Điểm lại quan hệ Việt Nam - Anh quốc thời Tô Lâm (BBC tiếng Việt)
Ông Tô Lâm đến Anh : chỉ dấu thân phương Tây hay điều gì khác ?
Việt Nam chính thức có Đối tác Chiến lược Toàn diện thứ 14 khi ông Tô Lâm đến Vương quốc Anh trong ba ngày, 28-30/10.
Thủ tướng Keir Starmer đón tiếp Tổng bí thư Tô Lâm ở Số 10 Phố Downing - Getty Images/BBC
Chuyến thăm lần này, tiếp nối một loạt các chuyến công du các quốc gia Châu Âu khác, dường như cho thấy một chỉ dấu Việt Nam đang thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở ngày càng tích cực hơn.
Khoảng bốn năm trước, ông Tô Lâm cũng đã đến Anh, nhưng khi đó ông chỉ là một thành viên trong đoàn tháp tùng Thủ tướng Phạm Minh Chính dự hội nghị về biến đổi khí hậu COP26.
Lần này, ông là tổng bí thư, nhà lãnh đạo cao nhất của hệ thống chính trị Việt Nam, cùng với Thủ tướng Anh Keir Starmer ra tuyên bố chung nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Tuyên bố chung đã vạch ra sáu trụ cột nhằm tăng cường hợp tác giữa hai quốc gia về chính trị, ngoại giao, quốc phòng, kinh tế, giáo dục, khoa học..., cũng như phối hợp đối với các vấn đề khu vực và quốc tế.
Ông Tô Lâm, vẫn như các lãnh đạo chính quyền Việt Nam khác trong các lần đến thăm, đã đến nghĩa trang Highgate viếng mộ Karl Marx, cha đẻ của chủ nghĩa cộng sản.
Khác với chuyến đi năm 2021, sự kiện khiến dư luận ồn ào về màn thưởng thức thịt bò dát vàng, chuyến đi lần này có năm ủy viên Bộ Chính trị tháp tùng Tổng bí thư.
Ba trong số đó là các ủy viên Bộ Chính trị mới được bầu từ 2024, ông Lương Tam Quang - Bộ trưởng Công an, ông Nguyễn Duy Ngọc - Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, và ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận.
Hai ủy viên Bộ Chính trị còn lại là Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang và Phó thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình.
Đoàn cũng có sự tham dự của một số nhân vật như tân Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung và tân Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang.
Lần gần nhất một tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam thăm Anh là ông Nguyễn Phú Trọng vào năm 2013, theo lời mời của Thủ tướng khi đó là ông David Cameron.
Việt Nam và Vương quốc Anh đã thiết lập quan hệ ngoại giao từ 1973.
Hai nước đã ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược vào tháng 9/2010. Đến ngày 30/9/2020, hai bên tiếp tục ra tuyên bố chung mới, khẳng định định hướng nâng cấp quan hệ lên mức cao hơn trong 10 năm tiếp theo.
Hợp tác kinh tế là một trụ chính, được Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Anh (UKVFTA), chính thức có hiệu lực từ ngày 31/12/2020, củng cố.
Thân phương Tây hay tìm sự cân bằng ?
Kể từ khi lên ngồi chiếc ghế cao nhất của Đảng cộng sản Việt Nam vào tháng 8/2024, Tổng bí thư Tô Lâm có một lịch trình công du quốc tế khá dày đặc.
Chỉ trong hơn một năm, nhà lãnh đạo xuất thân từ ngành công an này đã đặt chân đến hầu hết cường quốc trên thế giới như Trung Quốc, Mỹ, Pháp, Nga và giờ là Anh.
Chuyến đi lần này được chú ý vì diễn ra trong bối cảnh Đại hội Đảng lần thứ 14 đang đến gần, dự kiến diễn ra từ 19-25/1/2026 tại Hà Nội, với một đường lối phát triển mới sẽ được hoạch định và ban lãnh đạo mới trong 5 năm tới sẽ được bầu lên.
Chỉ chưa đầy một tuần trước chuyến đi đảo quốc sương mù, ông Tô Lâm cũng đã đến hai quốc gia Châu Âu là Phần Lan và Bulgaria - hai thành viên NATO.
Ông cũng phần nào thể hiện sự cân bằng giữa các nước "thân phương Tây" và "câu lạc bộ cộng sản" khi thăm cả Hàn Quốc lẫn Triều Tiên chỉ trong khoảng thời gian tháng 8-10/2025.
Xa hơn, vào tháng 9/2024, sau khi kết thúc chuyến dự các sự kiện của Liên Hiệp Quốc tại Mỹ, ông Tô Lâm liền thăm cấp nhà nước tới Cuba - quốc gia cộng sản đang bị Mỹ cấm vận từ cuối thập niên 1950.
"Chính sách đối ngoại của Việt Nam đang thể hiện sự trung lập một cách cẩn trọng. Gần đây, Tổng bí thư Tô Lâm vừa có chuyến thăm tới Bình Nhưỡng, và các lãnh đạo Việt Nam cũng đã tham dự cuộc duyệt binh quân sự của Trung Quốc vào tháng 9. Đây là một phần của chiến lược 'ngoại giao cây tre'", một nhà quan sát Việt Nam lâu năm giấu tên nhận định với BBC News Tiếng Việt.
