Cuộc hành trình về que đầy gian khổ của người dân miền Tây

Những di dân tuyệt vọng trong hành trình gian khổ về quê

Ngọc Lễ, VOA, 15/10/2021

Những người dân tứ xứ từ vùng dịch vượt quãng đường dài về quê bằng xe gắn máy trong thời gian qua là do họ đã cùng đường, không cầm cự nổi nữa, theo tìm hiểu của VOA, và trong thời gian tới họ sẽ tìm kế sinh nhai ở quê nhà thay vì trở lên phố đi làm lại.

Dòng người về quê sau khi bị kẹt lại trong nhiều tháng vì dịch bệnh

Đợt bùng phát dịch lần thứ 4 và lệnh giãn cách xã hội gắt gao ở thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận đã khiến nhiều dân lao động nhập cư lâm vào cảnh khốn đốn. Và khi lệnh giãn cách được nới lỏng, hàng chục ngàn người đã từ bỏ tất cả, gói ghém đồ đạc, lên xe máy tìm đường về lại cố hương.

‘Chắt bóp mà sống’

Bà Nguyễn Bích Thủy, 63 tuổi, quê ở huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau là một trong số đó. Trước khi có dịch, hai vợ chồng là công nhân thời vụ của hãng sản xuất hàng gia dụng Lock&Lock thuộc khu công nghiệp Mỹ Xuân A, huyện Tân Thành, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.

Bà Thủy cùng chồng, hai người cháu gọi là cô ruột và một người bạn của bà, đã chở nhau trên ba chiếc xa máy về đến Đầm Dơi vào ngày 11/10.

Nói với VOA, bà cho biết mấy tháng bị kẹt ở Vũng Tàu vì dịch bệnh, bà luôn trông ngóng ngày được về quê vì tình cảnh của bà lúc đó rất tuyệt vọng. Theo lời bà thì lúc đầu bà tính đợi qua dịch thì xin đi làm lại nhưng sau thấy cuộc sống vất vả quá nên quyết định về quê.

"Hồi đầu nghe nói địa phương lo cho ăn uống này kia nhưng cuối cùng không có gì hết trơn. Đâu gần ba tháng trời mà cho được có 20 ký gạo hà. Rồi nói có tiền bạc này kia cuối cùng cũng không có hỗ trợ gì luôn", bà cho biết.

"Nhà nước kêu gọi cán bộ ráng lo cho dân mà có lúc tụi tôi đói muốn chết mà không có ông cán bộ nào ghé hỏi thăm hết. Nguyên khu tôi ở họ về muốn hết luôn đó", bà nói thêm.

Trong mấy tháng bị kẹt lại, vợ chồng bà sống bằng tháng lương cuối cùng mà cả hai lãnh, tổng cộng là 9,7 triệu đồng, bà cho biết. "Hai vợ chồng chắt mót ăn từ từ. Có bữa mua 5 ngàn đồng tàu hũ về kho hai vợ chồng ăn một ngày, có bữa mua đậu bắp về kho chứ đâu dám ăn thịt cá gì đâu", bà nói.

Vợ chồng bà có vào hỏi công ty thì được cho biết họ chỉ nhận lại công nhân chính thức chứ chưa đến lượt công nhân thời vụ cho nên bà không thể ở lại đợi được nữa.

"Thấy khó khăn vậy thì tôi quyết định thôi về, về có cơm ăn cơm, có cháo ăn cháo", bà giãi bày với VOA.

‘Phải có giấy xét nghiệm’

Bà thuật lại hành trình bà đi từ Vũng Tàu về đến Cà Mau mà lúc đầu bị ‘Công an làm khó’ ở chốt chặn huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Theo lời bà thì Công an đòi bà phải có giấy phép xét nghiệm âm tính Covid-19 mới cho qua. Mấy hôm trước bà đã được xét nghiệm âm tính ở khu trọ nhưng lại không được cấp giấy nên Công an đòi vợ chồng bà phải đi xét nghiệm lại.

