Bị thua liên tiếp, Putin có dám sử dụng vũ khí hạt nhân không ? (Thanh Hà - Thu Hằng)

Moskva đe dọa sử dụng "mọi phương tiện để bảo vệ lãnh thổ", hàm ý kể cả vũ khí nguyên tử, tổng thống Mỹ Joe Biden báo động : "Chúng ta chưa bao giờ đối mặt với kịch bản tận thế kể từ thời Kennedy".

Chiến tranh Ukraine : Biden cảnh báo nguy cơ "tận thế" hạt nhân

Thanh Hà, RFI, 07/10/2022 - 11:50

Vào lúc quân đội Nga bị đẩy lui trên chiến trường Ukraine, Moskva đe dọa sử dụng "mọi phương tiện để bảo vệ lãnh thổ", hàm ý kể cả vũ khí nguyên tử, tổng thống Mỹ Joe Biden báo động : "Chúng ta chưa bao giờ đối mặt với kịch bản tận thế kể từ thời Kennedy".

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại một nhà xưởng của IBM tại Poughkeepsie, New York ngày 06/10/2022. Reuters - Tom Brenner

Tham dự một cuộc họp tại New York nhằm gây quỹ cho đảng Dân Chủ hôm 06/10/2022, tổng thống Hoa Kỳ so sánh việc Moskva đe dọa sử dụng "mọi phương tiện để bảo vệ lãnh thổ" với khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962. Khi đó Liên Xô đã điều tên lửa đến Cuba, sát cạnh lãnh thổ Hoa Kỳ. Đó cũng là một giai đoạn, dưới thời tổng thống John F. Kennedy và lãnh đạo Ban Chấp Hàng Trung Ương đảng Cộng Sản Liên Xô, Nikita Khrushev, bang giao giữa Washington và Moskva cực kỳ căng thẳng.

Hãng tin Anh Reuters nhắc lại, tới nay Nhà Trắng vẫn khẳng định không có thông tin cho thấy Nga chuẩn bị sử dụng vũ khí nguyên tử để giải quyết dứt điểm xung đột Ukraine. Tuy nhiên Hoa Kỳ theo dõi sát tình hình. Cũng nhân cuộc họp hôm qua tại New York, tổng thống Biden lưu ý, Vladimir Putin "không đùa khi ông nêu lên khả năng sử dụng vũ khí nguyên tử chiến thuận hay vũ khí hóa học, vũ khí sinh học", bởi vì theo chủ nhân Nhà Trắng, quân đội Nga quá tồi. Joe Biden nói là ông không biết Vladimir Putin sẽ phải làm gì để thoát khỏi bế tắc hiện nay mà "không mất thể diện, và không mất một phần lớn quyền lực" tại Nga.

Tại Ukraine, quân đội của chính quyền Kiev tiếp tục chiến dịch phản công trên nhiều mặt trận từ đầu tháng Chín tới nay, giành lại từ tay quân đội Nga được gần hết khu vực trong vùng Kharkiv ở phía đông bắc. Lực lượng Ukraine cũng đã chiếm lại được nhiều địa điểm then chốt tại miền đông. Hôm qua tổng thống Volodymyr Zelensky xác nhận "chỉ riêng từ ngày 01/10 quân Ukraine đã giành lại được hơn 500 km vuông chung quanh khu vực Kherson, giải phóng hàng chục các thành phố và thị trấn".

Với đà tiến này, phát biểu qua cầu truyền hình với các lãnh đạo 44 nước Châu Âu họp tại Praha trong khuôn khổ thượng đỉnh Cộng Đồng Chính Trị Châu Âu, ông Zelensky kêu gọi quốc tế tăng viện trợ quân sự cho Kiev để "thiết giáp của Nga không tiến vào Vacxava hay Praha".

Nga triệu đại sứ Pháp để phản đối Paris viện trợ quân sự cho Ukraine

Cũng trong ngày 06/10, đại sứ Pháp tại Moskva, Pierre Lévy bị bộ Ngoại Giao Nga triệu mời lên nhằm phản đối Paris cung cấp vũ khí cho Ukraine. Lệnh triệu đại sứ Pháp diễn ra đúng vào lúc, tổng thống Emmanuel Macron đang tham dự thượng đỉnh ở Praha và xác nhận "nghiên cứu khả năng giao thêm 12 khẩu đại bác Caesar cho Kiev". Từ tháng Hai đến nay, Pháp đã cung cấp nhiều trang thiết bị quân sự cho Ukraine trong đó có 18 khẩu Caesar.

Thanh Hà

************************

Sau những thất bại liên tiếp tại Ukraine, quân đội Nga bị dồn vào chân tường

Thanh Hà, RFI, 06/10/2022

Việc lính Nga tháo chạy khỏi vùng chiến lược Kherson ở miền nam Ukraine và ngay cả tại các vùng lãnh thổ mà Moskva vừa tuyên bố sáp nhập vào Liên Bang Nga, đã làm rộ lên những chỉ trích gay gắt nhắm vào quân đội Nga.

