Sự thật về Lenin và cuộc Cách mạng Nga 1917 (Hoàng Thủy Ngữ)
Một bài tổng hợp công phu về cái gọi là Cách mạng tháng 10 Nga vĩ đại. Sự thật thì Lê-nin và đảng Bolshevik đã lợi dụng cơ hội hỗn loạn sau cách mạng, sử dụng bạo lực tối đa và quyết tâm của một số ít người có tổ chức để cướp chính quyền. Lê-nin đã làm thay đổi hoàn toàn nước Nga và thế giới. Lê-nin đã làm sống lại một học thuyết hoang tưởng và độc hại đó là chủ nghĩa cộng sản của Marx, một triết gia thất cơ lỡ vận và có vấn đề về thần kinh.
Phần thứ nhất
Cách
mạng Nga thành công vào tháng 10 năm 1917. Khi cuộc cách mạng
này bùng phát, cả thế giới vào thời gian đó hoàn toàn bị
bất ngờ. Không ai có thể tưởng tượng được rằng một đế chế
kéo dài suốt 300 năm lại có thể sụp đổ nhanh chóng như vậy.
Lenin, lãnh tụ đảng Bolshevik, tiền thân của đảng cộng sản Nga
Một
nhân vật đã gắn liền tên tuổi với cuộc cách mạng, giành được
quyền lực và là biểu tượng cách mạng hằn nét lịch sử thế
kỷ 20 : đó là Lenin, lãnh tụ đảng Bolshevik, tiền thân của đảng
cộng sản Nga.
Lenin
tên thật là Vladimir lljitsj Uljanov. Ông sinh năm 1870 tại
Simbirsk, một thành phố nằm dọc theo sông Volga. Ông có 6 anh em.
Cha ông làm thanh tra học đường, được Sa hoàng quý trọng và mẹ
ông là người đàn bà luôn yêu thương con cái. Năm 1887 tại
St.Petersburg, Alexander Uljanov, người anh của ông, bị án tử hình
vì đã âm mưu giết Alexandr 3 bằng chất nổ. Uljanov nhận tội và
bị treo cổ. Lúc ấy Lenin mới 16 tuổi. Từ đó ông căm thù Sa
hoàng, giới quý tộc và tất cả những ai có liên quan đến cái
chết của anh mình.
Nhưng
tại sao lại là Lenin mà không phải là một người khác trong
các tổ chức chính trị tại Nga thời đó ? Và Lenin có phải là
nhà chiến lược có tầm nhìn toàn trí như nhiều người nghĩ sau
này hay những sự tình cờ đã mở đường cho ông trở thành người
lãnh đạo cách mạng ? Câu trả lời nằm trong chính nội tình của
cuộc cách mạng : các biến động dồn dập xảy ra, xô đẩy nhau
như lớp sóng thủy triều, tạo thành cơn hồng thủy lật ngược
mọi thế cờ.
Năm
1895 Lenin bị bắt vì in tờ rơi tuyên truyền ủng hộ các cuộc
đình công của công nhân. Từ khi đó ông đã cộng tác với nhóm
trí thức mác xít. Trong chủ nghĩa mác xít, ông tìm thấy ý
nghĩa cho sự phản kháng của mình. Marx nói rằng đấu tranh giai
cấp sẽ chấm dứt chủ nghĩa tư bản. Ông và người vợ sắp cưới,
Nadezika Krupskaja, bị án lưu đày 3 năm tại Siberia. Sau khi được
tha, họ đi lưu vong. Với sự tài trợ của gia đình, Lenin có cuộc
sống thoải mái, lãnh đạo nhóm cách mạng Nga lưu vong, lập
đảng chính trị dân chủ xã hội rồi sau này tách thành 2 nhóm :
Bolshevik và menshevik. Lenin thuộc nhóm thứ nhất.
Sa
hoàng Nicholas 2 vốn là người bất tài cả trong lãnh vực quân
sự và các lãnh vực khác. Tuy vậy ông lại là một hoàng đế
chuyên chế trong một quốc gia có diện tích rộng lớn nhất thế
giới. Nước Nga đang lao vào cuộc chiến tranh chống Đức và
Austria-Hungary trong thế chiến thứ nhất và các quốc gia này đã
tiến sâu vào lãnh thổ Nga 1000 km. Nông dân là những người được
đưa ra mặt trận để chống lại kẻ thù. Thiệt hại nhân mạng ở
tiền tuyến vô cùng lớn. Hậu phương cũng chẳng khá gì hơn. Bộ
máy quản lý nhà nước hầu như bất lực trong việc cung cấp tất
cả những thứ cần thiết cho mặt trận. Tuy vậy vẫn không có dấu
hiệu nào cho thấy quyền lực của nhà nước bị lung lay hay suy
giảm.
