Truy vết tàu sân bay, chiến hạm cùng tiêm kích Mỹ áp sát Venezuela (Jake Horton, Barbara Metzler & Joshua Cheetham)
Một số máy bay quân sự Mỹ đã được xác định hoạt động ngoài khơi bờ biển Venezuela, khi căng thẳng trong khu vực tiếp tục gia tăng.
Mỹ đã triển khai hàng ngàn binh sĩ và tàu chiến lớn nhất thế giới đến địa điểm đặt Venezuela vào trong tầm tấn công.
Đợt điều động này đánh dấu sự hiện diện quân sự lớn nhất của Mỹ tại Mỹ Latin trong nhiều thập niên qua, làm dấy lên đồn đoán về khả năng Washington sẽ hành động quân sự nhằm vào Venezuela.
Động thái này diễn ra sau một loạt các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các con tàu bị cáo buộc vận chuyển ma túy ở vùng Caribe và khu vực đông Thái Bình Dương trong những tháng gần đây.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump khẳng định đó là hành động cần thiết để ngăn chặn dòng chảy ma túy.
BBC Verify đã truy vết các tàu chiến và máy bay tham gia vào đợt điều động quân sự cho đến nay.
Tàu chiến Mỹ đang ở đâu ?
Việc tăng cường lực lượng ở vùng biển Caribe bắt đầu vào tháng Tám, với các đợt triển khai các lực lượng không quân và hải quân, trong đó có cả một tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cùng các máy bay do thám, theo giới chức Mỹ.
Lực lượng này hiện có một loạt các tàu sân bay, tàu khu trục tên lửa dẫn đường và tàu tấn công đổ bộ có khả năng vận chuyển hàng ngàn binh sĩ.
BBC Verify đã xác nhận vị trí của sáu tàu chiến tại khu vực trong tháng này bằng cách đối chiếu dữ liệu theo dõi tàu và hình ảnh vệ tinh.
Trong số sáu tàu này có sự góp mặt của tàu sân bay USS Gerald R Ford – con tàu được Hải quân Mỹ mô tả là "phương tiện tác chiến có năng lực, khả năng thích ứng và tính sát thương cao nhất thế giới".
Hàng không mẫu hạm này, di chuyển trong một nhóm tác chiến cùng với các tàu hỗ trợ khác, dài hơn 330 mét.
BBC Verify đã xác định một số tàu khác ở Biển Caribe - bao gồm một tàu khu trục tên lửa dẫn đường, một tàu vận tải đổ bộ, một tàu tuần dương tên lửa dẫn đường, và một tàu tấn công đổ bộ.
Chúng tôi cũng đã định vị một con tàu dường như là MV Ocean Trader. Đây là tàu mẹ của Bộ Tư lệnh Tác chiến Đặc biệt Mỹ, có thể làm căn cứ phục vụ cho 200 binh sĩ và có nhà chứa máy bay cho vài máy bay trực thăng.
Còn máy bay thì sao ?
Mỹ cũng đã triển khai chiến đấu cơ F-35 đến những căn cứ của nước này ở Caribe, và đã cho máy bay ném bom và máy bay do thám bay qua khu vực.
BBC Verify đã sử dụng dữ liệu theo dõi chuyến bay để xác định bốn máy bay quân sự Mỹ bay gần Venezuela vào ngày 20 và 21/11.
Một máy bay ném bom tầm xa B-52 của Mỹ đã thoáng hiện trên trang web theo dõi chuyến bay Flightradar24 ngoài khơi Guyana - quốc gia láng giềng ở phía đông Venezuela - vào khoảng 23 :45 GMT (19 :45 giờ địa phương) ngày 20/11.
Dữ liệu cho thấy chiếc máy bay ném bom – số hiệu TIMEX11 - đã khởi hành từ bang North Dakota của Mỹ vào buổi chiều 20/11 và hạ cánh tại đó vào sáng hôm sau.
Một máy bay giám sát của Không quân Mỹ - số hiệu ALBUS39 - xuất hiện trên dữ liệu theo dõi chuyến bay ngay sau 22:00 GMT (18:00 giờ địa phương) ngày 20/11, bay khoảng hai tiếng đồng hồ gần bờ biển phía đông Venezuela.
