Người Trung Quốc vỡ mộng ở Venezuela (An Miên)
Hàng chục ngàn người Trung Quốc ở
Venezuela đã phải quay về nước sau khi nền kinh tế nơi đây chìm trong
khủng hoảng và bạo lực ngày càng gia tăng.
Venezuela được coi là nơi có cộng đồng
người Hoa lớn nhất khu vực Nam Mỹ. Từng có tới hơn 400.000 người Trung
Quốc (TQ) sinh sống tại đây. Tuy nhiên, trong hơn ba năm qua, nền kinh
tế của quốc gia Nam Mỹ này rơi vào lạm phát, bạo lực diễn ra triền miên
khiến hàng chục ngàn người gốc Hoa “vỡ mộng”, phải tìm cách hồi hương.
Giấc mộng Venezuela tan vỡ
Bà Mey Hou, 39 tuổi, có quê gốc ở thị xã
Ân Bình, tỉnh Quảng Đông, hồi tháng 12-2015 đã phải đưa ba người con
của mình rời khỏi Venezuela, kết thúc 15 năm hy vọng về một cuộc sống
tốt đẹp ở nước ngoài. Chồng bà và một người em họ cũng về nước sau đó
một năm.
Bà Hou đến Venezuela lần đầu tiên vào
năm 2000 với thị thực du lịch và ngay lập tức bị ấn tượng với nền kinh
tế đang bùng nổ của đất nước này. Bà đã có cuộc sống mơ ước ở Nam Mỹ
trong hơn một thập niên: Kết hôn với một người nhập cư TQ, có ba người
con, được định cư vĩnh viễn, làm chủ hai cửa hàng và giúp hai em trai di
cư sang Venezuela. “Thế rồi những cửa hàng của tôi bị cướp. Chúng tôi
chỉ còn cách bỏ mặc chúng và chạy về TQ” - bà Hou nhớ lại những tháng
cuối cùng bám trụ tại Venezuela. Người phụ nữ này cho biết có ít nhất
50.000 người quê gốc ở thị xã Ân Bình cũng phải rời bỏ nhà cửa ở
Venezuela để về TQ vào năm 2015 như bà.
David Hou, em trai của bà Mey Hou, vẫn
đang bám trụ lại thủ đô Caracas của Venezuela để làm việc trong ngành
xây dựng với các dự án do TQ đầu tư. “Ngày nay muốn ăn uống tại một quán
cà phê sang trọng ở Caracas phải tốn ít nhất 200.000 bolivar (khoảng 93
USD), trong khi mức lương tối thiểu cho một nhân viên địa phương chỉ
khoảng 170.000 bolivar/tháng” - tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng (SCMP) dẫn lời David nói. Mức lạm phát tại Venezuela dự kiến có thể lên tới 1.500% trong năm nay.
Trong khi đó, Lisa Tan, một người gốc
Hoa sinh ra ở Venezuela vào những năm 1960, cho biết việc kinh doanh ở
Venezuela giờ đây trở nên vô nghĩa vì đồng tiền trong nước liên tục mất
giá. Thời điểm nghiêm trọng nhất 100 USD có thể đổi được tới 1,2 triệu
bolivar. Bà kể lại: “Bây giờ bạn chỉ có thể mua đường từ bọn đầu cơ với
giá chợ đen, khoảng 7.700 bolivar/kg. Rất nhiều người đang thất nghiệp,
nhiều người thậm chí phải nhặt thức ăn”. Theo bà Lisa Tan, có ít nhất 68
cửa hàng, trong đó phần nhiều là của người TQ, đã bị hôi của vào cuối
tháng 6 ở thị trấn Maracay, cách thủ đô Caracas 80 km và tình trạng bất
ổn ngày càng lan rộng.
Bắc Kinh dần xa lánh
Cùng với Nga, TQ từ lâu là đối tác chiến
lược của Venezuela khi thường xuyên cho quốc gia này vay những khoản
tiền khổng lồ. Bù lại TQ có được những quyền lợi về khai thác, đầu tư
dầu mỏ, khoáng sản. Tuy nhiên, việc giá dầu giảm đã gây ảnh hưởng nghiêm
trọng đến khả năng Venezuela trả nợ cho TQ. “Đối với TQ, Venezuela là
nước được vay vốn hàng đầu. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng khiến nước này
không thể hoàn trả khoản vay theo điều khoản đã đồng ý với TQ và cũng
không thể cung cấp đủ lượng dầu như đã thỏa thuận ban đầu. Cuộc khủng
hoảng kinh tế và chính trị hiện nay của Venezuela đang có ảnh hưởng trực
tiếp và tiêu cực tới lợi ích kinh tế và ngoại giao của TQ” - ông Matt
Ferchen, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách toàn cầu Carnegie-Thanh
Hoa ở Bắc Kinh, nhận định.
