Phản biện một bài báo viết về trí thức (Nguyễn Đình Cống)
Trí thức mà giờ này vẫn còn "đi theo đảng' thì đó chỉ là "đám nô lệ biết chữ" không hơn không kém. Những kẻ đó bị dân gian mỉa mai rằng "ăn cơm chúa múa tối ngày". Họ làm gì có tâm hồn, trí tuệ và sĩ diện của một con người. Những trí thức ly khai với đảng thì có khí phách hơn nhưng họ vẫn chưa đạt được tầm của những "trí thức chân chính". Trí thức chỉ thực sự là trí thức khi họ hiểu và nhận ra trách nhiệm của mình là: "Hướng dẫn và lãnh đạo quần chúng". Bao nhiêu người làm được điều này? Phản biện xã hội và lên án bất công chỉ là giai đoạn đầu tiên và thấp nhất của tầng lớp trí thức.
Ngày 12/5/2019 Báo Điện tử ĐCSVN đăng bài Tự hào bản lĩnh của đội ngũ trí thức Việt Nam chân chính, tác giả là TS Hà Sơn Thái – Nguyễn Văn Minh. Tôi thấy cần nêu vài ý phản biện.
1. Bài báo trình bày các ý, tóm tắt như sau:
+ Vượt lên những thăng trầm, một lòng vì nước vì dân. Hỏi
thế nào là trí thức chân chính. Bài báo nêu tấm gương trong lịch sử như
Nguyễn Trãi, Lê Quý Đôn, Nguyễn Đình Chiểu, Huỳnh Thúc Kháng (không
nhắc đến Chu Văn An, Nguyễn Bỉnh Khiêm).
+ Coi trọng trí thức nào. Bài báo dẫn lời Hồ Chí
Minh: Coi trọng trí thức đi theo cách mạng, phục vụ nhân dân. Không coi
trọng bọn trí thức theo giặc, vì bơ sữa mà quên tổ quốc, bị “các thế lực
thù địch” lôi kéo.
+ Sáng ngời bản lĩnh trí thức chân chính. Đầu tiên,
bài báo viết: Đáp lời kêu gọi của Hồ Chí Minh, nhiều trí thức lớn đã một
lòng, một dạ theo Đảng, theo Bác cống hiến, hy sinh cho cách mạng, tiêu
biểu như cụ Huỳnh Thúc Kháng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Thiếu tướng,
Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa… Tiếp theo trình bày về công lao của
Trần Đại Nghĩa và Nguyễn Mạnh Tường.
Phần cuối bài báo nêu ra hiện tượng thật đáng buồn khi có một số trí
thức ngộ nhận mục tiêu lý tưởng, mơ hồ về chính trị, bị kẻ xấu kích
động, lôi kéo, lợi dung, phủ nhận chủ nghĩa Mác Lê, nói xấu Đảng, xúc
phạm lãnh tụ…
2. Vài lời phản biện
Theo định nghĩa thông thường, trí thức là người chuyên làm việc lao
động trí óc và có tri thức chuyên môn cần thiết cho hoạt động nghề
nghiệp của mình. Tôi chưa thấy định nghĩa “trí thức chân chính” trong tự
điển, mà chỉ có thể ghép định nghĩa chân chính vào với trí thức. Chân
chính là hoàn toàn xứng với tên gọi (tốt đẹp), là thật sự đúng như vậy,
không sai.
Trong những trao đổi trên báo chí có ý kiến cho rằng, để được xứng
đáng với tên gọi, người trí thức không những làm tốt công việc lao động
trí óc của mình mà còn có đóng góp vào hoạt động tiến bộ của xã hội, có
những phát hiện hoặc phản biện về những điều bất cập, có khả năng độc
lập tư duy và làm việc, có đức tính trung thực.
Về vai trò của trí thức, có 2 quan điểm khác nhau.
Quan điểm chung của thế giới: Tầng lớp trí thức là một trong 3 lực
lượng tạo nên động lực tiến bộ xã hôi (công chức nhà nước, tầng lớp trí
thức, đội ngũ doanh nhân).
Quan điểm của các ĐCS: trí thức là lực lượng trong khối liên minh công nông.
Ở VN hiện nay có ý kiến cho rằng cần phân biệt trí thức của Đảng và
trí thức của Dân. Trí thức của Đảng cần thể hiện lòng trung thành vô hạn
với chủ nghĩa Mác Lê, và lý tưởng cộng sản (thực tâm hoặc đóng kịch
cũng được). Trí thức của Dân không có lòng trung thành ấy và bị Đảng qui
kết là mơ hồ về chính trị, bị kẻ xấu lôi kéo.
Phải chăng vì lòng trung thành mà Chu Văn An, Nguyễn Bỉnh Khiêm không
được xem là trí thức chân chính (vì cáo quan để phản đối triều đình).
