Theo The
Diplomat, tại Việt Nam, hiện có đến hàng ngàn trại nuôi thú hoang dã,
một hoạt động béo bở tại miền nam, chuyên cung cấp thịt thú hoang dã cho
người tiêu thụ và các nhà hàng, mà không quan tâm đến nguy cơ lây lan
các bệnh truyền nhiễm. Việt Nam và Trung Quốc là hai thị trường có nhu cầu rất lớn cho loại này, cộng với việc giao thương thường xuyên, nhiều khi lỏng lẻo trong việc quản lý nhập cảnh...có thể dẫn đến một nguy cơ bùng dịch Covid-19 đợt 2.
Nhân viên y tế kiểm tra thân nhiệt của cư dân
trong một khu vực có bệnh nhân mới bị nhiễm Covid-19 tại thành phố Đà
Nẵng, miền Trung Việt Nam. Ảnh chụp ngày 26/07/2020. REUTERS - STRINGER
Ngày 23/07/2020, thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc
ra chỉ thị yêu cầu các bộ cho sửa đổi và cập nhật các điều luật hiện có
nhằm « ngăn chận nạn buôn động vật hoang dã dù còn sống hay đã chết (…)
và kiên quyết xóa bỏ các khu chợ cũng như các điểm kinh doanh bất hợp
pháp loài động vật hoang dã ». Mục tiêu là nhằm ngăn ngừa dịch bệnh. The
Diplomat ngày 28/07/2020 đặt câu hỏi : Lệnh cấm này của chính phủ Việt
Nam sẽ thực hiện được đến đâu ?
Bệnh SIDA có nguồn gốc từ
loài vượn, Ebola từ loài dơi, cúm H1N1 từ loài lợn, và thời sự nhất hiện
nay, dịch Covid-19 xuất phát từ loài dơi, thông qua vật chủ trung gian
là con tê tê..., giới chức nhà nước Việt Nam, giới khoa học, cũng như
giới bảo vệ loài động vật hoang dã đều đồng tình rằng những căn bệnh
truyền nhiễm trên lây từ động vật sang người ngày càng trở nên nguy
hiểm. Dù rằng hiện nay khá thành công trong việc kiểm soát dịch
bệnh Covid-19, chưa có ca tử vong nào tính đến ngày 29/07/2020, nhưng
chính phủ Hà Nội vẫn chưa thể xóa tan một mối lo khác : Liệu Việt Nam có
thể ngăn chận được trận dịch sắp tới hay không ?
Thị trường buôn
bán thú hoang mỗi năm thu lợi hơn một tỷ đô la. Việt Nam là điểm trung
chuyển lớn của các tổ chức buôn bán trái phép thú hoang dã như sừng tê
giác, ngà voi châu Phi mà điểm đến cuối cùng là Trung Quốc.
Mối lo
ngại này dấy lên khi mà thứ trưởng bộ Nông Nghiệp, người phụ trách soạn
thảo sắc lệnh cấm buôn thú hoang, đã có lời cảnh báo : « Chính phủ
hiểu được quan điểm của những ai muốn cấm hoàn toàn mọi hình thức buôn
bán các loài động vật hoang dã, chúng ta phải rất cẩn trọng (…) Nhiều
loài thú hoang đã được nuôi rất thành công. »
Theo The
Diplomat, tại Việt Nam, hiện có đến hàng ngàn trại nuôi thú hoang dã,
một hoạt động béo bở tại miền nam, chuyên cung cấp thịt thú hoang dã cho
người tiêu thụ và các nhà hàng, mà không quan tâm đến nguy cơ lây lan
các bệnh truyền nhiễm.
Một nghiên cứu khoa học tại chỗ cho thấy là
ở 17 trong số 28 trại nuôi thú hoang dã, các chuyên gia quốc tế và Việt
Nam xác định có ít nhất 6 chủng virus corona được biết đến ở loài dơi
và các loài gậm nhấm. Sự tiếp xúc chặt chẽ giữa thú nuôi, con người, với
các loài dơi, những loại gậm nhấm và những loài chim có khả năng mang
các mầm virus corona, đã tạo cơ hội cho các bệnh truyền nhiễm từ động
vật lan sang người.
Một nghiên cứu khác cho thấy rõ mối liên hệ
giữa 142 chủng virus corona được biết là đã truyền bệnh từ động vật sang
người trong nhiều năm liền, theo như Danh sách đỏ các loài động vật có
nguy cơ tuyệt chủng do UICN công bố. Các tác giả của nghiên cứu này
khẳng định « những loài có nguy cơ tuyệt chủng mà số lượng bị suy
giảm do bị khai thác quá mức có nguy cơ mang mầm virus các bệnh truyền
nhiễm cao gấp hai lần so với loài bị đe dọa tuyệt chủng vì những lý do
khác ».
Dù rằng những chủng virus corona đó chưa bao giờ phát
triển mạnh, hay chưa bao giờ biến đổi thành chủng gây chết người như
Covid-19 hiện nay, nhưng những nghiên cứu này cho thấy việc nhiều chủng
virus corona lan rộng trong các trại nuôi còn là một lời cảnh báo rõ
ràng cho các cơ quan y tế công cộng về một mối họa đại dịch mới trong
tương lai.
Nhiều tổ chức bảo vệ động vật hoang dã kêu gọi chính
phủ Việt Nam nên có những luật lệ nghiêm ngặt hơn và việc thực thi luật
phải gắt gao hơn để đối phó với nạn buôn thú hoang có quy mô quốc tế.
Liệu Hà Nội có thể vì sức khỏe cộng đồng mà kháng cự được với những áp
lực của nhiều nhóm lợi ích đang chăm chăm bảo vệ các trại nuôi thú béo
bở hay không ? Đây quả thật là một câu hỏi khó có câu trả lời trong
trước mắt !
