Bàn cờ Đông Á và Nam Á đang xoay trục phức tạp (Thu Hằng , Minh Phương)
Thượng đỉnh APEC : Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định Trung Quốc thay Mỹ duy trì thế giới đa phương
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 32 (APEC 32) khai mạc ngày 31/10/2025 tại Gyeongju, Hàn Quốc. Tổng thống nước chủ nhà Lee Jae-myung kêu gọi 21 thành viên tăng cường hợp tác trong bối cảnh trật tự thương mại có nhiều biến động và kinh tế toàn cầu ngày càng bất ổn. Tổng thống Mỹ Donald Trump không dự thượng đỉnh APEC và đây là dịp để chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thể hiện vai trò người bảo vệ chủ nghĩa đa phương.
Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung (phải) chào đón chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị APEC, Gyeongju, Hàn Quốc, ngày 31/10/2025. AP
Trong diễn văn tại lễ khai mạc, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gián tiếp chỉ trích Mỹ về "những thay đổi chưa từng thấy trong một thế kỷ đang diễn ra nhanh chóng trên toàn thế giới". Theo ông, "biển càng động, chúng ta càng phải sát cánh cùng nhau" để bảo vệ hệ thống thương mại đa phương và tăng cường hợp tác kinh tế.
Trung Quốc đang cố thể hiện là người nắm giữ vai trò mà Mỹ từng thống trị trong nhiều thập niên. Tuy nhiên, theo Reuters, nhiều nước Châu Á cảnh giác với những tuyên bố của Trung Quốc, xét đến vị thế quân sự của nước này trong khu vực, sự thống trị của Bắc Kinh trong lĩnh vực sản xuất, cũng như việc Trung Quốc sẵn sàng sử dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu và các công cụ khác trong các tranh chấp thương mại.
Bên lề thượng đỉnh APEC, Trung Quốc cũng cố gắng cải thiện quan hệ với một số nước, đang bị Mỹ bắt chẹt về thuế quan. Ông Tập Cận Bình mời thủ tướng Canada Mark Carney đến thăm Trung Quốc. Đây là dấu hiệu giảm căng thẳng sau vụ giám đốc tài chính của tập đoàn Hoa Vi bị quản thúc tại gia ở Canada. Ngoài ra, ông Tập cũng có các cuộc gặp song phương với thủ tướng Thái Lan, thủ tướng Nhật Bản.
Tổng thống Trump không tham dự thượng đỉnh APEC cho dù đã đến Hàn Quốc để gặp đồng nhiệm Tập Cận Bình nhằm hạ nhiệt căng thẳng thương mại. Đại diện cho Mỹ tại APEC là bộ trưởng Tài Chính Scott Bessent. Ông khẳng định các biện pháp thuế quan của Hoa Kỳ chỉ đang "tái cân bằng quan hệ thương mại để đặt nền tảng vững chắc hơn cho tăng trưởng toàn cầu".
Thượng đỉnh APEC diễn ra trong hai ngày 31/10 và 01/11. Hàn Quốc hy vọng sẽ ra được thông cáo chung. Tuy nhiên, nhiều nước thành viên tỏ ra nghi ngờ do những rạn nứt trong chính trị toàn cầu. APEC đã không ra được thông cáo chung năm 2018 và 2019, trong nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thu Hằng
Mỹ và Malaysia củng cố hợp tác quốc phòng ở Biển Đông để đối phó với "chiến thuật vùng xám"
Hôm qua, 30/10/2025, bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ và đồng nhiệm Malaysia tái khẳng định cam kết bảo vệ an ninh hàng hải ở Biển Đông và thực hiện các bước nhằm củng cố hợp tác quốc phòng, trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng gia tăng các hoạt động khiêu khích trên tuyến đường thủy chiến lược quan trọng này.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth sau cuộc hội đàm với đồng nhiệm Malaysia, tại Kualar Lumpur, Malaysia, ngày 30/10/2025. AP - Dita Alangkara
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth và người đồng cấp Malaysia Mohamed Khaled Nordin đã có cuộc hội đàm bên lề Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), tại Kuala Lumpur, Malaysia.
Theo hãng tin Hàn Quốc Yonhap, hai nước đã ký một biên bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng, công bố gia hạn thỏa thuận chung về mua sắm thiết bị quân sự và dịch vụ, và cam kết hoàn tất các thỏa thuận song phương về truyền thông, chia sẻ thông tin và các vấn đề không gian.