"Tôi mới năn nỉ. Tôi nói là tại vì bây giờ ở lâu quá rồi nên cạn tiền rồi, không có tiền trả tiền trọ, tiền ăn, đồ đạc bán hết trơn để gom tiền làm phí đi về, còn mấy trăm ngàn mà bây giờ đi xét nghiệm nữa thì tiền đâu tôi về", bà kể.

Tuy nhiên, Công an trực chốt không chấp nhận. Cuối cùng, hai vợ chồng bà phải đi đến phòng khám để làm xét nghiệm nhanh. Tiền xét nghiệm hết 400 ngàn đồng và sau đó trong túi bà chỉ còn lại 70 ngàn đồng, bà Thủy nói.

"Từ đó tôi đi dài xuống đến phía này thì có mạnh thường quân cho đồ ăn, có cô đó cho tôi được 100 ngàn đồng. Tới Cần Thơ gặp được anh kia cho chai xăng 5 xị đủ chạy về tới Cà Mau luôn".

Theo lời bà thì trừ chốt chặn ở Long Thành, Đồng Nai, các chốt còn lại ‘đều rất dễ’ và ‘thương dữ lắm’. "Họ hỏi về đâu, có ăn uống gì chưa, nếu chưa thì ghé lại lấy đồ ăn thức uống", bà kể.

Khi bà về tới thành phố Cà Mau vào lúc khuya, bên cạnh vợ chồng bà còn có ‘đoàn xe 50-60 chục chiếc người về’. Bà đợi tới sáng thì có cảnh sát giao thông dẫn đường cho đoàn xe của bà về đến quê nhà ở ấp Tân Thạnh B, xã Tạ Khương Nam, huyện Đầm Dơi, bà Thủy nói.

"Đoạn đường từ Cà Mau về tới Đầm Dơi, tôi thấy sung sướng, phấn khởi lắm vì đã về tới quê nhà", bà bày tỏ và cho biết bà về sống với các con và sẽ không quay lại Vũng Tàu nữa.

"Thứ nhất là sợ dịch bệnh. Thứ hai là tôi thấy cuộc sống sao bấp bênh quá", bà giải thích lý do vì sao sẽ không lên lại.

‘Không còn tiền ăn’

Đồng cảnh ngộ với bà Bích Thủy là anh Nguyễn Văn Thể Anh, một di dân vào sống ở Sài Gòn được 5 năm. Trước khi có dịch anh đi phụ sửa xe ô tô ở Vũng Tàu được 1 năm. Anh Thể Anh đã chạy xe vượt đoạn đường hơn 1.000 km trong gần 2 ngày đêm để về đến quê nhà ở huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, hôm 7/10.

Lý do anh về quê cũng giống như bà Thủy. Anh nói với VOA : "Khi đó dịch chính quyền đã cấm ra khỏi nhà 3 tháng. Tiền trọ thì người ta không giảm. Bản thân em chỉ đi phụ sửa ô tô lương thì không cao. Nếu tiếp tục ở lại sẽ không còn tiền ăn cũng như không còn tiền đóng nhà trọ nên em đành đi xe máy về quê".

Mặc dù khi đó nhiều nơi đang mở cửa lại dần, nhưng nếu anh Anh đi xin việc trở lại thì phải trong 1 tháng sau mới có lương. "Em không còn tiền ăn để lấy sức đi làm trong 1 tháng đó nữa", anh phân trần.

Khi được hỏi tại sao quãng đường xa như vậy mà lại đi xe máy thay vì bắt xe khách, anh nói vì giá vé ‘lên đến 3 triệu đồng’ nên anh không đủ khả năng. Anh cùng với một người bạn có hoàn cảnh tương tự thay phiên nhau lái trên đoạn đường dài.

"Lúc em về 2 anh em vay mượn gom lại được 2 triệu, đi xét nghiệm lấy giấy âm tính hết 440 ngàn, đổ xăng hết 1,2 triệu rồi vá ruột thay nhớt…", anh cho biết.

Khác với bà Thủy, trong thời gian giãn cách anh được chính quyền sở tại hỗ trợ 1,5 triệu đồng nhưng vì đồ ăn lên giá gấp mấy lần ‘nên số tiền đó chỉ đủ cho hơn một tuần ăn uống’. "Một tuần thì cả dãy phòng trọn nhận được bó rau muống héo chia cho mười mấy phòng", anh nói thêm.