Cuộc
chiến đã thúc đẩy mạnh tinh thần yêu nước của người Nga. Chỉ
một thiểu số rất ít không đồng tình, trong đó có Lenin. Từ
Zurich, trong cuộc sống lưu vong, ông lãnh đạo đảng Bolchevik. Ông
viết bài cho tờ báo ngoài luồng Pravda (Sự Thật), tổ chức các
buổi họp mặt thảo luận về chính trị. Ông không những "dị
ứng" với chủ nghĩa yêu nước mà còn mong nước Nga sẽ thua trận,
bằng cách nhân danh cuộc cách mạng xã hội suýt thành công vào
năm 1905. Khởi đầu là sự thất bại quân sự của Nga trong cuộc
chiến tranh Nga-Nhật.
Sự
thất trận đã làm người Nga sửng sốt và hủy hoại uy tín của
nhà cầm quyền. Chủ Nhật ngày 09/01/1905, tại thành phố St.
Petersburg, một cuộc biểu tình bùng nổ. Công nhân đứng lên đòi
hỏi mức sống tốt hơn, sự công bình và sự che chở của luật
pháp. Nhà cầm quyền thẳng tay đàn áp. Kết thúc là 200 xác
người, trong đó có cả phụ nữ và trẻ em. Công nhân khắp thế
giới đã phản ứng dữ dội trước việc đàn áp này. Họ đã cùng
các nhà hoạt động chính trị thành lập các tổ chức khác nhau,
tiếng Nga gọi là Sô Viết. Bắt đầu là tổ chức đình công và
chẳng bao lâu trở thành các tổ chức cách mạng. Những nông dân
nghèo khổ chờ cơ hội để vùng lên. Họ sử dụng bạo lực chiếm
giữ đất đai và thiêu hủy hàng ngàn bất động sản. Nhà cầm
quyền bị lung lay. Giới tư sản sô viết yêu cầu phải thành lập
chế độ quân chủ nghị viện.
Dưới
sức ép, Sa hoàng hứa sẽ cho bầu cử quốc hội (Duma). Nhưng đây
chỉ là màn kịch giả vờ. Nhà cầm quyền bắt đầu đàn áp tàn
bạo : 5.000 người bị kết án tử hình và 15.000 nông dân bị vệ
binh Cossacks của Sa hoàng thảm sát. Cosscaks sống riêng biệt
trong các khu nông nghiệp đã quân sự hóa, có vai trò cảnh sát
và kỵ binh. Giới tư sản rồi cũng được thành lập Quốc hội
(Duma) nhưng trong thực tế Duma chi có vai trò cố vấn. Nicholas 2
không từ bỏ quyền uy tối thượng của mình.
Lenin
xem sự thất bại của cuộc cách mạng năm 1905 như thất bại riêng
của cá nhân ông. Sợ bị giết, ông đi lưu vong. Ông hy vọng sự
thất trận sẽ dẫn đến việc bùng phát một cuộc cách mạng mới.
Nhưng ông cũng không dám tin là chuyện này có thể xảy ra.
Tháng Giêng năm 1917 tại Zurich ông nói : "Không thể không nghi ngờ
là một cuộc cách mạng không thể xảy ra trong cuộc đời này
của chúng ta".
Petrograd là phần chính của câu chuyện này
Sau
khi cuộc chiến bùng nổ, St. Petersburg được đặt tên mới. Cái
tên cũ bị cho là "quá Đức". Vào thời gian đó, Petrograd là một
thành phố lớn với 2 triệu dân. Thành phố này không chỉ có
giới tư sản. Phía Bắc là quận thành Vyborgski, một vùng đất
rộng lớn, được xem như một thành phố trong một thành phố.
400.000 người sinh sống và làm việc ở đó. Các nhà máy chiến
lược quan trọng nhất đều tập trung tại đây. Và ở khu trung tâm
là những nhà máy chế tạo vũ khí. Từ khi chiến tranh xảy ra,
lạm phát đã ảnh hưởng đến mức sống của công nhân. Các đợt
đình công tăng vọt.
Thứ
Tư ngày 15 tháng Hai năm 1917, theo lịch Julian, tướng Khabalov, tư
lệnh quân đội Petrograd, được báo cáo cho biết số lượng bột
mì dự trữ chỉ còn đủ cho 10 ngày. Ông đưa ra biện pháp phân
chia lương thực theo khẩu phần. Ngày hôm sau, trước các cửa hàng
đã trống trơn thực phẩm là những đoàn người chen chúc nối
đuôi nhau xếp hàng dài. Cướp bóc là chuyện thường xuyên xảy ra
tại Nga trong giai đoạn này. Tình trạng hỗn loạn kéo dài 4
ngày.
Ngày
23 tháng Hai, tức là ngày 8 tháng Ba theo lịch Gregorian, cũng
là ngày Quốc tế phụ nữ, trong bầu không khí buốt giá của mùa
lạnh, các nữ công nhân kéo nhau xuống đường bày tỏ sự bất
mãn đối với cách phân phối lương thực. Họ đòi hỏi các gia
đình có người thân ra mặt trận phải được chia phần nhiều hơn.