Theo tờ SCMP, Bắc Kinh dường như
cũng đã bắt đầu có những chính sách “thoái lui” khỏi Venezuela để tránh
những rủi ro mất trắng nếu khủng hoảng chính trị lên đến đỉnh điểm. Phát
ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ Lục Khảng hồi tháng 4 khẳng định nước này sẽ
không can thiệp vào vấn đề nội bộ của Venezuela và bày tỏ tin tưởng
rằng người dân Venezuela có thể giải quyết đúng đắn các vấn đề trong
nước và duy trì ổn định kinh tế-xã hội. Một tháng sau đó, cơ quan du
lịch của TQ ra cảnh báo người dân nước này không nên đến Venezuela du
lịch.
Tại Bắc Kinh, các cuộc họp về vấn đề
Venezuela ngày càng nhiều. Cuộc họp cấp cao do Chủ tịch Tập Cận Bình chủ
trì hồi cuối tháng 6 khẳng định sự an toàn của các doanh nghiệp và đầu
tư ở nước ngoài của TQ là một vấn đề phải được xem xét nghiêm túc, theo SCMP. Viện Khoa học xã hội TQ cũng hai lần đánh giá Venezuela là nơi nguy hiểm nhất cho đầu tư của các doanh nghiệp TQ.
Về chưa nóng chỗ lại đi
Nhiều người TQ hồi hương từ Venezuela
cũng phải đối mặt với nguy cơ phải rời bỏ quê hương một lần nữa khi cuộc
sống quê nhà không hề dễ dàng với họ.
“Khoảng 50.000-60.000 người TQ đã rời
khỏi Venezuela để trở về Ân Bình nhưng họ rất ít khi được chính quyền
địa phương giúp đỡ. Một số người đã sử dụng tiền tiết kiệm để đầu tư vào
bất động sản và các nhà hàng ở Giang Môn. Nhưng nhiều người trong chúng
tôi vẫn bị mắc kẹt ở đây và thất nghiệp. Chúng tôi đang tìm cách ra
nước ngoài một lần nữa” - ông Mingli Zhong, người trở về Ân Bình sau 20
năm định cư ở Venezuela, chia sẻ. “Thật khó cho những người như chúng
tôi, ở tuổi của chúng tôi để tìm việc làm. Chúng tôi đã sống ở nước
ngoài trong nhiều năm và đã quen với văn hóa địa phương và xã hội ở đó” -
ông nói.
Trong khi đó, David Hou dù quyết định ở
lại Venezuela nhưng vợ ông đã sang Canada với thị thực du lịch. “Cô ấy
sẽ ở lại đó trong vài tháng. Cô ấy có thể kiếm được ít nhất vài ngàn USD
khi lao động “chui” tại đó. Chúng tôi cần thêm thu nhập để chăm sóc gia
đình và con cái” - anh nói. Theo tờ SCMP, nhiều người TQ trở về
từ Venezuela đang tìm cách di cư một lần nữa khi bắt đầu tìm kiếm thị
thực lao động cho phép họ có thể sống lâu dài ở Mỹ.
Ông Liu Zhenbiao, Giám đốc công ty về
thị thực ở Giang Môn, cho biết thị thực định cư việc làm EB có thể là cơ
hội cho những người TQ muốn được định cư lâu dài ở Mỹ. Thị thực nhập cư
EB-3 của Mỹ cho phép người lao động tay nghề cao có thể có thẻ xanh và
định cư ở Mỹ, trong khi thị thực EB-3C dành cho những người nước ngoài
không có tay nghề có thể làm việc như người giữ trẻ, quản gia, công nhân
làm thuê, người làm vườn… “Nhiều người trở về từ Venezuela đã đến để
hỏi về việc xử lý đơn xin thị thực. Họ đang cố gắng di cư một lần nữa” -
ông Liu cho biết.
Venezuela chìm sâu trong khủng hoảng
Nền kinh tế Venezuela bắt đầu gặp khủng hoảng từ sau khi
Tổng thống Hugo Chevez qua đời vào năm 2013, các chính sách của Tổng
thống kế nhiệm Nicolas Maduro không khắc phục được các lỗ hổng quản lý
và các món nợ tồn đọng ngày một nhiều. Từ một quốc gia được mệnh danh là
cường quốc dầu mỏ, chiếm tới 95% doanh thu xuất khẩu của quốc gia, giá
dầu của Venezuela bị sụt giảm nghiêm trọng ở mức dưới 50 USD/thùng.
Thất bại trong việc kiểm soát giá cả, thiếu ngoại tệ và
giá dầu mỏ giảm sâu đã khiến Venezuela phải chật vật trong việc cung cấp
hàng hóa và thực phẩm cho người dân. Tổng thống Nicolas Maduro ngày 4-8
đã chính thức thành lập Quốc hội lập hiến, cơ quan có quyền lực sửa đổi
hiến pháp và giải thể Quốc hội, nhằm đưa đất nước thoát khỏi cuộc khủng
hoảng chính trị trầm trọng hiện nay. Tuy nhiên, phe đối lập lại xem cơ
quan này là chiêu trò chính trị và chống đối kịch liệt. Xung đột và bạo
lực giữa phe đối lập và phe ủng hộ chính phủ cũng ngày càng leo thang
khiến hơn 120 người thiệt mạng và hơn 1.400 người bị thương kể từ tháng
4-2017.
Theo PLO