Nhà quan sát người Mỹ này đánh giá việc ông Tô Lâm đi công du nước ngoài ngay trước thềm Đại hội 14 cho thấy "các quyết định về nhân sự đã được thống nhất", và việc tái đắc cử chức vụ tổng bí thư vào tháng 1 năm sau "là điều đã được đảm bảo".
Theo chuyên gia này, nếu có bất kỳ sự nghi ngờ nào về vị trí này, ông Tô Lâm sẽ không rời Hà Nội.
Vị này cũng nói thêm rằng, trong "truyền thống lãnh đạo tập thể" của Hà Nội, "Tổng bí thư Tô Lâm đang đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia trên thực tế, trong khi để Chủ tịch nước đi thăm các quốc gia và địa điểm kém quan trọng hơn".
Liệu một chuyến đi đến Vương quốc Anh trước thềm đại hội Đảng có phải là chỉ dấu của việc Việt Nam đang thay đổi lập trường, thân phương Tây hơn ?
Tiến sĩ Bill Hayton từ Viện Chatham House (Vương quốc Anh), cho rằng những chuyến đi của ông Lâm đến phương Tây không nên được hiểu là Việt Nam đang thay đổi lập trường chính trị.
"Mục tiêu của Đảng cộng sản Việt Nam là muốn càng nhiều quốc gia khác nhau coi Việt Nam là một đối tác để từ đó, các nước này sẽ ít quan tâm hơn đến việc thúc đẩy những thay đổi chính trị tại Hà Nội", ông Hayton trả lời BBC News Tiếng Việt.
Việt Nam giai đoạn trước khi ông Tô Lâm làm tổng bí thư, mới chỉ có 7 đối tác chiến lược toàn diện, cấp độ cao nhất trong hệ thống đối ngoại của Việt Nam.
Với việc nâng cấp quan hệ với Vương quốc Anh, Việt Nam đã có 14 đối tác chiến lược toàn diện, tức cao hơn gấp đôi sẽ với thời điểm ông Tô Lâm nhậm chức tổng bí thư.
Trong 7 đối tác mới này, ông Tô Lâm chứng kiến 5 lần, đều là trong các chuyến công du của ông trên cương vị Chủ tịch nước lẫn tổng bí thư, lần lượt là các quốc gia Pháp, Malaysia, Indonesia, Singapore và Anh.
Hai đối tác còn lại là New Zealand và Thái Lan là từ các chuyến thăm của các thủ tướng các quốc gia này đến Việt Nam, và dưới sự chứng kiến của người đứng đầu chính phủ Phạm Minh Chính.
Điều này cho thấy ông Tô Lâm, trong vai trò đứng đầu Đảng cộng sản, đã có những ưu tiên đối với chính sách đối ngoại.
Cũng dưới thời Tổng bí thư Tô Lâm, Việt Nam cũng có thêm 7 đối tác chiến lược mới, gồm Brazil, Cộng hòa Czech, Kazakhstan, Azerbaijan, Belarus, Phần Lan và Bulgaria.
Phần Lan và Bulgaria đã được thiết lập làm đối tác chiến lược, cấp độ quan hệ ngoại giao xếp sau đối tác chiến lược toàn diện, trong chuyến thăm của ông Tô Lâm ngay trong tháng 10 năm nay.
Ở cấp độ quan hệ ngoại giao thấp hơn là đối tác toàn diện, con số này cũng được nâng từ 11 lên 15 quốc gia dưới thời ông Tô Lâm.
Cho đến chuyến thăm Vương quốc Anh lần này, ông Tô Lâm đã có đến 18 chuyến công du quốc tế kể từ khi trở thành nhà lãnh đạo cao nhất của Đảng cộng sản Việt Nam từ 3/8/2024.
Tính thêm hai chuyến thăm Lào và Campuchia trong cương vị Chủ tịch nước vào tháng 7/2024, ông đã đến 20 quốc gia.
Con số này là đáng kể nếu so với người tiền nhiệm là Nguyễn Phú Trọng, nhà lãnh đạo suốt gần ba nhiệm kỳ kéo dài gần hơn 13 năm chỉ thực hiện khoảng 20 chuyến thăm quốc tế.
Tuy nhiên, ông Trọng đã để lại những dấu ấn quan trọng trong quan hệ với Hoa Kỳ.
Lần đầu tiên một Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam đến thăm chính thức Mỹ, được Tổng thống Obama đón tiếp trọng thể tại Nhà Trắng vào tháng 7/2015.
Ông cũng đón Tổng thống Biden đến Hà Nội vào tháng 9/2023, và tại đây hai bên đã nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện.
Ông Tô Lâm cũng đã có chuyến đi Mỹ hồi tháng 9/2024, nhưng trong tư cách nguyên thủ quốc gia - chủ tịch nước - để tham dự cuộc họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, và sau đó đến thăm Cuba.
Ông Tô Lâm cũng đã mời tổng thống Donald Trump đến thăm Việt Nam, và lời mời mới nhất đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra khi thủ tướng Việt Nam gặp Tổng thống Mỹ bên lề hội nghị cấp cao ASEAN tại Malaysia hôm 26/10.