Lúc đó không ai lường được cuộc biểu tình sẽ gây ra thêm những
vấn đề gì. Ngay cả các tổ chức chính trị cũng không tin nó
sẽ trở thành cuộc cách mạng.
Petrograd
được thành hình do việc kết hợp các hòn đảo lại với nhau
đồng thời cũng bị chia cách bởi những con sông cùng đổ ra sông
Neva. Các hòn đảo này nối kết với nhau bằng những chiếc cầu.
Từ Vyborgski đến khu trung tâm người ta phải qua cầu Alexandrovski
và đi bộ 6 km. Các nữ công nhân muốn tập trung biểu tình tại
đường phố đi bộ Nevsky Prospekt. Họ hoàn toàn ngạc nhiên khi đi
đến nơi mà không bị cảnh sát hay những người Cossacks ngăn cản.
Từ chuyện chỉ đòi hỏi thực phẩm lúc ban đầu lần sang đòi
quyền đầu phiếu của phụ nữ do sự tham gia của giới phụ nữ
trung lưu. Giới phụ nữ này đã lên tiếng đòi quyền đầu phiếu
từ 12 ngày trước. Nhà cầm quyền không làm gì khác ngoài việc
đóng cửa các công sở và các cửa hàng vì theo họ việc này
quan trọng hơn là ngăn cản vào thời điểm đó. Đây là động thái
khích lệ những người biểu tình. Họ tụ họp tiếp vào ngày hôm
sau. Tại Zurich, Lenin không hề hay biết biến động này.
Được
gợi hứng bằng cuộc biểu tình của phái nữ ngày hôm trước,
các nam công nhân liên kết với phụ nữ tiến hành biểu tình vào
ngày hôm sau. Những người đàn ông cầm theo tất cả những gì có
thể dùng làm vũ khí. Một số người dự định đánh phá, cướp
các cửa hàng trên đường đi. Nhưng lần này cảnh sát bố trí
chận cầu Alexandrovski. Đoàn người đã đi bộ vượt sông Neva – mặt
sông đã đóng băng đá cứng vì trời lạnh – sang bên kia bờ.
150.000 người tràn về khu trung tâm Petrograd, hát vang bài ca
cách mạng Marseillaise, tập trung ở đường Nevsky Prospekt. Bây giờ
không chỉ còn là chuyện đòi bánh mì mà lại tràn ngập vang
dội những tiếng hò hét đòi dẹp bỏ chế độ quân chủ.
Các
nhà hoạt động thuộc các tổ chức chính trị "ngầm", trong đó
có cả thiểu số ít ỏi những người Bolshevik ở Petrograd, chỉ
biết đứng nhìn, lạc loài bất lực, mất hút trong đám đông.
Khác với thái độ lịch sự, hòa hoãn thụ động của những người
Cossacks, cảnh sát quyết định can thiệp. Rồi đám đông tự giải
tán và cảnh sát để họ thong thả ra về. Người ta hiểu rằng
cảnh sát đã mất sự kiểm soát và công khai tuyên bố sẽ tiếp
tục tụ tập biểu tình vào ngày mai. Ngoại trừ Alexander
Kerensky, một đại biểu có khuynh hướng xã hội trong quốc hội
Duma, các nhà hoạt động chính trị "ngầm" khác vẫn không tin
một cuộc cách mạng đang bắt đầu.
Trong
đêm hôm đó, tướng Khabalov, cho in thông báo dán khắp thành phố :
"Tôi cấm mọi sự tụ tập trên đường phố… Lực lượng cảnh sát
sẽ sử dụng vũ khí nếu an ninh và trật tự tại thủ đô không
được tôn trọng". Hôm sau, một không khí đặc biệt căng thẳng phủ
lên thành phố. Không ai làm việc. Và rồi từng đoàn người từ
Viborgski và các quận thành đổ vào thành phố. Những dòng thác
người ! Toán cảnh sát gác cầu Alexandrovski bỏ chạy trốn. Viên
cảnh sát trưởng bị giết. Tướng Khabalov giờ đây chỉ còn cách
điều động quân đội : 200.000 quân đang đóng tại Petrograd.
Tin tức giờ đã bay đến tận Thụy Sĩ nhưng Lenin vẫn không nhận ra thực tế những gì đã xảy ra.
Trở
lại Petrograd. Đêm hôm đó, cảnh sát bố ráp bắt những phần tử
phản động thuộc các nhóm chính trị "ngầm". Quân đội được huy
động để dẹp loạn. Ngày 26, lúc 12 giờ, công nhân tiến về hướng
trung tâm thành phố. Dân tư sản cũng đổ ra đường. Quân đội được
lệnh khai hỏa bắn chết 150 người biểu tình. Nhưng không gì ngăn
được lớp sóng người. Cuộc thảm sát thường dân bị giới quân
sự lên án vì nhiều người cũng có thân nhân trong đám biểu
tình. Rồi những người lính đã nổi loạn. Trong cơn giận dữ họ
đã cướp bóc ở trung tâm thành phố, mở kho vũ khí phân phát
40.000 khẩu súng cho dân chúng. Hỗn loạn và giết chóc bắt đầu.
