EU cần tạo áp lực về nhân quyền với Việt Nam (Phil Robertson)
Rõ
ràng nhân quyền ở Việt Nam đang xấu đi một cách trầm trọng. Kể từ khi
ông Thủ tướng trở về từ chuyến thăm Nhà Trắng, chúng tôi nhận thấy tình
trạng đàn áp nhân quyền gia tăng đáng kể. Tôi nghĩ sau cuộc gặp gỡ với
ông Trump, ông Thủ tướng Việt Nam nhận ra rằng Tổng thống Trump không hề
quan tâm đến nhân quyền, và vì vậy Việt Nam cứ thỏa sức đàn áp các nhà
bất đồng chính kiến, các blogger và các nhà hoạt động dân chủ nhân
quyền, hết người này đến người khác.
Ngày 1/12 tới đây sẽ diễn ra buổi đối thoại nhân quyền thường niên giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu EU.
Tổ
chức theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch đã kêu gọi EU cần gây áp
lực với Việt Nam để thay đổi tình hình nhân quyền tại quốc gia này.
Mời
quý vị cùng theo dõi bài phỏng vấn chi tiết giữa RFA và ông Phil
Robertson, Phó Giám đốc phụ trách khu vực Châu Á của Human Rights Watch,
trước buổi đối thoại sắp tới :
RFA : Xin
chào ông Phil Robertson. Như chúng ta đã biết đầu tháng 12 tới đây Việt
Nam và Liên Hiệp Châu Âu EU sẽ tổ chức đối thoại nhân quyền hàng năm.
Vậy là người đại diện cho Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Human Rights
Watch, ông có thông điệp gì muốn nhắn gửi tới Liên Hiệp Châu Âu không ?
Phil Robertson
: Liên Hiệp Châu Âu là một tổ chức luôn tuyên bố rõ ràng rằng họ tôn
trọng nhân quyền. Và nhân quyền là một phần không thể thiếu nếu muốn là
một thành viên của EU. Vì vậy, tôi nghĩ EU có trách nhiệm thảo luận với
Việt Nam về vấn đề nhân quyền và thúc giục họ đảm bảo nhân quyền một
cách tốt hơn. Hiện nay Việt Nam đang giam giữ hơn một trăm tù nhân chính
trị, và chúng tôi đang kêu gọi EU tạo áp lực để Việt Nam trả tự do cho
những tù nhân này. Chúng tôi đã gửi cho họ một danh sách tù nhân rất
dài, và luật sư Nguyễn Văn Đài là một trong những người đứng đầu danh
sách này. Bên cạnh đó còn rất nhiều tù nhân khác.
Chúng
tôi cũng mong được nhìn thấy EU thúc giục mạnh mẽ chính phủ Hà Nội để
họ thay đổi bộ luật hình sự, cải cách bộ luật này để nó phù hợp với
những tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế. Bởi vì giả sử họ có thả tù nhân
nhưng họ không thay đổi luật thì tại buổi đối thoại năm tới EU lại phải
thúc họ thả những tù nhân chính trị khác.
RFA : Ông thấy tình hình nhân quyền ở Việt Nam thời gian gần đây như thế nào ?
Phil Robertson : Rõ
ràng nhân quyền ở Việt Nam đang xấu đi một cách trầm trọng. Kể từ khi
ông Thủ tướng trở về từ chuyến thăm Nhà Trắng, chúng tôi nhận thấy tình
trạng đàn áp nhân quyền gia tăng đáng kể. Tôi nghĩ sau cuộc gặp gỡ với
ông Trump, ông Thủ tướng Việt Nam nhận ra rằng Tổng thống Trump không hề
quan tâm đến nhân quyền, và vì vậy Việt Nam cứ thỏa sức đàn áp các nhà
bất đồng chính kiến, các blogger và các nhà hoạt động dân chủ nhân
quyền, hết người này đến người khác. Việt Nam cho rằng Hoa Kỳ không còn
đứng sau những người này để bảo vệ họ nữa.
RFA : Chắc
ông cũng biết chuyện cách đây không lâu 3 nhà hoạt động nhân quyền đã
bị câu lưu ngay sau khi họ tới gặp đoàn đại biểu của EU để thảo luận về
buổi đối thoại sắp tới đây. Ông suy nghĩ gì về thông tin này ?
Phil Robertson : Đây
rõ ràng thuộc về trách nhiệm của EU, lẽ ra họ phải lên tiếng ngay lập
tức để những người này được trả tự do ngay lúc đó. Chuyện Việt Nam bắt
giữ những nhà hoạt động này ngay sau khi họ gặp gỡ với các vị khách từ
EU tới để cải thiện tình hình nhân quyền cho thấy sự coi thường Liên
Hiệp Châu Âu của giới lãnh đạo Việt Nam. Đây là một hành động tàn bạo,
nhằm làm nản chí những nhà hoạt động - những người không hề làm gì ngoài
việc đến gặp đại biểu EU để chia sẻ về những gì xảy ra với họ và những
người anh em đồng chí hướng. Nó thể hiện Việt Nam là một nhà nước độc
tài, chuyên đàn áp nhân quyền.
