Điểm báo Pháp - Mỹ : Vố đau đầu tiên của Donald Trump (Phan Minh)

Mỹ : Vố đau đầu tiên đối với Donald Trump kể từ khi trở lại Nhà Trắng

Những cuộc bầu cử địa phương tại Hoa Kỳ, hội nghị khí hậu trước thềm COP30, những lỗ hổng về an ninh liên quan đến bảo tàng Louvre là ba trong số những chủ đề được báo chí Pháp quan tâm hôm nay 07/11/2025.


Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng, Washington, Hoa Kỳ, ngày 02/11/2025. © Mark Schiefelbein / AP

Tại Hoa Kỳ, trang nhất của nhật báo Le Monde chạy tựa "Vố đau đầu tiên đối với Donald Trump kể từ khi trở lại Nhà Trắng". Tờ báo nhận định các cuộc bầu cử địa phương vào thứ Ba tuy không giải quyết được các vấn đề căn bản của đảng Dân Chủ, nhưng chí ít giúp cho đảng này thoát khỏi cuộc khủng hoảng sau khi thất bại trước Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống cách đây một năm, và có thể sẽ là bàn đạp để tìm ra những giải pháp cho cuộc bầu cử giữa kỳ trong một năm nữa.

Một năm sau khi tái đắc cử tổng thống, Donald Trump đã nhận được những tín hiệu không mấy khả quan. Tín hiệu đầu tiên đến từ các phòng phiếu : trong các cuộc bầu cử địa phương ngày 04/11, đảng Dân Chủ đã giành nhiều thắng lợi quan trọng ở bờ Đông cũng như tại bang California. Tín hiệu thứ hai đến từ Tối Cao Pháp Viện, nơi các thẩm phán đã bày tỏ sự hoài nghi về chính sách thuế quan của tổng thống Trump.

Kết quả các cuộc bầu cử này tuy không thay đổi nền tảng chính trị nước Mỹ khi phe Cộng Hòa vẫn kiểm soát Quốc hội lưỡng viện, nhưng bầu không khí chính trị đã thay đổi. Le Monde nhận định rằng điều này mang lại một chút hy vọng cho nền dân chủ Hoa Kỳ.

Mặc dù các chính khách thuộc đảng Dân Chủ chưa lấy lại được sự tín nhiệm ngay lập tức, nhưng họ đang dần khôi phục bản sắc của mình. Đảng này thiếu đoàn kết và kế hoạch cụ thể, nhưng các cuộc bầu cử vào thứ Ba cho thấy thời kỳ Biden đã kết thúc. Cuộc bầu cử giữa kỳ thường là một "hình thức trừng phạt" đối với chính quyền đương nhiệm, như Donald Trump đã trải qua vào năm 2018, và đêm 04/11 có thể là sự khởi đầu của quá trình này.

Donald Trump đã tìm cách làm giảm tầm mức kết quả của các cuộc bầu cử này viện lý do tên của ông không có trên phiếu bầu. Điều này cho thấy một điểm yếu của chủ nhân Nhà Trắng : Trump được lòng dân, được nghe theo hơn là chủ nghĩa Trump, mặc dù một số đường hướng của chủ nghĩa này, như việc đóng cửa biên giới với Mexico, được nhiều người ủng hộ.

Le Monde cũng nhận định rằng các dân biểu Cộng Hòa phải trả giá cho sự ủng hộ Donald Trump một cách mù quáng, bởi điều này không mang lại lợi ích cho họ. Donald Trump đã đưa họ đến chiến thắng vào tháng 11/2024, nhưng một năm sau, cử tri đã trừng phạt đảng Cộng Hòa vì đã khinh thường Quốc hội, truy lùng người nhập cư bất hợp pháp như tội phạm, triển khai quân đội trên đường phố...

Mặt khác, đảng Dân Chủ đang phát huy trở lại những giá trị về sự đa dạng của họ với một thông điệp mang tính cộng đồng, được tóm gọn trong một từ đơn giản : "affordability" (cuộc sống dễ thở). Đây là yếu tố quan trọng trong chiến thắng của họ, đặc biệt là ở các bang Virginia và New Jersey, nơi các phụ nữ đã được bầu làm thống đốc.

Tại New York, chiến thắng bất ngờ của Zohran Mamdani, một thị trưởng trẻ tuổi với tư tưởng cấp tiến, đánh dấu một bước ngoặt đối với đảng Dân Chủ. Trong khi đó, các đảng viên Cộng Hòa đang gặp khó khăn vì sự thiếu nhiệt tình từ cử tri, đặc biệt là các nhóm dân tộc thiểu số.

Các đảng viên Dân Chủ cũng đã giành chiến thắng quan trọng ở Georgia và Pennsylvania, các bang quan trọng mà Donald Trump từng chiến thắng một năm trước. Simon Rosenberg, một chiến lược gia theo phe Dân Chủ, cho rằng cử tri đã bắt đầu nhận ra rằng Donald Trump cư xử giống như một "nhà độc tài điên rồ" hơn là một tổng thống Mỹ.

