Phong tỏa kinh tế Nga cách nào ? (Ngô Nhân Dụng)

Các bin pháp kinh tế s ch gânh hưởng t t, không phi mđòn chí t. Nhưng chúng ta biết rng Liên bang Xô Viếđã đ sp không phi vì thiếu ha tin, xe tăng, hay vũ khí hch tâm ; mà ch vì kinh tế suy yếu.



M và các nước NATO s không gi quân sang giúp Ukraine nếu quân Nga tn công ; ch gi tng vũ khí cho dân Ukraine cm c. Nhưng tt c đang chun b nhng đòn kinh tếÔng Vladimir Putin biết vy mà vn t ra coi thường. Nhưng nếông tn công Ukraine, các bin pháp cm vn mi s được thi hành triđ ; không biết kinh tế Nga s chđng được bao lâu trước khi nhng người chung quanh Putin cũng thy cuc phiêu lưu phi chm dt.

Ông Vladimir Putin không lo lng, vì t năm 2014 Nga đã bđu b cm vn mà chưa thy hu qu nàđáng s. Nga chiếm Crimea, nhưng đa s dâ đó gc Nga. Cho nên phng ca các nước khác không mnh m. Báđo này trước vn thuđế quc Nga, được nhường cho Ukraine khi Liên Xô sp đđ đem v Nga các ha tin và bom hch tâm vđt tđó.

Nhng bin pháp phong ta t năm 2015 ch nhm gây khó khăn khi Nga đi vay n bng M kim trên th trường quc tế. Khi tin Nga vay bng đô la đã gim bt mt phn ba, t 733 t đô la năm 2015, năm ngoái tt xung 489 t. Tháng Tư năm 2021, Tng thng M Joe Biden cm các nhà đu tư M mua các trái khoán, thường gi là OFZ, dùng đng "rúp" ca Nga. Các nước Tây phương s tung ra nhng đòn mi nhm vào các ngân hàng và công ty xut cng ca Nga

Mđòn kinh tế mđược báo trước là, nếu Nga đánh Ukraine, các ngân hàng Nga s b ct ra khi h thng thanh toán quc tế mang tên là SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication). Hành đng này s nh hưởng nng và rng ln hơn, cn tr các công ty Nga khi giao dch vi thế gii bên ngoài.

SWIFT là mt t chc tư, ging như "hp tác xã," đt tr s ti nước B (Belgium) cho các ngân hàng quc tế thanh toán tài khon vi nhau. Có hơn 11,000 ngân hàng và đnh chế tài chánh thuc 200 quc gia tham d vào mng lưới thanh lý này. Khi quý v  Vit Nam dùng ngân phiếu tr tin cho mt công ty  Nigeria, h ch nhđng m kim. Ngân hàng ca quý v phđi qua mt ngân hàng M có giao dch vi ngân hàng ca nước Phi Châu này, qua m"nhà băng" Anh quc hay Italy vđi tin vi Nigeria. Các v hoán chuyn này có th gm nhiu bước trung gian khác ; cui cùng đu qua h thng SWIFT. Các Ngân Hàng Trung Ương và ngân hàng thương mđu cn dch v thanh lý ca SWIFT.

M và Âu Châu có th yêu cu SWIFT ngưng không giao dch vi mt s, hay tt c các ngân hàng ln ca Nga. Các công ty xut cng du, hơđt và qung m ca Nga s gp khó khăn khi thu tin bán hàng. H s tìm con đường kháđ rúđược tin v, nhưng s chm chp và phí tn tn kém hơn.

Nước Iran đã qua kinh nghiđó. Tháng Ba năm 2012, do M yêu cu, SWIFT ngưng giao dch vi các ngân hàng Iran đ táp lc buc Iran ngưng chế to bom nguyên t. Sau khi b cm vn, s tin bán du la ca Iran đã gim mt mt na, tin thu nh xut cng bt 30%.

Kinh tế Iran tương đi nh hơn và giao dch vi bên ngoàít hơn kinh tế Nga. Năm 2014, sau nhng phng quc tế vì cuc xâm lăng Crimea, Nga đã chun b đi phó nếu không được dùng SWIFT. H thng này, tên là SPFS cũng to nơi cho các ngân hàng thanh lý, nhưng không lôi kéđược các ngân hàng quc tế. Các ngân hàng Nga cho ti nay cũng mi ch đưa 20% các v thanh lý trong nước qua SPFS.

