Vật giá gia tăng và ‘bòn khố rách sắm dù, sơn kiệu’ (Trân Văn)

Theo tính toán của giới am tường hoạt động kinh doanh xăng dầu, các loại thuế và phí chiếm khoảng 64% giá bán xăng dầu tại Việt Nam (2).

Vì sao chính phủ Việt Nam thản nhiên chọn cách hành xử khác hẳn thiên hạ trong cơn bão giá ?

Chính phủ Việt Nam lại vừa yêu cầu các bộ hữu trách như Công thương, Tài chính nghiên cứu, đề xuất biện pháp giảm giá xăng dầu. Chỉ đạo lần này là kết quả từ cuộc họp mới nhất với lãnh đạo chính quyền các địa phương (1). Không biết đây là lần thứ bao nhiêu chính phủ Việt Nam yêu cầu như thế vì không thể đếm xuể số lần chính phủ thể hiện sự quan tâm đối với giá xăng dầu, đặc biệt từ khi giá xăng dầu trên thị trường thế giới leo thang do tác động của cuộc chiến Nga – Ukraine.

Cứ dùng Google với từ khóa "chỉ đạo+giá xăng dầu" sẽ thấy vô số kết quả. Nếu có thời gian tha hồ đếm và đọc, còn nếu thử đọc và đối chiếu ắt sẽ nhận ra vài điểm thú vị, ví dụ, trong việc ngăn chặn tác hại của giá xăng dầu thăng thiên đối với cả quốc kế lẫn dân sinh, dường như Bộ Công thương và Bộ Tài chính không thuộc chính phủ. Vì hai cơ quan này độc lập với chính phủ nên chính phủ chỉ đệ đạt yêu cầu cả hai phải xem xét, suy tính giải pháp rồi thông báo với chính phủ để chính phủ tham khảo !

Ai cũng biết, sở dĩ giá xăng dầu tại Việt Nam cao ngất ngưởng vì ngoài yếu tố giá xăng dầu trên thị trường thế giới tăng vọt, xăng dầu tại Việt Nam còn phải cõng hàng chục loại thuế và phí, trong đó có những loại thuế và phí hết sức vô lý như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường đối với xăng sinh học, phí định mức, phí lợi nhuận định mức. Theo tính toán của giới am tường hoạt động kinh doanh xăng dầu, các loại thuế và phí chiếm khoảng 64% giá bán xăng dầu tại Việt Nam (2).

Do chính phú "tọa thủ bàng quan" về giá xăng dầu, tất cả các giới ở Việt Nam bị đẩy vào thế phải vật lộn với tình trạng giá cả các loại hàng hóa, dịch vụ tăng vọt bởi tác động của giá xăng dầu. Bất kể doanh nhân khắp nơi kêu cứu (3), dân chúng rên xiết vì "bão giá", thậm chí ngay cả Nhân Dân – cơ quan ngôn luận của Ban chấp hành Trung ương đảng – cũng không thể làm ngơ trước hiện trạng nhiều đồng bào "khổ hơn cả giai đoạn dịch bệnh" (4), chính phủ vẫn kiên quyết duy trì vai trò "quan sát viên" !

***

Dẫu giá xăng dầu biến động theo hướng nguy hại cho kinh tế, dân sinh là tình trạng chung trên toàn cầu nhưng hiếm có quốc gia nào mà chính phủ "tọa thủ bàng quan", chỉ muốn duy trì vai trò "quan sát viên" như Việt Nam. Do KBS (Korean Broadcasting System – Hệ thống Phát thanh Truyền hình Quốc gia của Nam Hàn) có trang web bằng Việt ngữ, trang web này không bị ngăn chặn truy cập, người Việt nên truy cập vào website ấy để xem xét, so sánh chính phủ khác hành động thế nào.

Hồi thượng tuần tháng này, ông Yoon Suk-yeol – tân Tổng thống Nam Hàn đã triệu tập "Hội nghị khẩn cấp về Kinh tế- Dân sinh lần thứ nhất". Ở hội nghị đó, ông Yoon công bố "Phương án ổn định dân sinh nhằm giảm nhẹ gánh nặng vật giá gia tăng" với những biện pháp hết sức cụ thể : Miễn thuế nhập cảng bảy mặt hàng là thịt bò, thịt gà, sữa bột, hành lá, hạt cà phê vốn có mức thuế nhập cảng dao động từ 10% đến 176%.Thịt heo vốn đã được miễn thuế nhập khẩu, sẽ được bổ sung thêm hạn ngạch để tiếp tục miễn thuế.

Ngoài việc miễn thuế nhập cảng cho các loại thịt, để gia tăng nguồn cung, kiềm chế giá cả vì lạm phát, nâng đỡ nông dân nuôi heo, chính phủ Nam Hàn loan báo hỗ trợ chi phí giết mổ heo là 20.000 Won (15 Mỹ kim)/con trong sáu tuần và nhận trách nhiệm quản lý cung cầu nông sản : Mở kho dự trữ nông sản để bình ổn giá những loại nông sản đang tăng giá, gia tăng nhập cảng nông sản từ Trung Quốc, Nhật. Cấp thêm 50 tỷ won (38,4 triệu Mỹkim) để giảm giá các loại nông sản,thủy sản.