Hồi tháng 6, Reuters đưa tin ông Tô Lâm dự kiến thăm Mỹ trong bối cảnh cuộc chiến thuế quan tiếp diễn, khi Việt Nam đang đàm phán để giảm mức thuế 46% mà ông Trump áp lên hàng hóa xuất khẩu từ quốc gia này.
Đổi mới đối ngoại đã trở thành một trọng tâm của ông Tô Lâm, thể hiện qua nghị quyết 59, điều mà ông gọi là "bộ tứ trụ cột", cùng với các vấn đề kinh tế tư nhân, cải cách thể chế, đổi mới sáng tạo, nhằm đưa Việt Nam "vươn mình bước vào kỷ nguyên mới".
Tinh thần của "bộ tứ trụ cột" này cũng đã được nhà lãnh đạo Việt Nam nhắc đến trong bài phát biểu chính sách tại Đại học Oxford vào ngày 28/10.
Tại đây, ông nhấn mạnh Việt Nam sẽ "hoàn thiện mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", coi nền kinh tế tư nhân động lực quan trọng nhất, và đề cao vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng cộng sản.
Các chuyên gia nhận định giấc mộng kinh tế tư nhân của vị tổng bí thư đang bị thách thức vì nhiều yếu tố bất định trên thế giới, kể cả vấn đề thuế quan của Mỹ, cũng như các vấn đề về cơ cấu nội tại của nền kinh tế trong nước.
Giới lãnh đạo Việt Nam đã đặt mục tiêu tăng trưởng hơn 10% cho năm 2026 và giữ nguyên mức hai chữ số cho các năm sau nhằm hiện thực hóa giấc mơ hóa rồng, đưa Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2025.
"Ưu tiên hàng đầu của giới lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay là tối đa hóa tăng trưởng kinh tế và khuyến khích chuyển giao công nghệ vào Việt Nam", ông Hayton bình luận.
Về lý do này, theo ông Hayton, Việt Nam đang tích cực tìm kiếm và mở rộng quan hệ với càng nhiều thị trường càng tốt, đồng thời nỗ lực tránh bị cuốn vào các cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc.
Các chuyến đi Châu Âu của ông Tô Lâm trong tháng 10 năm nay dường như cho thấy ưu tiên hàng đầu về thương mại của Việt Nam là Châu Âu, nơi cung cấp thị trường xuất khẩu thay thế Mỹ, theo nhận định của ông Gregory Poling, Giám đốc Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI).
Dẫu vậy, nhà nghiên cứu Bill Hayton lưu ý vẫn tồn tại những khác biệt rõ rệt về mức độ tin cậy.
"Bất kể số lượng thỏa thuận đã ký kết, giới lãnh đạo Việt Nam tin tưởng sâu sắc hơn vào giới lãnh đạo của Trung Quốc, Nga và Ấn Độ so với niềm tin dành cho các chính phủ phương Tây", Tiến sĩ Hayton nhấn mạnh.
Đó cũng là ba quốc gia đầu tiên mà Việt Nam nâng cấp quan hệ ngoại giao lên mức cao nhất.
Đất nước duyên nợ với ông Tô Lâm
Ông Tô Lâm phát biểu tại Đại học Oxford hôm 28/10 - VGP
Lần gần nhất ông Tô Lâm đến Anh có lẽ là một kỷ niệm không mấy tốt đẹp đối với cựu Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam.
Hồi tháng 11/2021, một đoạn video ghi lại cảnh Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam, Đại tướng Tô Lâm, được đầu bếp nổi tiếng Nusret Gokce, thường được biết đến với biệt danh "Salt Bae", trực tiếp đút cho miếng bò bít tết mạ vàng, đã gây ra nhiều tranh cãi.
Đại tướng Tô Lâm khi đó đã dùng bữa tại nhà hàng Nusret Gokce nổi tiếng đắt đỏ của đầu bếp này ở London. Các nhà phê bình đã đặt câu hỏi về việc lựa chọn địa điểm, khi một phần bít tết tại đây có giá trị cao hơn tiền lương hàng tháng của vị bộ trưởng.
Đoạn video ban đầu được đăng tải trên tài khoản TikTok của ông Gokce, nhưng đã bị xóa sau khi thu hút sự chú ý của truyền thông và công chúng. Dù đã bị gỡ xuống, ảnh chụp màn hình và các bản sao của video vẫn được chia sẻ rộng rãi trực tuyến. Chính quyền Việt Nam, cũng như ông Tô Lâm, không đưa ra bất kỳ bình luận nào về sự việc.
Khi còn đương chức, người đứng đầu bộ Công an, Đại tướng Tô Lâm cũng có những cuộc điện đàm với Bộ Nội vụ Anh để bàn về nhiều vấn đề, đặc biệt là nạn buôn bán người và đưa người di cư trái phép.
Trong khoảng những năm trở lại đây, Việt Nam nằm trong số các quốc gia có người di cư lậu sang Anh nhiều nhất thế giới, bằng cả đường bộ lẫn đường thủy qua Eo biển Manche, với sự việc đau lòng nhất là vụ 39 thi thể người Việt Nam trong một thùng xe container đông lạnh hồi năm 2019.