Khi được hỏi phải chạy xe máy đường trường như vậy thì có lo lắng không, anh nói ‘rất lo vì chưa bao giờ chạy xa như vậy trong thời tiết mưa bão’. "Nhưng vì đói quá mà chúng em phải tháo chạy về", anh giãi bày.

Hành trình gian khổ

Theo lời anh thuật lại thì hành trình về quê của hai anh ‘gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại’.

Có lúc xe thủng lốp giữa đường phải dắt bộ tầm 10km mới có chỗ vá xe, anh kể, mặc dù trên đường có nhiều tiệm vá xe nhưng không ai dám làm vì ‘sợ lây bệnh’’.

"Khi qua các chốt thì tụi em cũng được các anh Công an động viên và phát bánh nước. Dọc đường chúng em còn nhận được những hộp cơm 0 đồng dân địa phương phát", anh nói.

Khi ra đến Bình Thuận thì gặp mưa bão nhưng ‘vì mong muốn về nhà sớm nên chúng em cố gắng chịu mưa gió lạnh thay đổi nhau để chạy’, anh Anh nói thêm và cho biết ‘có lúc mệt quá nhưng cố chạy. Có mấy lần ngủ gật nhưng may mắn không có chuyện gì xảy ra’.

Tổng cộng thời gian ngủ của anh trong hai ngày đi đường là 10 tiếng, anh kể. "Chúng em mặc áo.mưa ngủ dưới hiên nhà dân. Vì lần đầu chạy xe máy đi xa nên chúng em chưa có kinh nghiệm mang theo đồ để lót ngủ", anh nói.

Theo lời anh thì khi đi qua các chốt, anh phải trình giấy xét nghiệm âm tính và khai báo thời gian, địa điểm đi và đến. Trên đường đi hai anh gặp rất nhiều đoàn nhưng ‘không ai giúp nhau trên đường, ai theo không kịp thì sẽ bị bỏ lại phía sau’.

"Về đến địa phương thì chúng em chạy thẳng vào trạm y tế xã khai báo và cách ly tập trung luôn", anh nói. Dự định của anh là ‘đợi Đài Loan mở cửa thì sẽ đi xuất khẩu lao động’.

"Trong khi chờ đợi thì em sẽ đi đánh bắt cá dưới sông Lam, vì em là người con sông nước", anh nói với VOA.

Khi được hỏi có dự định vào Nam trở lại sau dịch không, anh Anh giãi bày : "Chắc là không vì sau đợt dịch này em nhận ra rằng thà ăn bát cơm rau muống luộc với ăn cá mà ở quê vẫn đậm tình người hơn. Ở miền Nam nơi đất khách không tiền thì chỉ có đói thôi".

Anh cho biết trước lúc dịch bệnh thì cuộc sống anh vẫn bình thường nhưng đến dịch thì ‘rơi vào bế tắc’. "Trước đó chưa bao giờ em nghĩ sẽ bỏ miền Nam về quê", anh nói.

"Về đến địa phận Nghệ An là cảm xúc dâng trào trong lòng", anh nói thêm.

Ngọc Lễ

Nguồn : VOA, 15/10/2021

********************

Miền Tây căng thẳng trước dòng người về quê tránh dịch

VOA, 15/10/2021

Dòng người di tản ồ ạt từ thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương bùng dịch đã đặt các tỉnh miền Tây vào tình trạng hết sức căng thẳng: vừa lo tiếp nhận, sắp xếp cho người về vừa đối phó với nguy cơ dịch bệnh bùng phát, theo tìm hiểu của VOA.

Hàng chục ngàn người từ vùng dịch kéo nhau về quê sau khi lệnh phong tỏa được nới lỏng

‘Có thể vỡ trận’

Kể từ đầu tháng 10, khi tình hình dịch bệnh ở thành phố có dấu hiệu khả quan và các hạn chế đi lại được dỡ bỏ, hàng trăm ngàn người dân miền Tây lưu trú tại thành phố đã đi xe máy về quê tránh dịch.