Washington và Kuala Lumpur cùng nhất trí cho rằng Biển Đông là một hành lang hàng hải "quan trọng" nối liền khu vực với phần còn lại của thế giới, "nơi mà việc tôn trọng chủ quyền là bắt buộc". Tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc hội đàm cũng nhấn mạnh : "các chiến thuật vùng xám (...) là một hành động khiêu khích và đe dọa rõ ràng", ám chỉ đến các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông.
Vẫn liên quan đến quốc phòng, hôm nay Malaysia kêu gọi các thành viên Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) mở rộng quan hệ đối tác an ninh từ hàng hải đến không gian mạng. Bộ trưởng Nordin cảnh báo : "Chúng ta nhìn thấy những thách thức ở Biển Đông. Nhưng chúng ta cũng phải nhận ra rằng không gian số của chúng ta cũng đang gặp nguy hiểm không kém. (...) Các cuộc tấn công mạng có thể phá vỡ xã hội, lật đổ chính phủ và làm suy yếu cơ sở hạ tầng quan trọng". Dự kiến vào ngày mai, các bộ trưởng quốc phòng ASEAN sẽ có cuộc hội đàm với các đối tác đối thoại bao gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc, Hàn Quốc và Nga.
Bắc Kinh yêu cầu Washington phản đối "Đài Loan độc lập", Mỹ khẳng bảo vệ "lợi ích" ở Châu Á
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth và đồng nhiệm Trung Quốc Đổng Quân gặp nhau tại Malaysia ngày 30/10/2025 bên lề hội nghị ADMM+
Trong thông cáo ngày 31/10 được AFP trích dẫn, bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết ông Đổng Quân tuyên bố việc Trung Quốc "thống nhất" Đài Loan là "đi theo hướng không thể tránh khỏi của Lịch sử", yêu cầu Mỹ "phải có lập trường rõ ràng phản đối sự độc lập của Đài Loan" và "Mỹ phải thận trọng trong phát biểu và hành động về vấn đề Đài Loan".
Trên mạng X, bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết đã nhấn mạnh với đồng nhiệm Trung Quốc rằng Washington quan ngại về những hoạt động của Bắc Kinh ở các khu vực tranh chấp ở Biển Đông và xung quanh Đài Loan. Theo Reuters, một mặt, ông Pete Hegseth cho biết "Mỹ không tìm kiếm xung đột", mặt khác ông khẳng định "Mỹ tiếp tục cứng rắn bảo vệ những lợi ích của mình trong khu vực và chắc chắn có khả năng làm việc đó".
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đánh giá cuộc gặp song phương là "tốt đẹp và mang tính xây dựng". Hai bên sẽ "tiếp tục các cuộc thảo luận về những vấn đề có tầm quan trọng chung". Trước cuộc họp trực tiếp này, hai bộ trưởng quốc phòng đã họp trực tuyến vào tháng 09.
Vấn đề Đài Loan đã không được đề cập trong cuộc họp thượng đỉnh giữa tổng thống Donald Trump và chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc. Đài Loan là chủ đề bất đồng lớn giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Bắc Kinh coi Đài Loan là một tỉnh ly khai và sẽ thống nhất, kể cả bằng vũ lực. Mỹ là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Đài Bắc.
Mỹ - Ấn Độ ký thỏa thuận khung về quốc phòng
Cũng tại Kuala Lumpur, ADMM+, ngày 31/10, Mỹ và Ấn Độ đã ký thỏa thuận khung về quốc phòng 10 năm nhằm mở rộng hợp tác quân sự và công nghệ, bảo đảm an ninh khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Theo AP, New Delhi là đối tác quốc phòng lớn của Washington, trang bị cho lực lượng vũ trang Ấn Độ nhiều máy bay phản lực, trực thăng, tên lửa và thiết bị quân sự tiên tiến của Mỹ. Washington từ lâu tìm cách thắt chặt quan hệ đối tác Ấn Độ, quốc gia được coi là lá chắn chống lại Trung Quốc.
Thỏa thuận được ký vào thời điểm quan hệ song phương đang căng thẳng do tổng thống Donald Trump gây sức ép với New Delhi về mua dầu lửa của Nga, cũng như mức thuế đối ứng cao bị áp đặt cho hàng hóa Ấn Độ.
