Đối thoại nhân quyền thường niên Mỹ-Việt chưa tạo ra thay đổi tích cực

Vòng đi thoi nhân quyn thường niên M- Vit ln th 25 va din ra trong ngày9/11/202111 Washington DC.

hrw1

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris gặp các đại diện tổ chức xã hội dân sự ở Hà Nội hôm 26/8/2021 - AFP

Mt ngày trước khi s kin này din ra, T chc Giám sát Nhân quyn Human Rights Watch ra thông cáo kêu gi Hoa K thúc gic Vit Nam nhân dp này tr t do cho nhng tiếng nói bt đng đang b giam gi và thc hin ci thin nhân quyn. Giám đc Phân Ban Á Châu ca Giám Sát Nhân Quyn Phil Robertson còn cho biết HRW luôn nhc đi nhc li rng M không nên coi s kin này là cơ hi duy nht có th buc Vit Nam thay đi.

Ngay sau khi s kin va nêu kết thúc, Thanh Trúc có cuc phng vn ngn ông Phil Robertson và trước hết ông đưa ra gii thích v hot đng kiên trì nhc nh ca HRW đi vi Chính ph M :

Phil Robertson : Quan đim ca Giám sát Nhân quyn là đi thoi nhân quyn song phương không nên ch là mt s kin duy nht, không nên ch din ra mi năm mt ln.

Hoa K nên đt vn đ quyn con người vi Vit Nam bt c khi nào có th. Cơ bn là vì Chính ph Vit Nam không coi trng vn đ. H có v như phi tham gia cuc đi thoi này vì đó là mt phn ca mi quan h hai nước, nhưng h biết nếu kết qu vòng hp được coi kết thúc thành công thì h có th ln la thêm mt năm na trước khi phi nghe li và nói li nhng điu y.

Thanh Trúc : Có phi ông mun nói rng vi 25 vòng đi thoi nhân quyn thì tuy có hu ích nhưng kết qu, đc biết s ci thin ca phía Vit Nam vn không là gì c sau bao nhiêu năm đó ?

Phil Robertson : Điu tôi mun nói là chúng ta đã thy nhng cuc đi thoi này din ra hàng năm, và rng mc dù rt hu ích khi Hoa K và Vit Nam có th bàn tho vi nhau v quyn con người, thế nhưng chng như sau khi đi thoi kết thúc thì Vit Nam tiếp tc bt gi nhng người bt đng chính kiến, tiếp tc trng pht nhng tiếng nói trên Facebook hoc trên mng.

Vit Nam vn dùng nhng lut rt t và lm dng quyn lc ch không thc hin bt k thay đi nào trong lut l và quyết đnh ca h, Chúng tôi đã theo dõi cuc đi thoi này gia hai quc gia, có th nói ch yếu là qui trình trao đi, còn thc tế không giúp ci thin các vn đ nhân quyn, không có s ci đi mt cách có h thng v quyn con người. Tôi nghĩ đó là vì Chính ph Vit Nam nhn ra rng h ch cn thnh thong tho lun vi M v quyn con người mt cách ci m, nhiu vn đ không thoi mái s được đưa ra mà sau đó không có kết qu tích cc thc s. H hiu cui cùng người M s b đi và ri đâu li hoàn đy, nghĩa là không có cam kết c i cách nào được phía Vit Nam thc hin nhm ci thin tình hình nhân quyn cho người dân Vit Nam c.

hrw2

An ninh bt nhà báo Phm Đoan Trang ngay trong đêm 6/10/2020 sau đi thoi nhân quyn Vit M. Hình : FB Phm Đoan Trang

Thanh Trúc : Vy theo ông thì vòng đi thoi nhân quyn Vit M ln th 25 va ri có gì khác, có gì mi không so vi 24 vòng trước ?

Phil Robertson : Tôi nghĩ nó ging nhng ln trước, nghĩa là đ cp đến nhng vn đ đã và đang xy ra hết ln này đến ln khác, vn nhng li kêu gi tr t do ngay lp tc vô điu kin cho mt s nhà hot đng và nhà bt đng chính kiến ni tiếng. Bn biết đy, Hoa K tng yêu cu Vit Nam sa đi nhiu lut khác nhau, chng hn Điu 117 B Lut Hình s mà Vit Nam s dng mt cách rng rãi đ chng li chính người dân ca h.

Vit Nam tng được yêu cu không nên phân bit đi x vi nhng cá nhân hay nhóm người mun biu đt ý kiến trên mng.

Ri thì nói ti vic tranh chp đt đai Vit Nam chng hn, hoc là t do tôn giáo chng hn Bn biết đy, Vit Nam ch gt đu cho qua nhưng không hp tác. Chúng tôi nghĩ Hà Ni coi nhng cuc đi thoi nhân quyn Vit M ging như mt trách v phi tri qua hu có được mi quan h mong mun vi Washington.

Điu này hn nhiên tht khó chu. Sau cuc nói chuyn h li quay v buôn bán giao thương vi M như không có chuyn gì xy ra. Đy là lý do ti sao chúng tôi tiếp tc nói rng nhng cuc đi thoi này không th ch là s kin duy nht đ buc Vit Nam tôn trng quyn con người. Phi có mt thành phn thườngtrc trong tt c các cuc hp hành chính hoc ngoi giao vi Vit Nam đ luôn luôn nhc nh Vit Nam ci thin nhân quyn.

Thanh Trúc : Thưa ông Robertson, k này nhng câu chuyn, được coi là nan đ, thí d nhân quyn ca các nhóm sc tc ít người, k đến là cng đng LGBT+, và người khuyết tt cũng được trao đi gia hai phía. Ông không thy có gì khác ?

Phil Robertson : Đó là nhng nhóm d b tn thương mà Hoa K đã nhn thy. Nhng người đng đu Chính ph Vit Nam b mc kt trong cuc chiến chng M không thay đi cái nhìn thiên lch ca h v người Thượng Tây Nguyên. Tôi nghĩ Vit Nam phi công nhn và phi tôn trng quyn sng ca người min núi, trong đó bao gm quyn dân s, quyn chính tr và quyn t do th phượng.

Vit Nam cũng đang làm điu tương t vi cng đng Khmer Krom, nghĩa là chà đp nhân quyn ca nhóm người vn phn đông là nông dân này. Phi chm dt phân bit đi x vi cng đng người Khmer Krom mà Vit Nam thường cáo buc là nhng thành phn gây ri lon trt t xã hi.

V cng đng LGBT+, Vit Nam đang c gng chng t s thông thoáng bng cách không lên án người đng tính, hôn nhân đng tính hay nhng th liên quan khác.

H không chng, không lên án nhưng cũng không có đng thái tích cc hu nâng đ và nht là bo v cho cng đng d b tn thương này.

Vn đ đây là Hà Ni nói chuyn quyn con người mà thc s có ly quyn con người làm trng tâm phát trin quan h song phương như chính quyn Biden-Harris quan nim không ? Chính vì vy HRW phi tiếp tc nêu ra và thúc đy Hoa K cng rn hơn vi Vit Nam trong lãnh vc này.

Thanh TrúcXin cm ơn ông c v bài phng vn hôm nay.

Thanh Trúc thực hiện

Nguồn : RFA, 12/11/2021