Tư tưởng của Tập Cân Bình có gì khác thường không? (Bùi Quang Vơm)
Đại dự án
"một vành đai một con đường" và "đường tơ lụa trên biển" lấy cảm hứng từ
con đường tơ lụa thời nhà Đường vừa biểu lộ sự thèm khát vinh quang của
quá khứ, vừa phản ánh lối tư duy lạc hậu của Tập và lãnh đạo Trung
Quốc. Ở thời đại mà cuộc cách mạng kỹ thuật lần thứ tư đang diễn ra từng
ngày, kinh tế tri thức đang đang chiếm ngôi hoàng đế các ngành công
nghiệp, một cá nhân có thể kinh doanh toàn cầu từ một căn phòng, tư duy
khuếch trương lãnh thổ và chinh phục thế giới bằng những con đường vận
chuyển hàng hóa, là loại tư duy trung cổ.
Đại hội
19 đảng cộng sản Trung Quốc đã kết thúc một cách thất vọng. Người ta đã
háo hức chờ đợi, vừa tò mò lo sợ, vừa hy vọng một sự thay đổi lịch sử,
nhưng cuối cùng thì chẳng có gì. Con tàu khổng lồ rầm rập đến, nhưng đi
qua một cách lặng lẽ. Sự vĩ đại của con tầu khiến người ta nghĩ tới một
sự bí ẩn đang được che đậy.
Giấc
mơ Trung Hoa với mục tiêu trở thành "quốc gia hùng cường và tươi đẹp"
vào giữa thế kỷ XXI được xem như phương châm cai trị của Tập. Nó là động
lực quy tụ mọi sức mạnh của một quốc gia 1,3 tỷ dân và cung cấp chính
danh cho mọi thủ đoạn và kỹ thuật cai trị, từ tiêu trừ tham nhũng cho
đến các chính sách cải cách kinh tế xã hội. Tuy nhiên, giấc mơ này, dù
hấp dẫn bằng ý tưởng, có lẽ chưa được ông Tập cùng các cộng sự của ông
giải phẫu chi tiết.
Tư tưởng lãnh tụ và khát vọng vĩ nhân
Lịch sử Trung Quốc luôn được đánh dấu gắn liền với tên tuổi một nhân vật xuất chúng. Các triều đại vĩ đại đều gắn với tên tuổi vị Hoàng đế. Vinh quang thuộc về cá nhân lãnh tụ là
tập quán ý thức hệ của người Trung Quốc. Công cuộc cách mạng phụ thuộc
lãnh tụ. Tuân phục lãnh tụ có quy tắc như luật của Hội kín. Lòng trung
thành thể hiện bằng niềm tin bất di bất dịch và hy sinh vô điều kiện cho
lãnh tụ.
Tư
tưởng của Tập một khi đã đạt đến cấp độ chi phối mọi hoạt động, tự động
trở thành kim chỉ nam và tiêu chuẩn thử thách và sàng lọc bộ máy. Khác
các tập đoàn lãnh đạo các quốc gia khác, ở Trung Quốc, việc xây dựng một
cá nhân thành một lãnh tụ là việc làm có ý thức. Nó trở thành một thể
thức trong các sách lược cai trị. Tập thể các nhà lãnh đạo quốc gia luôn
tìm kiếm cá nhân xuất chúng để gây dựng thành lãnh tụ, vừa như để tạo
dựng xương sống của chế độ vừa là phương sách tìm kiếm vinh quang cho
đất nước. Tập đang trở thành một trong hai lãnh tụ vĩ đại nhất thời hiện
đại, sau Mao Trạch Đông, không chỉ do ước vọng cá nhân mà còn là quyết
tâm của tập thể lãnh đạo, trước hết là Ban thường vụ Bộ chính trị.
