Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn có nguy cơ bị ngưng hoạt động (Nguyễn Huỳnh - Trân Văn)
Trong 10 năm kể từ khi lọc dầu Nghi Sơn vận hành, PVN có thể sẽ phải bỏ ra 1,5-2 tỷ USD (từ 30.000 tỷ-trên 40.000 tỷ đồng) để bù lỗ cho dự án này.
Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn
trước đe dọa vỡ trận
Nguyễn Huỳnh, VNTB,
12/02/2022
Trong 10 năm kể từ khi lọc dầu
Nghi Sơn vận hành, PVN có thể sẽ phải bỏ ra 1,5-2 tỷ USD (từ 30.000 tỷ-trên
40.000 tỷ đồng) để bù lỗ cho dự án này.
Cụ thể, trên cơ sở giá tối đa,
doanh nghiệp điều chỉnh ở mức : giá xăng E5RON92 tăng thêm 980 đồng/lít, từ 23.590
đồng/lít lên mức 24.570 đồng/lít ; giá xăng RON95-III tăng thêm 960 đồng/lít, từ
mức 24.360 đồng/lít lên mức 25.320 đồng/lít. Các mặt hàng dầu cũng tăng từ
660 – 960 đồng/lít. Trong đó, dầu diesel 0.05S có giá 19.865 đồng/lít. Dầu hỏa
có mức giá tăng cao nhất với 960 đồng/lít, có giá 18.751 đồng/lít. Dầu mazut
180CST 3.5S : không cao hơn 17.659 đồng/kg.
Về khách quan, chuyện tăng giá
này được giải thích là trong bối cảnh nguồn cung xăng dầu trong nước bị ảnh hưởng
bởi việc cắt giảm công suất của nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, cộng thêm việc
kéo dài kỳ điều chỉnh giá trong khi giá thế giới tăng, khiến cho doanh nghiệp
rơi vào khó khăn "kép", vừa khan hàng vừa chịu sức ép giá thế giới
tăng, dẫn tới tình trạng nhiều cửa hàng hạn chế bán ra hoặc nghỉ bán.
Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn do 4
liên doanh trong nước, quốc tế góp vốn, gồm Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam
(PVN), Công ty Dầu khí Quốc tế Kuwait KPI (Kuwait), Công ty Idemitsu và Công ty
Hóa chất Mitsui (Nhật Bản). Lọc dầu Nghi Sơn vận hành thương mại từ cuối năm
2018.
Theo thỏa thuận với nhà đầu tư,
Lọc dầu Nghi Sơn được hưởng ưu đãi, trong đó có thuế thu nhập doanh nghiệp 10%
trong 70 năm ; được cấp bù (từ tiền của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, PVN) giai đoạn
2017-2027 nếu thuế suất áp dụng chung trên thị trường thấp hơn thuế ưu đãi ; miễn
thuế thu nhập doanh nghiệp 4 năm.
PVN là đơn vị bao tiêu sản phẩm của
Nghi Sơn trong 15 năm, với giá mua buôn tương đương nhập khẩu cùng thời điểm cộng
với ưu đãi thuế nhập khẩu 3-7% tuỳ chủng loại mặt hàng. Theo các tính toán trước
đây, tập đoàn này cho biết có thể phải bù lỗ 1,5-2 tỷ USD cho Nghi Sơn.
Trên thực tế, theo lộ trình hội
nhập, thuế nhập khẩu dầu từ ASEAN hiện nay (0%) đã thấp hơn giá trị ưu đãi cho
Lọc dầu Nghi Sơn. Vì thế, nếu lọc dầu Nghi Sơn đi vào hoạt động, trong vòng 10
năm, PVN sẽ phải bỏ ra hàng tỷ USD để bù lỗ cho nhà máy này.
Cụ thể, theo một tính toán gần
đây, với giá dầu 45 USD/thùng, dự kiến PVN sẽ phải bù lỗ cho Lọc dầu Nghi Sơn
1,54 tỷ USD. Số tiền bù lỗ này sẽ lên 1,8 tỷ USD nếu giá dầu là 50 USD/thùng.
Còn ở phương án giá dầu 70 USD/thùng, PVN dự kiến sẽ phải chi ra 2 tỷ USD để bù
lỗ cho lọc dầu Nghi Sơn.
