Thanh trừng phe nhóm trước thềm Hội nghị Trung ương 6? (RFA)
Ông lấy ví dụ về những vụ việc mang tính chất rất nghiêm trọng nhưng
không được xử lý đến nơi đến chốn. Một trường hợp được nêu ra là việc
công bố kết luận thanh tra tài sản ông Phạm Sỹ Qúy, giám đốc sở Tài
nguyên – Môi trường Yên Bái bị trì hoãn hết lần này tới lần khác. Hay
các sai phạm của Bí thư Thành ủy Hà Giang Triệu Tài Vinh và Bí thư Tỉnh
Uỷ Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến,…
Thời gian gần đây thêm một số viên chức doanh nghiệp và quan chức
trong bộ máy Nhà nước bị kết án hay kỷ luật với cáo buộc sai phạm trong
quá trình quản lý, trách nhiệm điều hành.
Phe nhóm bài trừ nhau?
Viên chức cấp cao doanh nghiệp bị kết án gần đây nhất là ông Nguyễn
Xuân Sơn, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí Việt Nam
PVN, nguyên Tổng Giám đốc Ngân hàng Đại dương (Ocean Bank) với mức án án
tử hình và Hà Văn Thắm, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ocean Bank án
chung thân.
Cuối tháng 9 vừa qua, Kế toán trưởng của PVN là ông Lê Đình Mậu cũng
bị bắt vì tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây
hậu quả nghiêm trọng.
Trong một đại án ngân hàng khác, ông Trầm Bê, nguyên Phó Chủ tịch
thường trực Hội đồng quản trị, kiêm Chủ tịch Hội đồng tín dụng của ngân
hàng Sacombank, bị truy tố vì đã làm thất thoát 1835 tỉ đồng.
Ngay trước đó, hai nhân vật đứng đầu Thành phố Đà Nẵng là ông Chủ
tịch Thành phố Huỳnh Đức Thơ và ông Bí thư Thành ủy Nguyễn Xuân Anh cũng
bị cáo buộc mắc nhiều sai phạm trong điều hành, quản lý.
Từ Đà Nẵng, blogger Trương Duy Nhất, một người theo dõi sát tình hình
chính trị của Việt Nam, cho rằng những vụ kết án, kỷ luật các cán bộ
Nhà nước và doanh nghiệp gần đây thể hiện một cuộc đấu đá giữa các phe
nhóm trong Đảng để dàn xếp nhân sự trước thềm Hội nghị Trung ương 6 và
xa hơn nữa là sau nhiệm kỳ Đảng lần này:
Việc đó có hai luồng ý kiến. Thứ nhất, bây giờ Nhà nước gọi đó là
cuộc đấu tranh chống tham nhũng do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Những
vụ như Ocean bank, Tổng công ty Dầu khí Việt Nam hay những vụ việc như ở
Đà Nẵng.
Nhưng các nhà quan sát lại cho rằng đây là cuộc thanh trừng phe
phái trong nội bộ Đảng chứ không chỉ đơn thuần là công cuộc đấu tranh
chống tham nhũng.
Bởi vì thực tế hàng loạt vụ việc được khui ra nhưng không phải vụ việc nào cũng được xử lý.
Ông lấy ví dụ về những vụ việc mang tính chất rất nghiêm trọng nhưng
không được xử lý đến nơi đến chốn. Một trường hợp được nêu ra là việc
công bố kết luận thanh tra tài sản ông Phạm Sỹ Qúy, giám đốc sở Tài
nguyên – Môi trường Yên Bái bị trì hoãn hết lần này tới lần khác. Hay
các sai phạm của Bí thư Thành ủy Hà Giang Triệu Tài Vinh và Bí thư Tỉnh
Uỷ Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến,…
Một số trường hợp sai phạm nghiêm trọng nhưng được tạo điều kiện cho
“hạ cánh an toàn” chẳng hạn như ông Võ Kim Cự, người mắc nhiều sai phạm
liên quan đến thảm họa môi trường Formosa năm ngoái, nhưng đã được cho
về hưu cuối tháng 9 vừa qua.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển
cũng đồng tình với quan điểm rằng đây là dấu hiệu của một cuộc chiến
phe phái rất gay gắt trong nội bộ Đảng. Ông giải thích:
Những vụ án liên quan đến ngân hàng, một bị cáo họ chẻ làm ba, bốn
tội. Nhiều khi một tội hàng chục người mắc phải, là tội mà trên thế
giới không có một nơi nào có cả. Và bản thân luật hình sự của Việt Nam
cũng đã dẹp tội đó đi rồi. Nhưng để phục vụ cho mục đích của mình, họ
hoãn thi hành luật đã được thông qua và tiếp tục theo luật cũ.
