Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ lưu lại hết nhiệm kỳ? (Carl Thayer)
Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng nhiều khả năng
phục vụ hết 5 năm nhiệm kỳ của cho đến năm 2021 trong bối cảnh không có
ứng cử viên nào sáng giá thay thế vào thời điểm giữa nhiệm kỳ sắp tới,
một nhà quan sát chính trị Việt Nam nói với VOA.
Ông Trọng được bầu vào nhiệm kỳ thứ nhì tại Đại hội Đảng lần thứ 12 hồi
đầu năm 2011 mặc dù ông đã quá tuổi quy định. Ông được xem là giải pháp
tình thế cho vị trí Tổng bí thư khi trong Đảng chưa có ai đủ uy tín. Ông
được dự kiến sẽ rút lui vào giữa nhiệm kỳ (cuối 2017 nửa đầu 2018) để
nhường cho người khác lên thay.
Tuy nhiên, người nhiều khả năng lên thay thế ông Trọng là ông Đinh Thế
Huynh, thường trực Ban bí thư, lại vắng bóng từ Hội nghị Trung ương 6
hồi tháng Năm năm 2017 và được cho là đang ở Nhật chữa bệnh, theo truyền
thông trong nước. Người lên thay ông Huynh là ông Trần Quốc Vượng, Chủ
nhiệm Ủy Ban Kiểm tra Trung ương.
Trao đổi với VOA, Giáo sư Carlyle Thayer thuộc Học viện Quốc phòng
Australia, nói rằng vấn đề sức khỏe đã loại trừ ông Huynh ra khỏi cuộc
đua.
“Nếu (như trước khi ông Huynh đổ bệnh) ông Nguyễn Phú Trọng không làm
hết nhiệm kỳ và về nghỉ giữa nhiệm kỳ, ông Đinh Thế Huynh là người nhiều
khả năng nhất sẽ lên làm Tổng bí thư,” ông Thayer nói.
Tuy nhiên, không còn người ‘kế vị’ ông Trọng “không tạo ra khủng hoảng
gì bên trong Đảng”, ông Thayer nói thêm. “Nguyễn Phú Trọng đã củng cố
được vị trí. Ông lại không có người kế vị chính thức. Giờ đây, ông ấy có
toàn quyền quyết định liệu ông có về nghỉ và khi nào thì nghỉ. Vị thế
của ông ấy đang rất mạnh.”
Giáo sư Thayer cũng nhắc lại một tiền lệ là Tổng bí thư Đỗ Mười trước
đây cũng tiếp tục ở lại thêm một nhiệm kỳ tại Đại hội 8 hồi năm 1996 mặc
dù khi đó ông Mười đã hơn 70 tuổi. Tuy nhiên, đến cuối năm 1997, ông Đỗ
Mười đã phải nhường chức cho ông Lê Khả Phiêu sau khi Đảng chọn được
người kế nhiệm.
“Tôi dám cá dựa trên những gì mà tôi biết là ông Nguyễn Phú Trọng sẽ ở
lại cho đến hết nhiệm kỳ và khi đó ông sẽ có được sự đồng thuận để ủng
hộ bất cứ ai ông chọn lên thay thế.”
Trong vấn đề lựa chọn Tổng bí thư kế tiếp, Giáo sư Thayer cho rằng trong
cơ chế lãnh đạo tập thể ở Việt Nam thì ông Trọng không có quyền lực
giống như ông Tập Cận Bình ở Trung Quốc. Ông Trọng không thể tự một mình
quyết định mà phải tham vấn các thành viên chủ chốt khác trong Bộ Chính
trị.
Ông Thayer nói “không có tranh giành quyền lực” trong cuộc chạy đua cho
chức vụ cao nhất ở Việt Nam vì đó là cách nền chính trị Việt Nam vận
hành.