Tóm lại, trong 10 năm kể từ khi lọc
dầu Nghi Sơn vận hành, PVN có thể sẽ phải bỏ ra 1,5-2 tỷ USD (từ 30.000 tỷ-trên
40.000 tỷ đồng) để bù lỗ cho dự án này.
Đó là chưa kể số kinh phí hỗ trợ
trực tiếp cho lọc dầu Nghi Sơn để đầu tư các hạng mục công trình.
Cách đây ít lâu, phát biểu tại Hội
thảo "thị trường xăng dầu Việt Nam và vấn đề thể chế", ông Trương
Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại (nay là Bộ Công thương) cũng đã chỉ
ra bất cập liên quan tới dự án Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn khi thuế nhập khẩu xăng
dầu giảm theo lộ trình ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Cụ thể,
theo ông Trương Đình Tuyển, Chính phủ cam kết giữ thuế nhập khẩu xăng dầu không
thấp hơn 7% để bảo hộ cho Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn trong thời gian 10 năm, tính
từ ngày nhà máy sản xuất thương mại.
Như vậy, nếu năm 2018 Lọc dầu
Nghi Sơn đi vào sản xuất thương mại, thì theo thỏa thuận với nhà máy này, Việt
Nam phải giữ thuế nhập khẩu các mặt hàng xăng dầu ở mức không thấp hơn 7% cho đến
hết năm 2028.
Tuy nhiên, theo Hiệp định thương
mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), với xăng từ năm 2023 thuế nhập khẩu đã xuống 5% và
từ năm 2024 là 0%. Diesel và mazut là 0% từ năm 2016. Còn theo Hiệp định thương
mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc (VKFTA), thuế nhập khẩu diesel từ 2016 là 5% và từ
năm 2018 là 0%, riêng mazut từ năm 2016 thuế nhập khẩu đã là 0%.
"Vậy là phát sinh mâu thuẫn
giữa cam kết FTA với cam kết Nghi Sơn. Theo FTA với ASEAN và Hàn Quốc, lộ trình
giảm thuế giảm nhanh hơn rất nhiều. Tuy nhiên, cũng không thể phá bỏ cam kết với
Nghi Sơn thì nguồn bù đắp 7% từ đâu ? Con số này rất lớn mà phải nghĩ đến",
ông Trương Đình Tuyển nói.
Hiện nay, nguồn cung xăng dầu
trong nước đến từ 2 nhà máy liên doanh là Nghi Sơn (NSRP) và Dung Quất (thuộc
Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn-BSR), đáp ứng khoảng 75% nhu cầu thị trường.
Dù là 2 nhà máy liên doanh chủ lực của cả nước, nhưng hiệu quả hoạt động của 2
nhà máy này hoàn toàn trái ngược nhau.
Năm 2021, lợi nhuận của BSR ước đạt
6.000 tỷ đồng- mức lợi nhuận kỷ lục từ trước tới nay. Nhà máy lọc dầu Dung Quất
có công suất ổn định, đạt 100% kế hoạch với sản lượng 6,5 triệu tấn sản phẩm
xăng dầu. Tháng 1/2022, trước thực tế nhu cầu xăng dầu tăng cao vào dịp Tết
Nguyên đán Nhâm Dần 2022 và nguồn cung trong nước gặp khó khăn, BSR đã tăng
công suất Dung Quất lên 103%. Ngay trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022,
BSR nhập dầu thô để đảm bảo ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào cho sản xuất.
Trong lúc đó thì vì khó khăn tài
chính nên nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn phải hủy nhập 2 tàu dầu thô trong tháng
01/2022.
Báo cáo tài chính cho biết sau 3
năm vận hành thương mại (2018-2019-2020), nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn lỗ hơn
61.200 tỷ đồng, âm vốn chủ sở hữu (50.000 tỷ) hơn 11.000 tỷ đồng. Doanh thu năm
2019 đạt 86.675 tỷ thì năm 2020 chỉ còn 74.848 tỷ đồng.
Trong khi đó BSR – đơn vị vận
hành nhà máy Dung Quất liên tục báo lãi. Năm 2019 lãi sau thuế gần 2.900 tỷ.
