruxelles  B đ np h sơ và báo cáđ xut Liên Hiệp Châu Âu trng phông Lâm và ông Bình theo lut Magnitsky Toàn cu, cho VOA biết rng trong nhng tháng ti các t chc này s tiến hành các bước tương t ti M, Canada và Úc, khi lut Magnitsky được thông qua tđây.

"Chúng tôi biết rng trng pht mt ngườđang gi chc v khá cao trong b máy (chính quyn Vit Nam) không phi là d nhưng các t chđng ký tên, 10 t chc, đã đng ý vi nhau là mình phi lên tiếng vì trách nhim ca (ông) Tô Lâm rt là cao trong s đàáp", ông Sơn nói. "Không biết tiến trình s đi tđâu và không biết là các quc gia có sn sàng trng pht mt người như vy hay không nhưng chúng tôi có bn phn phi lên tiếng. Có được kết qu ngay bây gi hay là sau đó hay vài năm na không thành vđ lm mà cái quan trng là phi vch trn trách nhim công (Lâm) bng giy trng mđen, ghi vào trong s ca các nước Tây phương khi h đi thoi vi Vit Nam".

Mđi din ca EEAS cho biết rng cơ quan này không bình lun v tiến trình ni b hay tình trng ca bt k quy trình th chế nào, khi tr li yêu cu bình lun ca VOA v vic liu EU có áp dng chế tài theo lut Magnitsky đi vông Lâm và ông Bình hay không. Đi din này cho biết qua email rng i din cp cao và/hoc các Quc gia thành viên (ca EU) s đ xut danh sách theo các bin pháp hn chế ca EU đ Hđng (Liên Hiệp Châu Âu) quyếđnh theo cáđiu khon hiước hin hành".

"Tôi nghĩ rng các nhà chc trách ca Liên Hiệp Châu Âu, Canada, Anh và M có mt cơ hi tuyt vđ cho thy rng h vđược thúđy bi các nguyên tc ph quát như nhân quyn và t do báo chí", ông Bastard nói. "H nên nm bt cơ hi nàđ áđt các bin pháp trng phđi vi hai cá nhâđã chà đp lên các giá tr ph quáđó. Nếu không làm như vy thì s là mt du hiu xu cho cuc chiến toàn cu vì dân ch".

Đây không phi là lđu tiên các quan chc ca Vit Nam b đ ngh trng pht theo đo lut Magnitsky.

Vào tháng 12 năm ngoái, mt nhóm các dân biu Quc hi M đã thúc gic B Ngoi giao và B Tài chính Hoa K áp dng lut Magnitsky toàn cđể chế tài các thành viên ca lc lượng công an Hà Tĩnh tham gia "tra tn" nhà báo công dân và nhà hođng môi trường Nguyn Văn Hoá, hiđang th án 7 năm tù  Vit Nam vi ti danh "tuyên truyn chng phá nhà nước".

Thượng ngh sĩ Hoa K John Cornyn hi tháng 8 va qua cũng đã kêu gi Ngoi trưởng Anthony Blinken có các bin pháp mnh m v nhân quytrong khi thương tho hp tác vi Vit Nam. Thượng ngh sĩ này còn kêu gáp dng bin pháp chế tài theo lut Magnitsky toàn cđi vi các cá nhân vi phm nhân quyn trm trng  Vit Nam.

Nguồn : VOA, 26/11/2021