Bầu cử Thái 14/5 tới : Nữ quyền, FOIP và Việt Nam (Hoàng Trường)

Nhưng xem YouTube t "South China Morning" nói v các cuc vđng tranh tài gia cáđng  Thái, người Vit nào không ngm ngùi t hi : Đến bao gi dân ta mđược như thế ? (Whos running in Thailands most unpredictable election in decades ?) V ngn hn, kết qu bu c có th chưa có táđng gì đến Vit Nam, nhưng nh hưởng ca nó s đến mun hơn. 


Con gái út ca cu Th tướng Thaksin s xut hin trên bu tri chính tr Thái như mt ngôi sao v N quyn. Quan h vi Hoa K và Trung Quđu là nhng vđ đi ngoi quan trng đ cáng viên tranh th lá phiếu c tri.

thai1

Paetongtarn Shinawatra (giữa) chụp ảnh cùng các nhân vật chủ chốt trong đảng của bà trong chuyến công du tỉnh Chiang Mai vào tháng 9 năm ngoái. (Ảnh : Pheu Thai Party)

Ngày 4/5/2023, Công ty truyn thông quc tế "Al Jazeera" đăng xã lun dài vi tiêđề "Đã đến lúc cn chn con đường mi : Người Thái tìm kiếm s thay đi khi cuc bu c đến gn"  (Time for a new way’ : Thais look for change as election nears). Khi người Thái t chc l hi Songkran vào tháng trước bng cách dm mình trong nhng trn phun nước, Th tướng Prayuth Chan-ocha hy vng, nhng ngày l này s giúp gii cu chiến dch tái tranh c m nht công. Mc chiếáo sơ mi Hawaii màu sáng và trang b mt khu súng nước khng l màu xanh, ông Prayuth Chan-ocha, Tư lnh quâđi tr thành chính tr gia  ngườđã lđ chính ph ca bà Yingluck Shinawatra trong mt cuđo chính hi năm 2014  đã bt ng xut hin tđường Khao San  Bangkok, tham gia cùng nhng người vui chơ"th dàn" trong cuc chiến dưới nước, theo phong cách ngày Tết c truyn mng năm mi ca Thái Lan. Nói v nhng thăm dò gđây, đng UTN công tt hu sau cáđi th như đng Pheu Thai, ông Prayut cho rng các kết qu y không đáng tin cy.

Ngôi sao n quyn :Paetongtarn 36 tui

Paetongtarn Shinawatra hôm 3/5 cho biết bà s tiếp tc vđng tranh c vào tun ti sau khi đã sinh con trai vài ngày trướđó. Ti cuc hp báo, bà vn t tin v mt chiến thng áđo trong cuc bu c vào Ch nht 14/5. Bà Paetongtarn tng dđu trong nhiu cuc thăm dò dư lun trước ngày bu cĐng Pheu Thai ca bà cũng đang dđu trong các cuc thăm dò gđây và đã giành chiến thng trong mi cuc bu c k t năm 2001, trong đó có hai cuc thng áđo. "Thái Lan cn phi thay đi và đng Pheu Thai là câu tr li duy nht", bà nói trong cuc hp báo ti mt bnh vi Bangkok, ngay sau khi gii thiđa con mi chàđđang trong lng p. "Chúng tôi không th ch đđược na... Nếu Pheu Thai có th giành chiến thng long tri l đt và tr thành chính ph, chúng tôi có th thay đi ngay lp tc". Trong cuc chđua ln này, bà Paetongtarn nhđược rt nhiu s chú ý, không ch vì xut thân mà còn vì nhng bướđn tượng ca bà trong quá trình vđng tranh c, ngay c khi chun b sinh con th hai. Là con gáút ca cu Th tướng Thaksin Shinawatra, bà đã theo hc nhng trường hàng đ Thái Lan và Anh quc. Thông Thaksin còn gi chc Th tướng, bà Paetongtam vn thường xut hin cùng cha trong các s kin.

Tr li CNN, nhà khoa hc chính tr Thitinan Pongsudhirak tĐi hc Chulalongkorn (Thái Lan) nhđnh : "Bà Paetongtarn rt ni bt và thường đi cùng cha mình. Bà y có tư cht chính tr công Thaksin và nhđược rt nhiu th, vì là con gáút ca cu Th tướng". Bà t tin, có sc hút và trên hết, bà mang h Thaksin vi gương mt khiến nhiu người nh đến người cha ni tiếng ca bà. Các cuc thăm dò dư luđu cho thy Paetongtarn Shinawatra là ng c viên nng ký cho v trí Th tướng sau cuc Tng tuyn c ngày 14/5. Tuy nhiên cũng có lo ngi rng, chiến thng dành cho con gáút ca cu Th tướng tng b lđ Thaksin Shinawatra – nhân vt gây chia r nhđt nướ có th s đy Thái Lan tr li vòng xoáy biu tình và can thip quân s quen thuc. Nhưng vic có được Paetongtarn 36 tui trong lá phiếđược cho là s mang li kết qu xng đáng cho đng đi lp Pheu Thai ni tiếng. Cuc bu c được hy vng s mang li mt chiến thng áđo, vđ s ghế đ vượt qua li thế có sn cđng cm quyđ bu ra Th tướng.