Cảnh sát, sĩ quan, các giới chức làm việc cho sa hoàng bị
truy đuổi sát hại. Tòa án bị đốt cháy. Nhà lao bị phá, gần
100 người hoạt động chính trị và 6.000 tội phạm khác được trả
tự do. Trong căm thù, cả một trung đoàn tiến về Cung Điện Mùa
Đông (Winter Palace), dinh thự của Sa hoàng. Cuối cùng… lá cờ
hoàng gia bị hạ xuống và lá cờ đỏ được kéo lên.
Trong
khi đó hỗn loạn cũng dồn dập xảy ra tại Điện Tauride (Tauride
Palace), trụ sở của quốc hội. Sa hoàng đã ra lệnh giải thể
quốc hội nhưng một số thành viên không chấp thuận. Đó là những
người đại diện cho giới tư sản. Họ đã mong chờ ngày này từ
năm 1905. Cầm đầu là Pavel Miljukov. Họ quyết định thành lập
hội đồng Duma lâm thời. Đây là một tham vọng lớn vì đoàn biểu
tình đang tiến về phía họ. Nỗi lo lắng sợ hãi hiện rõ trên
mặt mọi người. 20.000 người lính và công nhân trang bị vũ khí
đã tập trung trước tòa nhà. Alexander Kerensky là người đầu tiên
chạy ra đón chào đoàn biểu tình. Ông hô hào bắt giữ các bộ
trưởng, chiếm bưu điện, công ty điện thoại, điện tín, ga xe lửa.
Hội đồng muốn lập một ủy ban sô viết như năm 1905. Họ chiếm
giữ Điện Tauride. 250 người đại diện cho quân đội và công nhân
mở cuộc họp và thành lập ban chấp hành gồm những người sau
đây :
-
Nicholai Tsjkheidze, lãnh đạo nhóm cách mạng xã
hội
- Nicholai Sukhanov, một người menshevik
- Một người theo chủ nghĩa vô chính phủ và 2 người bolchevik.
Tất
cả các nhóm cách mạng đều được mời tham dự. Nhưng một sự
kiện bất ngờ xảy ra. Không ai muốn nắm giữ quyền lực. Theo
Marx, cần phải trải qua thời kỳ quá độ tư sản trước khi tiến
lên chủ nghĩa xã hội. Người ta vẫn sợ Nga hoàng và muốn được
một chính phủ tư sản bảo vệ.
Cách
đó vài mét là hội đồng Duma lâm thời cùng sự có mặt của
Mikhail Miljukov. Họ sẵn sàng nắm quyền lực. Nhưng quân đội và
nhóm sô viết đang kiểm soát tình hình nên họ phải tìm cách
giải quyết. Nicholai Sukhanov đi bước trước, đến gặp Miljukov để
giải hòa. Sau cuộc thảo luận với Mikhai Rodzianko, chủ tịch
Duma, Miljukov tuyên bố nắm quyền lực. Theo đó, một chính phủ
lâm thời sẽ do giới tư sản thành lập. Một hội đồng quốc gia
sẽ được bầu cử sớm và sẽ chọn một thể chế chính trị cho
đất nước. Trái ngược với các đồng chí xã hội của mình,
Kerensky quyết định tham gia chính phủ mới. Ông là cầu nối giữa
những người sô viết và chính phủ tư sản.
Nga hoàng Nicolas II (Nikolaï Aleksandrovitch Romanov) lúc còn đương vị - Ảnh minh họa
Sa
hoàng đã phong tướng Ivanov lên làm "nhà độc tài của
Petrograd". Nhưng việc ổn định tình hình cũng chẳng dễ dàng
gì. Hầu hết đội tiền quân của ông đã bỏ hàng ngũ gia nhập
đoàn biểu tình. Chuyến xe lửa chở "nhà độc tài" và đoàn tùy
tùng bị công nhân đường sắt cho chạy sai hướng đến 6 lần. Tại
Siberia, một trong những toa xe lửa bị hư chờ sửa chữa. Mỗi giờ
qua đi, cuộc cách mạng càng mạnh hơn. Lượng người khổng lồ tụ
tập quanh Điện Tauride càng lúc càng đông. Họ cho người canh
gác, kiểm soát lối ra vào. Bên trong là những giờ phút định
mệnh. Người ta đang nỗ lực thuyết phục hội đồng tướng lãnh
quay lưng chống lại Nicholas 2. Mọi hình thức ngoại giao bị loại
bỏ khi họ gặp các tướng lãnh của Sa hoàng. Nhưng quân đội và
tầng lớp công nhân chỉ công nhận một cấp lãnh đạo : đó là
Petrograd sô viết. Từ nay người lính có quyền tham gia hoạt động
chính trị. Điều này chôn vùi uy quyền của các tướng lãnh. Họ
bị lâm vào tình trạng khó xử, không thể tự quyết định. Họ
điện đàm liên tục với nhau.