Báo cáo hợp nhất BSR cho thấy trong năm 2021 lãi sau thuế hơn 6.673 tỷ đồng, cải
thiện nhiều so với năm 2020 là lỗ 2.800 tỷ đồng. Đây cũng là kết quả cao nhất của
công ty kể từ khi cổ phần hóa. Nhờ vậy, lợi nhuận lũy kế tính đến cuối năm 2021
lên tới 6.551 tỷ đồng.
Cũng cần nhắc lại là Nhà máy Dung
Quất đã vận hành được hơn 12 năm, trong khi Nhà máy Nghi Sơn chỉ hơn ba năm.
Nguyễn Huỳnh
Nguồn : VNTB, 12/02/2022
********************
Vụ Nghi Sơn và những
‘quý ông’ từ đâu đó rơi xuống !
Trân Văn, VOA, 10/02/2022
Ông Nguyễn Hồng Diên - Bộ trưởng
Công thương – vừa tạt vào mặt tất cả các giới tại Việt Nam một
gáo nước lạnh khi nhận định :"Nếu báo cáo của Vụ Thị trường
là đúng thì đâu có thiếu nguồn cung xăng dầu" (1) !
Phần 1
Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn ở Thanh
Hóa, Việt Nam.
Nên lưu ý, Vụ Thị trường
thuộc Bộ Công thương. Ông Diên - Bộ trưởng Công thương, vừa
là cấp trên trực tiếp của Vụ Thị trường, vừa chịu trách nhiệm về hoạt động
của Vụ Thị trường nhưng vì không dám khẳng định, báo cáo của
Vụ Thị trường chính xác nên ông phải dùng chữ "nếu"
! Bộ trưởng mà như thế rõ ràng thuộc loại cổ lai
hy ! Nội các (chính phủ) nào lựa chọn một nhân vật như thế làm bộ trưởng
và quốc hội nào phê chuẩn đề nghị ấy rõ ràng cũng
cùng loại xưa nay hiếm !
Thế xăng dầu có thiếu
không ? Nếu nghe lời ông Diên và tin vào báo cáo của Vụ Thị trường
thì "không" ! Mà "không" có nghĩa là nhiều viên chức hữu
trách trong hệ thống công quyền và nhiều cơ quan truyền thông
chính thức đã cũng như đang nói láo !
Ví dụ báo Quân đội nhân
dân! Ngày 9/2/2022, báo Quân đội nhân dân đề cập đến chuyện
Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn (Nghi Son Refinery and Petrochemical -NSRP) cắt
giảm công suất, dẫn đến tình trạng thiếu xăng, dầu. Nhiều cây xăng hết
hàng phải tạm đóng cửa.
Quân đội nhân dân dẫn lời ông Đỗ Thắng
Hải, một trong các Thứ trưởng của Bộ Công thương giải thích
lý do tại sao xăng dầu thiếu :NSRP cung ứng từ 30% đến
35% xăng dầu tại Việt Nam, cho nên chỉ cần hoạt động của nhà máy
này thay đổi thì chắc chắn sẽ tác động nhất định đến một
số doanh nghiệp là đầu mối kinh doanh xăng dầu trong nước, ảnh
hưởng đến nguồn cung xăng dầu phục vụ sinh hoạt của dân chúng cũng
như hoạt động của các doanh nghiệp.
Có thể do có thượng cấp
như ông Diên nên ông Hải không dám thừa nhận xăng dầu thiếu, cũng
không dám phủ nhận thiếu xăng dầu ! Ông Hải chỉ lập lờ :Tại
một số địa phương có hiện tượng một số của hàng xăng dầu ngừng bán
hàng với lý do thiếu nguồn cung. Các cơ quan hữu trách đã kiểm
tra. Hầu hết cửa hàng xăng, dầu ngừng bán hàng do lấy nguồn hàng từ các
doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nhỏ. Ngoài ra, một số doanh nghiệp
có hiện tượng hạn chế bán hàng ra để chờ tăng giá.
Tờ Quân đội nhân dân dẫn dự báo
của một số chuyên gia : Nguồn cung xăng dầu nội địa chỉ đáp ứng
74% nhu cầu, 25% còn lại phải nhập cảng. Do khan hiếm, cùng với tác động của
thị trường thế giới, liên bộ Công thương – Tài chính sẽ sớm điều
chỉnh giá và giá xăng, dầu có thể tăng mạnh(2).