Giấc
mơ Trung Hoa của Tập là giấc mơ quay trở lại thời huy hoàng trong quá
khứ. Nhắc lại con số chiếm giữ 58 % tổng thu nhập thế
giới của thời nhà Đường, thế kỷ thứ 7, Tập Cận Bình muốn ngầm ý, Trung
Quốc thời đại hiện nay sẽ quay trở lại là quốc gia lớn nhất và hùng mạnh
nhất thế giới. Lãnh thổ nhà Đường bao trùm phía bắc hết lãnh thổ Mông
Cổ, phía Nam chiếm một phần Việt Nam và phía Tây hầu hết khu vực Trung
Á, tới giáp Kazakhstan. Với 80 triệu dân, khi đó, Trung Quốc là quốc gia
đông dân nhất thế giới. Con đường tơ lụa ra đời chính trong thời kỳ này
là bằng chứng cho sự thịnh vượng và phát triển huy hoàng của nền kinh
tế và văn minh Trung Hoa.
Cũng
có nghĩa là Tập Cận Bình có ý đặt mình vào vị trí tương tự Đường Thái
Tông Lý Thế Dân, vị Hoàng đế vĩ đại nhất trong số các Đại Đế vĩ đại nhất
của lịch sử Trung Quốc, gồm Tần Thủy Hoàng, Hán Cao Tổ, Đường Tông và
Tống Tổ.
Đây chính
là linh hồn, là xương sống của tư tưởng Tập Cận Bình : Cai trị bằng
khát vọng vinh quang và khát vọng giầu có. Là sản phẩm của Tập, nhưng có
thể đã trở thành tư tưởng của tầng lớp lãnh đạo Trung Quốc, thậm chí
của cả giới tinh hoa Trung Hoa.
Tập
luôn nhấn mạnh con đường tới vinh quang là chắc chắn nhưng là con đường
không ngắn và không dễ dàng. Nhưng Tập lại không chỉ định người kế cận
vào đầu nhiệm kỳ thứ hai như thông lệ, trong khi tất cả 5 vị trong Ban
thường vụ Bộ chính trị đều quá tuổi ứng viên Tổng bí thư khi vào nhiệm
kỳ 20. Đây có thể là ý đồ của riêng Tập Cận Bình, nhằm tập trung quyền
lực, vì khi chỉ định người kế cận, lực hút quyền lực sẽ có hướng thoát
khỏi Tập. Sự nhất quán có vẻ dễ dàng trong việc bầu ra Ban thường vụ quá
tuổi, trong khi trước đó dư luận cho rằng Tập sẽ giải tán và hủy bỏ cơ
chế thường vụ, cho thấy việc dọn đường để Tập có cơ hội thực thi tới
cùng kế hoạch của Tập, không phải chỉ là ý đồ của riêng Tập, mà có thể
là tư tưởng của cả Bộ chính trị đảng cộng sản Trung Quốc. Ngoài những gì
có thể công khai, người ta biết chắc Tập đã báo cáo các nhân vật quan
trọng nhất những kế hoạch tuyệt mật, và sự thuyết phục chính nằm ở những
điều tuyệt mật đó.
Với
lối tư duy triều đại, một khi đã xác lập, Tập Cận Bình sẽ không bị quy
tắc nhiệm kỳ cản trở. Đặng Tiểu Bình chỉ là nhà cải cách, nhưng ở đỉnh
quyền lực 20 năm cho đến năm 1989, lúc 85 tuổi, do nhu cầu của công cuộc
cải cách. Mao Trạch Đông trị vì nước Cộng Hòa Trung Hoa cho đến lúc
chết, vì là chủ nhân ông triều đại. Nếu làm được như Đường Thái Tông Lý
Thế Dân, thì Tập còn vĩ đại hơn cả Mao, đứng cùng hàng với Tứ Đại Hoàng
Đế Trung Hoa.