Tổng thống Putin (trái) trao đổi với tổng tham mưu trưởng Quân Đội Nga, tướng Valeri Guerassimov. Ảnh tư liệu chụp ngày 21/12/2021. AFP – Sergei Guneyev

Tức nước vỡ bờ : Không chỉ có công luận mà ngay cả trong giới lãnh đạo tại Moskva đã công khai bày tỏ phẫn nộ về "chiến dịch quân sự đặc biệt" mà tổng thống Putin phát động để xâm chiếm Ukraine. Cho đến tận tháng 9 vừa qua, các phương tiện truyền thông Nga, các quan chức trong chính quyền, các chuyên gia đều trước sau như một, xem việc Moskva điều quân sang Ukraine là một "nghĩa vụ cao cả". Mọi tiếng nói phản chiến đều bị khép vào tội bôi nhọ quân đội và với tội danh này, bị cáo cơ thể bị xử phạt tù.

Nhưng lệnh động viên lính dự bị mà tổng thống Vladimir Putin ban hành hôm 21/09/2022 khiến công luận Nga không còn không còn tránh né từ "chiến tranh". Tiếp theo đó là hình ảnh dân Nga tìm mọi cách để trốn lệnh động viên và lần đầu tiên trong lịch sử, công dân của một quốc gia đem quân xâm lược một nước khác lại phải ồ ạt đi tị nạn.

Những thất bại liên tiếp của quân đội Nga trên chiến trường Ukraine là một bước ngoặt trong cuộc chiến mà Moskva đã khai mào. Dấu hiệu gần đây nhất là phát biểu của chủ tịch Ủy ban Quốc phòng tại Hạ Viện Nga, tướng Andrey Kartapolov hôm 05/10/2022. Ông cho rằng đã đến lúc quân đội phải "nói thật" với công luận về những thất bại quân sự. Vào lúc quân đội Ukraine đã giải phóng thị trấn Lyman, trong vùng Donetsk, miền đông Ukraine, một mắt xích quan trọng về mặt hậu cần, Bộ Quốc phòng Nga vẫn khẳng định đang "ồ ạt tấn công" và quân đội Nga đang "giáng cho kẻ thù những thiệt hại nặng nề". Về tình hình tại miền nam Ukraine, Bộ Quốc phòng Nga cũng có giọng điệu tương tự.

Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng tại viện Duma đòi Bộ Quốc phòng Nga phải "nói sự thật" với dân khi ông trả lời Vladimir Soloviov, nhà báo nổi tiếng là "một người yêu nước", là cái loa phóng thanh của điện Kremlin. Ngay Soloviov gần đây đã không còn ngần ngại cho rằng quân đội Nga đang "tự bắn vào chân mình", khi để những cho những kẻ "bất tài" chỉ huy chiến dịch Ukraine. Thân trọng hơn, một phóng viên chiến trường của báo chí chính thức là ông Alexandre Kots thì dám tường thuật rằng "không có tin vui từ chiến trường Ukraine trong những ngày sắp tới".

Một nhà quan sát khác trên đài truyền hình nhà nước không ngần ngại lưu ý khán giả "quân đội Nga chỉ tiến được từng thước đất một, nhưng lại tuyên bố chiếm hết tỉnh này đến tỉnh khác" trên lãnh thổ Ukraine. Các phương tiện truyền thông Nga không còn vòng vo khi nêu bật những "khó khăn" quân đội Nga vấp phải trên trận địa và thừa nhận Nga trong tình trạng "thiếu quân" để tiếp tục sứ mệnh "giải phóng Ukraine", như Vladimir Putin đã thông báo hôm 24/02/2022 khi biện minh cho việc đưa quân xâm chiếm nước láng giềng.

Trong tuần, lãnh đạo Cộng hòa Chechnya Ramzan Kadyrov đã táo bạo chỉ trích luôn cả một số tướng lĩnh Nga. Trước mắt, Kadyrov mới chỉ "đánh ở vòng ngoài", nhắm vào Alexander Lapine, lãnh đạo các chiến dịch trong vùng Donetsk. Kadyrov xem ông này là một "kẻ ăn hại", thiếu sót trong việc cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết, tiếp liệu, đạn dược cho những người lính đang cầm súng ở tại địa điểm chiến lược như Donetsk. Trong mắt của Kadyrov, người vừa được tổng thống Vladimir Putin thăng hàm thượng tướng, với thành tích thảm hại đó, Alexander Lapine chỉ xứng đáng là "thằng lính quèn". Ramzan Kadyrov còn cho rằng Nga nên dùng bom nguyên tử loại nhẹ để giải quyết vấn đề Ukraine.