Trong chuyến thăm của ông Tô Lâm lần này, chính phủ Anh cho biết họ đã chốt được với Việt Nam một "thỏa thuận lịch sử nhằm hạn chế tình trạng di cư bất hợp pháp".
Nội dung quan trọng của thỏa thuận này là việc cắt giảm thủ tục hành chính và giúp cho việc hồi hương những người không có quyền cư trú tại Anh trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn.
Ở trong nước, ông Starmer hiện đang chịu sức ép lớn về việc phải giảm số người nhập cư không có giấy tờ để vực dậy mức độ ủng hộ đang sụt giảm trong các cuộc thăm dò dư luận.
Vương quốc Anh cũng là một đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam. 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch song phương đạt 6,1 tỷ USD, tăng 9,3% so với cùng kỳ năm 2024.
Tính đến hết tháng 8/2025, Anh là nhà đầu tư lớn thứ 15 tại Việt Nam với gần 606 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký xấp xỉ 4,65 tỷ USD.
Ở chiều ngược lại, Việt Nam hiện có 16 dự án đầu tư tại Anh, tổng vốn đăng ký hơn 37,6 triệu USD, chủ yếu trong các ngành như tài chính, bán lẻ, sửa chữa xe và dịch vụ lưu trú.
Ngoài kinh tế, hai nước còn hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác như giáo dục - đào tạo, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, hợp tác địa phương và công nghiệp bán dẫn.
Hiện có khoảng 110.000 người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Anh, trong đó có khoảng 12.000 học sinh, sinh viên và nghiên cứu sinh.
Nguồn : BBC, 31/10/2025
Thủ tướng Anh nêu trường hợp nhà báo BBC không thể rời Việt Nam với Tổng bí thư Tô Lâm
Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nêu việc nhà báo BBC không thể rời Việt Nam trong cuộc gặp với Tổng bí thư Tô Lâm.
Thủ tướng Keir Starmer đã nêu trường hợp của nhà báo BBC với Tổng bí thư Tô Lâm
Cuộc gặp diễn ra trong chuyến thăm của ông Tô Lâm tới Anh, đánh dấu việc hai quốc gia nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác chiến lược toàn diện. Theo hãng tin PA Media, trong cuộc gặp vào ngày 29/10 tại số 10 phố Downing, Thủ tướng Starmer đã nêu trường hợp của nhà báo này với ông Tô Lâm.
Trước đó, BBC đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về tình hình của một nhà báo, người đã không thể rời khỏi Việt Nam trong nhiều tháng qua.
Nhà báo quốc tịch Việt Nam này đã trở về nước để thăm gia đình và gia hạn hộ chiếu, nhưng đã bị giữ hộ chiếu và căn cước công dân, đồng thời đã phải trải qua "nhiều ngày thẩm vấn", tập đoàn truyền thông Vương quốc Anh viết trong một tuyên bố.
BBC đang hối thúc nhà chức trách Việt Nam cho phép nhà báo này có thể rời đi nhanh chóng để trở lại làm việc bằng cách cung cấp hộ chiếu đã được gia hạn.
Trước đó, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Anh nói rằng "lập trường và sự nghiệp bảo vệ tự do báo chí của Vương quốc Anh là rõ ràng".
Người này cho biết thêm : "Chúng tôi vẫn quan ngại trước các thông tin về tình trạng sách nhiễu đối với các tổ chức dân sự, nhà báo, nhà hoạt động và các cộng đồng tại Việt Nam và tiếp tục nêu vấn đề này trực tiếp với đối tác Việt Nam của chúng tôi".
Trong cuộc gặp, ông Starmer cũng nhắc với ông Tô Lâm về vụ việc hai du khách người Anh tử vong vào ngày 26/12/2024 ở Hội An do ngộ độc methanol.
Một nghị sĩ đại diện cho gia đình nạn nhân đã gửi tới Thủ tướng Starmer thư yêu cầu hối thúc Việt Nam nhanh chóng giải quyết vụ án.
Tuyên bố chung của hai nước về nâng cấp mức quan hệ ngoại giao đã vạch ra sáu trụ cột nhằm tăng cường hợp tác : chính trị, ngoại giao, quốc phòng, kinh tế, giáo dục, khoa học, cũng như phối hợp đối với các vấn đề khu vực và quốc tế.
Hai quốc gia cũng nhất trí tăng cường hợp tác và giám sát an ninh hàng hải thông qua đào tạo, chuyển giao công nghệ và các chuyến thăm cảng, đồng thời kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông – một điểm nóng về tranh chấp chủ quyền của Việt Nam trong nhiều năm qua, đặc biệt là với Trung Quốc.
Một trong những thỏa thuận được chú ý nhất là việc hạn chế di cư bất hợp pháp.
Theo số liệu chính thức, với tỷ lệ 17%, công dân Việt Nam là nhóm chiếm tỷ lệ cao nhất trong số người di cư nước ngoài đến Anh bằng thuyền nhỏ từ lục địa Châu Âu trong sáu tháng đầu năm 2024.