Nhưng
sự vĩ đại mà Tập đang dụng tâm lôi kéo 1,3 tỷ dân Trung Quốc, cùng ước
vọng làm kinh ngạc thế giới không thấy được ông mô tả ở đâu. Đại dự án
"một vành đai một con đường" và "đường tơ lụa trên biển" lấy cảm hứng từ
con đường tơ lụa thời nhà Đường vừa biểu lộ sự thèm khát vinh quang của
quá khứ, vừa phản ánh lối tư duy lạc hậu của Tập và lãnh đạo Trung
Quốc. Ở thời đại mà cuộc cách mạng kỹ thuật lần thứ tư đang diễn ra từng
ngày, kinh tế tri thức đang đang chiếm ngôi hoàng đế các ngành công
nghiệp, một cá nhân có thể kinh doanh toàn cầu từ một căn phòng, tư duy
khuếch trương lãnh thổ và chinh phục thế giới bằng những con đường vận
chuyển hàng hóa, là loại tư duy trung cổ. Tập và Trung Quốc sẽ thất bại,
hoặc ít nhất, tiền của của Trung Quốc sẽ trở nên vộ dụng.
Trung Quốc sẽ đứng ở đâu khi trở thành "hùng cường và tươi đẹp"
Giấc mơ
Trung Hoa được Tập Cận Bình diễn giải bằng một báo cáo 32.000 từ, dài
nhất trong lịch sử các báo cáo chính trị đại hội đảng cộng sản Trung
Quốc từ trước tới nay, gấp đôi báo cáo cũng đã dài nhất trước đó của Hồ
Cẩm Đào. Bản báo cáo đề cập tất cả, không bỏ sót một lĩnh vực
nào, cho thấy Tập cố thể hiện mình như một chủ nhân ông, một tác gia của
chế độ. "Chủ nghĩa xã hội mang đặc sắc Trung Quốc bước vào Thời đại
mới và sẽ trở thành một quốc gia hùng cường và tươi đẹp vào giữa thế kỷ
XXI". Tuy vậy, hình hài của quốc gia hùng cường và tươi đẹp đó
không thấy được xác định bằng các chỉ tiêu cụ thể.
Báo cáo của ông viết : "Thời kỳ nhà Đường (618-907) là giai đoạn thịnh trị của Trung Quốc. GDP của Trung Quốc thời kỳ này có thời điểm chiếm tới 58% tổng GDP của thế giới, vượt xa Ấn Độ, Anh hay Pháp.
Nhưng
vài thế kỷ sau, Trung Quốc đã không theo kịp các nước phương Tây và cả
Nhật Bản trong quá trình hiện đại hóa, điển hình là từ sau cuộc cách
mạng công nghiệp lần thứ nhất ở Anh".
Ông
Tập nhắc tới 58% Tổng thu nhập thế giới từ thời nhà Đường, và một con
số khác được ông chỉ ra là thu nhập đầu người Trung Quốc đạt khoảng
30.000 USD vào năm 2035, ngang với Italy, quốc gia công nghiệp đứng thứ 7
trong nhóm G7 hiện nay. Đây có lẽ là bằng chứng định hình giấc mơ của
ông Tập. Thử xem Trung Hoa đã có hình thù như thế nào trong đầu ông.
Theo công thức tính tăng trưởng : An = Ao(1+i)^n
Trong đó :
Ao : Thu nhập đầu người/năm khởi tính
i : tỷ lệ tăng trưởng kinh tế hàng năm
n : số năm tính từ năm khởi tính.
1. Với
mức thu nhập hiện tại 8.800 USD/người/năm (theo Statista), nếu ông Tập
muốn Trung Quốc có một thu nhập 30.000 USD/đầu người/năm vào năm 2035,
thì bắt buộc trong suốt 18 năm tới, Trung Quốc phải duy trì một tốc độ
tăng trưởng bình quân tối thiểu bằng 7,1%. Đây là một khả năng
không thể thực hiện, từ năm 2014, suy giảm tăng trưởng là xu thế không
thể đảo ngược, trong khi tài nguyên đã cạn kiệt, môi trường đã bị ô
nhiễm ở mức tối đa, tỷ trọng thu nhập vẫn chủ yếu từ sản xuất công
nghiệp trong khi không còn lao động giá rẻ và thị trường xuất khẩu co
lại cùng với mọi loại rào cản bảo hộ trên toàn cầu. Trung Quốc đang buộc
phải thay đổi lại cơ cấu nền kinh tế, dựa chủ yếu vào thị trường nội
địa và kinh tế dịch vụ thay cho sản xuất công nghiệp và tăng trưởng bằng
tăng cường vốn đầu tư. Ngân hàng thế giới dự báo nền kinh tế Trung
Quốc giảm dần từ 6% xuống dưới mức 4%. Mục tiêu 30.000 USD/đầu người/năm
vào năm 2035 là một mục tiêu không có khả năng hiện thực.
