Quan điểm của nhiều cử tri Mỹ gốc Việt về bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020. Tin mừng là rất nhiều người bày tỏ lập trường dứt khoát phản đối tổng thống đương nhiệm Donald Trump dựa trên đạo đức.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh, Người Mỹ gốc Việt ngày càng là khối cử tri đáng chú ý
Những
vấn đề lớn nhất mà Hoa Kỳ đang phải đối diện, theo đánh giá của cử tri
Mỹ cả hai đảng là: chính quyền và sự yếu kém của lãnh đạo; đại dịch
virus corona; phân biệt chủng tộc; và kinh tế cũng như công ăn việc làm,
theo thăm dò ý kiến của Gallup. Thăm dò ý kiến của Gallup,
được thực hiện liên tục từ 12/2019 đến 6/2020, cho thấy 'Chính quyền và
sự yếu kém của lãnh đạo' là quan tâm hàng đầu của cử tri Mỹ, với tỷ lệ
21%. Kế đó là lo lắng về đại dịch virus corona (20%). Phân biệt chủng
tộc, với tỷ lệ 19% là quan tâm thứ ba, đồng hạng với quan tâm về kinh tế
(19%). Nhìn chung, kết quả những cuộc phỏng vấn của BBC News
Tiếng Việt với cử tri gốc Việt các giới cho thấy quan tâm của cử tri
theo đảng Dân chủ, không thích ông Trump, có vẻ đi sát với quan tâm của
cử tri người Mỹ hơn. Chẳng hạn như với ưu tư về chính quyền/giới lãnh
đạo, và vấn nạn phân biệt chủng tộc. Bài viết dưới đây phân tích
rõ hơn những tương đồng và dị biệt giữa quan tâm hàng đầu của cử tri Mỹ
và của cử tri người Mỹ gốc Việt.
Chính quyền và sự yếu kém của lãnh đạo
21%
cử tri Mỹ tham dự thăm dò ý kiến của Gallup trong tháng 6/2020 cho
biết họ quan tâm về chính quyền và sự yếu kém của lãnh đạo. Không
ai trong giới cử tri người Mỹ gốc Việt đảng Cộng hòa, ủng hộ ông Trump,
được BBC News Tiếng Việt phỏng vấn, nói rằng đây là một vấn đề khiến họ
phải quan tâm. Tuy nhiên, với một số cử tri gốc Việt đảng Dân chủ, chính quyền và lãnh đạo lại là một trong ba quan tâm hàng đầu. ''Điều
đầu tiên chúng ta cần là phải trở lại tình trạng chính trị bình thường
đã có trước năm 2016." Kiến trúc sư Thắng Đỗ, người không ủng hộ tổng
thống Trump, bày tỏ. ''Bình thường là có một tổng thống không nói
dối hàng ngày, hàng giờ; không coi trọng Putin, Kim Jong Un, Tập Cận
Bình hơn chính bộ ngoại giao, quốc phòng và cơ quan tình báo của Mỹ;
không chửi lộn hàng ngày với bất cứ ai phản đối mình; không mang toàn bộ
gia đình vào Nhà Trắng giữ những chức vụ quan trọng tuy họ không mảy
may có kinh nghiệm gì; không gọi giới báo chí là "kẻ thù nhân dân";
không giấu diếm hồ sơ thuế và tài chính; không có một nội các với hàng
chục thành viên bị truy tố hay đi tù; v.v…'' Ông Thắng Đỗ giải thích. Luật sư William Tuấn Nguyễn, cũng không ủng hộ ông Trump, nói: ''Hy
vọng cuộc bầu cử tháng 11 sẽ mang lại cho Văn phòng Tổng thống lòng tử
tế và sự thông cảm cho hoàn cảnh người dân. Rõ ràng phản ứng của Tổng
thống Trump với cả đại dịch Covid-19 và phong trào Black Lives Matter
cho thấy ông không tử tế và không biết cảm thông với hoàn cảnh người
khác để đoàn kết người dân Mỹ. Trái lại, có vẻ như ông Trump lấy được
thêm sức mạnh qua việc kích động sự phân rẽ, trong đó có phân biệt chủng
tộc, trên toàn quốc.'' Ông nói William Tuấn Nguyễn nói thêm:
''Tôi cũng mong cuộc bầu cử tháng 11 sẽ mang lại cho chúng ta sự tôn
trọng và phụ thuộc vào sự thật và khoa học. Trong suốt nhiệm kỳ của Tổng
thống Trump, ông đã bác bỏ những sự thật bất lợi cho mình và gọi chúng
là "tin giả". Động cơ sau những chính sách của ông là lợi ích chính trị
hơn là khoa học.''