Cùng khoảng thời gian đó, một máy bay chiến đấu Super Hornet của Hải quân Mỹ - số hiệu FELIX11 - được nhìn thấy bay vòng ngoài khơi bờ biển phía tây.
Và một máy bay tiếp nhiên liệu của Không quân Mỹ - số hiệu PYRO33 - cũng đã ở phía nam Caribe vào khoảng 01:30 GMT (21:30 giờ địa phương) ngày 21/11. Máy bay này sau đó đã ngừng truyền phát vị trí cho đến khi được nhìn thấy đang hướng về phía tây bắc.
Vào tháng 10, ba máy bay ném bom B-52 cất cánh từ một căn cứ không quân ở Louisiana và bay vòng ngoài khơi bờ biển Venezuela trước khi quay trở lại, theo dữ liệu theo dõi chuyến bay từ FlightRadar24.
Và tháng trước, dữ liệu theo dõi cho thấy một số máy bay trinh sát P-8 Poseidon đã bay về phía nam qua Caribe từ một căn cứ Hải quân Mỹ ở Florida.
Các chuyên gia cho rằng những chuyến bay này cho thấy Mỹ đang cố gắng thu thập thông tin tình báo quân sự từ khu vực.
"Chúng tôi thấy hoạt động của P-8A trên khắp thế giới ở bất cứ nơi nào Hải quân Mỹ quan tâm đến việc tăng cường hiểu biết về lĩnh vực hàng hải", ông Henry Ziemer, chuyên gia về Châu Mỹ tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) nói.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng xác nhận ông đã ủy quyền cho CIA tiến hành hoạt động bí mật ở Venezuela, mặc dù phạm vi hoạt động vẫn là tối mật.
Mỹ chuẩn bị tấn công Venezuela ?
Việc điều động quân sự đã làm dấy lên lo ngại rằng Mỹ đang chuẩn bị nhắm trực tiếp vào Venezuela, hoặc có khả năng cố gắng lật đổ chính phủ xã hội chủ nghĩa của Tổng thống Nicolás Maduro.
"Quy mô lực lượng, cùng với thực tế là việc điều chỉnh này rõ ràng không phải thuần túy dành cho mục đích chống ma túy đã làm dấy lên nghi ngờ rằng Mỹ có thể đang hướng tới một cuộc chiến tranh với Venezuela", ông Ziemer đánh giá.
"Có nguy cơ leo thang lớn, nhưng tôi nghĩ rằng trong chính quyền Trump vẫn còn nhiều ý kiến cần cân nhắc về diễn biến tiếp theo", ông nói thêm.
Khi được hỏi liệu Mỹ có tiến hành chiến tranh nhằm vào Venezuela hay không, ông Trump nói với chương trình 60 Minutes của CBS vào ngày 3/11 rằng : "Tôi nghi ngờ điều đó... Nhưng họ đã đối xử với chúng tôi rất tệ".
Chính phủ Venezuela đã cáo buộc Mỹ đang làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, với mục đích lật đổ chính quyền.
Để đáp lại, vào tháng 11, Venezuela đã tuyên bố "huy động lớn", với 200.000 binh sĩ quân đội được điều động trên khắp đất nước.
"Nhìn chung, tôi tin rằng tần suất tấn công vào các mục tiêu trên biển sẽ tăng lên trong tương lai gần, trong khi Mỹ tìm cách đưa ra quyết định về việc liệu họ có thể tấn công bên trong lãnh thổ Venezuela hay không", ông Ziemer nhận định.
Đã có bao nhiêu cuộc không kích vào tàu thuyền cho đến nay ?
Từ ngày 2/9 đến ngày 19/11, lực lượng Mỹ đã tấn công ít nhất 22 tàu trong 21 cuộc tấn công riêng biệt ở vùng biển quốc tế, cả ở Caribe và phía đông Thái Bình Dương.
Phần lớn các cuộc tấn công này đã diễn ra ngoài khơi bờ biển Venezuela và Colombia.
Bộ Tư lệnh Miền Nam Hoa Kỳ thông báo rằng cuộc tấn công gần đây nhất của họ, được thực hiện vào ngày 15/11 ở vùng biển quốc tế phía đông Thái Bình Dương, đã giết chết ba "phần tử khủng bố ma túy giới tính nam" trên tàu.
