Vay nước ngoài đầu tư lỗ nặng: Giải cứu dự án âm vốn 2.000 tỷ (VNN)
Nhà máy Xi măng Hạ Long do
Tổng công ty Sông Đà làm chủ đầu tư, tổng vốn đầu tư gần 6,5 nghìn tỷ
đồng, đi vào hoạt động từ năm 2010 nhưng lỗ nặng. Việc xử lý khoản nợ
nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh cho dự án này đến nay vẫn rất rắc rối.
Nợ nần chồng chất
Sau
một thời gian bết bát, Tổng công ty Sông Đà đã chuyển nhượng lại phần
vốn chủ sở hữu tại Xi măng Hạ Long sang cho Tổng công ty Xi măng Việt
Nam. Tại thời điểm bàn giao, vốn điều lệ của Xi măng Hạ Long là 982 tỷ
nhưng lỗ luỹ kế hơn 3.000 tỷ đồng.
Tuy
nhiên, do Tổng công ty Sông Đà là đơn vị đứng tên trên các hợp đồng tín
dụng vay ngân hàng, nên các ngân hàng nước ngoài đều từ chối chuyển
chủ thể nhận nợ từ Tổng công ty Sông Đà sang cho Tổng công ty Xi măng
Việt Nam.
Vì thế, dù Xi măng Hạ Long đã thuộc Tổng công ty Xi măng Việt Nam nhưng Tổng công ty Sông Đà
vẫn phải là đơn vị đứng ra trả nợ cho các ngân hàng. Số tiền trả nợ sẽ
được Xi măng Hạ Long, Tổng công ty Xi măng Việt Nam chuyển cho Sông Đà.
Mới
đây, một Báo cáo về nợ nần của Xi măng Hạ Long được Bộ Tài chính gửi
Thủ tướng Chính phủ cho thấy, tính đến nay, Xi măng Hạ Long vẫn còn nợ
Ngân hàng Natixis, ngân hàng Bắc Âu, Ngân hàng ADB, Quỹ tích lũy trả nợ.
Cụ
thể, tại ngân hàng Natixis, số nợ gốc tính đến hết 2017 là hơn 17,7
triệu Euro. Khoản vay tại Ngân hàng Bắc Âu (NIB), dư nợ gốc đến
31/8/2017 là hơn 14 triệu Euro, trong đó nợ gốc quá hạn là trên 8,2
triệu Euro. Khoản vay Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), dư nợ gốc đến
hết 2017 là hơn 28,5 triệu USD.
Ngoài ra, Xi măng Hạ
Long còn khoản nợ lớn từ Quỹ tích lũy trả nợ. Lý do là do Xi măng Hạ
Long gặp khó khăn không trả được nợ nên Bộ Tài chính đã phải trích quỹ
này cho Tổng công ty Sông Đà vay để trả nợ khoản vay ngân hàng Natixis,
với tổng số tiền là hơn 52 triệu Euro. Cho tới nay, Tổng công ty Sông Đà
chưa trả được nợ cho Quỹ tích lũy trả nợ, số nợ gốc quá hạn là hơn 48,6
triệu Euro, và lãi vay quá hạn là hơn 4,7 triệu Euro. Kỳ trả nợ cuối
cùng của khoản vay này là là 4/3/2018.
Tính cả nợ gốc và lãi quá hạn thì Xi măng Hạ Long nợ Quỹ tích lũy trả nợ lên đến hơn 56,7 triệu Euro.
Như vậy, tổng cộng các khoản nợ gốc của Xi măng Hạ Long là gần 84 triệu Euro và 28,5 triệu USD.
Kế hoạch “giải cứu” khoản nợ
Dẫn
đánh giá của Ngân hàng Phát triển Việt Nam - VDB, Bộ Tài chính cho hay
dù tổng tài sản của Xi măng Hạ Long giảm từ 2015-2017, vốn chủ sở hữu đã
tăng đều qua các năm nhưng vẫn ở mức âm hơn 2.000 tỷ đồng. Các chỉ số
về thanh toán có tăng nhưng ở mức rất thấp cho thấy doanh nghiệp không
có khả năng thanh toán nợ đến hạn. Tình hình tài chính năm 2017 khả quan
hơn ở một số mặt nhưng chuyển biến không đáng kể.
“Hệ quả là công ty này vẫn khó khăn trong kinh doanh,
không đủ nguồn để trả nợ các khoản vay dài hạn theo các hợp đồng tín
dụng đã ký”, Bộ Tài chính lưu ý.
Sau
khi chuyển vốn chủ sở hữu từ Tổng công ty sông Đà sang Vicem, năng lực
sản xuất kinh doanh được nâng lên, có nguồn thu và tự trả được nợ cho
khoản vay Natixis được Chính phủ bảo lãnh, tự trả được phần vay lại vốn
ADB.
Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, đối với các khoản nợ còn lại
(nợ vay lại vốn ngân hàng Bắc Âu, nợ vay Quỹ tích lũy trả nợ), Xi măng
Hạ Long vẫn còn khó khăn trong việc bố trí nguồn trả nợ.
Do
đó, Bộ Tài chính cho rằng cần tái cơ cấu các khoản nợ của đơn vị này.
Cụ thể, Bộ Tài chính đề nghị số tiền Tổng công ty Sông Đà thu xếp trả
các khoản nợ sẽ được thanh toán vào nợ gốc trước tiên, thay cho thứ tự
ưu tiên là phải trả lãi phạt chậm trả, lãi đến hạn, nợ gốc quá hạn rồi
mới đến nợ gốc đến hạn.
Bộ Tài chính cũng đề nghị
khoanh nợ và trả vào kỳ trả nợ cuối cùng với các khoản lãi vay và phí
cho vay lại quá hạn tính đến 31/8/2017 với khoản vay ngân hàng Bắc Âu;
xóa khoản phạt chậm trả gốc, phạt chậm trả lãi và phạt chậm trả phí cho
vay lại quá hạn tính đến 31/8/2017 với số tiền là hơn 436 nghìn Euro.
Ngoài
ra, Bộ Tài chính đề nghị xóa các khoản phạt chậm trả gốc, phạt chậm trả
lãi khoản vay Quỹ tích lũy trả nợ; phạt chậm trả phí bảo lãnh đến ngày
31/8/2017 với tổng số tiền là gần 6 triệu Euro cho Xi măng Hạ Long.
Bộ
Tài chính kiến nghị Thủ tướng giao Tổng công ty Xi măng Việt Nam có văn
bản cam kết với Bộ Tài chính đảm bảo nghĩa vụ trả nợ đối với khoản vay
Ngân hàng Natixis có bảo lãnh Chính phủ và khoản vay Quỹ tích lũy trả nợ
của dự án. Đồng thời, Vicem phải có trách nhiệm hỗ trợ Xi măng Hạ Long
trả nợ trong các kỳ tiếp theo đối với khoản vay ngân hàng Bắc Âu và
ngân hàng ADB trong khả năng tài chính có thể.
“Bộ Tài chính không trả thay từ nguồn Quỹ tích lũy trả nợ đối với toàn bộ các khoản vay nêu trên”, Bộ này lưu ý.
Lương Bằng