Le Monde lưu ý rằng Nhà Trắng sẽ phải chú ý hơn đến vấn đề sức mua trong những tháng tới, nhưng Donald Trump dường như chỉ đang quyết tâm xóa bỏ các quy tắc giới hạn quyền lực của ông tại Thượng Viện, điều mà nhiều chính khách bảo thủ phản đối.

Khí hậu : Bài toán nan giải đối với các lãnh đạo thế giới

Về môi trường, nhật báo kinh tế Les Echos dành trang nhất quan tâm đến hội nghị thượng đỉnh các nguyên thủ quốc gia về khí hậu được tổ chức trước thềm COP30 tại Belem, Brazil, đã quy tụ khoảng 50 nhà lãnh đạo để thảo luận về các chính sách khí hậu, trong bối cảnh ai cũng nhận thức được rằng thỏa thuận Paris chưa được tuân thủ.

Tuy nhiên, hội nghị không thu hút được tất cả các nguyên thủ quốc gia quan trọng : trong số những người vắng mặt có chủ tịch Trung Quốc và thủ tướng Ấn Độ. Hoa Kỳ thậm chí còn không cử phái đoàn đến dự sau khi tổng thống Trump rút khỏi thỏa thuận Paris.

Trong bài phát biểu khai mạc, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres bày tỏ sự bi quan trước sự trì trệ của các quốc gia trong việc giới hạn sự nóng lên của trái đất ở mức +1,5°C. Ông nhấn mạnh cần tiếp tục nỗ lực đạt được mục tiêu này và tuyên bố "sẽ không nhượng bộ về mục tiêu 1,5°C".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi các nhà lãnh đạo "tích cực hành động" để đối phó với thách thức khí hậu. Còn đồng nhiệm Brazil Lula nhấn mạnh đến việc phải thực hiện những quyết định của các COP trước, đặc biệt là việc giảm dần năng lượng hóa thạch và chiến đấu chống nạn phá rừng.

Ông Lula cũng công bố sáng kiến thành lập một quỹ bảo vệ rừng nhiệt đới, Tropical Forest Forever Facility (TFFF), với mục tiêu huy động từ 10 đến 25 tỷ đô la. Cùng lúc đó, các quốc gia Nam bán cầu, như Congo, đã chỉ ra tình trạng thiếu hụt nguồn tài chính cho khí hậu, một vấn đề có thể gây ra các cuộc tranh luận căng thẳng giữa các quốc gia giàu có và các nước đang phát triển.

Pháp : Ai chịu trách nhiệm về vụ mất trộm ở bảo tàng Louvre ?

Về thời sự nước Pháp, tờ Le Figaro dành trang nhất và bài xã luận nhấn mạnh, mọi người vẫn chưa hết bàng hoàng về vụ trộm ngoạn mục ở bảo tàng Louvre. Báo cáo của Thẩm Kế Viện đã cho thấy rõ những điều mà dư luận đã phần nào nhận ra trong những tuần gần đây : vụ trộm ngày 19/10 và những hệ quả phản ánh những vấn đề điển hình của Pháp.

Đầu tiên là vấn đề an ninh lỏng lẻo của bảo tàng đã được ban lãnh đạo và chính giới biết đến từ lâu. Nhật báo thiên hữu cho biết đã có nhiều cảnh báo về vấn đề này, và Laurence des Cars, được bổ nhiệm làm giám đốc Louvre vào năm 2021, cũng đã nhấn mạnh về tình trạng này. Nhưng như thường lệ, các cảnh báo này đã bị "thất lạc" trong guồng máy hành chính cồng kềnh của Pháp.

Tháng 01/2025, tổng thống Emmanuel Macron đã đưa ra kế hoạch "tái sinh" bảo tàng Louvre, với một lối vào mới và một không gian để bức tranh Mona Lisa có thể được trưng bày tốt hơn. Đó là một kế hoạch đầy tham vọng, nhưng như báo cáo của Thẩm Kế Viện đã chỉ ra, bây giờ ưu tiên của bảo tàng phải là thắt chặt an ninh.

Khi vụ trộm xảy ra, các cơ quan chức năng đã đổ trách nhiệm cho nhau, khiến cho việc tìm ra thủ phạm trở nên khó khăn. Đỉnh điểm của sự phi lý là phát biểu của bộ trưởng Văn hóa Rachida Dati trước Quốc hội khi nói : "Dù không có sai sót nào, nhưng đây vẫn là một thất bại". Tóm lại, không ai muốn nhận trách nhiệm.

Vẫn còn tám tác phẩm quý giá cần được tìm lại, cuộc điều tra sẽ tiếp diễn và các thủ phạm sẽ phải bị bắt giữ. Vấn đề tài trợ cho công việc sửa chữa cũng sẽ được đưa ra thảo luận. Tờ báo kết luận rằng vụ việc này hứa hẹn sẽ có nhiều tình tiết mới và gây tranh cãi. Câu chuyện về "thất bại" này dường như còn lâu mới kết thúc.

