Vì sao nhà hoạt động môi trường ở VN bị gắn mác 'phản động'? (Ben Ngô-BBC)

"Đó là lối ra bị chặn và cả nhóm bị cán bộ kiểm lâm dọa bắt giữ. Các cán bộ này luôn mực nói rằng đây là rừng cấm quốc gia bảo vệ nghiêm ngặt, nhưng điều chính mắt tôi chứng kiến là xe cộ, phương tiện đang cày nát rừng bên trong để mở đường, dựng cáp treo để xây khu du lịch của Sun Group." "Tôi còn thoáng thấy một trong số cán bộ kiểm lâm chặn chốt này còn khoác áo bảo vệ của Sun Group." (Nguyễn Anh Tuấn)

Một thanh niên trong nhóm người cáo buộc họ bị hành hung khi khám phá rừng Tam Đảo nói với BBC rằng có thể người bảo vệ môi trường gặp rắc rối vì họ "tạo ra sự bất ổn nhất định nào đó mà nhà nước không muốn xảy ra".

Trước đó, báo Tổ Quốc hôm 9/4 cho hay công an tỉnh Vĩnh Phúc đang vào cuộc điều tra vụ việc nhóm 5 bạn trẻ gồm ba nam, hai nữ đi khám phá rừng Tam Đảo "đã bị chặn đường, đánh đập và cướp tài sản khi mới bắt đầu vào rừng".

Tờ báo cho biết: "Lãnh đạo Ủy ban Nhân dân huyện Tam Đảo xác nhận sự việc một nhóm người khi đi khám phá rừng Tam Đảo bị hành hung, xâm hại đến an toàn tính mạng."

"Chúng tôi đã giao Công an huyện ngay lập tức vào cuộc điều tra, làm rõ sự việc nghiêm trọng này. Phải làm thật nghiêm, xử lý theo đúng quy định," vị lãnh đạo Ủy ban Nhân dân huyện Tam Đảo huyện Tam Đảo được báo Tổ Quốc dẫn lời. 

Hôm 11/4, BBC gọi điện đến công an huyện Tam Đảo để hỏi về sự việc, nhưng nơi này đòi "phải có giấy giới thiệu" và "đến làm việc trực tiếp".

'Bài toán khó'

Trả lời BBC hôm 11/4, anh Tạ Mạnh Hưng, một người trong nhóm này, nói: "Tôi là người làm thể thao, thích thiên nhiên và ủng hộ những hoạt động bảo vệ Tam Đảo."

"Hiện nhóm của tôi chưa nhận được phản hồi nào từ phía chính quyền địa phương và cơ quan công an huyện Tam Đảo, sau khi đã trình báo về vụ cả nhóm bị chặn và cướp đồ."

"Chúng tôi rất muốn có luật sư tư vấn và bảo vệ quyền lợi của mình trong vụ này, nhưng hiện chưa có."

"Cũng cần nói rõ vụ việc xảy ra là của nhóm du lịch phượt chứ không liên quan gì đến trang Save Tam Đảo (Một fanpage có gần 6.000 lượt like kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ Vườn Quốc gia Tam Đảo)."

Trả lời câu hỏi của BBC: "Theo các bạn, tại sao những người hoạt động môi trường ở Việt Nam thường bị làm khó và bị gắn mác "phản động, bị kích động, lôi kéo", anh Hưng đáp:

"Tôi nghĩ đó cũng chính là mâu thuẫn giữa kinh tế và môi trường. Đối với mỗi quốc gia, việc đặt lên cán cân giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường luôn là bài toán khó."

"Trong khi đó ở Việt Nam, nhu cầu tăng trưởng kinh tế ngày càng lớn, sức nặng càng được đặt lên vai chính phủ nhiều hơn, cùng với đó là khoa học kỹ thuật, phát minh và nghiên cứu... là các lĩnh vực chưa được phát triển ở Việt Nam, mọi thứ lại đặt vào xây dựng và khai thác du lịch nóng vội."

"Đó là nguyên nhân dẫn gây ra việc các dự án đầu tư, xây dựng du lịch thường được ưu tiên phát triển. Cùng với đó, những nhà làm kinh tế, những nhà đầu tư thường có mối quan hệ mật thiết với những người ra chính sách hơn là những người hoạt động môi trường, nên những người làm hoạt động này sẽ gặp bất lợi hơn trong hệ thống tuyên truyền."