Chẳng hạn như tỉnh Sóc Trăng, chỉ trong ba ngày đầu tháng 10 đã có gần 30.000 người về quê. Riêng đêm 2/10 số lượng người về 20.000 tự phát ‘đông nghẹt cả một đoạn quốc lộ’, tờ Tuổi Trẻ dẫn lời ông Trần Văn Lâu, chủ tịch tỉnh Sóc Trăng, cho biết.

Tỉnh An Giang đến ngày 5/10 đã đón 35.000 người về quê, theo số liệu của báo An Giang. Còn ở tỉnh cực nam Cà Mau, chỉ trong vòng 7 ngày cho đến ngày 7/10, đã có hơn 21.500 người dân về đến, báo Cà Mau dẫn lời ông Nguyễn Tiến Hải, bí thư Tỉnh ủy Cà Mau cho biết.

Đáng lưu ý là trong dòng người đổ về từ vùng dịch này, qua xét nghiệm sàng lọc đã phát hiện hàng trăm ca dương tính với virus corona, chẳng hạn như Đồng Tháp có 70 ca, Hậu Giang 50 ca, và Sóc Trăng 60 ca, theo tường thuật của báo mạng Vietnamnet. Riêng tỉnh Cà Mau ghi nhận 178 ca mắc từ những người tự phát về quê trong tổng số 207 ca trong tuần lễ từ ngày 3 đến 8/10.

Các tỉnh miền Tây đã trưng dụng hết các sơ sở sẵn có để làm khu cách ly nhưng vẫn không đáp ứng nổi, truyền thông trong nước cho hay. Chẳng hạn như tỉnh Cà Mau đã trưng dụng gần 300 trường học làm khu cách ly và hiện đang cách ly tập trung hơn 14.000 người, theo số liệu của Ban chỉ đạo phòng chống dịch tỉnh Cà Mau được báo Cà Mau dẫn lại.

Trước tình hình này, các tỉnh phải cho cách ly tại nhà. Chẳng hạn như nhiều địa phương ở tỉnh Cà Mau phải thực hiện việc ‘đổi nhà, cho mượn nhà, tận dụng chòi, vuông…’ để cho người dân về tự cách ly.

Tình hình căng thẳng đến mức có lúc 13 tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã kiến nghị lên Chính phủ tạm ngưng cho người dân về quê trong vòng 15 ngày để ‘tránh vỡ trận’.

"Nếu để người dân tiếp tục tự về nữa thì không tỉnh nào chịu nổi. Năng lực điều trị, tỷ lệ tiêm vaccine của các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long còn thấp… nên khả năng nhiễm rất lớn. Các tỉnh miền Tây có thể sẽ chuyển đỏ", Chủ tịch tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Lâu được Vietnamnet dẫn lời cho biết tại sao ông đưa ra kiến nghị này.

Dòng người về quá lớn cũng khiến tỉnh Cà Mau hôm 3/10 phải ra quyết định ngưng nới lỏng giãn cách chỉ sau một ngày tỉnh này cho các dịch vụ, hàng quán mở cửa phục vụ trở lại.

Công việc cấp tập

VOA đã liên hệ ông Đỗ Hảo, một trưởng ấp ở xã Tân Việt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau, để tìm hiểu và được cho biết xã Tân Việt đến nay đã ‘tiếp nhận gần 600 người’, trong đó ấp của ông đón ‘trên 50 người’

Theo lời ông thì hiện giờ tất cả các huyện, xã, ấp đều được huy động cho công tác đón người về theo chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh vì ‘lượng người về quá nhiều, huyện, xã nào nhận về huyện, xã nấy chứ tỉnh không còn chỗ để cách ly tập trung’.

Do đó, xã của ông phải ‘dọn ra ba trường học để cho bà con tập trung về đó’, ông Hảo cho biết.

"Tập trung về đó thì mình phải lo, phải đi vận động góp thức ăn này kia, nấu cơm để nuôi ba điểm trường học này", ông nói.

