Bao giờ Donald Trump trở lại ? (Ngô Nhân Dụng)

Hai năm là mt thi gian rt dài trong đi sng chính tr nước M. Kinh tế s suy thoái. Chiến tranh Ukraine còn kéo dài khiến giá thc phm và nhiên liu còn tăng thêm. Ông Trump vn có th đánh cá rng tình thế này ch có li cho ông ! Không tr li cũng ung !



trump1

Mi người còn ch coi cu Tng thng Donald Trump sp làm gìÔng có th tái xut trước công chúng, tuyên b s tranh c ln na năm 2024. Cái tên và hình nh ông Trump s tr thành tin thi s ln nht, như ý ông vn mun.

Cui năm nay đng Cng Hòa có th tái chiếđa s  hai vin quc hi M. Bình thường, đng ca v tng thng đương nhiđu mt phiếu trong cuc bu c gia nhim k. Năm nay, Tng thng Joe Biden còn khiếđng Dân ch suy yếu hơn. S dân chúng t ý hài lòng v ông Biden xung thp, t 38% đến 33%. Giá xăng du, thc phm lên cao, lm phát 9.1%, đến sa bt nuôi tr cũng khan hiếm. Ba phn tư dân M nghĩ rng đt nướđang đi xung.

C tình hình này, đng Cng Hòa chiếm li thế tuyđi ; nếu dân M ch nghĩ đếđi sng thc tế khi b phiếu.

Nhưng chưa ai biết chc. Mi người còn ch coi cu Tng thng Donald Trump sp làm gìÔng có th tái xut trước công chúng, tuyên b s tranh c ln na năm 2024. Cái tên và hình nh ông Trump s tr thành tin thi s ln nht, như ý ông vn mun.

Ông Donald Trump có th s gi kín quyếđnh s tái tranh c hay không. Xưa nay chưa có ng c viên tng thng nào chính thc công b ý đnh tranh c sm hơn 2 năm. Vì càng tranh c lâu thì càng d l các nhượđim ; và nhit tình ca nhng ngường h s lt dn theo thi gian. Nếông Trump đã quyếđnh s không tranh c năm 2022, chc chông s không nói cho ai biết. Gi bí mt là gi luôđược uy thế đi vđng Cng Hòa ; các nhà chính tr ai cũng lo chiếm cm tình ca mình. Hơn na, còn trin vng làm tng thng thì nhiu người vn tiếp tc góp tin vào qu tranh c công. Ông mi phi xin tòán cm cáng c viên khác không được dùng têông đ gây qu.

Nhưng gi bí mt cũng có cái bt li. Là có th khiến b người ta dn dn quên mình, khi các người nuôi tham vng làm tng thng trong đng Cng Hòa vn tích cc hođng và ngày càng vđng mnh hơn.

Có nhiu lý do khác khiếông Trump không gi bí mt na, nếông nuôý đnh tr li Tòa Bch c.

Th nht, cn ngăn chn nhng người mun giành vai trò ng c viên tng thng Cng Hòa năm 2024. Phi chn sm trước khi uy tín ca my ngườđó lên quá cao. Nhiu người không chính thđi vn đng, nhưng ai cũng biết h mung c tng thng trong hai năm na : Cu phó Tng thng Mike Pence, cu b trưởng Mike Pompeo, các Ngh sĩ Josh Hawley, Ted Cruz, Ben Sasse, Tom Cotton, các thng đc như Ron DeSantis  Florida, Doug Ducey  Arizona, vân vân.

Nếu chính thc tuyên b mình s tranh c năm 2024, ông Trump s thách thc tt c các nhân vt trên, coi ai dám công khai giành vi mình. Nhiu người s im lng, tc là s chu phn lu mĐiu quan trong nht là ông Trump s hướng dn các ngun tài tr. Nhng người vn ký ngân phiếng h đng Cng Hòa nếu biếông Trump s tranh c thì h phi dè dt hơn, không góp tin cho cáng c viên khác na. H lo b ông Trump ghi vào s đen. Khi người ta còn sông Trump vn kim soát không khí chính tr trong ni b đng. Nếđ người ta nghĩ rng mình không có hy vng thng c li, thì ông Trump s mt hết các uy lc và ưu thế đã tích lũy trong bn năm làm tng thng.

Vì vy, ông Trump đã phng mnh m khi Elon Musk, CEO hãng Tesla khuyêông nêi vào cõi hoàng hôn" vì tuđã già ri.

Elon Musk đã tng nói s ng h Ron DeSantis ng c tng thng năm 2024, vì s đánh bông Joe Biden d dàng. Ông Trump nhân dp này k l Musk đã tng đến Tòa Bch c xin giúp tr cp sn xu"nhng chiếc xe đin gây tai nn" và "nhng ha tin chng bay đđâu c !" Trump viết, "Nếu tôi bo hn qu xung xin thì hn cũng qu !" Và t cáo, "Nếu không được tr cp thì Musk không làm nên trò trng gì !"

Ai cũng biết Elon Musk không phi là mđi th cđng Cng Hòa trong cuc vđng tranh c quc hi năm nay ! Đó là mđiu người ta vn ch trích ông Trump : Ông không lo vđng cho cuc bu c tương lai, mà c bt người ta phi nh đến cuc bu c hai năm trước !