Không hiểu rằng, việc tổng thống Putin vừa phong thượng tướng, cấp bậc cao thứ ba trong hàng ngũ quân đội Nga, cho ông Kadyrov có phải là một lời cảnh cáo chủ nhân điện Kremlin gián tiếp gửi đến các tướng lĩnh ở cấp cao nhất trong hàng ngũ quân đội và bên Bộ Quốc phòng Nga ? Trong trường hợp giả thuyết này được xác nhận thì rõ ràng quân đội Nga, mà đứng đầu là bộ trưởng quốc phòng Sergey Shoigu và tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, Valeri Guerassimov đang chịu búa rìu từ tứ phía : công luận, chính giới, tổng thống Putin và phe diều hâu Nga.

Vẫn trong kịch bản này, câu hỏi kế tiếp là làn sóng phẫn nộ hiện đang nhắm vào quân đội Nga có dừng lại ở đó, hay sẽ tràn vào tận điện Kremlin ? Một số nhà bình luận và chính trị học tại Moskva thiên về giả thuyết Vladimir Putin sẽ bị lật đổ. Đầu tháng trước, hơn một chục chính khách Nga, ở cấp địa phương, đã ký một bản kiến nghị đòi tổng thống Putin từ chức và thậm chí là phải bị xét xử về tội phản bội nước Nga, vì "Vladimir Putin là mối đe dọa chính đối với an ninh của nước Nga" như một nghị viên thành phố Saint-Petersburg, quê hương của ông Putin, đã ghi nhận.

Không ai có thể dự báo về tương lai. Chỉ biết rằng lớp sơn bề ngoài về sức mạnh của quân đội Nga, về quyền lực của chủ nhân điện Kremlin ngày càng để lộ nhiều vết rạn nứt. 

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 06/10/2022

************************

Quân Ukraine tiếp tục đà tiến ở miền nam, Nga sáp nhập nhà máy hạt nhân Zaporijjia

Thu Hằng, RFI, 06/10/2022

Thêm ba ngôi làng (Novovoskressenske, Novogrygorivka và Petropavlivka) ở tỉnh Kherson, miền nam, đã được quân đội Ukraine giải phóng chỉ riêng ngày 05/06/2022, theo thông báo của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ông khẳng định "đà tiến vẫn được duy trì”.

Lính Nga tuần tra bên ngoài nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia, Ukraine, ngày 01/05/2022. © Andrey Borodulin, AFP

Ở mặt trận miền đông, thống đốc Ukraine của tỉnh Luhansk khẳng định "cuộc phản công giờ chính thức bắt đầu. Nhiều địa phương đã được giải phóng”, sau khi quân đội Ukraine chọc thủng được một tuyến phòng thủ của Nga. Trong khi đó, ở tỉnh Donetsk lân cận, Moskva khẳng định đã "oanh kích ồ ạt” khu vực gần thành phố Lyman (tỉnh Donetsk) vừa mới được Kiev chiếm lại, gây thiệt hại nặng nề cho quân Ukraine. Ông Dmitri Peskov, người phát ngôn của điện Kremlin, tuyên bố Moskva sẽ "chiếm lại” những vùng đất đã bị mất.

Trước đó, Nga đã dùng drone do Iran sản xuất để tấn công một doanh trại ở Bila Tserkva, ngoại ô thủ đô Kiev. Thông tín viên RFI Stéphane Siohan tại Kiev cho biết cụ thể :

"Hai giờ sáng qua, 12 drone tự sát đã bay trên thành phố Bila Tserkva, nơi có doanh trại quân đội, cách phía nam thủ đô Kiev 90 km. Sáu chiếc đã bị lực lượng phòng không Ukraine bắn hạ, nhưng 6 chiếc còn lại đã rơi trong khu chỉ huy của lữ đoàn cơ động 72, nằm ở trung tâm thành phố. Thiệt hại rất lớn : ít nhất 5 tòa nhà bị phá hủy, nhưng chỉ có một người lính bị thương trong vụ tấn công.

Quan sát bước đầu tại chỗ cho thấy vụ tấn công được tiến hành bằng drone do Iran sản xuất. Trên các mảnh vỡ, người ta có thể đọc được chữ "Geran-2", tên của những chiếc drone loại Shahed-136 trong quân đội Nga.

Từ nhiều tuần qua, vài trăm chiếc drone tự sát dường như đã được cung cấp cho quân đội Nga, và đã được sử dụng ở Odessa và Mykolaiv. Những thiết bị này rất khó bị hệ thống phòng không phát hiện và giúp cho quân đội Nga tiếp tục tấn công cách xa chiến tuyến và tiết kiệm được tên lửa hành trình loại Calibre mà dường như Nga đã sử dụng hơn 60% số lượng có sẵn".