Tổng cộng, ít nhất 83 người đã thiệt mạng, theo các tuyên bố từ các quan chức Mỹ.
Trong khi lực lượng Mỹ không công khai danh tính những người thiệt mạng, họ cáo buộc tất cả đều là "khủng bố ma túy".
Một cuộc điều tra từ hãng thông tấn AP nêu rằng một số công dân Venezuela đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công là những kẻ buôn lậu cò con tham gia con đường tội phạm vì nghèo đói, cùng với ít nhất một tay trùm tội phạm địa phương.
Vì sao Mỹ thực hiện tấn công ?
Ông Trump và nội các Mỹ khẳng định rằng các cuộc tấn công là điều cần thiết để ngăn chặn dòng chảy ma túy từ Mỹ Latin đến Mỹ.
Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho biết chiến dịch - được chính thức đặt tên là Chiến dịch Mũi giáo Phương Nam – là nhằm loại bỏ "những kẻ khủng bố ma túy khỏi bán cầu của chúng ta" và bảo vệ Mỹ khỏi "những loại ma túy đang giết chết người dân của chúng ta".
Trong một số trường hợp, các quan chức Mỹ đã tuyên bố rằng các mục tiêu có liên hệ với Tren de Aragua - một băng đảng Venezuela mà chính quyền Trump coi là tổ chức khủng bố nước ngoài vào đầu năm nay.
Lầu Năm Góc không chính thức đưa ra nhiều thông tin về những mục tiêu này hoặc về những tổ chức buôn ma túy bị cáo buộc là có liên quan.
Chính quyền Trump đã khẳng định các cuộc tấn công là hợp pháp, biện minh rằng đó là một biện pháp tự vệ cần thiết nhằm cứu lấy mạng sống của người Mỹ.
Nhưng một số chuyên gia pháp lý đã nói rằng các cuộc tấn công có thể là bất hợp pháp và vi phạm luật pháp quốc tế bằng cách nhắm mục tiêu vào dân thường, mà các nghi phạm không được hưởng một quy trình tố tụng hợp pháp.
Đợt điều động này đánh dấu sự hiện diện quân sự lớn nhất của Mỹ tại Mỹ Latin trong nhiều thập niên qua, làm dấy lên đồn đoán về khả năng Washington sẽ hành động quân sự nhằm vào Venezuela.
Động thái này diễn ra sau một loạt các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các con tàu bị cáo buộc vận chuyển ma túy ở vùng Caribe và khu vực đông Thái Bình Dương trong những tháng gần đây.
Chính quyền Tổng thống Donald Trump khẳng định đó là hành động cần thiết để ngăn chặn dòng chảy ma túy.
BBC Verify đã truy vết các tàu chiến và máy bay tham gia vào đợt điều động quân sự cho đến nay.
Tàu chiến Mỹ đang ở đâu ?
Việc tăng cường lực lượng ở vùng biển Caribe bắt đầu vào tháng Tám, với các đợt triển khai các lực lượng không quân và hải quân, trong đó có cả một tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cùng các máy bay do thám, theo giới chức Mỹ.
Lực lượng này hiện có một loạt các tàu sân bay, tàu khu trục tên lửa dẫn đường và tàu tấn công đổ bộ có khả năng vận chuyển hàng ngàn binh sĩ.
BBC Verify đã xác nhận vị trí của sáu tàu chiến tại khu vực trong tháng này bằng cách đối chiếu dữ liệu theo dõi tàu và hình ảnh vệ tinh.
Trong số sáu tàu này có sự góp mặt của tàu sân bay USS Gerald R Ford – con tàu được Hải quân Mỹ mô tả là "phương tiện tác chiến có năng lực, khả năng thích ứng và tính sát thương cao nhất thế giới".
Hàng không mẫu hạm này, di chuyển trong một nhóm tác chiến cùng với các tàu hỗ trợ khác, dài hơn 330 mét.
BBC Verify đã xác định một số tàu khác ở Biển Caribe - bao gồm một tàu khu trục tên lửa dẫn đường, một tàu vận tải đổ bộ, một tàu tuần dương tên lửa dẫn đường, và một tàu tấn công đổ bộ.