Minh Phương – Thu Hằng
Thu Hằng, RFI, 31/10/2025
Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 32 (APEC 32) khai mạc ngày 31/10/2025 tại Gyeongju, Hàn Quốc. Tổng thống nước chủ nhà Lee Jae-myung kêu gọi 21 thành viên tăng cường hợp tác trong bối cảnh trật tự thương mại có nhiều biến động và kinh tế toàn cầu ngày càng bất ổn. Tổng thống Mỹ Donald Trump không dự thượng đỉnh APEC và đây là dịp để chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thể hiện vai trò người bảo vệ chủ nghĩa đa phương.
Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung (phải) chào đón chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị APEC, Gyeongju, Hàn Quốc, ngày 31/10/2025. AP
Trong diễn văn tại lễ khai mạc, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gián tiếp chỉ trích Mỹ về "những thay đổi chưa từng thấy trong một thế kỷ đang diễn ra nhanh chóng trên toàn thế giới". Theo ông, "biển càng động, chúng ta càng phải sát cánh cùng nhau" để bảo vệ hệ thống thương mại đa phương và tăng cường hợp tác kinh tế.
Trung Quốc đang cố thể hiện là người nắm giữ vai trò mà Mỹ từng thống trị trong nhiều thập niên. Tuy nhiên, theo Reuters, nhiều nước Châu Á cảnh giác với những tuyên bố của Trung Quốc, xét đến vị thế quân sự của nước này trong khu vực, sự thống trị của Bắc Kinh trong lĩnh vực sản xuất, cũng như việc Trung Quốc sẵn sàng sử dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu và các công cụ khác trong các tranh chấp thương mại.
Bên lề thượng đỉnh APEC, Trung Quốc cũng cố gắng cải thiện quan hệ với một số nước, đang bị Mỹ bắt chẹt về thuế quan. Ông Tập Cận Bình mời thủ tướng Canada Mark Carney đến thăm Trung Quốc. Đây là dấu hiệu giảm căng thẳng sau vụ giám đốc tài chính của tập đoàn Hoa Vi bị quản thúc tại gia ở Canada. Ngoài ra, ông Tập cũng có các cuộc gặp song phương với thủ tướng Thái Lan, thủ tướng Nhật Bản.
Tổng thống Trump không tham dự thượng đỉnh APEC cho dù đã đến Hàn Quốc để gặp đồng nhiệm Tập Cận Bình nhằm hạ nhiệt căng thẳng thương mại. Đại diện cho Mỹ tại APEC là bộ trưởng Tài Chính Scott Bessent. Ông khẳng định các biện pháp thuế quan của Hoa Kỳ chỉ đang "tái cân bằng quan hệ thương mại để đặt nền tảng vững chắc hơn cho tăng trưởng toàn cầu".
Thượng đỉnh APEC diễn ra trong hai ngày 31/10 và 01/11. Hàn Quốc hy vọng sẽ ra được thông cáo chung. Tuy nhiên, nhiều nước thành viên tỏ ra nghi ngờ do những rạn nứt trong chính trị toàn cầu. APEC đã không ra được thông cáo chung năm 2018 và 2019, trong nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thu Hằng
********************************
Mỹ và Malaysia củng cố hợp tác quốc phòng ở Biển Đông để đối phó với "chiến thuật vùng xám"
Minh Phương, Thu Hằng, RFI, 31/10/2025
Hôm qua, 30/10/2025, bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ và đồng nhiệm Malaysia tái khẳng định cam kết bảo vệ an ninh hàng hải ở Biển Đông và thực hiện các bước nhằm củng cố hợp tác quốc phòng, trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng gia tăng các hoạt động khiêu khích trên tuyến đường thủy chiến lược quan trọng này.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth sau cuộc hội đàm với đồng nhiệm Malaysia, tại Kualar Lumpur, Malaysia, ngày 30/10/2025. AP - Dita Alangkara
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth và người đồng cấp Malaysia Mohamed Khaled Nordin đã có cuộc hội đàm bên lề Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), tại Kuala Lumpur, Malaysia.
Theo hãng tin Hàn Quốc Yonhap, hai nước đã ký một biên bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng, công bố gia hạn thỏa thuận chung về mua sắm thiết bị quân sự và dịch vụ, và cam kết hoàn tất các thỏa thuận song phương về truyền thông, chia sẻ thông tin và các vấn đề không gian.