Thân
phận của tướng Ivanov, lúc đó đang ở Siberia, cho thấy việc trở
về giải cứu Petrograd không thể thực hiện được nữa. Trong ngày
hôm sau, binh lính ngoài tiền tuyến nhận được sắc lệnh đầu tiên
(order n°1) do Petrograd sô viết soạn thảo với sự đồng lòng của
các tướng lãnh.
Không
còn sự hậu thuẫn của hội đồng tướng lãnh, ngày 02/03/1917,
Nicholas 2 thoái vị nhường ngôi cho người em là đại công tước
Mikhail. Nhưng rồi ông này cũng từ chức vì Duma không thể bảo
đảm mạng sống của ông.
Sau 300 năm trị vì, đế chế Romanov sụp đổ chỉ trong vòng một tuần lễ. Nền quân chủ chấm dứt tại Nga.
****************
Phần thứ hai
Lần
trước vào năm 1905, lần này vào năm 1917. Hai cuộc cách mạng.
Lenin rất bực bội trước tình huống lần này. Ông đã không nhận
thấy những gì đang xảy ra trước khi ông biết tin Sa hoàng đã
thoái vị. Bây giờ ông không thể để cuộc cách mạng tuột khỏi
tay.
Lenin phát biểu trước những người Bolschevik - Ảnh được vẽ lại với nhiều thêm thắt để tôn vinh Lenin như một mãnh tụ vĩ đại
Để
có thể về Nga nhanh, ông phải điều đình với chính quyền Đức.
Người Đức cũng muốn chấm dứt chiến tranh với Nga càng sớm
càng tốt nên giúp những nhà hoạt động chính trị trở về Nga
để tái lập hòa bình.
Điện
tín Lenin gửi về Petrograd cho các người Bolshevik có nội dung
như sau : "Chiến thuật của chúng ta là : không tin và không ủng
hộ chính quyền mới. Phải đề phòng Kerensky. Bảo đảm duy nhất
cho chúng ta là lực lượng vũ trang vô sản. Không hợp tác với
các đảng phái khác". Như vậy, theo ông, cuộc cách mạng xã hội
vẫn chưa xảy ra. Vì thế các người Bolshevik phải sẵn sàng lật
đổ chính phủ lâm thời bằng vũ lực và tiến hành cuộc cách
mạng vô sản.
Cuộc
cách mạng mùa xuân 1917 đã tạo niềm hy vọng cho dân tộc Nga.
Người Nga muốn có cuộc sống tươi đẹp hơn, không phải làm việc
quần quật như kẻ nô lệ và mơ ước hòa bình. Sô viết là biểu
tượng cách mạng, đầy chính danh trong lòng người dân. Nhưng cách
mạng xã hội phải tiến từng bước. Rất nhiều việc cần giải
quyết trước như chấm dứt chiến tranh, tạo điều kiện làm việc
tốt hơn cho công nhân và nông dân, tạo dựng nước Nga thành một
quốc gia dân chủ xã hội. Chính phủ lâm thời muốn hiện đại hóa
đất nước bằng những cải cách xã hội theo khuôn mẫu Tây Phương -
nhưng không quá Tây, tha các tù nhân chính trị, cho phép những
người hoạt động chính trị lưu vong trở về nước. Cuộc cách
mạng đã vang dội ra tận ngoài mật trận cùng với Sắc luật số 1
(Order n°1) của Petrograd sô viết. Các sĩ quan được giữ nguyên
chức vụ sau khi tuyên thệ trung thành với một nước Nga mới.
Những người lính mong muốn hòa bình nhưng không quên chuyện đất
nước bị xâm lăng. Họ không chấp nhận những vùng đất quê hương
bị mất vào tay người Đức. Sô viết yêu cầu chính phủ lâm thời
thảo luận một hiệp ước đình chiến nhưng không mất đất. Đồng
thời các thành phần còn lại trong xã hội vẫn tiếp tục "phá
vòng xiềng xích". Ngày 19 tháng Ba, phụ nữ tập trung xuống
đường đòi quyền đầu phiếu. Nguyện vọng của họ được đáp ứng
ngay trong đêm hôm đó.
Những
người Bolshevik như Stalin và Kamenev từ Siberia trở về Petrograd
như về đến một hành tinh khác. Lenin ra lệnh cho những người
Bolshevik nổi dậy như không hề biết sô viết và các đảng phái
chính trị khác đã có mặt ở đó từ trước. Ông đòi có thêm một
cuộc cách mạng nữa ! Kamenev chỉ trích Lenin trên Pravda. Tờ
báo "bỏ quên" những đề tài trọng yếu trong các bài viết của
Lenin.
Những
người Bolshevik làm ngược lại những gì Lenin yêu cầu. Họ hợp
tác với sô viết, mở rộng vòng tay đón chào ban chấp hành, hòa
giải với những người menshevik. "Rồi khi trở về, Lenin sẽ
hiểu", họ nói với nhau như vậy.