Pháp : 60.000 người không có nước sạch

Vẫn tại Pháp, trang nhất và bài xã luận của tờ Libération báo động về việc 60.000 người không được tiếp cận nguồn nước sạch. Câu chuyện này có thể giống như một bộ phim Hollywood, nhưng ở Malandry, vùng Ardennes, nước suối từng là niềm tự hào lớn của địa phương, gần như là một "kho báu", và nay, mọi thứ đã thay đổi sau khi nguồn nước tại đây được kiểm tra về hàm lượng hóa chất Pfas, theo chỉ thị của Châu Âu sẽ có hiệu lực từ năm 2026, mà Pháp đã phần nào thực hiện trước.

Kết quả rất rõ ràng : nước ở làng này chứa mức độ rất cao các chất perfluoroalkyl và polyfluoroalkyl (Pfas), được sử dụng trong công nghiệp từ những năm 1930 nhờ tính chất bền vững và khó phân hủy. Chúng xuất hiện trong quần áo, bao bì và thuốc trừ sâu. Những "chất ô nhiễm vĩnh cửu" này trước đây không thể nhìn thấy, nhưng các công cụ đo hiện đại và quy định mới đã cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề này. Do thiếu các nghiên cứu dài hạn, nguy cơ chính xác vẫn chưa thể được đánh giá đầy đủ, nhưng rủi ro từ việc tiếp xúc với các chất này đã được xác nhận.

Ở ngôi làng phía đông nước Pháp này, người dân không thể uống nước vòi. 3.500 người bị ảnh hưởng, và theo bộ Y tế, gần 60.000 người trên toàn quốc đang sống trong tình trạng tương tự. Tại Pháp, quyết định cấm uống nước vòi thường được thực hiện theo từng trường hợp, nhưng khi các cuộc kiểm tra trở nên phổ biến, các vùng chưa được nghiên cứu nhiều như Nord (Bắc) hay Occitanie (Tây Nam) có thể phát hiện thêm ô nhiễm, biến những vấn đề ở địa phương thành bê bối môi trường và sức khỏe trên phạm vi quốc gia.

Việc làm sạch nước ô nhiễm rất tốn kém, đặc biệt với các làng nhỏ. Ở Mỹ, nơi vấn đề này tồn tại từ những năm 1990, các công ty gây ô nhiễm lớn đã phải chịu chi phí xử lý sau các vụ kiện. Ở Pháp, luật Pfas, được nghị sĩ môi trường Nicolas Thierry thông qua vào tháng 2, đề xuất nguyên tắc "bên gây ô nhiễm phải trả tiền". Nhưng các nghị định không được ban hành nhanh chóng, và việc áp dụng luật phụ thuộc vào một cuộc bỏ phiếu ngân sách "rất hên xui" trong bối cảnh hiện tại.

Nhật báo thiên tả khẳng định rằng tình trạng nêu trên là đáng báo động, và ở Malandry, từng ngày trôi qua mà người dân vẫn chưa biết liệu một ngày nào đó họ có thể uống lại "nước" của mình hay không.

Pháp : Những nạn nhân vụ khủng bố 13/11/2015 tiếp tục hỗ trợ lẫn nhau

Sắp đến ngày tưởng niệm vụ khủng bố đẫm máu ở nhà hát Bataclan cách đây 10 năm, nhật báo công giáo La Croix dành trang nhất chú ý đến hiệp hội Life for Paris, được thành lập ngay sau những sự kiện ngày 13/11/2015, sẽ chính thức giải thể vào tuần tới. Hiệp hội này quy tụ 650 thành viên, những nạn nhân sống sót, hỗ trợ lẫn nhau trong suốt nhiều năm qua, và trở thành "gia đình thứ hai" đối với nhiều người. Ý tưởng về hiệp hội bắt nguồn từ một thông điệp của Maureen Roussel, sống sót sau vụ tấn công tại Bataclan, sau khi cô kêu gọi các nạn nhân hỗ trợ lẫn nhau.

Theo thời gian, Life for Paris đã đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các nạn nhân và người thân của họ, đồng thời can thiệp với các cơ quan chức năng để cải thiện những biện pháp hỗ trợ cho các nạn nhân. Tuy nhiên, hiệp hội cũng phải đối mặt với những thử thách nội bộ, đặc biệt là việc phát hiện một "nạn nhân giả" đã thâm nhập vào hàng ngũ của mình. Dù vậy, Life for Paris vẫn tiếp tục đấu tranh cho ký ức của các nạn nhân và đòi công lý, đặc biệt là trong suốt phiên tòa xét xử vụ khủng bố.

Mặc dù hiệp hội sẽ giải thể, các mối liên kết được xây dựng trong Life for Paris sẽ không biến mất. Các thành viên sẽ tiếp tục hỗ trợ lẫn nhau và cùng nhau tưởng niệm các nạn nhân của ngày 13/11.

Phan Minh