Nguồn : BBC, 31/10/2025
BBC, 31/10/2025
Việt Nam chính thức có Đối tác Chiến lược Toàn diện thứ 14 khi ông Tô Lâm đến Vương quốc Anh trong ba ngày, 28-30/10.
Thủ tướng Keir Starmer đón tiếp Tổng bí thư Tô Lâm ở Số 10 Phố Downing - Getty Images/BBC
Chuyến thăm lần này, tiếp nối một loạt các chuyến công du các quốc gia Châu Âu khác, dường như cho thấy một chỉ dấu Việt Nam đang thực hiện chính sách đối ngoại rộng mở ngày càng tích cực hơn.
Khoảng bốn năm trước, ông Tô Lâm cũng đã đến Anh, nhưng khi đó ông chỉ là một thành viên trong đoàn tháp tùng Thủ tướng Phạm Minh Chính dự hội nghị về biến đổi khí hậu COP26.
Lần này, ông là tổng bí thư, nhà lãnh đạo cao nhất của hệ thống chính trị Việt Nam, cùng với Thủ tướng Anh Keir Starmer ra tuyên bố chung nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.
Tuyên bố chung đã vạch ra sáu trụ cột nhằm tăng cường hợp tác giữa hai quốc gia về chính trị, ngoại giao, quốc phòng, kinh tế, giáo dục, khoa học..., cũng như phối hợp đối với các vấn đề khu vực và quốc tế.
Ông Tô Lâm, vẫn như các lãnh đạo chính quyền Việt Nam khác trong các lần đến thăm, đã đến nghĩa trang Highgate viếng mộ Karl Marx, cha đẻ của chủ nghĩa cộng sản.
Khác với chuyến đi năm 2021, sự kiện khiến dư luận ồn ào về màn thưởng thức thịt bò dát vàng, chuyến đi lần này có năm ủy viên Bộ Chính trị tháp tùng Tổng bí thư.
Ba trong số đó là các ủy viên Bộ Chính trị mới được bầu từ 2024, ông Lương Tam Quang - Bộ trưởng Công an, ông Nguyễn Duy Ngọc - Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, và ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận.
Hai ủy viên Bộ Chính trị còn lại là Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang và Phó thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình.
Đoàn cũng có sự tham dự của một số nhân vật như tân Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung và tân Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang.
Lần gần nhất một tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam thăm Anh là ông Nguyễn Phú Trọng vào năm 2013, theo lời mời của Thủ tướng khi đó là ông David Cameron.
Việt Nam và Vương quốc Anh đã thiết lập quan hệ ngoại giao từ 1973.
Hai nước đã ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược vào tháng 9/2010. Đến ngày 30/9/2020, hai bên tiếp tục ra tuyên bố chung mới, khẳng định định hướng nâng cấp quan hệ lên mức cao hơn trong 10 năm tiếp theo.
Hợp tác kinh tế là một trụ chính, được Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Anh (UKVFTA), chính thức có hiệu lực từ ngày 31/12/2020, củng cố.
Thân phương Tây hay tìm sự cân bằng ?
Kể từ khi lên ngồi chiếc ghế cao nhất của Đảng cộng sản Việt Nam vào tháng 8/2024, Tổng bí thư Tô Lâm có một lịch trình công du quốc tế khá dày đặc.
Chỉ trong hơn một năm, nhà lãnh đạo xuất thân từ ngành công an này đã đặt chân đến hầu hết cường quốc trên thế giới như Trung Quốc, Mỹ, Pháp, Nga và giờ là Anh.
Chuyến đi lần này được chú ý vì diễn ra trong bối cảnh Đại hội Đảng lần thứ 14 đang đến gần, dự kiến diễn ra từ 19-25/1/2026 tại Hà Nội, với một đường lối phát triển mới sẽ được hoạch định và ban lãnh đạo mới trong 5 năm tới sẽ được bầu lên.
Chỉ chưa đầy một tuần trước chuyến đi đảo quốc sương mù, ông Tô Lâm cũng đã đến hai quốc gia Châu Âu là Phần Lan và Bulgaria - hai thành viên NATO.
Ông cũng phần nào thể hiện sự cân bằng giữa các nước "thân phương Tây" và "câu lạc bộ cộng sản" khi thăm cả Hàn Quốc lẫn Triều Tiên chỉ trong khoảng thời gian tháng 8-10/2025.
Xa hơn, vào tháng 9/2024, sau khi kết thúc chuyến dự các sự kiện của Liên Hiệp Quốc tại Mỹ, ông Tô Lâm liền thăm cấp nhà nước tới Cuba - quốc gia cộng sản đang bị Mỹ cấm vận từ cuối thập niên 1950.
"Chính sách đối ngoại của Việt Nam đang thể hiện sự trung lập một cách cẩn trọng. Gần đây, Tổng bí thư Tô Lâm vừa có chuyến thăm tới Bình Nhưỡng, và các lãnh đạo Việt Nam cũng đã tham dự cuộc duyệt binh quân sự của Trung Quốc vào tháng 9. Đây là một phần của chiến lược 'ngoại giao cây tre'", một nhà quan sát Việt Nam lâu năm giấu tên nhận định với BBC News Tiếng Việt.
