Doanh nghiệp muôn nẻo gian truân (Tư Giang)
Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam
(VCCI), môi trường kinh doanh phải đáp ứng ba yếu tố then chốt là thuận
lợi, an toàn, và chi phí thấp để doanh nghiệp yên tâm phát triển. Ông
nói: “Đó là tam giác tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển”. Tuy
nhiên, xét về từng yếu tố, thì đâu cũng có vấn đề. Chẳng hạn, yếu tố an
toàn đang là... đại vấn đề. “Vấn đề mà cộng đồng kinh doanh lo lắng nhất
là an toàn, sự bất ổn của môi trường kinh doanh. Thiết chế pháp lý để
bảo vệ quyền và lợi ích của doanh nghiệp là rất thấp để họ yên tâm bỏ
vốn đầu tư”, ông nói.
Với
số lượng doanh nghiệp mới thành lập đạt kỷ lục trong hơn một năm qua,
phong trào khởi nghiệp có vẻ đang nở rộ ở nhiều nơi. Song, không phải
tất cả đều đi trên thảm đỏ...
Từ Hà Nội, An Giang, tới Hòa Bình...
Bà Nguyễn Minh Thu, phụ trách kinh doanh Công ty cổ phần Sông Potomac ở
Hà Nội, đang ngồi trên lửa. Bà không biết làm thế nào với con tàu
Potomac, nơi từng là nhà hàng nổi trên hồ Tây, khi chính quyền Thủ đô
không cho kinh doanh nữa. Trong một nỗ lực làm sạch cảnh quan hồ Tây,
nhất là sau vụ cá chết kỷ lục năm ngoái, lãnh đạo Hà Nội yêu cầu Potomac
và hơn chục doanh nghiệp khác đang kinh doanh trên mặt nước hồ Tây phải
“chấm dứt hoàn toàn hoạt động”. Các văn bản đã ban hành, việc cưỡng chế
đã diễn ra. Nhưng đó mới chỉ là một mặt của vấn đề. Bà Thu nói: “Chúng
tôi đã đầu tư vốn liếng vào con tàu, mà nay không được kinh doanh nữa,
thì chắc chỉ còn nước phá sản”. Hầu hết trong hơn chục doanh nghiệp liên
quan cũng đang ở tình trạng như Potomac.
Những doanh nghiệp trên lo lắng, quyền tài sản của họ không được đảm
bảo, và chính sách không tiên liệu được làm họ gặp rủi ro trong kinh
doanh, dù thừa nhận Hà Nội có thể đúng khi muốn khôi phục lại cảnh quan
hồ Tây.
Không như câu chuyện ở Hà Nội, các doanh nghiệp ở tỉnh An Giang lại gặp
một vấn đề khác với quy định từ trung ương. Phó chủ tịch UBND tỉnh An
Giang ông Lê Văn Nưng kể có gần chục doanh nghiệp ở tỉnh muốn được công
nhận là doanh nghiệp công nghệ cao trong nông nghiệp. Tuy nhiên, chính
quyền địa phương không thể cấp giấy chứng nhận cho họ do đây là thẩm
quyền của các bộ, ngành. Sau một thời gian ra Hà Nội, các doanh nghiệp
đó thôi không xin đăng ký nữa do tốn thời gian quá nhiều và thủ tục quá
phức tạp. Theo ông Nưng, một doanh nghiệp khác ở tỉnh muốn nâng công
suất nhà máy xi măng cũng phải ra Hà Nội xin phép Bộ Xây dựng. Vị phó
chủ tịch có đôi lần kiến nghị các bộ, ngành cần phân cấp mạnh hơn cho
địa phương nhưng không được. Ông kể trong một hội nghị do Phòng Thương
mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long
tổ chức cuối tuần trước, rằng “các bộ đều nói không sửa được, khó lắm”,
rồi bình luận “cái mình tạo ra thì mình sửa được, sửa để tạo động lực
cho các tỉnh phát triển sao không sửa?”.
Ông Nưng cho biết thêm, từ nay đến năm 2020, An Giang “được giao” phải có 10.000 doanh nghiệp, cao hơn nhiều so với mức 6.000 doanh nghiệp mà địa phương này dự tính có được. Những chính sách như trên, ông Nưng nói, đang “trói buộc” sự tự chủ của chính quyền địa phương, và làm rầy rà cho doanh nghiệp. Ông nói: “Địa phương chúng tôi phấn đấu, nhưng trung ương cũng phải phấn đấu chứ”.
Câu chuyện ở An Giang cho thấy, những chính sách ưu đãi doanh nghiệp công nghệ cao trong nông nghiệp còn lâu mới đi vào thực tế, nếu các bộ, ngành còn ôm đồm quyền như thế nào. Chính sách có nhưng không thể đi vào thực tiễn do thủ tục quá rầy rà.
Những quy định trói buộc
Và, những thay đổi đó là quá nhỏ trong danh sách dài những bức xúc mà doanh nghiệp trải qua hàng ngày. Ông Đào Huy Giám, đại diện Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam, phản ánh với rất nhiều nhóm thủ tục khác ở lĩnh vực xuất nhập khẩu, quản lý và kiểm tra chuyên ngành, tiếp cận đất đai, tiếp cận tín dụng, đầu tư tư nhân trong các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng sạch... doanh nghiệp vẫn mòn mỏi kiến nghị được đáp ứng hay phúc đáp, chờ cải cách. Trước đòi hỏi cải cách tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh, một số bộ rất tích cực, nhưng đa số bộ thiếu chủ động, phối hợp kém hiệu quả. Ông Giám cho rằng, thực tế đó dẫn đến đẩy kiến nghị lên Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hoặc khi vấn đề không bị công luận phản ánh mạnh mẽ thì không được ghi nhận, điều chỉnh kịp thời.
Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam Nguyễn Hạc Thúy có nhiều ví dụ để chứng minh cho nhận định này. Ông Thúy kể, Thông tư 35 của Bộ Công Thương về quy trình và hồ sơ xin giấy phép nhập khẩu phân bón đẩy thương nhân nhập khẩu vào tình thế phải làm trái luật vì những quy định rất “tùy tiện” và chỉ mang tính quyền lực của cơ quan nhà nước.
Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), môi trường kinh doanh phải đáp ứng ba yếu tố then chốt là thuận lợi, an toàn, và chi phí thấp để doanh nghiệp yên tâm phát triển. Ông nói: “Đó là tam giác tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển”. Tuy nhiên, xét về từng yếu tố, thì đâu cũng có vấn đề. Chẳng hạn, yếu tố an toàn đang là... đại vấn đề. “Vấn đề mà cộng đồng kinh doanh lo lắng nhất là an toàn, sự bất ổn của môi trường kinh doanh. Thiết chế pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích của doanh nghiệp là rất thấp để họ yên tâm bỏ vốn đầu tư”, ông nói.
Theo TBKTSG