Washington và Kuala Lumpur cùng nhất trí cho rằng Biển Đông là một hành lang hàng hải "quan trọng" nối liền khu vực với phần còn lại của thế giới, "nơi mà việc tôn trọng chủ quyền là bắt buộc". Tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc hội đàm cũng nhấn mạnh : "các chiến thuật vùng xám (...) là một hành động khiêu khích và đe dọa rõ ràng", ám chỉ đến các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông.
Vẫn liên quan đến quốc phòng, hôm nay Malaysia kêu gọi các thành viên Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) mở rộng quan hệ đối tác an ninh từ hàng hải đến không gian mạng. Bộ trưởng Nordin cảnh báo : "Chúng ta nhìn thấy những thách thức ở Biển Đông. Nhưng chúng ta cũng phải nhận ra rằng không gian số của chúng ta cũng đang gặp nguy hiểm không kém. (...) Các cuộc tấn công mạng có thể phá vỡ xã hội, lật đổ chính phủ và làm suy yếu cơ sở hạ tầng quan trọng". Dự kiến vào ngày mai, các bộ trưởng quốc phòng ASEAN sẽ có cuộc hội đàm với các đối tác đối thoại bao gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc, Hàn Quốc và Nga.
Bắc Kinh yêu cầu Washington phản đối "Đài Loan độc lập", Mỹ khẳng bảo vệ "lợi ích" ở Châu Á
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth và đồng nhiệm Trung Quốc Đổng Quân gặp nhau tại Malaysia ngày 30/10/2025 bên lề hội nghị ADMM+
Trong thông cáo ngày 31/10 được AFP trích dẫn, bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết ông Đổng Quân tuyên bố việc Trung Quốc "thống nhất" Đài Loan là "đi theo hướng không thể tránh khỏi của Lịch sử", yêu cầu Mỹ "phải có lập trường rõ ràng phản đối sự độc lập của Đài Loan" và "Mỹ phải thận trọng trong phát biểu và hành động về vấn đề Đài Loan".
Trên mạng X, bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết đã nhấn mạnh với đồng nhiệm Trung Quốc rằng Washington quan ngại về những hoạt động của Bắc Kinh ở các khu vực tranh chấp ở Biển Đông và xung quanh Đài Loan. Theo Reuters, một mặt, ông Pete Hegseth cho biết "Mỹ không tìm kiếm xung đột", mặt khác ông khẳng định "Mỹ tiếp tục cứng rắn bảo vệ những lợi ích của mình trong khu vực và chắc chắn có khả năng làm việc đó".
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đánh giá cuộc gặp song phương là "tốt đẹp và mang tính xây dựng". Hai bên sẽ "tiếp tục các cuộc thảo luận về những vấn đề có tầm quan trọng chung". Trước cuộc họp trực tiếp này, hai bộ trưởng quốc phòng đã họp trực tuyến vào tháng 09.
Vấn đề Đài Loan đã không được đề cập trong cuộc họp thượng đỉnh giữa tổng thống Donald Trump và chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc. Đài Loan là chủ đề bất đồng lớn giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Bắc Kinh coi Đài Loan là một tỉnh ly khai và sẽ thống nhất, kể cả bằng vũ lực. Mỹ là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Đài Bắc.
Mỹ - Ấn Độ ký thỏa thuận khung về quốc phòng
Cũng tại Kuala Lumpur, ADMM+, ngày 31/10, Mỹ và Ấn Độ đã ký thỏa thuận khung về quốc phòng 10 năm nhằm mở rộng hợp tác quân sự và công nghệ, bảo đảm an ninh khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Theo AP, New Delhi là đối tác quốc phòng lớn của Washington, trang bị cho lực lượng vũ trang Ấn Độ nhiều máy bay phản lực, trực thăng, tên lửa và thiết bị quân sự tiên tiến của Mỹ. Washington từ lâu tìm cách thắt chặt quan hệ đối tác Ấn Độ, quốc gia được coi là lá chắn chống lại Trung Quốc.
Thỏa thuận được ký vào thời điểm quan hệ song phương đang căng thẳng do tổng thống Donald Trump gây sức ép với New Delhi về mua dầu lửa của Nga, cũng như mức thuế đối ứng cao bị áp đặt cho hàng hóa Ấn Độ.
Minh Phương – Thu Hằng