2.
Năm 2015, thu nhập đầu người của Trung Quốc chỉ mới đạt 8.800 USD/năm
(World Bank group), tới năm 2050, tức trong khoảng 33 năm nữa, Trung
Quốc với mức tăng trưởng giả định là 4,0%, thu nhập đầu người khi đó sẽ
là : 32.000 USD/năm, trong khi Mỹ, nếu tăng trưởng bình quân đạt 3,0%,
vào năm 2050, thu nhập đầu người sẽ là 154.000 USD/năm. Châu Âu, với
bình quân tăng trưởng 2,0%, thì năm 2050, sẽ đạt thu nhập đầu người
57.000/năm, Malaysia với chỉ 3,0 % cũng đạt 62.000 USD/người/năm. Như
vậy Trung Quốc vẫn chỉ là quốc gia có thu nhập vào hạng trung bình thấp.
(Việt Nam, nếu duy trì được mức 6,5%, sẽ có thu nhập : 24.000
USD/người/năm).
Nhìn
vào thu nhập đầu người, năm 2050, Trung Quốc chưa phải là nước giầu,
mức sống của dân Trung Quốc chỉ vào loại trung bình thế giới, vì vậy
chưa thể gọi là một quốc gia "sung túc và tươi đẹp" xét về mức sống
chung hay sức mua của người dân trong tương quan với thế giới.
Tuy
nhiên, nhiều khả năng Trung Quốc sẽ không dân chủ hóa theo mô hình
chung của các nước phát triển trên thế giới mà tiếp tục đường lối độc
đảng kiểm soát nền cai trị quốc gia, chênh lệch giầu nghèo sẽ không có
khả năng thu hẹp. Nếu giả định khoảng 1/4 dân số chiếm đoạt 3/4 tổng tài
sản quốc gia, số dân này sẽ có mức sống cao vượt hẳn số còn lại. Khi
đó, khoảng 400 triệu người Trung Quốc sẽ có thu nhập đầu người bình quân
vào khoảng : (1,5 tỷx51000)x3/4)/400 triệu =143.340 USD, đứng thứ hai
sau Mỹ.
3. Thu
nhập toàn cầu năm 2013 = 86.500 ỷ USD. Cũng theo Statista, năm 2013,
tổng thu nhập GDP của Trung Quốc là 11.200 tỷ Mỹ kim = 13%, trong khi Mỹ
là : 18.558 tỷ USD = 21% tổng thu nhập toàn cầu.
Tỷ
lệ tăng trưởng toàn cầu năm 2016 = 3,154%, nếu bình quân 3% (ước tính
của Ngân hàng thế giới) thì đến năm 2050, Tổng thu nhập toàn cầu sẽ là :
86.500 (1,0354)x37= 313.341 tỷ USD. Trung Quốc, với 76.500 tỷ USD sẽ
chiếm khoảng 76500/313341= 24% và Mỹ (416 triệu dân năm 2050), có Tổng
thu nhập bằng 154000x 416 triệu= 64.064 tỷ USD chiếm 20%. Trung Quốc
đứng đầu thế giới về quy mô nền kinh tế, nhưng chỉ chiếm 24%.
Theo
ước mơ của Tập Cận Bình, vào năm 2050, Trung Quốc sẽ lập lại kỷ
lục của Đại Đường chiếm 58% tổng tài sản toàn cầu, thì khi đó, Tổng GDP
của Trung Quốc phải là 181.737 tỷ USD. Muốn đạt được thu nhập này, tỷ lệ
tăng trưởng bình quân hàng năm bắt buộc phải đạt 7,3% trong suốt 37
năm. Đó là điều không tưởng. Như phân tích ở trên, kể từ sau năm
2030, tăng trưởng bình quân của nền kinh tế Trung Quốc chỉ khoảng 3-4%.