“Nếu anh có tham vọng và anh nhìn thấy những cơ hội và mọi người đều
biết ông Trọng sẽ về hưu thì chẳng có gì sai khi anh cạnh tranh cho vị
trí tối cao và xem có bao nhiêu người ủng hộ mình.”
Trường hợp ông Trần Quý Vượng, người lên tạm quyền thay cho ông Đinh Thế
Huynh và được cho là cánh tay mặt của ông Trọng trong cuộc chiến chống
tham nhũng, Giáo sư Thayer cho rằng ít có khả năng ông Vượng là ứng viên
cho chức Tổng bí thư trong nhiệm kỳ tới.
“Ông Vượng là người mới trong Bộ Chính trị nên không thể đi lên quá
nhanh được. Anh phải đi qua quy trình hai giai đoạn: phải ở trong Bộ
Chính trị ít nhất hết một nhiệm kỳ 5 năm thì mới được đề bạt vào những
vị trí chủ chốt. Ông Vượng phải phục vụ hết thời gian còn lại trong Bộ
Chính trị, khi đó ông sẽ có vị trí mạnh hơn ở kỳ Đại hội lần tới,” GS
Thayer nói.
“Ông Trần Đại Quang (Chủ tịch nước) được cho là có tham vọng nhưng ông ấy cần xem mình có được bao nhiêu sự ủng hộ.”
“Hiện còn quá sớm để phỏng đoán ai là ứng viên sáng giá. Chúng ta cần
xem xét các ứng viên tiềm năng trên cơ sở họ đã ở trong Bộ Chính trị
được bao lâu, độ tuổi và nên nhớ là luôn có ngoại lệ (về độ tuổi) cho vị
trí Tổng bí thư.”
Khi được hỏi liệu Đảng có bế tắc không khi số người hội đủ điều kiện để
thay thế ông Trọng chỉ có một vài người, ông Thayer nói rằng đó sẽ là
một điều khó khăn đối với Đảng khi ông Trọng về nghỉ.
Giáo sư Thayer ví von cuộc chạy đua vào các vị trí chủ chốt trong nền
chính trị Việt Nam như trò chơi ‘ghế nhạc’ vì có ít người hội đủ điều
kiện. Người ta để số ghế ít hơn số người có mặt với mục đích khi nhạc
tắt thì hầu hết mọi người đều tìm được một cái ghế cho mình.
Khi được hỏi về cuộc chiến chống tham nhũng đang được tiến hành liệu có
tác động như thế nào đến công tác nhân sự trong Đảng, Giáo sư Thayer nói
những người bên phía “pháp luật và trật tự” như Bộ trưởng Công an Tô
Lâm, Chủ tịch nước Trần Đại Quang (cựu Bộ trưởng Công an) sẽ “được lợi”.
Do hầu hết những vụ trọng án tham nhũng như các án ngân hàng, Vinashin,
Vinalines đều diễn ra dưới thời ông Nguyễn Tấn Dũng làm Thủ tướng, ông
Thayer cho rằng đối tượng trong cuộc chiến chống tham nhũng của ông
Trọng là những quan chức trong mạng lưới trước đây của ông Dũng.
“Ông Dũng và gia đình ông ta sẽ tương đối an toàn (không bị truy tố)
nhưng những người thân tín của ông ta sẽ trở thành nạn nhân,” ông nói.
“Tôi không tin rằng điều này có nghĩa là họ sẽ nhổ tận gốc những ai
thuộc phe phái ông Dũng mà đây là cuộc tấn công vào những vụ án tham
nhũng. Trong Bộ Chính trị vẫn giữ lại những người đã đi lên dưới sự bảo
trợ của ông Dũng,” ông nói thêm.
“Chúng ta phải đợi xem cuộc chiến chống tham nhũng sẽ đi theo hướng nào
trong tương lai. Họ cần có quyết định chính trị rằng ai sẽ là đối tượng
(để điều tra và truy tố) và ai không nên nhắm vào.”
Ngọc Lễ (VOA)