‘Ngoại giao con thoi’ giữa ba nước Đông Dương cho thấy điều gì ? (Hải Lê)

Trung Quđang c gng to dng Hun Sen như m"chính khách xung kích"đôđáo gia Phnom Penh và Hà Ni, vi s mnh xây dng m"Nhóm nhng người bn cSáng kiến Phát trin toàn cầu (GDI)" ? Nếu Việt Nam vn không "bt phá" v đi ngoi, thì đi mt vi "s chm lt" không còn là mt nguy cơ


conthoi1

Tht là khó cho Hà Ni khi va phi chng li hing "bóng đè" ca Bc Kinh đng thi va phi vô hiu trò "a dua" vi Trung Quc ca hai ông em, mà li không cht phá" gì v ngoi giao c ! Hình : Thủ tướng Cambodia, Hun Sen. Hình minh họa.

Chưa bao gi "ngoi giao con thoi" Vi Miê Lào li chuyđng cp tp như thi gian qua. Ngày 18/2/2023, Ch tch Đng Nhân dân Campuchia, Th tướng Chính ph Vương quc Campuchia Hun Sen, đã ti Hà Ni và gp g cp cao vi Tng Bí thư Nguyn Phú Trng. Ngày 17/2/2023 trướđó, ti tr s Trung ương Đng, Tng Bí thư Nguyn Phú Trng tiếđoàđi biu cp cao Văn phòng Trung ương Đng Nhân dân Cách mng Lào do Bí thư Trung ương Đng, Chánh Văn phòng Trung ương Thongsalith Mangnomek, dđu nhân dđoàn sang công tác ti Hà Ni. Ngày 22/2/2023, Tng Bí thư, Ch tch nước và các nhà lãnh đo cp cao Lào tiếp Đoàn đi biu Ban Đi ngoi Trung ương Đng Cng sn Vit Nam do Trưởng ban Đi ngoi Lê Hoài Trung thăm và làm vic ti Làtheo tha thun gia hai Ban Đi ngoi Trung ương. Thông cáo báo chí v c ba cuc tiếp xúc cp cao nàđu không tiết l bt c mt thông tin c th nào ngoài mô-típ ch đo là nhm cng c và tăng cường vng chc quan h Vit Nam  Campuchia và quan h Vit Nam  Lào.

Campuchia và Lào đang đi đu ?

Ti sao tình hu ngh Vi Miê Lào li cđược cng c và tăng cường trong thđim cui tháng 2 này ? Sputniknews.vn cũng có nêu câu h"Vì sao Th tướng Hun Sen bt ng sang Vit Nam ?"  nghe có v rt chuyên nghip v báo chí – nhưng cũng không có m"bít" thông tin thc cht nào trong bài viết dài hơn 1900 t. Tuy nhiên, nếu tinh ý, chng khó nhn ra điu không bình thường : Cuc hi kiế"bt ng" Trng  Hun Sen ngày 18/2 thiếu hn cái công thc ngoi giao quen thuc lâu nay : "Theo li mi ca...". C như là cuc hi ng y t trên tri rơi xung, không ai mi ai c (!?). Mt s l th hai na là chuyến thăm cp cao nhưng din ra rt chóng vánh và Hun Sen ch gp mi Tng Trng ri tr li Phnom Penh ngay, mà không có tiếp xúc vi các thành viên khác trong "B t" cĐảng cộng sản Việt Nam như thông l. S l th ba  mà điu này mđáng đ ý  chuyến thăm Hà Ni chp nhoáng ca Hun Sen din ra sau chuyến thăm dnh dàng 4 ngày ca Hun Sen  Bc Kinh (t 9 đến 12/2/2023).