Nói tóm
lại, cả về thu nhập đầu người lẫn quy mô nền kinh tế, vào giữa thế
kỷ XXI, lúc mà Tập cho rằng Trung Quốc hoàn thành giấc mộng Trung Hoa,
dù lớn nhất thế giới, Trung Quốc chỉ chiếm 24% tổng thu nhập toàn
cầu, cách xa con số 58% của nhà Đường. Thu nhập đầu người chỉ đạt 32.000
USD/năm, trong khi Mỹ là 154.000 USD đầu người /năm, Malaysia 62.000
USD/năm. Dân Trung Quốc không nghèo nhưng cũng không giầu.
Tập không
có gì phi thường, và giấc mơ của ông vẫn chỉ là giấc mơ, chưa kể, hàng
nghìn tỷ đô có thể theo ông ta chìm xuống biển cùng với các con đường tơ
lụa rải ra trên toàn cầu.
Chủ quyền và Biển Đông
Tập Cận
Bình tuyên bố "Trung Quốc trở thành hùng cường không đe dọa bất kỳ quốc
gia nào", nhưng "Trung Quốc là một nước lớn", Trung Quốc "phải tập để
có một tư duy thích ứng, đảm bảo quốc tế phải biết đến ý muốn của
Trung Quốc". Và "đừng có ai tin rằng Trung Quốc sẽ bỏ qua một tấc
đất chủ quyền của mình, chúng ta sẽ không dung thứ cho bất cứ ai, bằng
cách nào, vào thời điểm nào, muốn tách một tấc đất ra khỏi Trung
Quốc". Biển Hoa Đông, đảo Senkaku
tranh chấp với Nhật. Hàng ngàn km biên giới Tây Nam với Ấn Độ, Biển
Đông với đường lưỡi bò vi phạm chủ quyền của Việt Nam và các nước
ASEAN. Với những tuyên bố này, kể cả vào giữa thế kỷ XXI, nếu các nước
không chịu khuất phục, các vấn đề tranh chấp và nguy cơ chiến tranh sẽ
vẫn còn nguyên. Có nghĩa rằng Trung Quốc sẽ không có bình yên và đem lại
một cảm giác bất an cho láng giềng và hòa bình thế giới. Hình ảnh một
Trung Quốc tham lam, nham hiểm và bần tiện sẽ không thể bị xóa với bất
cứ một lãnh tụ tiếp tục lối tư duy như vậy.
Một
Trung Quốc vẫn phi dân chủ chứa đựng những hiểm họa muôn thuở. Các quốc
gia lớn có trách nhiệm với thế giới không thể không tìm kiếm cách che
chắn tự vệ. Đó là phản ứng tự nhiên, là sản phẩm tất yếu. Tứ giác
kim cương gồm Mỹ, Nhật, Ấn Độ và Australia sẽ là một chiến lược lá
chắn mà Trung Quốc không thể một mình đối phó. Con đường vượt qua lưới
bao vây đó chỉ có thể là giải pháp đồng nhất hóa lợi ích với thế giới,
đồng nhất hóa hệ thống giá trị tổng quát, nghĩa là từ bỏ Đặc sắc Trung
Hoa, không tìm kiếm giá trị riêng cho riêng người Trung Hoa.
Còn
chuyên chế, còn độc đảng, Trung Quốc còn chứa đựng nguy cơ chiến tranh.
Chỉ bằng con dường dân chủ hóa, Trung Quốc mới thoát được vòng vây cảnh
giác và thù địch của thế giới.
Có một giải pháp được che đậy ?
Người
Trung Quốc không bao giờ đi một nước cờ chỉ nhằm tới một mục đích. Tập
quyền và lãnh tụ hóa hệ thống cai trị, vừa có mục tiêu nhằm hiệu quả hóa
hiệu lực lãnh đạo, nhưng đồng thời cũng nhằm vô hiệu hóa mọi phản kháng
trong trường hợp một cải cách có ý nghĩa cách mạng ngược chiều.