"Theo như tôi hiểu, những người làm về môi trường, bảo vệ môi trường và phản đối lại những dự án có tác động nguy hại đến môi trường. Sự phản đối này một phần nào đó làm ảnh hưởng đến người đưa ra chính sách và lợi ích kinh tế. Một điểm nữa là tạo ra một sự 'bất ổn' nhất định nào đó mà chính Nhà nước không muốn xảy ra."

'Sự im lặng của báo chí nước nhà'

Hôm 11/4, nhà hoạt động xã hội Nguyễn Anh Tuấn nói với BBC: "Tháng trước tôi có đi trek xuyên rừng Tam Đảo đúng cung đường mà bạn Hưng trong câu chuyện kể lại (đi lên từ phía Tây Thiên), và tôi thấy có một việc rất lạ trên đường đi xuống ở phía thị trấn Tam Đảo."

"Đó là lối ra bị chặn và cả nhóm bị cán bộ kiểm lâm dọa bắt giữ. Các cán bộ này luôn mực nói rằng đây là rừng cấm quốc gia bảo vệ nghiêm ngặt, nhưng điều chính mắt tôi chứng kiến là xe cộ, phương tiện đang cày nát rừng bên trong để mở đường, dựng cáp treo để xây khu du lịch của Sun Group."

"Tôi còn thoáng thấy một trong số cán bộ kiểm lâm chặn chốt này còn khoác áo bảo vệ của Sun Group." 

"Bởi vậy, tôi không quá bất ngờ khi nghe câu chuyện từ nhóm của Hưng, vì tôi đặt trong bối cảnh là tập đoàn Sun Group đang âm thầm phá rừng quốc gia Tam Đảo để xây khu du lịch - và đáng báo động hơn, là trong sự im lặng của báo chí nước nhà."

"Công chúng hiện chỉ đang biết đến việc này thông qua thông tin, hình ảnh trên mạng xã hội, mà đặc biệt là qua trang Facebook Save Tam Đảo. Tôi còn nhớ như in là các cán bộ kiểm lâm khi giữ tôi lại nhấn mạnh nhiều lần rằng chúng tôi phải cam kết không được đưa tin hay hình ảnh gì lên mạng xã hội về những gì đã thấy trên đường đi xuyên rừng Tam Đảo."

'Sự dung dưỡng'

Trong một diễn biến khác, bà Cao Vĩnh Thịnh bị câu lưu hơn 10 giờ hôm 27/3 ở Hà Nội. Bà Vĩnh Thịnh được biết là thành viên nổi bật của nhóm Green Trees và phong trào bảo vệ cây xanh ở Hà Nội hồi năm 2015.

Sau đó, trả lời BBC hôm 2/4, bà Vĩnh Thịnh cho BBC hay rằng trong cuộc thẩm vấn, bà bị hỏi rất nhiều câu về hoạt động của cá nhân, về bộ phim tài liệu Đừng Sợ, về hoạt động liên quan đến chiến dịch Save Tam Đảo cáo buộc tập đoàn Sun Group xâm hại môi trường.

"Tôi không phải cân nhắc nhiều khi quyết định trở thành người bảo vệ môi trường."

"Đó là thứ chảy trong nhiệt huyết, tư tưởng của mình. Quyền đòi hỏi môi trường sạch là thứ rất hiển nhiên."

"Tôi cũng như nhiều người dân khác sống ở Hà Nội bức xúc vì tình trạng bụi mịn và các vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu có thể ảnh hưởng đến mình và thế hệ con cái mình."

"Tôi thấy mình phải có trách nhiệm lên tiếng thay cho con gái mình. Nó mới 5 tuổi, chưa lên tiếng được. Đến khi nó đủ khả năng để lên tiếng bảo vệ môi trường thì tôi sẽ ủng hộ nó."Theo như tôi hiểu, đằng sau các tập đoàn, công ty gây ra các vụ xâm hại môi trường đều có sự dung dưỡng của các thế lực hoặc của viên chức địa phương."

"Dù có bị trấn áp thế nào thì tôi và các thành viên khác của nhóm Green Trees vẫn kiên định đòi Bộ Tài nguyên-Môi trường công khai bản báo cáo tác động môi trường trước khi cho các dự án như ở Tam Đảo được triển khai...," bà Vĩnh Thịnh nói với BBC.