Chúng tôi cũng đã định vị một con tàu dường như là MV Ocean Trader. Đây là tàu mẹ của Bộ Tư lệnh Tác chiến Đặc biệt Mỹ, có thể làm căn cứ phục vụ cho 200 binh sĩ và có nhà chứa máy bay cho vài máy bay trực thăng.
Còn máy bay thì sao ?
Mỹ cũng đã triển khai chiến đấu cơ F-35 đến những căn cứ của nước này ở Caribe, và đã cho máy bay ném bom và máy bay do thám bay qua khu vực.
BBC Verify đã sử dụng dữ liệu theo dõi chuyến bay để xác định bốn máy bay quân sự Mỹ bay gần Venezuela vào ngày 20 và 21/11.
Một máy bay ném bom tầm xa B-52 của Mỹ đã thoáng hiện trên trang web theo dõi chuyến bay Flightradar24 ngoài khơi Guyana - quốc gia láng giềng ở phía đông Venezuela - vào khoảng 23 :45 GMT (19 :45 giờ địa phương) ngày 20/11.
Dữ liệu cho thấy chiếc máy bay ném bom – số hiệu TIMEX11 - đã khởi hành từ bang North Dakota của Mỹ vào buổi chiều 20/11 và hạ cánh tại đó vào sáng hôm sau.
Một máy bay giám sát của Không quân Mỹ - số hiệu ALBUS39 - xuất hiện trên dữ liệu theo dõi chuyến bay ngay sau 22:00 GMT (18:00 giờ địa phương) ngày 20/11, bay khoảng hai tiếng đồng hồ gần bờ biển phía đông Venezuela.
Cùng khoảng thời gian đó, một máy bay chiến đấu Super Hornet của Hải quân Mỹ - số hiệu FELIX11 - được nhìn thấy bay vòng ngoài khơi bờ biển phía tây.
Và một máy bay tiếp nhiên liệu của Không quân Mỹ - số hiệu PYRO33 - cũng đã ở phía nam Caribe vào khoảng 01:30 GMT (21:30 giờ địa phương) ngày 21/11. Máy bay này sau đó đã ngừng truyền phát vị trí cho đến khi được nhìn thấy đang hướng về phía tây bắc.
Vào tháng 10, ba máy bay ném bom B-52 cất cánh từ một căn cứ không quân ở Louisiana và bay vòng ngoài khơi bờ biển Venezuela trước khi quay trở lại, theo dữ liệu theo dõi chuyến bay từ FlightRadar24.
Và tháng trước, dữ liệu theo dõi cho thấy một số máy bay trinh sát P-8 Poseidon đã bay về phía nam qua Caribe từ một căn cứ Hải quân Mỹ ở Florida.
Các chuyên gia cho rằng những chuyến bay này cho thấy Mỹ đang cố gắng thu thập thông tin tình báo quân sự từ khu vực.
"Chúng tôi thấy hoạt động của P-8A trên khắp thế giới ở bất cứ nơi nào Hải quân Mỹ quan tâm đến việc tăng cường hiểu biết về lĩnh vực hàng hải", ông Henry Ziemer, chuyên gia về Châu Mỹ tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) nói.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng xác nhận ông đã ủy quyền cho CIA tiến hành hoạt động bí mật ở Venezuela, mặc dù phạm vi hoạt động vẫn là tối mật.
Mỹ chuẩn bị tấn công Venezuela ?
Việc điều động quân sự đã làm dấy lên lo ngại rằng Mỹ đang chuẩn bị nhắm trực tiếp vào Venezuela, hoặc có khả năng cố gắng lật đổ chính phủ xã hội chủ nghĩa của Tổng thống Nicolás Maduro.
"Quy mô lực lượng, cùng với thực tế là việc điều chỉnh này rõ ràng không phải thuần túy dành cho mục đích chống ma túy đã làm dấy lên nghi ngờ rằng Mỹ có thể đang hướng tới một cuộc chiến tranh với Venezuela", ông Ziemer đánh giá.