Ngày 05/10/2022, tổng thống Nga Vladimir Putin trấn an là tình hình quân sự sẽ "ổn định" ở bốn vùng lãnh thổ Ukraine vừa bị sáp nhập, dù quân Nga chịu nhiều tổn thất và bị quân Ukraine đẩy lui trên chiến trường. Ông Putin cũng khẳng định quân đội Nga sẽ "phát triển một cách hòa bình" những vùng chiếm từ Ukraine. Cùng ngày, tổng thống Nga cũng ký sắc lệnh chiếm quyền sở hữu nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia. Trước đó, giám đốc người Ukraine của nhà máy đã bị quân Nga bắt giữ, nhưng đã được thả sau đó.

Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc Tế AIEA thông báo bắt đầu chuyến công du Kiev và Moskva. Theo ông Rafael Grossi, "chưa bao giờ" việc lập "một vùng an toàn quanh nhà máy" lại cấp thiết như hiện nay.

Sáng 06/10, thành phố Zaporijjia, cách nhà máy điện hạt nhân khoảng 60 km, do Ukraine kiểm soát, lại bị tấn công. Theo thống đốc tỉnh, quân Nga đã tiến hành 7 cuộc tấn công, nhắm vào "các tòa nhà cao tầng", khiến 2 người thiệt mạng và ít nhất 5 người vẫn bị kẹt trong đống đổ nát.

Thu Hằng

**********************

Quan chức Nga : Quân đội phải "ngừng lừa dối" công luận về những thất bại ở Ukraine

Thanh Hà, RFI, 06/10/2022

Phát biểu trên kênh Telegram hôm 05/10/2022, chủ tịch Ủy Ban quốc phòng tại Viện Duma (Hạ Viện Nga), tướng Andreï Kartapolov tuyên bố đã đến lúc quân đội Nga phải "ngừng nói dối" công luận về những thất bại quân sự tại Ukraine. 

Hạ Viện Nga tại Moskva trong một phiên họp ngày 05/07/2022. via Reuters – Russian State Duma

Trong những ngày qua, chính quyền Kiev liên tục thông báo giải phóng nhiều vùng lãnh thổ ở khu vực miền đông và miền nam. Tại miền đông bắc Ukraine, quân đội Nga gặp khó khăn và đã phải tháo chạy khỏi phần lớn khu vực Kharkiv. 

Từ thủ đô Moskva thông tín viên Anissa El Jabri giải thích thêm về những lời lẽ hết sức cứng rắn của chủ tịch Ủy Ban quốc phòng Hạ Viện Nga :

Andreï Kartapolov nguyên là một sĩ quan trong quân đội và ông hiện đang điều hành Ủy Ban quốc phòng tại viện Duma. Nói cách khác, tiếng nói của ông rất có trọng lượng. Tướng Kartapolov đã chọn phát biểu qua kênh Telegram của Vladimir Soloviov, một nhà tuyên truyền với gần 1,3 triệu người theo dõi. Soloviov cũng là một nhân vật nổi tiếng trên đài truyền hình của Nga. Trả lời phỏng vấn trên kênh này, Kartapolov đã không khoan nhượng.

Ông tuyên bố : "Việc đầu tiên cần làm là ngừng nói dối. Đất nước của chúng ta lâm nguy. Kẻ thủ đã hiện diện trên lãnh thổ của chúng ta, không chỉ tại các vùng lãnh thổ vừa mới sáp nhập vào nước Nga, mà ngay cả ở biên giới phía tây. Hầu như tất cả các ngôi làng sát đường biên giới, trong vùng Belgorod, đều đã bị phá hủy. Ai cũng có thể biết được những thông tin đó, khi nghe thống đốc Belgorod, hay các phóng viên chiến trường tường thuật trên kênh Telegram. Nhưng Bộ Quốc phòng thì vẫn giữ nguyên giọng điệu trong các bản báo cáo hàng ngày. Điều đó ai cũng có thể biết được".

Chiều qua, tổng thống Vladimir Putin vừa tuyên bố "hy vọng" tình hình sẽ ổn định tại các vùng lãnh thổ vừa sáp nhập vào nước Nga. Lời lẽ này như một mệnh lệnh và cũng là một lời đe dọa. Cùng lúc ông Putin đã thăng hàm thượng tướng cho lãnh đạo Cộng hòa Tchetchenia, Ramzan Kadyrov. Đây là cấp bậc cao thứ ba trong hàng ngũ quân đội Nga sau cấp đại tướng và nguyên soái. Ramzan Kadyrov cũng mới vừa chỉ trích mạnh mẽ Alexandre Lapine, phụ trách chiến dịch quân sự tại khu vực Lyman, vừa bị quân đội Ukraine chiếm lại. Cuối tuần qua, Kadyrov đã mạnh mẽ chỉ trích Alexandre Lapine là "kẻ bất tài".

Thanh Hà