Nguồn hình ảnh, Screenshot
Chụp lại hình ảnh, Thăm dò ý kiến cử tri mọi giới của Gallup về những vấn đề lớn nhất Hoa Kỳ đang phải đối diện trước cuộc bầu cử tổng thống
Đại dịch virus corona
20%
cử tri Mỹ tham dự thăm dò ý kiến của Gallup trong tháng 6/2020 cho
biết đại dịch virus corona là một trong những quan tâm hàng đầu họ đang
có. Cử tri gốc Việt cả của đảng Cộng hòa lẫn đảng Dân chủ cho BBC
News Tiếng Việt biết việc giải quyết đại dịch Covid-19 với họ rất quan
trọng. Luật sư Trần Thái Văn, đảng Cộng hòa, nhận định: ''Đại
dịch Covid-19 cũng như tình hình kinh tế chiếm hầu hết các diễn đoàn
tranh luận trong giới truyền thông và các mạng xã hội. Ba vấn đề quan
trọng cử tri Hoa Kỳ sẽ đặt ra trong kỳ bầu cử năm nay là chính sách giải
quyết nạn dịch Covid-19 đang hoành hành trên toàn quốc, kinh tế, kể cả
nạn thất nghiệp. Và ứng cử viên nào đưa ra được đường lối khả thi, những
hấp dẫn cho tương lai, thời hậu Covid-19 thì sẽ được ủng hộ.'' Ông Hoàng Đức Nhã, nguyên Tổng Trưởng Bộ Dân vận và Chiêu Hồi của chính phủ VNCH, người ủng hộ tổng thống Trump, nói: ''Theo
tôi đa số người Mỹ muốn: 1) sớm có môt vaccine chống lại Covid-19 để họ
có một cuộc sống bình thường trở lại mặc dù họ sẽ phải đối phó với
những bình thường mới (new normals); 2) vãn hồi kinh tế để họ có công ăn
việc làm tiếp tục tiết kiệm trở lại cho hưu bổng hay giúp con đi học
đại học; và 3) an ninh trật tự được duy trì để tránh tình trạng hỗn loạn
như sau cái chết của ông Floyd.'' Ông Hoàng Vi Kha, cử tri ủng hộ Trump, nói: ''Vấn
đề quan trọng trong kỳ bầu cử lần này chắc chắn sẽ là phương cách đối
phó với đại dịch (y khoa, sức khỏe) dẫn đến kinh tế cho nước Mỹ và các
phương sách đối ngoại.'' Ông Thắng Đỗ đồng ý với họ về tình hình đại dịch: ''Phải
khắc phục đại dịch Covid-19. Mỹ là nước có tình trạng tệ hại nhất trên
thế giới trong việc đối phó với đại dịch. Cho đến hôm nay, đã có hơn 4
triệu người Mỹ bị nhiễm với gần 150 ngàn tử vong, gấp hơn 3 số lính Mỹ
chết trong chiến tranh Việt Nam. Nước Mỹ chiếm hơn ¼ số ca nhiễm và tử
vong của toàn thế giới. Trong khi đó, hầu hết các quốc gia trên thế giới
đã kiểm soát được bệnh dịch trong nước của họ. Ông Trump, người đứng
đầu quốc gia, phải chịu trách nhiệm về con số người chết vì đại dịch.''