Nhưng s dng SWIFT đ phong ta kinh tế Nga cũng ch có tác dng gii hn. Chính ngân hàng các nước như M và Đc cũng giao dch vi các ngân hàng Nga qua mng SWIFT ; h s chu tn kém hơn khi phđi qua ng khác. Ngoi thương ca Nga s b đình tr mt phn nhưng không hoàn toàn suy sp.

Vì thế, sau khi ct Nga ra khi SWIFT, M, Anh và các nướÂu Châu s phđánh trc tiếp bng các món võ tài chánh khác. H s chn không cho các ngân hàng Nga đđng "rúp" ly m kim, như Tòa Bch đã đe da.

Nga đang cung cp du và khí đt cho Âu Châu, đó là mt món thu li ln, đng thi khiến các nước TâÂu l thuc vào ngun cung cp ca Nga. NướĐc mua du la và khí đt t Nga chuyn qua Ukraine, và sp hoàn thành đường ng dn du Nord Stream 2, nm bên ngoài Ukraine. Điđó gii thích mt phn tháđ dè dt cĐc trong cuđđu vông Putin. Đc không gi vũ khí qua giúp Ukraine, mà ch gi tng quân trang ! Nhưng chính ph Đc vn cho biết nếu Nga xâm lăng Ukraine thì h s ngưng ngay vic xây dng đường ng Nord Stream 2. Chính ph M đang khuyến khích các quc gia khác chuyn du khí cho Âu Châu, k c Qatar, mt nước du l Trung Đông.

Nhưng cm vn kinh tế và tài chánh ch là mt phn trong kế hoch trng pht nếu quân Nga đánh Ukraine. Quc hi M và Tòa Bch đang chun b mt món võ khác, nhm vào công nghiđin t tin hc, mà nước M cũng đang s dng vi Trung Quốc.

Chính ph M đã cm không được bán cho Trung Quc các cht bán dn loi mi nht, t 9 nano-mét tr xung (nano-mét bng mt phn t ca mt mét). Công ty Huawei không th hođng mnh như trước cũng vì lnh cm bá"chíp" này. Công ty Hòa Lan cung cp máy móc, thiết b tinh vi nhđ chế to chíp cũng không được phép bán cho Trung Quc. Trung Quốc s không th đui kp công nghip làm chí Nam Hàn, Đài Loan, M, Nht Bn.

Tng thng M đã báo cho các công ty k thut tin hc và đin t M chun b khi có các bin pháp cm vn mđi vi Nga, nếu Ukraine b xâm lăng. Vì công nghiđin t  Nga còn rt thô sơ nên không phi ch các loi chíp và thiết b ti tân mi b ngăn chn. Chính ph s cm bán cho Nga tt c các hàng hóa, dng c đin t, không nhng t nước M mà c t các công ty thuc các nước khác. Mng lưới cm vn có th m rng như vy vì các hođng sn xuđ đin t và tin hđu phi s dng các sáng chế, k thut t nhiu quc gia. Mt món hàng sn xu Romania hay Thái Lan ch cn cha mt b phn do các công ty M làm, hoc s dng mt bng sáng chế ca công dân Mđu có th b cm.

Phong ta tài chánh, kinh tế, và k thuđã được s dng trong cuc chiến tranh lnh thế k trước. Khoa hc Liên Xô có th rt tiến b nhưng các k thut sn xut thì chm lt, đi sau các nước tư bn c mt thế h, khiến kinh tế suy sp.

Liên Xô ngày xưa tách bit hn vi các nước tư bn. Dân chúng chu cơ cđược c đi vì h không biết bên ngoài loài ngườđã tiến b như thế nào. Nước Nga bây gi giao thương vi c thế gii. M và các nước Tây phương có th cđt các si dây ni nước Nga vi mng lưới kinh tế toàn cu, và s tht cht dn dn cho đến khi dân Nga thm mt. Chính nhng ngườđang hưởng li trong chế đ ca Vladimir Putin s thy phi thay đi.

Các bin pháp kinh tế s ch gânh hưởng t t, không phi mđòn chí t. Nhưng chúng ta biết rng Liên bang Xô Viếđã đ sp không phi vì thiếu ha tin, xe tăng, hay vũ khí hch tâm ; mà ch vì kinh tế suy yếu.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 27/01/2022