U23 về nước: tia sáng lịch sử về sự thần tượng tập thể (Ánh Liên)

Hiện tượng U23 giúp người viết nhận ra rằng, rõ ràng, người Việt đang chuyển đổi dần một cách vô thức từ thần tượng cá nhân sang thần tượng tập thể. Và ‘những chiến binh quả cảm’ được tôn vinh cao hơn những ‘cá nhân quả cảm’ trong trận đấu lần này.

U23 Việt Nam tạm dừng bước tại phút 119 của trận hiệp phụ thứ 2, trong tiết trời trắng xóa.

Ngay sau khi trận đấu kết thúc, cụm từ ‘nhũng anh hùng của chúng ta’ được lan truyền trên mạng xã hội và báo chí trong – ngoài nước.

‘Những người anh hùng dân tộc’

Trang báo bóng đá Bleacher Report (London - Anh) đã ca ngợi về hành trình kỳ diệu của tuyển U23 Việt Nam ở giải đấu năm nay, và gọi các cầu thủ Việt Nam là ‘những người anh hùng dân tộc’.

Và ‘chiến binh U23’ trở thành cụm từ mô tả những con người đã cống hiến cho người hâm một trận cầu đáng nhớ và đầy cảm xúc.

Trên trang Facebook của mình, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in nhấn mạnh: Từ trận bão tuyết cho đến những hiệp phụ, tôi đã thấy một tinh thần thể thao thực sự và những nỗ lực hết mức.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, ông Daniel J. Kritenbrink cũng đã viết lên trang Facebook chính thức của mình dòng trạng thái: ‘Việt Nam vẫn thắng trong trái tim chúng tôi. Chúc mừng các bạn đã làm nên lịch sử!’.

Không một lời chê trách, dòng người đổ ra đường ở Tp. Đà Nẵng, Tp. Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh,… vẫn liên tục gây ‘bão’.

Và ngày mai, xe buýt hai tầng đón U23 Việt Nam tại sân bay Nội Bài, sẽ diễu hành dọc đường phố Hà Nội và trong sự chào đón của người hâm mộ thủ đô [*].

Hiện tượng cho thấy điều gì?

Khi U23 chiếm lĩnh mạng xã hội, báo chí và cảm xúc của người hâm mộ. Người viết nghĩ nhiều về câu nói của Gs Ngô Bảo Châu, khi ông tiếp xúc với Sv trường ĐH Mở Tp. Hồ Chí Minh vào năm 2013: 'Không nên thần tượng cá nhân nào'. Vì chính thần tượng cá nhân (có thể là lãnh tụ, cầu thủ bóng đá) cũng là ‘sự tha hóa của sự hướng thượng’.

Hướng thượng là cách sống cho mình và làm lợi cho mọi người một cách hợp tình, hợp lý. Ở một mức độ nào đó cho thấy, hướng thượng cũng là một sự khoan dung trong cuộc sống, yếu tố giúp con người biết chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt, đa dạng của người khác trên cơ sở quyền căn bản của con người như cách mà Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) định nghĩa.

Hiện tượng U23 giúp người viết nhận ra rằng, rõ ràng, người Việt đang chuyển đổi dần một cách vô thức từ thần tượng cá nhân sang thần tượng tập thể. Và ‘những chiến binh quả cảm’ được tôn vinh cao hơn những ‘cá nhân quả cảm’ trong trận đấu lần này.

Điều này là quan trọng, vì như đề cập trên, nó đưa người Việt thoát dần quỹ đạo ‘sùng bái cá nhân’, nguồn gốc dẫn đến sự ‘thúc đẩy lòng tin mê muội vào uy quyền’ như Karl Max từng đề cập trong bức thư gửi chính trị gia Đức – ông Wilhem Bloss. Chính sự độc đoán đó, quyến rũ đám đông đi vào sự đồng thuận của sự ‘chuyên quyền, độc đoán, bạo lực’, sản sinh ra cái gọi là ‘kẻ thù’ để áp dụng cho bất kỳ ai chống lại sự thần tượng cá nhân (nặng hơn là sùng bái cá nhân).

Lịch sử Việt Nam và thế giới đã chứng minh, khi một tập thể sùng bái cá nhân, thần tượng cá nhân, thì xã hội đó rơi vào trạng thái vô thức.

Trở lại câu chuyện U23 Việt Nam, những chiến binh Việt Nam đã khấy động bầu không khí xã hội một cách dị thường,… Nó sẽ xóa bỏ dần hình ảnh 'một đám đông đang ồ ạt đơn điệu trong kiểu cách sống như một cơn mê cảm tập thể của một thế hệ thiếu niềm tin, thiếu lý tưởng sống và lạc lối vào sự lựa chọn tạm thời của mình' như Nhạc sĩ Tuấn Khanh từng chỉ ra.

Bởi U23 đã đem lại cảm xúc tập thể, và niềm tin tập thể. Nơi thắng cũng là anh hùng, thua cũng là những anh hùng dân tộc.

​Và ngày 28.01 sẽ là ngày đặc biệt, ngày ‘đoàn quân thể thao’ trở về với thủ đô, không có cúp vàng, nhưng được chào đón như những người anh hùng, trong sự hân hoan, cảm xúc, và đầy chất ‘tập thể’. Như cách mà trang sử dụng, đó là những anh hùng của quốc gia (National heroes).

Một tia sáng lịch sử trong chuyển đổi từ trạng thái thần tượng vô thức sang thần tượng ý thức tập thể.

Một tia sáng nhỏ, quan trọng, trong ươm mầm tính hướng thượng, lòng khoan dung trong con người Việt Nam. Một yếu tố đặc trưng cho sự bền vững của xã hội nhưng bị bào mòn, mất mát bởi nhiều yếu tố.

Ghi chú:

[*] Kế hoạch trước đó là, U23 Việt Nam di chuyển trên 2 chiếc xe buýt mui trần để về tới Văn phòng Chính phủ và trên đường đi, đội tuyển sẽ tổ chức diễu hành, chia sẻ niềm vui với người dân thủ đô. Tuy nhiên, rạng sáng ngày 28.01, báo Zing đăng tin dẫn nguồn VFF cho biết sẽ không có hoạt động diễu hành nào được tổ chức và đoàn xe sẽ phải có mặt trước Văn phòng Chính phủ lúc 14h chiều cùng ngày. Và người viết được biết, sự thay đổi này đến từ quyết định của Bộ VH&TT.

Tuy nhiên, hàng nghìn người hâm mộ với 'rừng người, rừng cờ và cả những tiếng hô vang ầm trời đón đội U23 Việt Nam' tại sân bay Nội Bài.

Theo VNTB