Phân biệt chủng tộc
19%
cử tri Mỹ tham dự thăm dò ý kiến của Gallup trong tháng 6/2020 nói
phân biệt chủng tộc là một trong những điều làm họ ưu tư. Không
ai trong giới cử tri người Mỹ gốc Việt đảng Cộng hòa được BBC News Tiếng
Việt phỏng vấn, nói phân biệt chủng tộc nằm trong danh sách những điều
họ cho là quan trọng. Đặc biệt, Luật sư Trần Thái Văn không nói
rằng phân biệt chủng tộc là một trong những quan tâm của bản thân, nhưng
đưa ra nhận xét: ''Hầu hết các thống kê thăm dò cho thấy cựu phó
tổng thống Joe Biden đang dẫn đầu tổng thống Donald Trump từ 10 đến 15
điểm. Thời điểm này vẫn còn khá sớm để tiên đoán được người dân có muốn
sự thay đổi không, hay sẽ cho ông Trump thêm một nhiệm kỳ nữa. Tuy
nhiên, ứng cử viên nào có thể đưa ra đường hướng giải quyết vấn nạn kỳ
thị và phân biệt chủng tộc với hai khối cử tri thiểu số lớn nhất: người
Mỹ gốc Phi và người Mỹ gốc La Tinh thì sẽ thu hút được nhóm người này.'' Ông
Hoàng Đức Nhã nhấn mạnh rằng ngoài ba ưu tiên hàng đầu ông nêu ra, gồm
Covid-19, vãn hồi kinh tế và an ninh trật tự, thì cử tri Mỹ, theo ông,
không quan tâm đến những vấn đề khác: ''Trong hoàn cảnh hiện nay
đa số dân Mỹ chưa sẵn sàng chấp nhận những đề nghị chình trị của khuynh
hướng cấp tiến trong đảng Dân chủ vì họ nghĩ rằng cuộc sống vẫn quá bấp
bênh và họ không muốn nghĩ xa hơn ba điều tôi nêu trên.'' Cử tri đảng Dân chủ gốc Việt, trong khi đó, đồng cảm với quan tâm của cử tri Mỹ về phân biệt chủng tộc. Luật sư William Tuấn Nguyễn chia sẻ ưu tư: ''Tôi
mong cuộc bầu cử tháng 11 sẽ chấm dứt tình trạng bình thường hóa lối
diễn ngôn và thái độ phân biệt chủng tộc công khai trong chính trị Mỹ.
Tổng thống Trump có khuynh hướng phân biệt chủng tộc và ủng hộ các
trường phái chống lại nhiều cộng đồng da màu khác nhau - đặc biệt ông
gọi người nhập cư Mexico là những kẻ hiếp dâm và côn đồ; gọi Covid-19 là
"Kung-Flu" và "virus Trung Quốc;" cũng như tuyên bố rằng có "những
người tốt ở cả hai phía" về diễu hành của những người theo chủ nghĩa
phân biệt chủng tộc và da trắng thượng đẳng.''''Chúng ta không thể tiếp
tục có những thái độ phân biệt chủng tộc rõ ràng như vậy, được tuôn ra
từ Văn phòng của Tổng thống và được bình thường hóa như thể đó là điều
có thể chấp nhận được.'' Luật sư Jenny Đỗ, đảng Dân chủ, chia sẻ: ''Tinh
thần kỳ thị chủng tộc đang nổi lên mạnh mẽ dưới chính quyền của ông
Trump. Ông công khai phỉ báng người Mexico, chỉ trích những phong trào
đòi nhân quyền cho người da đen, ca tụng những nhóm có liên hệ với các
tổ chức "da trắng tối thượng". Những nhóm kỳ thị vì thế mà trở nên mạnh
dạn hơn, công khai kỳ thị hơn dưới sự lãnh đạo của ông.''
Kinh tế và công ăn việc làm
19% cử tri Mỹ tham dự thăm dò ý kiến của Gallup trong tháng 6/2020 nói họ lo lắng về những vấn đề liên quan đến kinh tế. Đa
số cử tri gốc Việt ủng hộ đảng Cộng hòa cũng cho rằng vãn hồi kinh tế
để người dân tiếp tục có công ăn việc làm là một trong những quan tâm
hàng đầu. Ngược lại trong số 5 cử tri đảng Dân chủ trả lời phỏng vấn của BBC, chỉ một mình bà Madison Nguyễn nhắc đến vấn đề này. Bà nói: ''Tôi
nghĩ rằng ba vấn đề hàng đầu, hoặc ít nhất là những vấn đề hàng đầu mà
tôi muốn thấy cả ứng cử viên Joe Biden và Donald Trump nói đến, là nền
kinh tế, nhập cư và chăm sóc sức khỏe.'' Một điểm đáng chú ý là,
chính sách đối ngoại của chính quyền, như cứng rắn với Trung Quốc, quan
điểm về Biển Đông và ủng hộ Hong Kong, điều mà người Việt khắp nơi chăm
chú theo dõi, hầu như không được nhắc đến trong danh sách vấn đề cử tri
gốc Việt được phỏng vấn cho là cần phải quan tâm. Với cử tri Mỹ,
thì những cuộc thăm dò ý kiến từ trước đến nay luôn cho thấy quan tâm
về tương giao quốc tế là một trong những điều cử tri Hoa Kỳ ít quan tâm
đến nhất. Nhiều người có lẽ đang chờ xem đề tài mà hai ứng cử
viên sắp tranh cãi trong cuộc tranh luận tổng thống, sẽ xảy ra đúng hai
tháng nữa, có liên quan đến những điều họ quan tâm không. Tuy nhiên giới phân tích cho rằng, đa số cử tri hiện đã quyết định mình sẽ bỏ phiếu cho ai.