Lenin
và 30 nhà hoạt động chính trị lưu vong khác được phép đi xuyên
nước Đức. Người đàn ông này gấp rút trở về. Ông đã sống lưu
vong phần lớn quãng đời tuổi trẻ. Ông lo về không kịp để tổ
chức cuộc nổi loạn. Lenin tự xem mình là nhà cách mạng
"ngầm", lo là sẽ bị bắt khi về đến Petrograd.
Đoàn
xe về đến Nga ngày 3 tháng Tư 1917. Lenin giận điên người khi
đọc tờ Pravda do Kamenev đưa trên chuyến xe lửa ở biên giới.
Kamenev như bị tạt thùng nước lạnh vào mặt nhưng không chịu
nhịn : "Vladimir llitsj, ông chẳng biết tình hình ở Petrograd như
thế nào cả".
Chuyến
tàu đến Petrograd khoảng nửa đêm. Lenin được trân trọng chào
đón. Chủ tịch ủy ban sô viết chúc mừng và mời ông tham dự
buổi họp mặt của tất cả các nhà cách mạng. Nhưng, tay cầm bó
hoa lớn, Lenin quay về hướng hàng chào danh dự và nói to :
"Hỡi các đồng chí ! Cuộc chiến chống chủ nghĩa đế quốc bóc
lột đã gây ra cuộc nội chiến ở Âu Châu. Chẳng bao lâu nữa vũ
khí sẽ được sử dụng để chống chủ nghĩa tư bản. Cách mạng xã
hội vạn tuế !". Mọi người đều chưng hửng. Nadezida Krupskaja ít
năm sau thú nhận là lúc đó bà nghĩ Lenin bị bệnh tâm thần.
Hôm
sau trong buổi họp chung với những người Bolshevik và menshevik,
Lenin đã gây chấn động hội trường. Ông chỉ nói đến việc tổ
chức vũ trang để nổi loạn mà không hề nhắc đến việc hội thảo
hiến pháp. Ông bị tẩy chay với tỷ lệ 13 chống trên 2 thuận. 2
phiếu thuận là của chính ông và Aleksandra Kollontaj, một đồng
chí cũng đã từng sống lưu vong như ông.
Sau
khi đặt chân về Nga, ông đã mất quyền lực và ảnh hưởng của
mình ngay trong đảng Bolshevik, một tổ chức không kỷ luật và
kiên định như ông nghĩ. Điều làm cho kế hoạch của ông trở nên
ngớ ngẩn là tinh thần hợp tác giữa những người cách mạng và
linh hồn của cuộc cách mạng mùa xuân, được đánh dấu bằng cuộc
biểu tình lớn vào ngày 18 tháng Tư.
Đối
với sô viết và các người biểu tình ôn hòa, hy vọng đạt được
hòa bình mà quốc gia không bị mất một tấc đất nào là điều
khả thi. Họ tin chắc rằng cuộc cách mạng Nga sẽ vực dậy tinh
thần cách mạng khắp Âu Châu. Những nhà cách mạng xã hội sẽ
áp lực các chính phủ sở tại chấm dứt chiến tranh.
Trong
khi đó, Miljukov, bộ trưởng bộ ngoại giao trong chính phủ lâm
thời, phải trấn an 2 đồng minh Anh và Pháp. 2 quốc gia này dọa
sẽ không tiếp viện vũ khí nữa. Ông buộc lòng phải xem như cuộc
cách mạng chưa từng xảy ra, gửi một lá thư cho ủy ban sô viết
giải thích lý do tại sao nước Nga không thể bỏ rơi đồng minh và
cuộc chiến phải tiếp tục đến thắng lợi cuối cùng. Hôm sau,
lá thư của ông được phổ biến rộng rãi khắp Petrograd. Đường
phố chật kín người. 250.000 binh lính giận dữ tiến vào thành
phố. Công nhân có vũ trang gia nhập với đoàn quân. Đả đảo
Miljukov ! Đả đảo chính phủ lâm thời và các bộ trưởng tư sản !
Lenin
không bỏ qua tình thế này. Ông kêu gọi người Bolshevik ủng hộ
những gì có thể dẫn đến cuộc nổi loạn. Hôm sau chính phủ lâm
thời nói chuyện với đồng bào : Cuộc chiến phải tiếp tục đến
khi thắng lợi. Họ kết tội cuộc nổi loạn là phản quốc. Một
số đông người biểu tình có vũ khí ra mặt bảo vệ Miljukov.
Chạm trán xảy ra. Nhiều người mất mạng. Nhà cầm quyền đã
đánh giá sai tình hình và Kornilov, tư lệnh quân đội mới của
Petrograd, quyết định dùng sức mạnh để đàn áp biểu tình dù
không được phép. Nhưng những người lính đòi phải có lệnh bằng
văn bản của ủy ban sô viết. Đây là bằng chứng cho thấy việc
đàn áp không dễ dàng gì. Ủy ban sô viết tìm cách xoa dịu đám
đông. Ủy ban không đồng quan điểm với Miljukov và lập lại ý
muốn có một hòa bình mà không nhượng bộ đất đai. Giờ đây,
Lenin hiểu rằng ông không thể thách đố quyền lực của sô viết.