Nhà quan sát người Mỹ này đánh giá việc ông Tô Lâm đi công du nước ngoài ngay trước thềm Đại hội 14 cho thấy "các quyết định về nhân sự đã được thống nhất", và việc tái đắc cử chức vụ tổng bí thư vào tháng 1 năm sau "là điều đã được đảm bảo".
Theo chuyên gia này, nếu có bất kỳ sự nghi ngờ nào về vị trí này, ông Tô Lâm sẽ không rời Hà Nội.
Vị này cũng nói thêm rằng, trong "truyền thống lãnh đạo tập thể" của Hà Nội, "Tổng bí thư Tô Lâm đang đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia trên thực tế, trong khi để Chủ tịch nước đi thăm các quốc gia và địa điểm kém quan trọng hơn".
Liệu một chuyến đi đến Vương quốc Anh trước thềm đại hội Đảng có phải là chỉ dấu của việc Việt Nam đang thay đổi lập trường, thân phương Tây hơn ?
Tiến sĩ Bill Hayton từ Viện Chatham House (Vương quốc Anh), cho rằng những chuyến đi của ông Lâm đến phương Tây không nên được hiểu là Việt Nam đang thay đổi lập trường chính trị.
"Mục tiêu của Đảng cộng sản Việt Nam là muốn càng nhiều quốc gia khác nhau coi Việt Nam là một đối tác để từ đó, các nước này sẽ ít quan tâm hơn đến việc thúc đẩy những thay đổi chính trị tại Hà Nội", ông Hayton trả lời BBC News Tiếng Việt.
Việt Nam giai đoạn trước khi ông Tô Lâm làm tổng bí thư, mới chỉ có 7 đối tác chiến lược toàn diện, cấp độ cao nhất trong hệ thống đối ngoại của Việt Nam.
Với việc nâng cấp quan hệ với Vương quốc Anh, Việt Nam đã có 14 đối tác chiến lược toàn diện, tức cao hơn gấp đôi sẽ với thời điểm ông Tô Lâm nhậm chức tổng bí thư.
Trong 7 đối tác mới này, ông Tô Lâm chứng kiến 5 lần, đều là trong các chuyến công du của ông trên cương vị Chủ tịch nước lẫn tổng bí thư, lần lượt là các quốc gia Pháp, Malaysia, Indonesia, Singapore và Anh.
Hai đối tác còn lại là New Zealand và Thái Lan là từ các chuyến thăm của các thủ tướng các quốc gia này đến Việt Nam, và dưới sự chứng kiến của người đứng đầu chính phủ Phạm Minh Chính.
Điều này cho thấy ông Tô Lâm, trong vai trò đứng đầu Đảng cộng sản, đã có những ưu tiên đối với chính sách đối ngoại.
Cũng dưới thời Tổng bí thư Tô Lâm, Việt Nam cũng có thêm 7 đối tác chiến lược mới, gồm Brazil, Cộng hòa Czech, Kazakhstan, Azerbaijan, Belarus, Phần Lan và Bulgaria.
Phần Lan và Bulgaria đã được thiết lập làm đối tác chiến lược, cấp độ quan hệ ngoại giao xếp sau đối tác chiến lược toàn diện, trong chuyến thăm của ông Tô Lâm ngay trong tháng 10 năm nay.
Ở cấp độ quan hệ ngoại giao thấp hơn là đối tác toàn diện, con số này cũng được nâng từ 11 lên 15 quốc gia dưới thời ông Tô Lâm.
Cho đến chuyến thăm Vương quốc Anh lần này, ông Tô Lâm đã có đến 18 chuyến công du quốc tế kể từ khi trở thành nhà lãnh đạo cao nhất của Đảng cộng sản Việt Nam từ 3/8/2024.
Tính thêm hai chuyến thăm Lào và Campuchia trong cương vị Chủ tịch nước vào tháng 7/2024, ông đã đến 20 quốc gia.
Con số này là đáng kể nếu so với người tiền nhiệm là Nguyễn Phú Trọng, nhà lãnh đạo suốt gần ba nhiệm kỳ kéo dài gần hơn 13 năm chỉ thực hiện khoảng 20 chuyến thăm quốc tế.
Tuy nhiên, ông Trọng đã để lại những dấu ấn quan trọng trong quan hệ với Hoa Kỳ.
Lần đầu tiên một Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam đến thăm chính thức Mỹ, được Tổng thống Obama đón tiếp trọng thể tại Nhà Trắng vào tháng 7/2015.
Ông cũng đón Tổng thống Biden đến Hà Nội vào tháng 9/2023, và tại đây hai bên đã nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện.
Ông Tô Lâm cũng đã có chuyến đi Mỹ hồi tháng 9/2024, nhưng trong tư cách nguyên thủ quốc gia - chủ tịch nước - để tham dự cuộc họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, và sau đó đến thăm Cuba.
Ông Tô Lâm cũng đã mời tổng thống Donald Trump đến thăm Việt Nam, và lời mời mới nhất đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra khi thủ tướng Việt Nam gặp Tổng thống Mỹ bên lề hội nghị cấp cao ASEAN tại Malaysia hôm 26/10.