Tuyên b chung Hun Sen  Tp Cn Bình v chuyến thăm nói trên tiếp tc cung cp nhi"s l" khác. Văn kin ngoi giao 11/2/2023 (bn dch Anh ng) dài ch bng hai phn ba so vi Tuyên b chung Nguyn Phú Trng  Tp Cn Bình 1/11/2022 nhưng có đến hơn 10 ln, nhđi nhc li mt cm t khóa quan trng. Đó là Campuchia và Trung Quc cam kết xây dng"cng đng có tương lai chung" (community with the shared future)trong thđi mi. T khóa này không có trong Tuyên b chung Trng  Tp. Vn chưa hế"s l" ! Tuyên b chung Campuchia  Trung Quc nhn mnh : "Trung Quc hoan nghênh Campuchia tham gia Nhóm nhng người bn cSáng kiến Phát trin toàn cầu (GDI). Campuchia còng h đ xut ca Trung Quc v Sáng kiến An ninh toàn cầu (GSI) và sn sàng hp tác vi Trung Quc v qun tr an ninh toàn cu hướng ti an ninh chung, toàn din, hp tác và bn vng". Tuyên b Trng  Tp năm ngoáđu bao hàm tinh thn này, tc Vit Nam cũng hoan nghênh c GDI ln GSI, nhưng li chưa cam kết xây dng"cng đng có tương lai chung".

Được biết thêm, t 29/11 đến 1/12 năm ngoái, Tng Bí thư Đng Nhân dân Cách mng Lào, Ch tch nước Cng hòa dân ch nhân dân Lào Thongloun Sisulit cũng đã thăm chính thc Trung Quc (Ch sau chuyến thăm Bc Kinh công Trng mt tháng). Ti chuyến thăy, Tng bí thư Thonglun Sisulit đánh giá vai trò Trung Quc trong nn chính tr quc tế hin nay :"Trung Quc là nn tng đ duy trì hòa bình và đnh trên toàn thế gii và cam kết thúđy s phát trin chung và xây dng cng đng vi mt tương lai chung". Tht ra, các nhà lãnh đo Trung Quc và Làđã đng ý xây dng "cng đng tương lai chung" có tm quan trng chiến lược trong chuyến thăm cp nhà nước ca Ch tch Tp Cn Bình ti Lào t năm 2017. Năm 2019, hai nướđã ký kết Kế hoch hành đng nhm to dng cng đng "vì mt tương lai chung". Vy là so vi các cuc hi kiến Vi Miê Lào vi Trung Quc t cui năm ngoái đến nay, gi đây ch còn mt mình Vit Nam là chưa chính thc cam kế"xây dng tương lai chung" vi Trung Quc.

Hà Ni có "bt phá" được v đi ngoi ?

Trong khi đó, ti Bc Kinh, Samdech Tacho Hun Sen còn ha vông Tp hai chuyn ln khác. Mt là hai bên s "sđàm phán và ký kết Kế hoch hành đng mi v xây dng Cng đng Trung Qu Campuchia cùng chia s tương lai" (tshared future hay tương lai chung). Hai là Trung Quc hoan nghênh "Campuchia tham gia Nhóm nhng người bn cSáng kiến Phát trin toàn cầu (GDI)". Nên nh c ba tr ct : GDI, GSI và BRI, theo Ngh quyết cĐi hi 20 Đảng cộng sản Trung Quốc, là ba chân king c"Trt t mi" dành cho nhân loi. Trung Quc tuyên b công khai, trt t này s thay thế trt t hin nay ca Hoa K và thế gii dân ch. Như có th thy, Lào và Campuchia tr thành nhng nướđđu c súy cho các tr ct kiến to nê"Trt t Trung Hoa" (Pax Sinica). Riêng tuyên b Trng  Tp cho thy, Vit Nam vn còn bám tr, chưa"xây dng tương lai chung" vi Trung Quc. Trong khi Samdech Techo Hun Sen cùng Tng bí thư Thonglun Sisulit đang tr thành nhng ngườđđu trong "Nhóm nhng người bn" ca Trung Quc. Ông Hun Sen phi thân chinh sang tn Hà Nđ "truyn thánh ch mi" cho Tng Trng cũng không phi là điu gì quá ngc nhiên.