RFA : Về
chuyện luật sư Võ An Đôn tỉnh Phú Yên vừa bị xóa tên khỏi danh sách
luật sư của tỉnh này vì những phát ngôn và bài viết của ông ấy. Ông Đôn
nói với chúng tôi rằng chính quyền làm vậy để ngăn chặn ông ấy tham gia
bào chữa cho phiên phúc thẩm của Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh. Ông
nghĩ điều này có vi phạm quyền tự do ngôn luận của công dân mà chính
Việt Nam đã quy định trong Hiến pháp hay không ?
Phil Robertson : Tôi
nghĩ hệ thống pháp lý ở Việt Nam như một trò hề. Hệ thống này là một
cánh tay nối dài của Đảng Cộng sản, nó không có sự độc lập và không đáng
tin. Rất nhiều bản án do Đảng Cộng sản quyết định mức tù giam. Việc họ
không muốn Mẹ Nấm có luật sư bào chữa một lần nữa thể hiện chính phủ
Việt Nam không hề tôn trọng luật pháp của chính họ.
RFA : Cũng
liên quan đến Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, ngày 30/11 tới đây Việt Nam
sẽ xử phúc thẩm vụ án của cô. Phiên tòa diễn ra chỉ một ngày trước buổi
đối thoại nhân quyền với EU. Ông nghĩ Việt Nam có vì vậy mà giảm hình
phạt 10 năm tù cho cô Quỳnh hay không ?
Phil Robertson : Tất
nhiên tôi hi vọng họ sẽ thả cô ấy ngay lập tức và khoe với phía EU rằng
họ thả cô ấy vì buổi đối thoại này. Tuy nhiên, tôi không nghĩ họ sẽ làm
vậy. Việt Nam có vẻ cũng đang kháng cự lại EU, họ nói rằng việc tôi tôi
làm, các anh không có quyền can dự vào. Đây chẳng khác nào cười vào mặt
EU. Lẽ ra EU cần phản kháng mạnh mẽ và lên tiếng công khai rằng Việt
Nam đã thất bại trong trách nhiệm tôn trọng công ước nhân quyền quốc tế,
cũng như trách nhiệm của một thành viên Liên Hiệp quốc.
RFA : Việt
Nam mới đây cũng thúc giục EU không đưa nhân quyền vào Hiệp định Tự do
Thương mại và nói rằng Việt Nam luôn phối hợp với quốc tế để bảo vệ tốt
hơn quyền con người. Phía EU chưa thấy hồi đáp chính thức về lời kêu gọi
này. Ông nghĩ EU nên hành xử thế nào ?
Phil Robertson : Khi
nói đến thương mại sản xuất, vấn đề quyền lao động cần được xem xét kỹ
lưỡng chẳng hạn như bản thân công nhân, tiền lương, hay điều kiện làm
việc của họ. Tôi hi vọng EU sẽ nói với Việt Nam rằng sẽ không có hiệp
định tự do thương mại nào hết cho đến khi Việt Nam cho phép công dân
tham gia vào bất cứ công đoàn nào họ muốn và chấm dứt tình trạng ép
người lao động tham gia vào những hội đoàn do Tổng Liên đoàn Lao động
kiểm soát. Việt Nam luôn tự nhận mình là thiên đường cho người lao động
nhưng thực tế đó là nơi họ bị đàn áp, và kiểm soát. Họ không có một
quyền hành hay sự tự do tham gia vào những hoạt động họ muốn. Đây là
những quyền lợi chúng ta thường thấy ở những đất nước hiện đại, tôn
trọng nhân quyền.
RFA : Một
nhà hoạt động khác là anh Nguyễn Văn Hóa vừa bị kết án 7 năm tù giam,
ngay trước thềm buổi đối thoại sắp tới. Ông có thấy đây là một dấu hiệu
cho thấy Việt Nam không hề tỏ ra nao núng hay lo sợ về buổi đối thoại
này ?
Phil Robertson : Tôi
nhận thấy họ đang tống giam càng nhiều nhà hoạt động càng tốt. Họ luôn
sẵn sàng nói rằng họ là một quốc gia quan tâm và tôn trọng nhân quyền
nhưng thực tế họ làm trái ngược lại hoàn toàn. Vì vậy buổi đối thoại này
cũng là một điều tốt thôi, nhưng không thể nào đủ được. Nói chuyện về
nhân quyền với Việt Nam thì bạn sẽ nhận được một bản tuyên bố hứa hẹn họ
sẽ quan tâm đến nhân quyền, rồi họ sẽ thêm từ "nhưng" vào đó. Sau đó họ
sẽ dựng lên đủ mọi cớ để biện minh rằng cho việc không đáp ứng được
những yêu cầu về nhân quyền. Tôi nghĩ rằng nhân quyền cần là một yếu tố
vô điều kiện và phải được bảo đảm trong bất cứ trường hợp nào. Nhưng
Việt Nam đã hoàn toàn thất bại trong việc tuân thủ những quy định về
nhân quyền của họ.
Chân Như thực hiện
Nguồn : RFA, 29/11/2017