Hồi tháng 6, Reuters đưa tin ông Tô Lâm dự kiến thăm Mỹ trong bối cảnh cuộc chiến thuế quan tiếp diễn, khi Việt Nam đang đàm phán để giảm mức thuế 46% mà ông Trump áp lên hàng hóa xuất khẩu từ quốc gia này.
Đổi mới đối ngoại đã trở thành một trọng tâm của ông Tô Lâm, thể hiện qua nghị quyết 59, điều mà ông gọi là "bộ tứ trụ cột", cùng với các vấn đề kinh tế tư nhân, cải cách thể chế, đổi mới sáng tạo, nhằm đưa Việt Nam "vươn mình bước vào kỷ nguyên mới".
Tinh thần của "bộ tứ trụ cột" này cũng đã được nhà lãnh đạo Việt Nam nhắc đến trong bài phát biểu chính sách tại Đại học Oxford vào ngày 28/10.
Tại đây, ông nhấn mạnh Việt Nam sẽ "hoàn thiện mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", coi nền kinh tế tư nhân động lực quan trọng nhất, và đề cao vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng cộng sản.
Các chuyên gia nhận định giấc mộng kinh tế tư nhân của vị tổng bí thư đang bị thách thức vì nhiều yếu tố bất định trên thế giới, kể cả vấn đề thuế quan của Mỹ, cũng như các vấn đề về cơ cấu nội tại của nền kinh tế trong nước.
Giới lãnh đạo Việt Nam đã đặt mục tiêu tăng trưởng hơn 10% cho năm 2026 và giữ nguyên mức hai chữ số cho các năm sau nhằm hiện thực hóa giấc mơ hóa rồng, đưa Việt Nam trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2025.
"Ưu tiên hàng đầu của giới lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay là tối đa hóa tăng trưởng kinh tế và khuyến khích chuyển giao công nghệ vào Việt Nam", ông Hayton bình luận.
Về lý do này, theo ông Hayton, Việt Nam đang tích cực tìm kiếm và mở rộng quan hệ với càng nhiều thị trường càng tốt, đồng thời nỗ lực tránh bị cuốn vào các cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc.
Các chuyến đi Châu Âu của ông Tô Lâm trong tháng 10 năm nay dường như cho thấy ưu tiên hàng đầu về thương mại của Việt Nam là Châu Âu, nơi cung cấp thị trường xuất khẩu thay thế Mỹ, theo nhận định của ông Gregory Poling, Giám đốc Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI).
Dẫu vậy, nhà nghiên cứu Bill Hayton lưu ý vẫn tồn tại những khác biệt rõ rệt về mức độ tin cậy.
"Bất kể số lượng thỏa thuận đã ký kết, giới lãnh đạo Việt Nam tin tưởng sâu sắc hơn vào giới lãnh đạo của Trung Quốc, Nga và Ấn Độ so với niềm tin dành cho các chính phủ phương Tây", Tiến sĩ Hayton nhấn mạnh.
Đó cũng là ba quốc gia đầu tiên mà Việt Nam nâng cấp quan hệ ngoại giao lên mức cao nhất.
Đất nước duyên nợ với ông Tô Lâm
Ông Tô Lâm phát biểu tại Đại học Oxford hôm 28/10 - VGP
Lần gần nhất ông Tô Lâm đến Anh có lẽ là một kỷ niệm không mấy tốt đẹp đối với cựu Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam.
Hồi tháng 11/2021, một đoạn video ghi lại cảnh Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam, Đại tướng Tô Lâm, được đầu bếp nổi tiếng Nusret Gokce, thường được biết đến với biệt danh "Salt Bae", trực tiếp đút cho miếng bò bít tết mạ vàng, đã gây ra nhiều tranh cãi.
Đại tướng Tô Lâm khi đó đã dùng bữa tại nhà hàng Nusret Gokce nổi tiếng đắt đỏ của đầu bếp này ở London. Các nhà phê bình đã đặt câu hỏi về việc lựa chọn địa điểm, khi một phần bít tết tại đây có giá trị cao hơn tiền lương hàng tháng của vị bộ trưởng.
Đoạn video ban đầu được đăng tải trên tài khoản TikTok của ông Gokce, nhưng đã bị xóa sau khi thu hút sự chú ý của truyền thông và công chúng. Dù đã bị gỡ xuống, ảnh chụp màn hình và các bản sao của video vẫn được chia sẻ rộng rãi trực tuyến. Chính quyền Việt Nam, cũng như ông Tô Lâm, không đưa ra bất kỳ bình luận nào về sự việc.
Khi còn đương chức, người đứng đầu bộ Công an, Đại tướng Tô Lâm cũng có những cuộc điện đàm với Bộ Nội vụ Anh để bàn về nhiều vấn đề, đặc biệt là nạn buôn bán người và đưa người di cư trái phép.
Trong khoảng những năm trở lại đây, Việt Nam nằm trong số các quốc gia có người di cư lậu sang Anh nhiều nhất thế giới, bằng cả đường bộ lẫn đường thủy qua Eo biển Manche, với sự việc đau lòng nhất là vụ 39 thi thể người Việt Nam trong một thùng xe container đông lạnh hồi năm 2019.