Chẳng riêng tờ Quân đội nhân
dân, nhiều cơ quan truyền thông chính thức cũng tường thuật như vậy từ hạ tuần
tháng trước (1/2022) sau khi NSRP loan báo vừa hủy việc tiếp nhận hai tàu vận
chuyển dầu thô do "đang phải đối mặt khó khăn về tài
chính". Thậm chí vào thời điểm đó, một số nơi, một số người
dự đoán :NSRP có thể sẽ tạm ngưng hoạt động (3). Những
dự đoán này đã tạo ra một chuỗi tác động đến cả kinh
tế lẫn xã hội. Mãi đến gần đây, Ban Kinh tế Nghi Sơn
và các Khu công nghiệp tỉnh Thanh Hóa mới "bác bỏ thông tin
NSRP tạm ngưng hoạt động" (4).
***
Cứ như lời ông
Diên thì những cơ quan truyền thông chính thức đã bịa đặt
khi tường thuật về thị trường xăng dầu sau khi NSRP cắt giảm sản lượng,
các chuyên gia từng đưa ra nhận định, dự báo đều nói láo
!Xăng dầu không thiếu !
Xăng dầu không thiếu !Theo Bộ Công
thương, các nhà máy lọc dầu chỉ đáp ứng 75% nhu cầu thị trường
nội địa nhưng vẫn bảo đảm về nguồn cung. Vì cần có thời
gian cho việc nhập cảng 25% còn lại nên "thị trường có chút
trục trặc". Khiếm hụt 25% không phải là "thiếu" (5). "Trục
trặc" cũng không phải là "thiếu".
Theo tờ Thời báo Kinh tế Sài
Gòn,do NSRP cắt giảm công suất, khu vực Đông Nam bộ và đồng bằng
sông Cửu Long, đặc biệt là những nơi mà các doanh nghiệp lớn
chuyên phân phối xăng dầu như Petrolimex hay PV Oilchưa vói tới, nguồn cung xăng
dầu đã đứt. Khi giá mua xăng dầu tăng do nguồn cung khiếm hụt
mà giá bán lẻ bị khống chế thì bán được càng
nhiều, cây xăng càng lỗ, do đó các cây xăng hạn chế bán ra, kể cả chuyện
Bộ Công thương xua Quản lý thị trường đi kiểm tra (6)
Với tuyên bố xăng dầu không thiếu,ông
Diên khẳng định : Đóng cửa, không bán xăng dầu là vì găm hàng, chờ nâng
giá, phải xử lý nghiêm.Dứt khoát phải rút giấy phép những cây xăng
găm hàng !
Rất nhiều lần, những viên chức
cao cấp của Việt Nam cam kết với thiên hạ sẽ tôn trọng các nguyên tắc
nền tảng của kinh tế thị trường. Hiến pháp và luật pháp của Việt
Nam cũng minh định điều đó nhưng khi cần,mua giá cao, bán giá thấp
là lệnh, không "đứa nào" được cãi !
Hệ thống chính trị, hệ thống
công quyền Việt Nam quả là sáng suốt khi chọn một người cả đời
chỉ làm công tác đoàn, công tác đảng đảm nhận vai
trò Bộ trưởng Công thương. Kinh tế thị trường theo định
hướng xã hội chủ nghĩa nhất định sẽ thành công ! Hệ thống
chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không chỉ có ông Diên
như từ trên trời rơi xuống để tiến hành xây dựng cái gọi
là nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa. Câu chuyện xoay quanh NSRP còn lắm điều hay ho !
Phần 2
Đâu phải tự nhiên
mà vừa rồi, PVN dẫu bất bình nhưng vẫn phải "ngậm đắng, nuốt
cay" hứa bơm thêm tiền vào NSRP !
Câu chuyện : Tuy thực tế cho
thấy, xăng dầu thiếu hụt vì Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn (NSRP) giảm công
suất, nhiều cây xăng ở phía Nam của miền Nam Việt Nam đóng cửa tạm
ngưng hoạt động hoặc bán cầm chừng nhưng Bộ trưởng Công thương vẫn khẳng định
nguồn cung không khiếm hụt, vừa hối thúc nhập cảng xăng dầu, vừa dọa sẽ sử dụng
công quyền để ép chủ các cây xăng phải phục vụ khách hàng
theo giá bán đã được ấn định, bất kể giá mua
ra sao (7) mới chỉ là một khía cạnh của vấn nạn, Việt Nam khốn khổ, lận đận
bởi có những "quý ông" từ đâu đó rơi xuống
rồi ngồi trên đầu thiên hạ, giành quyền định đoạt mọi thứ bất
kể trí lực và tâm lực ra sao !