Chuyện ở Đà Nẵng, những tội của hai ông trùm này so với những ông
khác còn phạm tội nặng hơn vậy nhiều. Nhưng nó lại thuộc phe mình chẳng
hạn, thì mình hơi đâu đánh những người đấy.
Giáo sư Zachary Abuza thuộc National War College ở Washington từng
nói với hãng tin AFP rằng ông Trọng không thể truy ông Dũng, nhưng trả
thù mạng lưới tay chân của ông Dũng, cho truy các đệ tử của ông này.
Vào tháng 5 vừa qua, một nhân vật thân cận của ông Dũng là ông Đinh
La Thăng bị kỷ luật mất chức bí thư thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, với
những cáo buộc sai phạm khi lãnh đạo Tập Đoàn Dầu Khí Việt Nam trước
đây.
Tiếp đến là vụ ông Trịnh Xuân Thanh trốn sang Đức xin tỵ nạn nhưng
xuất hiện trên truyền hình Nhà nước ở Hà Nội với lời tự thú. Chính phủ
Đức nói Hà Nội cho người sang bắt cóc ông này đưa về Việt Nam.
Trong một buổi phỏng vấn với báo chí trong nước hôm 2/10, nguyên Tổng
Bí thư Lê Khả Phiêu nói rằng việc kỷ luật cán bộ đã và đang diễn ra nói
lên quyết tâm chống tham nhũng “không có vùng cấm “ của Đảng. Ông nói
rằng đây là một bước đi tốt cần được duy trì. Nhận xét về chiến dịch
chống tham nhũng “lò nóng củi tươi cũng cháy” của ông Nguyễn Phú Trọng,
ông Lê Khả Phiêu nói rằng thời kỳ này ta dám làm, kiên quyết làm, không
chỉ dừng lại ở cấp bộ trưởng mà còn cao hơn nữa.
Cuộc chiến "lò nóng, củi tươi"
Luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Phó Chủ Nhiệm Văn phòng Quốc hội lại
có cái nhìn khác. Theo ông, hàng loạt các vụ án doanh nghiệp hay kỷ luật
quan chức được giải quyết “thẳng tay” là kết quả của chiến dịch chống
tham nhũng quyết liệt bấy lâu nay:
Câu chuyện chống tham nhũng ở Việt Nam kéo dài mấy chục năm nay
rồi. Đại hội lần thứ XI đã đẩy mạnh và Đại hội XII khẳng định phải chồng
tham nhũng từ trên xuống.
Tham nhũng thì ta phải chống và khi có dấu hiệu tội phạm ta phải
xử. Trong những vụ án gần đây, tội như vậy và người ta xử như thế tôi
cho rằng cũng phù hợp với pháp luật và nguyện vọng của nhân dân.
Luật sư Trần Quốc Thuận cũng không phủ nhận chuyện các phe nhóm nội
bộ đấu đá nhau. Ông cho rằng đó là hai phe chống tham nhũng và không
muốn chống tham nhũng:
Trước kia người ta nói đến nhóm lợi ích, đồng chí X, đồng chí Y gì
đó. Nhưng giờ thất thế thì phải xử theo pháp luật. Tôi cho rằng chuyện
xử là cần thiết.
Nhưng nhìn ra thì đây là cuộc đấu tranh diện rất rộng, và tập
trung kỷ luật từ trên xuống. Đó cũng là một điều đặc biệt, ít có và đang
diễn ra rất ác liệt. Tôi cho rằng nếu kiểm soát được chuyện tham nhũng
này, thì có thể tạo niềm tin cho nhân dân.
Ông Trương Duy Nhất lại bày tỏ lo ngại về chiến dịch chống tham nhũng
này, bởi vì ông cho rằng nó luôn ẩn lấp đằng sau là sự đấu đá quyền lực
giữa các phe chứ không phải là một cuộc chống tham nhũng thuần túy:
Đó có phải là công cuộc chống tham nhũng đến nơi đến chốn để dân
người ta tin hay không thì vẫn là câu hỏi. Bởi vì thực tế ở một chế độ
độc tài như vậy thì diệt bè phái này sẽ sinh ra bè phái khác thôi.
Điều quan trọng là bây giờ tạo ra một cơ chế thế nào để hạn chế
quan chức tham nhũng thì vẫn chưa thấy đề cập đến, mà chủ yếu vẫn là
diệt cánh này, phe kia.
Luật sư Trần Quốc Thuận cho rằng nếu Việt Nam cương quyết thì trong
thời gian tới sẽ có nhiều vụ đại án nữa được phanh phui, trong đó có cả
dự án BOT.
Việt Nam chưa bao giờ thừa nhận chuyện phe phái nội bộ đấu đá nhau
nhưng đã nhiều lần công khai thảo luận về vấn đề nhóm lợi ích. Trung
tuần tháng 9 vừa qua, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội kết luận rằng “nói
nhóm lợi ích hay sân sau” là có căn cứ.