Trong phương án vừa đề cập, chính phủ Nam Hàn loan báo bổ sung thêm các biện pháp hỗ trợ cho tầng lớp yếu thế đang gặp khó khăn vì giá cả gia tăng :Tăng mức hỗ trợ tiền điện và gas từ tháng 10. Giảm giá bán ngũ cốc cho các gia đình nghèo và cận nghèo từ tháng 8 tới hết năm nay. Nâng mức hỗ trợ tã, sữa cho các gia đình nghèo và cận nghèo, cha hoặc mẹ đơn thân, gia đình có trẻ dưới hai tuổi và người tàn tật.Hạ lãi suất cho vay từ 1,5% xuống 1% cho tầng lớp thu nhập thấp. Tăng số tiễn hỗ trợ cho vay lãi suất thấp...

Tân Tổng thống Nam Hàn cam kết với dân chúng rằng, mỗi ngày, chính phủ của ông ta sẽ kiểm tra xu hướng cung cầu và giá cả các mặt hàng thực phẩm có thể sẽ tăng lên trong mùa hè và trước thềm Tết Trung thu. Ủy ban Giao dịch công bằng sẽ giám sát chặt chẽ các hành vi gây ra sự bất công bằng, chẳng hạn như thông đồng giá cả. Đồng thời gia tăng đối thoại với doanh giới để dân chúng Nam Hàn có thể cảm nhận rõ ràng về hiệu quả của "Phương án ổn định dân sinh nhằm giảm nhẹ gánh nặng vật giá giatăng" (5).

Cách nay gần ba tháng (hạ tuần tháng 4/2022), chính phủ tiền nhiệm do ông Moon Jae-in lãnh đạo cũng đã từng công bố ba gói hỗ trợ để giảm bớt sức nặng do giá dầu thô leo thang vốn đang đè trên vai doanh giới và dân chúng Nam Hàn : Giảm thêm 10% thuế xăng dầu, nâng tỉ lệ thuế được giảm lên 30%. Công bố mức trợ cấp cụ thể về chi phí xăng dầu cho xe buýt, xe vận tải. Gia hạn việc áp dụng thuế suất là 0% đối với LPG (khí hóa lỏng – loại nhiên liệu mà nhiều phương tiện vận chuyển tại Nam Hàn sử dụng thay xăng, dầu) đến tháng 7,giảm 30% thuế doanh thu đối với phương tiện giao thông - vận tải dùng LPG do giới sử dụng loại phương tiện này chủ yếu là tiểu thương. Trợ cấp trong ba tháng cho xe buýt, xe vận tải, tàu chở hàng ven biển vận hành bằng dầu diesel...

Để giảm bớt khó khăn cho doanh giới, chính phủ Nam Hàn lúc đó quyết định áp dụng mức thuế nhập cảng là 0% cho tới cuối năm đối với nhôm tấm dùng trong sản xuất pin thứ cấp và xe hơi. Ngoài thép, nâng lượng dự trữ sáu loại kim loại khác lên mức 250.000 tấn trong năm 2022. Do lượng ngũ cốc nhập cảng từ Ukraine khiếm hụt, chính phủ tổ chức nhập thêm bắp từ các nguồn khác, kèm cam kết, nếu giá cả và cung cầu nông sản bất ổn thì sẽ mở kho dự trữ thực phẩm để cung cấp cho các chợ bán sỉ trên toàn quốc. Để giảm nhiều hơn gánh nặng cho dân chúng về chi phí sinh hoạt, chính phủ Nam Hàn tuyên bố sẽ dành hỗ trợ có tính cách ưu đãi cho những địa phương có biện pháp cụ thể nhằm giữ giá nước sạch, phí xử lý nước thải ổn định (6)...

***

Cứ thử tìm hiểu sẽ thấy, tuy là đối thủ của nhau trên chính trường do thuộc hai đảng đối lập nhưng trong hành xử công quyền, chính phủ của ông Yoon Suk-yeol và chính phủ của ông Moon Jae-in luôn giống hệt nhau : Nỗ lực không ngừng nghỉ để được dân chúng Nam Hàn nhìn nhận là hữu dụng. Các kế hoạch hỗ trợ của cả hai chính phủ đều kêu gọi doanh giới hợp tác nhằm khiến dân chúng Nam Hàncó thể cảm nhận ngay được hiệu quả của các gói hỗ trợ, biện pháp hỗ trợ giữa cơn "bão giá".

Chính phủ Việt Nam thản nhiên chọn cách hành xử khác hẳn thiên hạ trong cơn bão giá : rót số tiền thu được vào những kế hoạch kiểu như như đổi bia của những ngôi mộ "liệt sĩ vô danh"

Vì sao chính phủ Việt Nam thản nhiên chọn cách hành xử khác hẳn thiên hạ trong cơn bão giá ? Vì sao chính phủ không đề ra kế hoạch, giải pháp nào thật sự cụ thể và thật sự hữu hiệu để nâng đỡ tất cả các giới, đặc biệt là những thành phần yếu thế đang càng ngày càng thêm khốn cùng mà chỉ khoe "thu ngân sách trong sáu tháng vừa qua đạt 66,1% kế hoạch cả năm và tăng mạnh mẽ so với cùng kỳ năm ngoái" (7) và rót số tiền thu được vào những kế hoạch kiểu như như đổi bia của những ngôi mộ "liệt sĩ vô danh" (8) ?