***
Cho đến nay, chỉ có một
vài cơ quan truyền thông chính thức rụt rè nhắc lại hệ quả của
chủ trương đầu tư NSRP hồi đầu thập niên 2000 (8).
Theo đó, NSRP là một liên doanh bốn bên với ba là doanh nghiệp
ngoại quốc : Công ty Dầu Kuwait (KPI) góp 35,1% vốn, Công ty Hóa chất Idemitsu
Kosan (IKC) góp 35% vốn, Công ty Hóa chất Mitsui (MCI) góp 4,7% vốn. Chỉ có một
doanh nghiệp Việt Nam là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam
(PVN) – doanh nghiệp thay mặt nhà nước Việt Nam - tham gia liên
doanh và góp 25,1% vốn. Vào thời điểm đó đã có khá nhiều
khuyến cáo, cảnh báo về chuyện cam kết dành nhiều ưu đãi
cho các đối tác ngoại quốc tham gia liên doanh xây dựng NSRP.
Ví dụ, cho dù tỉ lệ phổ biến
của thuế thu nhập doanh nghiệp là 20%, song Việt Nam cam kết chỉ thu
thuế thu nhập doanh nghiệp của NSRP là 10% trong 70 năm. Ví dụ cam
kết "bao tiêu sản phẩm" (mua toàn bộ sản phẩm do NSRP làm
ra – các loại dầu, xăng, khí hóa lỏng), nếu vì lý do
nào đó, giá nhập cảng và thuế nhập cảng xăng dầu giảm, Việt
Nam sẽ xuất công quỹ bù lỗ cho các sản phẩm của NSRP để liên
doanh này luôn luôn có lời ! Đáng ngạc nhiên là dẫu ai cũng thấy
thỏa thuận như vậy là thiếu khôn ngoan nhưng hệ thống chính trị,
hệ thống công quyền Việt Nam vẫn thẳng tay gạt bỏ toàn bộ phân
tích thiệt – hơn để cam kết !
Ngay từ giữa thập niên 2010,
các cơ quan hữu trách đã phát giác sản phẩm của NSRP
không đạt tiêu chuẩn Việt Nam (9) nhưng Việt Nam không thể làm
gì khác ngoài việc chờ lô sản phẩm đầu tiên của NSRP
(2018) để tổ chức tiêu thụ cho đúng với cam kết ! Những
cam kết ấy đã tạo ra nghịch lý, giá xăng dầu trên thị trường
thế giới biến động nhiều chừng nào thì khoản bù lỗ cho
NSRP lớn chừng đó. Giống như các quốc gia khác, hệ thống chính
trị, hệ thống công quyền Việt Nam không làm ra tiền. Tiền trong công khố là thuế do
toàn dân đóng góp. Đã dùng công quỹ để bù lỗ thì phải
cắt bỏ các chi tiêu khác kể cả chi tiêu cho an sinh xã hội, tăng
các loại thuế, kiểm soát giá bán...
Đã từng có những ước
tính khá cụ thể về chuyện phải bù lỗ bao nhiêu
cho NSRP : Ví dụ, năm 2016, người ta phỏng đoán, mỗi năm, phải
bù lỗ cho NSRP từ 3.500 tỉ đến 4.000 tỉ (10). Gần đây,
người ta cho rằng, trong mười năm, khoản phải bù lỗ từ 1,5 tỉ Mỹ kim đến
hai tỉ Mỹ kim ! Chưa kể do các cam kết, mỗi năm, tổng thu ngân
sách quốc gia sẽ giảm hơn chục ngàn tỉ đồng ! NSRP dường như chỉ có một
vài tác dụng như giúp giữ và nâng tỉ lệ tăng trưởng
GDP cho một vài nhiệm kỳ. Giúp số liệu thu ngân sách của tỉnh Thanh Hóa
thay đổi tích cực nên chính quyền tỉnh này rất sốt sắng thúc giục phải
nghiêm chỉnh thực thi bao tiêu, hạn chế nhập cảng xăng dầu (11).