Trên
tờ Pravda, Lenin kết án Petrograd sô viết đã ủng hộ những cuộc
biểu tình có vũ khí. Nhưng bây giờ tất cả đang đối mặt với
hoàn cảnh mới. Sự đồng thuận bị gẫy đổ vì không cùng quan
điểm trong cách giải quyết cuộc chiến. Đột nhiên một lối thoát
đã mở rộng cho những người bolchevik. Nhiều binh lính và công
nhân căm tức chính quyền.
Lenin
lợi dụng ngay tình hình bằng cách áp đặt chương trình hành
động của mình vào chính sách của đảng. Ông đưa ra khẩu hiệu "
Hòa bình ngay lập tức !". Điều này có nghĩa là nhượng đất cho
người Đức. "Mọi quyền lực cho sô viết !", một khẩu hiệu đã
được dùng trong các cuộc biểu tình tự phát vào tháng Tư ."Đất
đai cho nông dân !", nhắm vào 85% dân số Nga và là khẩu hiệu ông
mượn từ những nhà cách mạng xã hội.
Bây
giờ Lenin và những người Bolshevik lao vào việc tranh giành
quyền lực. Khoảng đầu tháng Năm, do sức ép của sô viết,
Miljukov từ chức. Nhiều bộ trưởng cũng rời khỏi chức vụ. Giới
lãnh đạo sô viết thành lập một chính phủ liên minh với những
đại diện giới tư sản. Kerensky trở thành bộ trưởng bộ quốc
phòng. Ông rất được ưa chuộng. Giờ đây ông có trách nhiệm điều
hành cuộc chiến. Cánh hữu và quân đội thành lập lực lượng
"liên minh ái quốc". Họ quyết định tiếp tục cuộc chiến cho đến
ngày chiến thắng.
Qua
tháng Năm, bạo động trong các cuộc biểu tình càng lúc càng
dữ dội. Những phong trào sô viết mới bùng phát khắp nước Nga.
Họ đông đến mức phải được mời tham gia vào hội nghị dân chủ.
So với số lượng các nhà cách mạng xã hội và những người
menshevik, người Bolshevik chỉ là thiểu số.
Nhưng
thường dân Nga không quan tâm nhiều đến chuyện nghị trường. Họ
cần kết quả cụ thể. Kết quả không có. Tình hình càng lúc
càng tồi tệ. Nông dân nhận thấy đã quá đủ nên dùng vũ lực
chiếm hữu đất đai. Tình trạng vô chính phủ bắt đầu. Thực phẩm
cung cấp cho thành phố càng lúc càng hiếm. Quân đội bị khủng
hoảng trầm trọng. Tình trạng trốn lính ngày càng nhiều. Hàng
chục ngàn người đào ngũ. Một số lập băng đảng cướp bóc ở
các vùng quê.
Lev Trotsky
Trong
giới hoạt động cách mạng, Lev Trotsky là một huyền thoại.
Trong đêm 7 sáng 8 tháng 11 1917, Trotsky dẫn quân vào chiếm Cung Điện
Mùa Đông - Ảnh minh họa
Giữa
cơn biến động, một nhà cách mạng trở về từ Mỹ : đó là Lev
Trotsky. Thời gian lưu vong ở New York, ông đã thật sự bất ngờ
trước tin về cuộc cách mạng. Trên đường về Nga, ông bị người
Anh giữ lại tại Canada nhiều tuần. Trong giới hoạt động cách
mạng, ông là một huyền thoại. Năm 1905, lúc 26 tuổi, ông là
lãnh đạo sô viết.
Lev
Trotsky về đến Petrograd ngày 4 tháng Năm 1917. Ông không phải là
Bolshevik nhưng hợp với Lenin. Ông được bầu vào ban chấp hành sô
viết và dùng mọi cách để giúp người Bolshevik gia tăng ảnh
hưởng. Bolshevik thu phục được tầng lớp công nhân. Ảnh hưởng của
họ càng lúc càng lớn.
Lenin
dần dần trở thành ngôi sao trong sinh hoạt chính trị. Chỉ với 3
nhà hoạt động tích cực, Bolshevik có thể làm chủ một nhà
máy. Trong số 400.000 công nhân tại Vyborgski, nội trong tháng
Sáu, đảng Bolshevik đã kết nạp được 5.000 thành viên. Những
người này muốn lật đổ chính phủ lâm thời yếu kém. Quan điểm
này được đa số công nhân thiếu kiên nhẫn chia sẻ. Số vũ khí
nhận được vào tháng Hai, họ dùng để tự vệ. Mức ủng hộ
Bolshevik tăng lên đáng kể. Lực lượng công nhân vũ trang của đảng
gây ấn tượng mạnh mẽ và thu hút bạo lực.