Nhưng ông Trump ch có li nếông tái xut hin, trước hết, đ dư lun chú ý đến cuc tranh c năm 2024 mà quêđi nhng cuđiu trn cy ban ngày 6 tháng Giêng 2021 ca H viđang tung ra nhng li cáo buông gây ra v tn công tr s quc hi.

Ông s d các cuc mít tinh, tp hp, đi din thuyết, vn đng khp nước. Nếđng Cng Hòa thng ln, ông s bo tt c là do công công. Nếu ch thng nhông s vch ra các sai lm ca nhng người lãnh đo khác trong đng, coi là chính h chu trách nhim. Nhng người này,  c hai vin quc hi, đã b ông Trump nhiu ln kết ti làm thit hi cho đng.

Nhiu người lo ngông Trump tái xut giang h s bt li cho cáng c viên quc hi cđng Cng Hòa. Ti nhng đơn v chc chn thng thì không lo, nhưng nhng nơ"ngang nga" thì khác. Vì nhiu c tri Cng Hòa có th s chán không đi b phiếu.

Báo The Wall Street Journal nhc li rng sau khi ông Trump làm tng thng năm 2016 đng Cng Hòa mt phiếu ca các ph n sng trong các vùng ngoô, ca gii tr tt nghiđi hc. Đng đã mđa s  H vin năm 2018. Năm 2021 ông Trump đã làđng mt hai ghế ngh sĩ. Georgia luôn luôn bu cho các ngh sĩ Cng Hòa t my chc năm trước. Nhưng ông Trump tđó ngày 5 tháng Giêng 2021 mà ch lo công kích bu c gian ln, than phin vì thế mình b thua ; khiến nhiu c tri Cng Hòa chán không đi b phiếu na.

Năm nay,  Georgia ch bu mt ngh sĩ ; ng c viên Herschel Walker đượông Trump ng h đã tuyên b nhng câu tht khó hiu v vđ khí quyn b ô nhim. Mt cu cu th bóng bu dc ni tiếng, ông Walker viết trên Tweeter : "Bi vì chúng ta không kim soáđược khí quyn, không khí tt ca chúng ta quyếđnh bay sang nước Trung Quc toàn không khí xu. Thế là trong lúc nước Trung Quc có được không khí tt ca chúng ta thì không khí xu ca h phi di chuyn. Thế là nó di chuyđến ch ca không khí tt ca chúng ta ..". Ông Walker đang b ng c viên Dân ch qua mt. Mng c viên Thượng vin khác là Mehmet Oz  Pennsylvania trướđây khá mnh, sau khi đượông Trump ng h nay cũng mt thế trướđi th John Fetterman.

Đng Dân ch đang ước mong ông Trump s tuyên b tranh c năm 2024 ngay mùa hè năm nay. Ông s đi vđng cho cáng c viên Cng Hòa bt c nơi nào ng ý mi. Ông s không nói nhiu v lm phát, v v ông Biden rút quân khi Afghanistan, hay chuyếđi vô b  Israel và Saudi gđây. Đ tài duy nht mà ông Trump có th say sưa ln tiếng nói không ngng, là nhc li, xáđnh mình mi là ngườđc c tng thng năm 2020. Ông Trump s tiếp tc. Ông Trump phi luôn luôđóng vai chính, không đ cho dư lun quên mình. Và các báo, cáđài rt thích khai tháđ tàđó. Ti tháng 11, nhiu c tri khi b phiếu có th nghĩ rng h đang la chng h ông Trump, hay là chng ông Trump. H có th quên, hoc coi lm phát là chuyn nh, vì tr giá đt mãđã thành quen ! Nhing c viên Cng Hòa s mt phiếu.

Nhưng liông Trump có chc chn s đượđng Cng Hòđưa ra tranh c năm 2024 hay không ? Hin nay ông vượt trên tt c nhng người khác. Theo báoThe New York Times, trong s nhng tên tui nhiu trin vng Thng đc Florida Ron DeSantis mnh nht. Nhưng ông ta ch được 25% các c tri Cng Hòng h. Thua xa s ngường h ông Trump, dù đã gim xung ch còn 49%. Hãng tin Bloomberg thông Trump ch còn gi được 46% thôi.

Nhưng trong hai năm na tình trng vn có th thay đi. Trong s các c tri Cng Hòa dưới 35 tui, có 64% cho biết h s không chông Trump ; theo cuc nghiên cu dư lun caNew York Times/Siena College công b ngày 12 tháng By. Có 65% nhng c tri Cng Hòa tt nghiđi hc cũng không chông Trump. Phn ln nhng c tri ng h vào qu tranh c cđng Cng Hòa thuc thành phn này.

Nếông Trump đu vông Biden năm 2024, tình trng cũng không chc chn. Năm 2020, có 9% c tri Cng Hòa không b phiếu cho ông Trump. Hin nay, có ti 16% cho biết h s chn mng c viên tng thng khác thay vì ông Trump. Hai năm trước, ông Biden ch mt 4% phiếu cđng Dân ch và hin nay ch có 8% nói h s b rơông Biden mà bu cho ông Trump.

Hai năm là mt thi gian rt dài trong đi sng chính tr nước M. Kinh tế s suy thoái. Chiến tranh Ukraine còn kéo dài khiến giá thc phm và nhiên liu còn tăng thêm. Ông Trump vn có th đánh cá rng tình thế này ch có li cho ông ! Không tr li cũng ung !

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 14/07/2022