Ngoài
Tập và Thủ tướng Lý Khắc Cường, 5 vị trong Ban thường vụ đều quá tuổi
vào nhiệm kỳ tới, trong khi hai nhân vật được dư luận xem là triển vọng
kế vị là Hồ Mẫn Chi và Hồ Xuân Hoa vẫn bị bỏ ngỏ. Nếu hai vị này vào
được Ban thường vụ vào nhiệm kỳ tới thì để được bầu vào chức Tổng bí thư
cũng phải chờ tới nhiệm kỳ 21, có nghĩa là Tập phải còn đứng đấy ít
nhất 15 năm nữa. Việc này để lộ ý đồ dọn đường cho một triiều đại 25
năm. Cần một thể chế tập quyền có một chiều dài bấy nhiêu năm, có phải
chỉ để tận diệt tham nhũng của phe cánh khác và tự biến thành tham nhũng
nếu tiếp tục cùng một con đường ?
Ông
Tưởng Kiến Quốc, Phó trưởng ban Tuyên giáo trung ương, nói rằng Đại hội
đảng lần thứ 19 "sẽ không chỉ đặt ra nhiệm vụ cho 5 năm tới mà cả hai
đến ba thập niên tới". Hai, ba thập niên tới không rõ người kế tục, có
nghĩa rằng quyền lực vào một chỗ sẽ còn kéo dài.
Có
một công thức : độc tài kết hợp với kinh tế tư bản sẽ sinh ra dân chủ :
Đài Loan, Sigapore, Nam Hàn, có thể giống như Italy, Đức Hít-le và Nhật
bản. Độc tài cộng với tự do kinh tế cho phép một tốc độ khác thường của
kinh tế, nhưng sự khác thường của thành quả kinh tế đem lại nhu cầu cân
bằng nhân phẩm, và sự giác ngộ về hệ thống giá trị căn bản.
Lịch
sử hiện đại cũng cho thấy, cách mạng dân chủ chỉ có thể thành công bằng
chính tập đoàn cầm quyền, và tập đoàn cầm quyền chỉ có thể thực hành
cải cách khi tuyệt đối tập quyền, tức là ở vị thế của nhà độc tài.
Trong
một đất nước rộng lớn, đông dân, nhiều sắc tộc, nhiều bè cánh, với tập
quán tư duy "thiên hạ cứ tan lâu lại hợp, hợp lâu khắc tan", chia cắt
cát cứ và sứ quân như một tất yếu, việc tập quyền tuyệt đối có thể là
cần thiết. Nhưng tập quyền phản lại chủ trương mở cửa rộng rãi ra bên
ngoài và cùng với nó là mở rộng quyền công dân là dân chủ hóa sinh hoạt
xã hội. Nếu không tập trung quyền lực đủ mạnh, bất kỳ một cuộc thay đổi
cách mạng nào cũng có thể tạo ra tan vỡ và sụp đổ quốc gia.
Một nhân
vật được coi là trí tuệ số một của một dân tộc 1,3 tỷ người, ông ta
không thể không hiểu Trung Quốc đứng ở đâu, nhân loại sẽ có hình dạng
thế nào, quan hệ giữa các quốc gia sẽ ra sao, văn minh thế giới về đâu
vào giữa thế kỷ này.
Trong
một hội nghị quốc tế tại Singapore cuối năm 2015, có mặt tham dự của
Tập Cận Bình, bộ trưởng ngoại giao Australia đã phát biểu : Trung Quốc
không thể dẫn dắt khu vực, vì Trung Quốc không phải là quốc gia dân chủ.
Lời phát biểu của vị bộ trưởng này đã làm Tập Cận Bình bối rối. Là một
người tham vọng vĩ nhân, ông Tập không thể không suy nghĩ về lời phát
biểu giản dị nhưng hoàn toàn đúng đó. Trung Quốc có thể trở thành khổng
lồ, ở trung tâm của thế giới, nếu tiếp tục là một trong bốn quốc gia phi
dân chủ còn lại trên trái đất ?