Thái cũng "đu dây" gia M và Trung Quc

Trước cuc bu cĐi s quán Thái Lan ti Washington phi hp vi Qu Châu Á đã t chc tđàm bàn tròn v quan h Thái Lan  Hoa K. Ngày 23/3/2023, bà Thượng ngh sĩ Duckworth chúc mng liên minh bn cht vi Thái Lan, đng minh lâđi nht ca M  Châu Á, có th tin cy trong thi bình cũng như xung đt, cùng nhau gii quyết ti phm và cung cp h tr nhâđo trong khu vc. Hai nướhp tác nhiu mt t an ninh, quc phòng, kinh tế đến giao lưu nhân dân. Đi s Thái ti M Tanee đã tho lun v mi quan h đng minh đáng tin cy và s tùy thuc ln nhau gia hai quc gia cũng như các kế hoch nhm nâng tm quan h đng minh như khuyến khích các chuyến thăm cp cao t Thái Lan trong 8 cuc hp cp B trưởng APEC xuyên sut nước M năm nay. Sau 200 năm thiết lp quan h ngoi giao, đã đến lúc Hoa K và Thái Lan xây dng trên nn tng vng chc này và vch ra mt l trình mi cho liên minh gia hai nước trong chiến lượ"Đ Dương  Thái Bình Dương t do và rng m" (FOIP). Vai trò trung tâm ca Thái Lan trong ASEAN, kết hp vi lch s lâu dài ca Thái Lan vi Hoa K cho thThái Lan s  có nh hưởng mnh m đến hình thái ca FOIP sau bu c ln này nếu c tri Thái quyếđnh thay đi.

Dưới thông Prayuth, Thái Lan xích li gn Trung Quc, b phiếu trng trong ngh quyết ca Liên hp quc lêán Nga xâm lược Ukraine và ng h các nhà lãnh đđo chính Myanmar. Nhưng tt c có th thay đi nếđương kim Th tướng b thay thế. Cuc bu c ngày 14/5/2023 tđây ca Thái Lan s quyếđnh chính sách chính tr và đi ngoi ca quc gia Đông Nam Á 76 triu dân trong vài năm ti, khi chính ph bán quân s phđi mt vi s bt mãn ngày càng tăng trong nước, áp lc an ninh t nước láng ging Myanmar và s cnh tranh ngày càng gia tăng gia Hoa K và Trung Quc. Đ nhc nh Washington rng Thái Lan có mt siêu cường khác theo đui, Ngoi trưởng Trung Quc Vương Ngh đã đến Bangkok vào hè năm ngoái – gia hai chuyến thăm ca B trưởng Quc phòng Austin và Ngoi trưởng Blinken  đ k nim 10 năm quan h đi tác hp tác chiến lược toàn din gia Bangkok và Bc Kinh.

Trong gii ngoi giao, quan h đi tác hp tác chiến lược toàn diđược xếp hng cao hơn so vi quan h đi tác chiến lượđơn thun. Sau đó vào gia tháng 8/2022, Trung Quc phái máy bay chiếđu phn lđến Thái Lan đ tđiu kin thun li cho cuc tp trn không quân Falcon Strike ln th năm ti mt căn c quân s  Udorn. Tuy nhiên, không phi tt c được tri thm hoa" cho Trung Quc trong các mi bang giao vi Thái Lan. Bc Kinh tht vng, vì Bangkok đã chùn bước trướđođường tàu cao tc do Trung Quđ xuđi qua Đông Nam Á lđa. Người Thái không tin rng tuyếđường st s mang li nhiđng lc cho nn kinh tế ca h, và h mun m cuđu thu quc tế đ cung cđu máy toa xe và thiết b đường st hơn là ph thuc tt c vào Trung Quc v công ngh.

Bu c Thái táđng đến Vit Nam ?

Ngày 7/5/2023, khong 2,35 triu c tri trên khp Vương quc Thái Lan đã tiến hành b phiếu sm mt tun trước ngày din ra cuc tng tuyn c chính thc 14/5 đ bu H vin khoá mi. T "Nhân Dân", cơ quan cĐảng cộng sản Việt Nam cũng như nhiu trang mng khác ca các bá"l phi" đã đưa tin khá chi tiết ngà"bu c sm" ca c tri Thái. Sau đó đúng 1 tun, vào ngày 14/5, khong 50 triu c tri còn li s tham gia bu c ti gn 100 nghìđđim trên toàn quc. Theo dõi bu không khí dân ch thc s ca c tri Thái Lan, do chính các t báo cđng và nhà nước tường thut, người dân Vit Nam không th không liên h đến các cung c dân bu"  trong nước. Đc bit là ti các cuc bu c các cp lãnh đo Vit Nam, t bu Th tướng đến Ch tch Quc hi, k c Bu Tng bí thư, ch bu cho mt candidate duy nht. Bu mt người, không có candidate th hai thì bu làm gì ? Mà phn ln, người dâđâđượđi bu, h ch xem b phiếu qua vô tuy ến. Cò nhng cp mà c tri đượ"lùa" đến hòm phiếu, thì trong các h gia đình, t hai, ba cho đến bn, năm người, tt c dn các lá phiếu cho mt thành viên trong nhà, bt k là ai, ri cm c nm phiế"nhét" và"hòm".

Xem thế đ thy, bu c Thái Lan, trước mt chưa có nh hưởng trc tiếđến Vit Nam. Nhưng xem YouTube t "South China Morning" nói v các cuc vđng tranh tài gia cáđng  Thái, người Vit nào không ngm ngùi t hi : Đến bao gi dân ta mđược như thế ? (Whos running in Thailands most unpredictable election in decades ?) V ngn hn, kết qu bu c có th chưa có táđng gì đến Vit Nam, nhưng nh hưởng ca nó s đến mun hơn. Nht là khi các phe phái chính tr ti Thái Lan hin nay đang có du hiu s sđnh hình li chính sách đi ngoi, ri khi qu đo ca Trung Quc, hâm nóng li quan h vi M và phương Tây sau tng tuyn cnh hưởng kinh tế ca Trung Quc vn nm trong s nhng vđ đi ngoi quan trng được cáng viên s dng đ tranh th lá phiếu c tri ti Thái Lan.

Hoàng Trường

Nguồn : VOA, 11/05/2023