***
Không phải tự nhiên
mà hạ tuần tháng 1, sau khi NSRP tuyên bố "cắt giảm công suất"
vì "khó khăn tài chính", một số cơ quan truyền thông chính
thức đã bày tỏ sự bất bình. Chẳng hạn tờ Lao động.
Tờ báo này dẫn lại ý kiến của PVN – đối tác duy nhất
phía Việt Nam nhưng chỉ nắm giữ ¼ vốn góp trong liên doanh do
chính Việt Nam kêu gọi đầu tư và phê duyệt dự án đầu
tư – giải thích lý do :"Khó khăn tài chính" chỉ là PVN
chưa phê duyệt gia hạn thỏa thuận (RPA) và thanh toán sớm (EP) hợp đồng bao
tiêu xăng dầu(FPOA)". Bởi NSPR cung ứng 35% tổng lượng xăng dầu được
tiêu thụ trên thị trường Việt Nam nên theo Lao động, đó là một
kiểu "làm mình làm mẩy gây sức ép" (12).
Lao động đề cập đến
chuyện phải bù lỗ cho NSRP tới 70.000 tỉ và năm ngoái, khi
90% sản phẩm của NSRP bị tồn kho, vì các cam kết mà Việt Nam phải
tính đến chuyện dừng thực hiện nhập cảng xăng dầu để dùng cho hết
sản phẩm tồn kho của NSRP. Không ít ý kiến giống
như Lao động, không nên để an ninh năng lượng quốc gia bị bắt
làm "con tin" nhằm ép gia hạn một thỏa thuận ! Hoặc
nhắc nhở theo kiểu Quân đội nhân dân, rằng doanh nghiệp phải
có trách nhiệm bảo đảm cung cấp sản lượng xăng dầu theo đúng hợp đồng đã ký kết (13)
! Tuy nhiên, cho dù những nhận định ấy chính xác, mong muốn đó có mãnh
liệt đến mức nào đi nữa thì cũng phải nhìn vào các cam kết !
Vi phạm các cam kết với những
doanh nghiệp ngoại quốc như KPI, IKC, MCI khác với vi phạm hiến pháp
và pháp luật đối với doanh nhân Việt Nam nói riêng và dân chúng
Việt Nam nói chung. Các viên chức hữu trách tại Việt Nam như ông Nguyễn Hồng
Diên – Bộ trưởng Công thương Thương có thể lớn tiếng tuyên bố :
Nguồn cung vẫn ổn định, xăng dầu không thiếu, dọa rút giấy phép kinh
doanh, hối thúc kiểm tra gây sức ép lên các doanh nghiệp Việt Nam, buộc họ phải
chấp nhận tình trạng mua giá cao do xăng dầu thiếu hụt, bán đúng mức ấn định
dù giá thấp hơn nhưng không dám và không thể làm
như thế với doanh nghiệp ngoại quốc vì sẽ thua trắng khi bị kiện
tại các tổ chức tài phán về thương mại quốc tế. Đâu phải tự nhiên
mà vừa rồi, PVN dẫu bất bình (14) nhưng vẫn phải "ngậm đắng,
nuốt cay" hứa bơm thêm tiền vào NSRP (15) !
Trân Văn
Nguồn : VOA, 12/02/2022
Chú thích :
(4) https://www.baogiaothong.vn/nha-may-loc-hoa-dau-nghi-son-dang-hoat-dong-nhu-the-nao-d541841.html
(5) https://www.sggp.org.vn/nhap-khau-de-bu-25-luong-xang-dau-thieu-hut-792872.html
(6) https://thesaigontimes.vn/nhin-xa-hon-su-co-nghi-son/
(8) https://thesaigontimes.vn/nhin-xa-hon-su-co-nghi-son/
(9) https://suckhoedoisong.vn/xang-dau-nghi-son-khong-dat-muc-4-tieu-chuan-viet-nam-169113508.htm
(10) https://viettimes.vn/dau-hoi-ve-hieu-qua-kinh-te-voi-du-an-loc-dau-nghi-son-post34257.html
(11) https://vnexpress.net/pvn-lo-loc-dau-nghi-son-vo-no-3777675.html
(14) https://petrovietnam.petrotimes.vn/pvndb-gian-nan-thuc-hien-nhiem-vu-bat-kha-thi-577312.html