Nhiệm vụ của đối lập (Phạm Phú Khải)

Nhưng quan trng nht, theo tôi, vì h không h đt quyn li quc gia lên trêđng phái ca h. Nếu h đã, thì tôi không cn phi viết bài này. Nếu có đi lp tht s ti Vit Nam, thì h cũng không th t tung t tác buôn bán quyn li quc gia như đã làm. 


Đi vi Vit Nam, lãnh đo chính tr tt nhiêđ thông tin và kinh nghiđ hiu vđ này. Nhưng cách hành x bt nht ca h cho tôi có cm tưởng như lúc h b lôi kéo bên này, lúc bên khác, mà rt cuc xu hướng chung vn nghiêng v đc tài, v Nga và Trung Quc.

doilap1

Ngoi trưởng Úc, Penny Wong, bt tay Ch tch Vit Nam, Nguyn Xuân Phúc, 27 tháng Sáu, ti Hà Ni.

Th tướng Úc Anthony Albanese đã đếÂu châđ tham d hi ngh thượng đnh NATO được t chc ti Tây Ban Nha tun này. Albanese nhân dp này s viếng thăm Pháp do li mi ca Tng thng Emmanuel Macron. Chuyến công du ca Albanese đến Pháp nhm mđích thiết lp li mi quan h như trước.

Quan h giÚc và Pháđã xung mc thp nht sau khi Úc ký hiđnh an ninh vi Anh và M có têAUKUS (Australia, UK and US) vào tháng 9 năm ngoái. Pháp bt bình vì Úđã hy b hđng tr giá 90 t Úc kim (62 t M kim) đ công ty quc doanh ca Pháđóng hđi 12 tàu ngm chy bng du ha diesel. Macron phn n cho rng cu Th tướng Scott Morrsion đã giu giếm và nói di vông. Uy tín ca Morrison tÚc và trên thế gii cũng b nh hưởng qua v này. Các cu th tướng Úc như Kevin Rudd và Malcolm Turnbull phê bình cung cách gii quyết ca Morrison. C hai đu bin lun rng uy tín có giá tr quan trng trong quan h quc tế, nht là trong tình hình đa chính tr ngày càng gia tăng và mi quan h ngoi giao cÚc vi quc gia khác ngày càng quan trng hơn.

Úc đã đng ý bi thường Naval Group ca Pháp 835 triÚc kim (583 triu M kim), con s nh hơn d tính trướđây, vì đã b hđng xây tàu ngm này. Tuy đây là mt s tin khá ln và như thế b xem là lãng phí công qu quc gia, như Albanese tng phê bình LiêĐng. Nhưng cu B trưởng Quc phòng Úc Peter Dutton, hiđang là th lãnh đi lp sau cuc bu c 21 tháng 5 va qua, cho biết chính quyông lúđó đã ly quyếđnh đúng. Dutton bin lun rng, quyếđnh hình thành AUKUS là hoàn toàn da trên quyn li và an ninh quc gia, mà tàu ngm do Pháp chế to s không đ kh năng đ cung cp an ninh và phòng v mà Úc cđến.

Giáo sư Paul Dibb thuc trường đi hc ANU, tác gi chính ca Chiến lược Quc phòng Úc năm 1987, tng gi vai trò Phó B trưởng Quc phòng, nhc nh lãnh đo chính tr cÚc v nhim v ca h. Dibb bin lun h phi luôn luôn nh k rng, ưu tiên nhim v hàng đu ca h là đ bo v nướÚc và bđm khu vc chung quanh không b khng chế bi mt thế lc bành trướng hung hãn. Ý Dibb là Trung Quc. Dibb nói : "H đang c gng lát chúng ta và cưỡng ép chúng ta ngay trong khu vc quan tâm chiến lược hin nay".

Cu Th tướng Paul Keating thì không tán thành quan đim này. Ông không nhìn thy Trung Quc có mưđ đen ti, và không cho rng tàu ngm là cách gii quyết th thách và đe da an ninh ca Trung Quđi vÚc hin nay. Nhưng Keating ch là mt thiu s nh còn li có lp trường bênh vc cho Trung Quc. Đi đa s hc gi, chuyên gia và gii truyn thông cÚc quan ngi cung cách hành x hung hãn lý đ đen ti ca Bc Kinh dưới s lãnh đo ca Tp Cn Bình hin nay.