Theo lời ông thì Ủy ban tỉnh cấp cho mỗi người về được 20 kg gạo, ‘Mặt trận Tổ quốc hỗ trợ nhu yếu phẩm như nước tương, đường, muối, dầu ăn’, còn thực phẩm như rau, củ, quả, thịt, cá… thì ông đi vận động các nhà hảo tâm đóng góp.

"Các tiệm tạp hóa đang kinh doanh thấy người về người ta cũng thương nên họ cho nhiều. Họ có gì cho nấy nên vận động rất là dễ", ông Hảo nói và cho biết trong xã cũng có những người tình nguyện tham gia nấu ăn rồi phân phát đến các khu cách ly.

Còn đối với những ai muốn về nhà tự cách ly thì ông phải đi khảo sát chỗ ở của họ có đảm bảo điều kiện cách ly không, nhất là ‘phải đầy đủ điện đài, bếp ăn, nhà vệ sinh riêng, nước sinh hoạt’, ông nói. Hiện tại ở ấp của ông đã giải quyết cho về nhà hơn 30 người rải rác trong 17-18 hộ để tự cách ly.

"Họ phải có phòng riêng biệt không được ở chung với ai hết", ông nói và cho biết những người tự cách ly cũng được cung cấp lương thực, thực phẩm để họ có thể sống qua 28 ngày.

Các điểm trường học được chọn làm nơi cách ly ‘có phòng ốc sạch sẽ, cao ráo, vệ sinh đầy đủ, nhiều phòng’, cũng theo lời ông, và ‘các phòng cách ly phải đảm bảo mật độ không được ở quá đông và phải được khử khuẩn hàng ngày’.

Ông cho biết kể từ làn sóng người ồ ạt về quê đến nay, địa phương ông vẫn đảm đương nổi và không bị quá tải ‘vì khi có người được về nhà thì khu cách ly lại có phòng trống để tiếp nhận người khác’.

"Chỉ trừ 1-2 ngày đầu chuẩn bị không kịp vì người dồn về quá đông", ông nói. "Kể từ ngày 11/10 số người về đã ít đi. Hình như họ về mấy ngày đầu cũng gần hết rồi".

‘Mệt mỏi nhưng cố gắng’

"Đôi lúc mệt mỏi tôi cũng muốn bỏ cuộc, nhưng khi ra tiếp cận với bà con thì mới thấy họ nghèo khổ, mấy tháng qua họ mần không được, ở nhà rồi họ nhớ nhà, họ ở trển không có việc làm, không có tiền đóng nhà trọ nên họ mới về", ông Hảo nói với VOA.

"Thấy mấy hoàn cảnh như vậy thì mình cũng quên mệt mỏi và cố gắng thôi", ông giãi bày.

Ông cho biết chính quyền chỉ mới hỗ trợ cho người dân thất nghiệp tại chỗ mỗi người được 1,5 triệu đồng còn những người trở về thì chưa được hỗ trợ tiền.

Về tâm lý của người dân địa phương, ông nói: "Mình đang yên đang lành thì thấy lượng người về đông cũng sợ".

Theo lời ông kể thì khi dòng người từ vùng dịch đổ về, người dân ‘không dám ra đường, không dám tiếp xúc, các cửa tiệm buôn bán giờ cũng không còn ai ghé vì người dân rất sợ dịch’.

"Nhưng họ về đông chứ họ có về thẳng thôn ấp đâu. Họ phải đi tập trung, hay đủ điều kiện thì về nhà cách ly bị giăng dây hết nên bà con cũng yên tâm", ông nói và cho biết nhờ vào vận động nên ‘bây giờ bà con cũng hiểu, không còn kỳ thị, xa lánh người về nữa’

Theo lời ông thì chính quyền các tỉnh nên ‘khuyến khích bà con ở lại, đừng về vì tình hình dịch ở Sài Gòn đã hạ nhiệt, ở lại được chích ngừa, đi làm lại khi các công ty mở cửa lại chứ về dưới này cũng thất nghiệp, còn phải lo cho cuộc sống sau này nữa’.

Nguồn : VOA, 15/10/2021