Học giả Ngô Tộ Lai, một cán bộ cũ của Viện Nghệ thuật Trung Quốc, đã chia sẻ : "Nếu
ông ta tiếp tục theo con đường này, có nghĩa sẽ trở thành nhà chính trị
thất bại… nếu như dám làm cuộc cách mạng thay đổi thể chế, ông Tập Cận
Bình sẽ trở thành vĩ nhân lưu danh sử sách. Hiện nay ông Tập đang đối
diện cuộc chiến trong nội bộ nên chưa thay đổi được hệ thống tư pháp hủ
bại, cục diện kinh tế thì khó khăn. Trong tình cảnh rối loạn này chúng
ta chưa thể biết được ông ta muốn đi như thế nào. Chỉ khi loại bỏ được
đối thủ trong hệ thống xong, lúc đó chúng ta mới có thể biết ông ấy muốn
quay về xã hội truyền thống hay thực hiện chế độ văn minh hiện đại".
"Đài
Loan nhờ có Hiến pháp dân chủ cộng thêm sự kế thừa văn minh Trung Hoa
nên đã hòa nhập vào thế giới, đây là con đường cần phải đi, kế thừa văn
hóa đa dạng của văn minh Trung Hoa nhưng kết cấu chính trị phải theo
chuẩn mực của văn minh thế giới".
Tân
Hoa Xã ngày 19/10 cho biết, trong 19 điều của bản báo cáo dài kỷ lục
của Chủ tịch Tập Cận Bình được dư luận Trung Quốc đánh giá là tâm đắc có
ba điều úp mở tới một xã hội dân chủ :
"9. Cánh cửa lớn mở cửa của Trung Quốc sẽ không bao giờ khép lại, chỉ có mở rộng thêm.
10.
Có việc dễ thương lượng, sự việc của quần chúng để quần chúng thương
lượng, để nhân dân thực sự nói lên tiếng nói chân thành dân chủ.
11. Đặt lợi ích của nhân dân lên vị trí tối cao".
Từ
vài năm nay, Trung Quốc lan truyền một câu chuyện vào năm 1980 của thế
kỷ trước, khi còn chưa ai biết Giang Trạch Dân là ai. Một cao nhân trong
chốn dân gian khi được hỏi Đảng Cộng sản Trung Quốc ở ngôi bao nhiêu
lâu, đã trả lời : Giang, Hồ, Tập, Vô. Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào, và
Tập Cận Bình đã ứng nghiệm. Nhưng sau Tập, không có người họ Vô. Vậy
"vô" là không, không còn gì. Tập là triều đại cộng sản cuối cùng.
Ở
Trung Quốc, các sự kiện chính trị lớn thường được chuẩn bị trước bằng
các điềm báo bí ẩn, các bài đồng dao, các chuyện thần thoại truyền khẩu.
Ai là người phát tán câu chuyện truyền khẩu này ?
Hiện
nay ở Trung Quốc có nhiều người đề nghị chuyển sang "chế độ
tổng thống", cho rằng Tập Cận Bình sau khi đảm nhiệm hai nhiệm
kỳ Tổng bí thư, sẽ đề nghị soạn thảo Hiến pháp, để đảm nhiệm
chức tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên thêm 5 năm nữa.
Ông La Vũ, con trai của cố đại tướng La Thụy Khanh, từng nói : "Tập
Cận Bình có thể phá bỏ cái gọi là bố cục truyền thống,
không làm Đại hội 19, Đại hội 20 gì cả, cũng không làm chủ
tịch đảng gì đó, chủ tịch quân ủy gì đó, cũng không làm cái
này, làm cái kia, chính là bầu chọn tổng thống, ai trúng tuyển
thì người đó làm".
Ngày
30/8, trong chuyên mục của đài phát thanh VOA của Mỹ, ông Ngô Tộ
Lai – học giả Trung Quốc hiện đang cư trú ở Hoa Kỳ cho rằng,
Tập Cận Bình có thể cân nhắc sau khi đảm nhiệm thêm một hai
khóa Tổng bí thư, rồi chuyển sang đảm nhiệm Ủy viên trưởng của
Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, đồng thời chuyển giao quân
quyền sang Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc. Từ đó khiến
cho quân đội và quốc gia đều thuộc về Đại hội Đại biểu Nhân
dân.