Như đã trình bày trong bài trướđây, trước khi ký kết và công b hiđnh AUKUS vào ngày 16 tháng 9, Morrison đã triu tp mt cuc hp khn cp liên quan đến an ninh quc phòng vi mt s thành viên ni các ca mình. Bn nhân vt hàng đu phe đi lp cũng được mi, trong đó có th lãnh đi lp Albanese. Sau đó, tuy thn trng và chng mc, Albanese cũng công khai ng h hiđnh này vì nhìn thđược tm quan trng v mt chiến lược. ChuyếđÂu châu tham d hi ngh NATO, và gp mt Macron, là đ kết cht li mi quan h cÚc vi nhng quc gia có cùng suy nghĩ và quan tâm v tình hình chính tr quc tế hin nay.

Hai ngày sau cuc bu c Úc 21 tháng 5, Albanese và Wong đã đi Nhđ tham d hi ngh thượng đnh ca B T QUAD. Đu tháng 6, Albanese và Wong đã viếng thăm Indo để xiết cht mi quan h vi nước này. Tun này, trong khi Albanese đÂu châđ d hi ngh ca NATO và viếng thăm Pháp, thì Wong đã ghé thăm Vit Nam ngày 27 tháng 6, và sau đó viếng thăm Mã Lai. N lc ca gii lãnh đo chính tr Úc cho thđượưu tiên chiến lược quc gia đang là gì. Nếu trước Thế Chiến II, Úc hoàn toàn da vào Anh quc v ngoi giao và an ninh quc phòng, và k t đó phn ln da vào M cho đến khi Donald Trump được bu làm Tng thng năm 2016, thì k t đó chiến lược cÚc là đa dng hóa mi lĩnh vc, t an ninh quc phòng đến kinh tế, và nht là ngoi giao. Đông Nam Á mang vai trò quan trng đ tnh hưởng và đi phó vmđe da ca Trung Quc hin nay. Vit Nam đóng vai trò quan trng, theo cách nhìn cÚc, trong đa chính tr này, mc du b ngoài Wong ch đ cao các lĩnh vc gia đình, thương mi, giáo dc và du lch.

Nhiu chính th dân ch hin nay đã nhìn thy rõ mđe da ca nhng chế đ đc tàđang mong mun thiết lp mt trt t mi, hay thay đi trt t quc tế hin cóđ phc v tt hơn cho quyn li và mc tiêu chiến lược ca hĐin hình là Nga và Trung Quc. Chính vì thế, lãnh đo chính tr quc gia phi có trách nhim cng c và phát trin gung máy chính quyn, đ ngay c khi mình không cò trong vai trò lãnh đo, nó vđ kh năng đ phc v quyn li quc gia mt cách tt nht có thĐng chính tr, hay ý thc h chính tr, ch là phương tiđ giúp mang li kết qu và hiu năng ca nhng mđích này. Nói cách khác, đng phái hay ý thc h ch là phương tin, không phi là cu cánh.

Albanese và Wong tng phê bình cung cách lãnh đo ca LiêĐng thi Morrison v mt quc phòng và ngoi giao. Và cũng như mi lĩnh vc khác. Nói chung chính quyn và đi lp ngàđêm cãi nhau, phê bình nhau ti quc hi, trên truyn thông, và mi cơ hi và phương tin h có. Nhưng khi đi lp có cơ hi lên nm quyn, nhng chiến lược và chính sách ca h vn ct yếu da trên quyn li và an ninh quc gia. Cho nên ni dung phn ln không khác nhiu, hình thc thì có khác. S quan tâm ca chính quyđến quyn li ca nước khác, cũng như ca chính tr vùng và quc tế, cũng da vào s đánh giá v quyn li và an ninh quc gia. Khi tt c các quc gia hành x trên khung sườn trt t quc tế da trên pháp lut (rules-based international order), nhng nước như Trung Quc, hay như Nga bây gi đang xâm chiếm Ukraine, s khó t tung t tá ln lát béĐó là điu cn thiết cho mt thế gii văn minh tiến b, và an toàn cho các nước nhđin hình là Vit Nam mà chiu dài lch s cho thy Trung Quc lu ôn là mđe da.

Đi vi Vit Nam, lãnh đo chính tr tt nhiêđ thông tin và kinh nghiđ hiu vđ này. Nhưng cách hành x bt nht ca h cho tôi có cm tưởng như lúc h b lôi kéo bên này, lúc bên khác, mà rt cuc xu hướng chung vn nghiên v đc tài, v Nga và Trung Quc. Lý do ? Nhiu. Nhưng quan trng nht, theo tôi, vì h không h đt quyn li quc gia lên trêđng phái ca h. Nếu h đã, thì tôi không cn phi viết bài này. Nếu có đi lp tht s ti Vit Nam, thì h cũng không th t tung t tác buôn bán quyn li quc gia như đã làm.

Phạm Phú Khải

Nguồn : VOA, 29/06/2022