Trump tuyên bố 'tình trạng khẩn cấp' để tài trợ cho bức tường (BBC)

Tuyên bố "tình trạng khẩn cấp" không lúc không hề có gì gọi là "khẩn cấp" như hoàn cảnh nước Mỹ hiện nay Trump chỉ làm chính trường Mỹ và xã hội Mỹ chia rẽ thêm. Quốc hội Mỹ sẽ không để yên cho Trump làm việc đó và một cuộc chiến pháp lý vừa tốn kém vừa chia rẽ giữa hành pháp và lập pháp là điều khó tránh khỏi. Với Trump thì ngoài việc xây bức tường thì hình như nước Mỹ không còn việc gì để làm chăng? 

Tổng thống Donald Trump vừa cho hay sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp tại đường biên giới với Mexico, để có thể xây tường an ninh.

Ông Trump dùng đến biện pháp này sau khi Quốc hội từ chối chi tiền.

Tuyên bố của tổng thống sẽ cho phép ông Trump được dùng hàng tỉ đôla cho dự án. 

Xây tường biên giới là cam kết khi ông Trump tranh cử, nhưng đảng Dân chủ không chấp nhận.

Ông Trump loan báo: "Chúng tôi muốn ngăn tội phạm, băng đảng vào nước chúng tôi."

"Ai cũng biết bức tường có hiệu quả."

Việc xây dựng bức tường là một trong những lời hứa chủ chốt của ông Trump trong thời gian tranh cử. 

Nhưng từ khi nhậm chức tổng thống, cho đến nay ông vẫn chưa tìm được nguồn tài trợ cần thiết để thực hiện lời hứa này. Trong thời gian tranh cử ông Trump nói sẽ bắt Mexico trả tiền cho bức tường. 

Quốc hội đã thông qua dự luật nhưng lại không đáp ứng yêu cầu ngân sách tài trợ bức tường của ông Trump vào thứ Năm. Dự luật này đang trông chờ vào chữ ký của ông Trump để thành luật.

Nhà Trắng nói gì?

Thư ký Nhà Trắng Sarah Sanders cho biết trong một tuyên bố: "Tổng thống một lần nữa thực hiện lời hứa xây dựng bức tường, bảo vệ biên giới và bảo vệ đất nước vĩ đại của chúng ta".

Bà nói thêm ông sẽ "thực hiện các hành động khác - bao gồm cả trường hợp tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia - để đảm bảo chúng ta ngăn chặn khủng hoảng an ninh quốc gia và nhân đạo ở biên giới".

Dự luật đã được thỏa hiệp được Quốc hội thông qua bao gồm 1,3 tỷ đô la tài trợ cho an ninh biên giới, nhưng không phân bổ ngân sách cho bức tường của ông Trump. 

Ông Trump đã yêu cầu 5,7 tỷ đô la ngân sách. 

Khi ông Trump cảnh báo rằng ông có thể tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để tài trợ cho bức tường hồi đầu năm nay, một số thành viên Đảng Cộng hòa cho rằng nó sẽ tạo một tiền lệ nguy hiểm.

Tuy nhiên, phát biểu trên sàn Thượng viện hôm thứ Năm, Lãnh đạo đa số Cộng hòa Mitch McConnell bày tỏ sự ủng hộ của ông đối với động thái này, nói rằng tổng thống đã hành động "bằng mọi cách ông có thể làm một cách hợp pháp để tăng cường nỗ lực bảo vệ biên giới".

Trong một cuộc bỏ phiếu 83-16, Thượng viện hôm thứ Năm đã thông qua dự luật an ninh biên giới. Hạ viện sau đó cũng ủng hộ biện pháp này, từ 300 đến 128.

Đảng Dân chủ phản ứng thế nào?

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã đề nghị Đảng Dân chủ sẽ thách thức pháp lý nếu tổng thống đưa ra tuyên bố khẩn cấp.

Bà và nhà lãnh đạo Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer cũng đưa ra một tuyên bố chung mạnh mẽ lên án động thái này.

"Tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia sẽ là một hành động vô luật pháp, lạm dụng quyền lực của tổng thống và một nỗ lực tuyệt vọng để đánh lạc hướng thực tế rằng Tổng thống Trump đã phá vỡ lời hứa rằng Mexico sẽ phải trả tiền cho bức tường của ông ta," họ nói.

"Ông ta không thể thuyết phục Mexico, người dân Mỹ hoặc đại diện dân cử của họ trả tiền cho bức tường đắt đỏ và không hiệu quả của ông ta, vì vậy bây giờ ông ta đang cố gắng tránh né Quốc hội trong một nỗ lực tuyệt vọng để người đóng thuế phải chi trả cho bức tường đó."

Đi vòng qua Quốc hội, thay vì thông qua nó

Phân tích của Anthony Zurcher, phóng viên BBC Bắc Mỹ

Một tháng trước, trong lúc xảy ra cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ liên bang, đã có một sự đồng thuận cho rằng cách dễ dàng nhất cho tổng thống là từ bỏ các yêu cầu tài trợ bức tường biên giới và tuyên bố "tình trạng khẩn cấp quốc gia" để lấy quỹ từ các nguồn khác.

Phải mất một thời gian, nhưng con đường ít kháng cự nhất là con đường mà Donald Trump phải đang đi theo.

Ông ta đang tự thoát khỏi vũng lầy mà chính ông ta tạo ra, đồng thời hành động theo cách mà ông có thể lý giải với những người ủng hộ ông rằng ông đang thực hiện lời hứa "xây bức tường" của mình.

Tất nhiên, những bất lợi của động thái này đã tỏ tường từ hồi tháng Một đến nay.

Đảng Cộng hòa lo ngại điều này sẽ tạo tiền lệ cho quyền lực tổng thống và đảng Dân chủ một ngày nào đó có thể áp dụng để chống lại Quốc hội. 

Tuyên bố tình trạng khẩn cấp chắc chắn sẽ bị sa lầy trong các thách thức của tòa án, điều đó có nghĩa là nó có thể không đem lại kết quả ngay lập tức.

Và, dù tổng thống có muốn cho thấy quyết định này là một chiến thắng đến đâu, thì ông ta rõ ràng đã phải lùi bước trước sự phản kháng của Đảng Dân chủ trong Quốc hội.

Cuộc chiến đóng cửa chính phủ không chỉ là một cuộc chiến về bức tường - nó là cuộc chiến về việc ai sẽ định hướng chương trình nghị sự chính trị trong hai năm tiếp theo của nhiệm kỳ tổng thống Trump.

Và nếu quyết định này của Tổng thống Trump là một dấu chỉ, thì nó cho thấy nếu Trump muốn làm mọi thứ theo cách của mình, ông sẽ phải tìm cách đi vòng qua Quốc hội, chứ không phải thông qua nó.

Tình trạng khẩn cấp quốc gia là gì?

Một tình trạng khẩn cấp được tuyên bố trong một thời gian khủng hoảng đối với quốc gia. Trong trường hợp này, ông Trump nói rằng cuộc khủng hoảng đang bị gây ra bởi những người di cư đến biên giới Mỹ-Mexico.

Giới chuyên gia nói rằng tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia sẽ giúp tổng thống tiếp cận với các quyền lực đặc biệt cho phép ông bỏ qua tiến trình chính trị thông thường.

Ông ta sẽ có thể chuyển tiền từ ngân sách quân sự hoặc cứu trợ thiên tai hiện có để trả tiền cho bức tường. 

Tuy nhiên, đang có tranh cãi về việc liệu tình hình ở biên giới phía Nam Hoa Kỳ có thực sự là một trường hợp khẩn cấp quốc gia hay không.

Mặt khác, hơn 2.000 người đã bị từ chối nhập cảnh hoặc bị bắt tại biên giới mỗi ngày chỉ trong tháng 11. 

Những người ủng hộ việc xây bức tường nói rằng điều này tương đương với một trường hợp khẩn cấp.

Những người khác cho rằng con số này thấp hơn nhiều so với một thập kỷ trước, và nhiều trong số hàng ngàn người đi di cư đến từ những quốc gia như Honduras nói rằng họ là những người xin tị nạn, tìm cách vào Hoa Kỳ một cách hợp pháp.