"Có nguy cơ leo thang lớn, nhưng tôi nghĩ rằng trong chính quyền Trump vẫn còn nhiều ý kiến cần cân nhắc về diễn biến tiếp theo", ông nói thêm.
Khi được hỏi liệu Mỹ có tiến hành chiến tranh nhằm vào Venezuela hay không, ông Trump nói với chương trình 60 Minutes của CBS vào ngày 3/11 rằng : "Tôi nghi ngờ điều đó... Nhưng họ đã đối xử với chúng tôi rất tệ".
Chính phủ Venezuela đã cáo buộc Mỹ đang làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, với mục đích lật đổ chính quyền.
Để đáp lại, vào tháng 11, Venezuela đã tuyên bố "huy động lớn", với 200.000 binh sĩ quân đội được điều động trên khắp đất nước.
"Nhìn chung, tôi tin rằng tần suất tấn công vào các mục tiêu trên biển sẽ tăng lên trong tương lai gần, trong khi Mỹ tìm cách đưa ra quyết định về việc liệu họ có thể tấn công bên trong lãnh thổ Venezuela hay không", ông Ziemer nhận định.
Đã có bao nhiêu cuộc không kích vào tàu thuyền cho đến nay ?
Từ ngày 2/9 đến ngày 19/11, lực lượng Mỹ đã tấn công ít nhất 22 tàu trong 21 cuộc tấn công riêng biệt ở vùng biển quốc tế, cả ở Caribe và phía đông Thái Bình Dương.
Phần lớn các cuộc tấn công này đã diễn ra ngoài khơi bờ biển Venezuela và Colombia.
Bộ Tư lệnh Miền Nam Hoa Kỳ thông báo rằng cuộc tấn công gần đây nhất của họ, được thực hiện vào ngày 15/11 ở vùng biển quốc tế phía đông Thái Bình Dương, đã giết chết ba "phần tử khủng bố ma túy giới tính nam" trên tàu.
Tổng cộng, ít nhất 83 người đã thiệt mạng, theo các tuyên bố từ các quan chức Mỹ.
Trong khi lực lượng Mỹ không công khai danh tính những người thiệt mạng, họ cáo buộc tất cả đều là "khủng bố ma túy".
Một cuộc điều tra từ hãng thông tấn AP nêu rằng một số công dân Venezuela đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công là những kẻ buôn lậu cò con tham gia con đường tội phạm vì nghèo đói, cùng với ít nhất một tay trùm tội phạm địa phương.
Vì sao Mỹ thực hiện tấn công ?
Ông Trump và nội các Mỹ khẳng định rằng các cuộc tấn công là điều cần thiết để ngăn chặn dòng chảy ma túy từ Mỹ Latin đến Mỹ.
Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho biết chiến dịch - được chính thức đặt tên là Chiến dịch Mũi giáo Phương Nam – là nhằm loại bỏ "những kẻ khủng bố ma túy khỏi bán cầu của chúng ta" và bảo vệ Mỹ khỏi "những loại ma túy đang giết chết người dân của chúng ta".
Trong một số trường hợp, các quan chức Mỹ đã tuyên bố rằng các mục tiêu có liên hệ với Tren de Aragua - một băng đảng Venezuela mà chính quyền Trump coi là tổ chức khủng bố nước ngoài vào đầu năm nay.
Lầu Năm Góc không chính thức đưa ra nhiều thông tin về những mục tiêu này hoặc về những tổ chức buôn ma túy bị cáo buộc là có liên quan.
Chính quyền Trump đã khẳng định các cuộc tấn công là hợp pháp, biện minh rằng đó là một biện pháp tự vệ cần thiết nhằm cứu lấy mạng sống của người Mỹ.
Nhưng một số chuyên gia pháp lý đã nói rằng các cuộc tấn công có thể là bất hợp pháp và vi phạm luật pháp quốc tế bằng cách nhắm mục tiêu vào dân thường, mà các nghi phạm không được hưởng một quy trình tố tụng hợp pháp.
Tom Edgington và Bernd Debusmann Jr tường thuật bổ sung. Leo Scutt-Richter thực hiện phần đồ họa.
Jake Horton, Barbara Metzler & Joshua Cheetham
Nguồn : BBC, 22/11/2025