Tôi đã tìm hiểu các trí thức hiện tại, bị cho là ngộ nhận mục tiêu lý
tưởng Họ rất đông, với các đại diện như Hoàng Minh Chính, Trần Độ, Vũ
Đình Huỳnh, Hà Sĩ Phu, Tương Lai, Tống Văn Công, Lê Hiếu Đằng, Nguyễn
Khắc Mai, Chu Hảo, Nguyên Ngọc v.v… Những người đó không hề vướng một
chút nào vào những tội lỗi hoặc thói xấu bị Hồ Chí Minh và Đảng CS lên
án như: theo giặc, vì bơ sữa mà quên Tổ quốc, bị các thế lực thù địch
lôi kéo, mơ hồ về chính trị. Họ mới thực sự là trí thức chân chính của
Dân. Họ có trí tuệ và dũng khí để vạch ra những độc hại của chủ nghĩa
Mác – Lê, để phát hiện và phản biện những sai lầm trong các nghị quyết
của Đảng. Họ phê phán một số chủ trương và việc làm của Đảng, nhưng đó
là nói ra sự thật. Chỉ là Đảng rất muốn che giấu những sự thật ấy. Che
giấu không được, bị vạch ra lại lu loa người ta nói xấu.
Ca ngợi GS VIện sĩ Trần Đại Nghĩa là đúng, nhưng ca ngợi LS Nguyễn
Mạnh Tường làm tôi hơi khó hiểu. LS Tường đúng là đã có nhiều đóng góp
to lớn, hiệu quả cho một nước VNDCCH non trẻ. Thế nhưng ông đã bị ĐCS
phá nát cuộc đời chỉ vì ông muốn làm đúng vai trò một trí thức chân
chính, không chịu khom lưng quỳ gối để nịnh bợ, mà dám phản biện đường
lối sai lầm của Đảng. Từ năm 1956 đến 1989 ông bị đối xử tàn tệ đến mức
cả gia đính suýt chết đói. Ông đã viết và xuất bản ở Pháp cuốn hồi ký
“Một kẻ bị loại bỏ “(Un Excommunié). Sau năm 1989 ông mới được bạn bè và
học trò cũ cứu giúp, trở lại làm người bình thường. Ông mất năm 1997
(88 tuổi).
Nguyễn Mạnh Tường đúng là một trí thức tài ba và chân chính, nhưng đã
bị ĐCS, bị chế độ xem là thuộc thế lực thù địch trong nhiều năm. Bài
báo viết: “Sau này, vì nhiều lý do, Nguyễn Mạnh Tường phải
chịu nhiều thiệt thòi nhưng ông vẫn kiên định bản lĩnh một trí thức yêu
nước chân chính”.
Nêu mập mờ “vì nhiều lý do” mà không dám công nhận lý do
chính là ĐCS không bao giờ chấp nhận người phản biện có tính phê phán.
Về lĩnh vực này ĐCS thù hận mọi trí thức chân chính.
Những Nguyễn Hữu Đang, Phan Khôi, Trương Tửu, Trần Độ, Trần Bạch
Đằng, Tống Văn Công, Lê Công Định, Phạm Đoan Trang và hàng trăm, hàng
ngàn trí thức khác vì muốn làm người chân chính mà phê phán Mác Lê, mà
phản biện chủ trương, chính sách của ĐCS. Họ biết rõ, làm các việc ấy sẽ
bị ĐCS, bị chính quyền thù oán, vu cáo, hãm hại. Nhưng họ là loại người
mà giàu sang không thể quyến rũ, nghèo hèn không thể chuyển lay, vũ lực
không thể khuất phục (Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ
bất năng khuất). Họ phải nói cho toàn dân biết rằng Chủ nghĩa Mác – Lê
và một số chính sách chủ trương của ĐCSVN, trong khi đem lại quyền lợi
to lớn cho các nhóm lợi ích của Đảng, thì đã làm hại cho đất nước, cho
dân tộc rất nhiều. Bảo rằng họ ngộ nhân, họ mơ hồ, họ bị lôi kéo, họ
chạy theo bả vinh hoa, họ quên Tổ quốc… thì đó là những lời vu báo bỉ
ổi, là suy những xâu xa của “bụng ta ra bụng người”.
Nếu nhìn vào những người có bằng cấp cao trong các cơ sở của ĐCSVN và
xem họ là đội ngũ trí thức chân chính thì đã nhầm to. Phần lớn trong số
họ là loại hữu danh vô thực. Sự trung thành với ý thức hệ đã làm thui
chột nhiều đức tính cần có của giới tinh hoa. Trí thức chân chính của VN
phần lớn ra nước ngoài làm việc, một số bị chính quyền CS bắt giữ, tù
đày hoặc vô hiệu hóa, số còn lại hoạt động đơn lẻ. Họ chỉ mới là những
cá nhân trí thức, họ chưa tập hợp lại được để thành đội ngũ, thành tầng
lớp trí thức của dân tộc.
Không biết tác giả bài báo tự hào bản lĩnh của đội ngũ trí thức Việt nam chân chính là dựa vào đội ngũ trí thức nào.
18.5.2019