Trong chuyến thăm của ông Tô Lâm lần này, chính phủ Anh cho biết họ đã chốt được với Việt Nam một "thỏa thuận lịch sử nhằm hạn chế tình trạng di cư bất hợp pháp".
Nội dung quan trọng của thỏa thuận này là việc cắt giảm thủ tục hành chính và giúp cho việc hồi hương những người không có quyền cư trú tại Anh trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn.
Ở trong nước, ông Starmer hiện đang chịu sức ép lớn về việc phải giảm số người nhập cư không có giấy tờ để vực dậy mức độ ủng hộ đang sụt giảm trong các cuộc thăm dò dư luận.
Vương quốc Anh cũng là một đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam. 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch song phương đạt 6,1 tỷ USD, tăng 9,3% so với cùng kỳ năm 2024.
Tính đến hết tháng 8/2025, Anh là nhà đầu tư lớn thứ 15 tại Việt Nam với gần 606 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký xấp xỉ 4,65 tỷ USD.
Ở chiều ngược lại, Việt Nam hiện có 16 dự án đầu tư tại Anh, tổng vốn đăng ký hơn 37,6 triệu USD, chủ yếu trong các ngành như tài chính, bán lẻ, sửa chữa xe và dịch vụ lưu trú.
Ngoài kinh tế, hai nước còn hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác như giáo dục - đào tạo, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, hợp tác địa phương và công nghiệp bán dẫn.
Hiện có khoảng 110.000 người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Anh, trong đó có khoảng 12.000 học sinh, sinh viên và nghiên cứu sinh.
Nguồn : BBC, 31/10/2025
****************************
Thủ tướng Anh nêu trường hợp nhà báo BBC không thể rời Việt Nam với Tổng bí thư Tô Lâm
BBC, 31/10/2025
Thủ tướng Anh Keir Starmer đã nêu việc nhà báo BBC không thể rời Việt Nam trong cuộc gặp với Tổng bí thư Tô Lâm.
Thủ tướng Keir Starmer đã nêu trường hợp của nhà báo BBC với Tổng bí thư Tô Lâm
Cuộc gặp diễn ra trong chuyến thăm của ông Tô Lâm tới Anh, đánh dấu việc hai quốc gia nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác chiến lược toàn diện. Theo hãng tin PA Media, trong cuộc gặp vào ngày 29/10 tại số 10 phố Downing, Thủ tướng Starmer đã nêu trường hợp của nhà báo này với ông Tô Lâm.
Trước đó, BBC đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về tình hình của một nhà báo, người đã không thể rời khỏi Việt Nam trong nhiều tháng qua.
Nhà báo quốc tịch Việt Nam này đã trở về nước để thăm gia đình và gia hạn hộ chiếu, nhưng đã bị giữ hộ chiếu và căn cước công dân, đồng thời đã phải trải qua "nhiều ngày thẩm vấn", tập đoàn truyền thông Vương quốc Anh viết trong một tuyên bố.
BBC đang hối thúc nhà chức trách Việt Nam cho phép nhà báo này có thể rời đi nhanh chóng để trở lại làm việc bằng cách cung cấp hộ chiếu đã được gia hạn.
Trước đó, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Anh nói rằng "lập trường và sự nghiệp bảo vệ tự do báo chí của Vương quốc Anh là rõ ràng".
Người này cho biết thêm : "Chúng tôi vẫn quan ngại trước các thông tin về tình trạng sách nhiễu đối với các tổ chức dân sự, nhà báo, nhà hoạt động và các cộng đồng tại Việt Nam và tiếp tục nêu vấn đề này trực tiếp với đối tác Việt Nam của chúng tôi".
Trong cuộc gặp, ông Starmer cũng nhắc với ông Tô Lâm về vụ việc hai du khách người Anh tử vong vào ngày 26/12/2024 ở Hội An do ngộ độc methanol.
Một nghị sĩ đại diện cho gia đình nạn nhân đã gửi tới Thủ tướng Starmer thư yêu cầu hối thúc Việt Nam nhanh chóng giải quyết vụ án.
Tuyên bố chung của hai nước về nâng cấp mức quan hệ ngoại giao đã vạch ra sáu trụ cột nhằm tăng cường hợp tác : chính trị, ngoại giao, quốc phòng, kinh tế, giáo dục, khoa học, cũng như phối hợp đối với các vấn đề khu vực và quốc tế.
Hai quốc gia cũng nhất trí tăng cường hợp tác và giám sát an ninh hàng hải thông qua đào tạo, chuyển giao công nghệ và các chuyến thăm cảng, đồng thời kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông – một điểm nóng về tranh chấp chủ quyền của Việt Nam trong nhiều năm qua, đặc biệt là với Trung Quốc.
Một trong những thỏa thuận được chú ý nhất là việc hạn chế di cư bất hợp pháp.
Theo số liệu chính thức, với tỷ lệ 17%, công dân Việt Nam là nhóm chiếm tỷ lệ cao nhất trong số người di cư nước ngoài đến Anh bằng thuyền nhỏ từ lục địa Châu Âu trong sáu tháng đầu năm 2024.
Nguồn : BBC, 31/10/2025