Mt thi k dài trướđây, Hà Ni tng ch đng trong vic tp h"hai ông em" đ ri, thông qua hình nh "Đông Dương đoàn kết" mà khuyếch trương uy tín vđang b mai mt. Vit Nam, Lào và Campuchia vào ngày 20/11/2022 còn ký mt Tuyên b chung v vic thiết lp Hi ngh cp cao liên Quc hi. Thông cáo báo chí do Campuchia pháđi t Phnom Penh cho biết, cơ chế hin nay gia Quc hi ba nước s được nâng lên thành Hi ngh cp cao vào năm 2023 này. Mc tiêu nhtăng cường hơn na quan h đoàn kết và hp tác toàn din Vi Miê Lào. To dng hình nh lên như thế (show-up) nhưng Vi Miê Lào liu có tr lđược tình trng "nht hô bá ng""trên dướđng lòng" như cái thđoàn kết ba nướĐông Dương là "quy lut thép" ca cách mng mi nước ? Thc tế là, ti hai nước láng ging Vit Nam, nh hưởng Trung Quđang ln lướ mđ ngày càng nguy him. Trong khi c ba "nguyên th" Đông Dương đu có quan tâm chung là duy trì quyn lc cá nhân trong ni b sao cho "gi được ghế" thì Vit Nam li không th "mnh vì go bo vì tin" đ chđua vi Trung Quc trong vi"o bế" Lào và Camphuchia như thi kháng chiến. Chưa nói, Vit Nam do vn c bám gi não trng cũ v bang giao quc tế nên Hà Ni hiđang đi mt vi nguy cơ chm lt.

Cho dù Vit Nam bo lưu"cng đng có mt tương lai chung" vi Trung Quc là hoàn có th hiđược và đáng hoan nghênh, nhưng vđ là ông Trng có th cm c đượđến bao gi ? Trong khi "cơn sóng thn" các cam kếđang đ b lên bang giao gia Trung Quc vi Vi Miê Lào thì hn nhiê"thiên triu" muđđược s nht trí cao gia bn nước càng sm càng tt v GSI và GDI. Không ngu nhiên, Trung Quđang c gng to dng Samdech Techo Hun Sen như m"chính khách xung kích"đôđáo gia Phnom Penh và Hà Ni trong nhng ngày qua, vi s mnh xây dng lên m"Nhóm nhng người bn cSáng kiến Phát trin toàn cầu (GDI)". Ngày 21/2 Ngoi trưởng Trung Quc Tn Cương va công b "Sáng kiến An ninh toàn cu" (GSI) đ đ cao tm nhìn v mt nn an ninh chung, toàn din và bn vng, có mc tiêu dài hn là xây dng mt cng đng an ninh. GSI cũng th hin các nguyên lý ct lõi trong vin tượng v "mt cng đng chung vn mnh".

Tht là khó cho Hà Ni khi va phi chng li hing "bóng đè" ca Bc Kinh đng thi va phi vô hiu trò "a dua" vi Trung Quc ca hai ông em, mà li không cht phá" gì v ngoi giao c ! Ti Liên Hiệp Quốc, ngày 23/2 mđây, Vit Nam vn b phiếu trng đi vi Ngh quyết cĐi hđng yêu cu Nga rút quân khi Ukraine. Đây là ln th năm Vit Nam b phiếu trng đi vi các ngh quyết lêán Nga xâm lược Ukraine. Tc là Vit Nam v"lúng túng như th vng mt kim". Trong nước thì kinh tế đm, người dân khó khăn duy trì đi sng, đi ngoi thì ngày càng cô lp, trong khi "hai ông em" đã trưởng thành và đang mu"thoát không anh". Vit Nam dường như vn chưa nhn thc ra, thông qua cuc chiến tranh  Ukraine, Hun Sen đã nhanh chóng nm bđược vđ và tn dng li thế ca cuc xung đt mt cách thông minh đ chng minh cho thế gii thy rng, nđc lp cđt nước tng b chiến tranh tàn phá này không phi là điu hin nhiên...

Hải Lê

Nguồn : VOA, 25/02/2023