Ông Trần Phá Không, bình luận viên chính trị của Mỹ cũng bày tỏ quan điểm trong quyển sách mới "Mưu kế của Tập Cận Bình, cái chết của Đảng Cộng sản Trung Quốc" tiên đoán một lộ trình dân chủ hóa Trung Quốc bắt đầu từ nhiệm kỳ 19.
Không
ai biết được điều gì chắc chắn có thể xảy ra. Với người Trung Quốc thì
càng không thể đoán biết trước. Khói ở phía Đông, nhưng lửa sẽ bốc lên
từ phía Tây. Nếu lửa và khói xuất hiện ở cùng một chỗ, thì cái chỗ ấy
dứt khoát không phải đất Trung Quốc.
Có gì khác thường không ?
Đai
hội với những bí ẩn chờ đợi được giải đáp đã kết thúc chẳng gây một ấn
tượng nào. Tư tưởng của Tập cuối cùng cũng được giải mã. Chẳng có gì đặc
sắc. Chẳng có gì khác thường. Điều mà thiên hạ biết về người Trung Quốc
và lối mòn tư duy nuối tiếc quá khứ vẫn là nét đặc trưng của tư duy
chính trị Trung Hoa. Chỉ khác nhau là ở chỗ này hay chỗ khác gắn với ít
hay với nhiều sự hằn học. Ở Mao người ta đã chứng kiến một thứ tình cảm
lẫn lộn giữa tiếc nuối và cay cú như một thứ hận, một thứ hận mà người
Trung Quốc có bổn phận phải trả. Ông ta đã từng nói "Các
nước đế quốc sau khi đánh bại Trung Quốc, đã chiếm các nước phụ thuộc
của Trung Quốc : Nhật chiếm Triều Tiên, Đài Loan, Lưu Cầu, quần đảo Bành
Hồ và Lữ Thuận. Anh chiếm Miến Điện, Butan, Hương Cảng, Pháp chiếm An
Nam…", "tôi sẽ làm chủ tịch của 500 triệu bần nông Trung Quốc đưa quân xuống Đông Nam Châu Á".
Tập
Cận Bình tự ý thức mình đứng ngang hàng với Mao, thậm chí với Tứ Đại
Hoàng Đế, Tập có bổn phận giành lại sự vĩ đại của dân tộc. "Hùng cường
không đe dọa ai, nhưng không một ai có thể làm cho Trung Quốc từ bỏ chủ
quyền của mình". Xung đột sẽ tồn tại mãi mãi như mồi lửa ủ sẵn cho cuộc
chiến khi Trung Quốc sẵn sàng. Đó là một Trung Quốc của quá khứ, trong
hiện tại và sẽ còn lâu trong tương lai, nếu một nền dân chủ đích thực
không được xác lập để thay đổi não trạng và lối mòn tư duy của giới tinh
hoa Trung Quốc hết thế hệ này tới thế hệ khác.
Tập
có vĩ đại không ? Có thể có và có thể không. Lập lại một Trung Hoa
chiếm 58% tài sản thế giới, vạch ra những con đường trên bộ, trên biển,
và trên không để chia rẽ thế giới, lấn chiếm thế giới bằng thủ đoạn và
sức mạnh bạo lực, Tập sẽ chỉ là một tên đồ tể, ngay cả với lịch sử chân
chính của Trung Quốc.
Nhưng
nếu Tập Cận Bình bằng cách tập trung tuyệt đối quyền lực để chuẩn bị
cho một cuộc cách mạng dân chủ đích thực và triệt để, thì cùng với 1,35
tỷ dân, Tập sẽ đem lại cơ hội loài người thực sự là chủ nhân thực thụ
cho số phận của mình và quyết định vận mệnh của Hành Tinh. Đó là một
công trình vĩ đại vượt xa mọi đại hoàng đế Trung Hoa. Tập nếu thật sự vĩ
đại, ông ta không thể không biết tới điều đó. Đó mới thật là giấc mộng
Trung Hoa, và nên phải là giấc mơ của ông.
Paris, 29/10/2017
Bùi Quang Vơm