Ngày
4 tháng Sáu, hội nghị sô viết toàn quốc nhóm họp tại
Petrograd. Bolshevik có 15% đại biểu. Đây là diễn đàn quan trọng
đối với Lenin. Một lãnh đạo menshevik nói rằng không một đảng
phái nào đủ mạnh để có thể một mình giải quyết những vấn
đề của đất nước. Lenin lên tiếng phản bác. Ông hét lớn : "Đảng
chúng tôi sẵn sàng nắm quyền bất cứ lúc nào… Chúng ta phải
bắt 100 tên triệu phú giầu nhất nước Nga ngay lập tức". Ông đã
mất bình tĩnh. Một bài diễn văn lộn xộn, nội dung chỉ toàn
những bắt bớ, giết chóc, đập phá và tranh giành quyền lực.
Ông đòi nắm quyền mặc dù đảng Bolshevik chỉ có 105 trong tổng
số 777 đại biểu. Bài diễn văn của Lenin không còn được nhắc
tới.
Về
phần mình, Kerensky phải giải quyết những bất mãn của người
dân. Chỗ đứng chính trị của ông rất bấp bênh. Sô viết và cánh
hữu theo dõi sát những gì ông làm. Các quốc gia đồng minh tiếp
tục gây sức ép bằng cách đe dọa ngưng viện trợ vũ khí.
Kerensky đưa ra một kế hoạch gần như vô vọng : ông muốn tái
chiếm những vùng đất đã mất về tay người Đức, mặc dù quân
đội Nga đã vô cùng mệt mỏi. Ông trổ hết tài hùng biện để
thuyết phục sĩ quan và binh lính về những điều không thể.
Người ta soạn thảo một kế hoạch quân sự có tên là "chiến dịch
phản công Kerensky".
Nhưng
những người lính ở Petrograd không muốn ra mặt trận. Họ biểu
tình phản đối với súng cầm tay. Lực lượng công nhân vũ trang
cũng gia nhập. Theo Lenin đây là cuộc tuyên chiến với chính
quyền. Ông cũng không bỏ lỡ cơ hội đứng ủng hộ sau lưng.
Trong
khi đó, một tin đồn gây hoảng sợ lan khắp Điện Tauride : người
ta nói về kế hoạch bí mật của người Bolshevik, có thể là âm
mưu phục hồi đế chế. Các đại diện Bolshevik rất bối rối. Hẳn
là họ không biết chuyện này. Các lãnh đạo sô viết báo động
quân đội và lên án Lenin. Lenin vội rút lại tuyên bố ủng hộ
các cuộc biểu tình. Sô viết đòi giải giới đám công nhân vũ
trang Bolshevik nhưng Petrograd sô viết không chấp thuận. Lenin
thoát khỏi tai tiếng và cuối cùng được sô viết giúp đỡ.
Sô
viết đã làm một việc khá lầm lẫn : họ tập họp dân chúng
Petrograd trong buổi biểu dương lực lượng vào ngày 18 tháng Sáu.
Quân đội và công nhân chụp lấy thời cơ, biến buổi biểu dương
lực lượng thành cuộc biểu tình chống chính phủ. Khẩu hiệu
Bolshevik tràn ngập đường phố dẫn đến những xung đột giữa 2 phe
chống và ủng hộ chính phủ. Cuộc chiến giành quyền lực trở
nên tàn bạo và diễn biến không thể dự đoán.
Việc
nổi loạn vì thất vọng của quần chúng nằm ngoài sự kiểm
soát của Lenin. Chiến thuật của ông là dựa vào biến động mà
không tìm cách điều khiển nó. Ông không có chiến lược toàn
diện, tính toán trước. Ông không tiên liệu được một thảm kịch
đang chờ người Bolshevik vào ngày 3 tháng Bảy. Một sư đoàn
10.000 người quyết định lật đổ chính phủ khi có lệnh điều họ
ra chiến trường. Đây là cuộc nổi loạn có phối hợp của hải và
lục quân. Lenin và các lãnh đạo Bolshevik quyết định ủng hộ
cuộc nổi loạn. Nhưng căng thẳng và sợ hãi trùm lên trụ sở
chính của đảng khi có tin nhiều sư đoàn ủng hộ chính phủ đang
tiến về Petrograd. Stalin đã hốt hoảng điện cho sô viết : "Chúng
tôi không ủng hộ cuộc nổi loạn !".
Lenin
đã không dám tự bước ra balcon vì lo sợ và thiếu quyết đoán.
Các đồng chí phải đẩy ông ra. Cuối cùng, trước đám đông, ông
nói : "Các đồng chí ! Tôi yêu cầu các đồng chí biểu tình trong
ôn hòa"...
Một
tấm ảnh thường được in trong các tài liệu về cuộc cách mạng
Nga : Lenin, nhà cách mạng, hùng hổ diễn thuyết trước quần
chúng nhân dân. Sự thật nằm sau tấm ảnh. Khi đám đông kéo đến
tập trung trước trụ sở chính của đảng và bầu Lenin lên làm
lãnh tụ, Lenin đã không dám tự bước ra balcon vì lo sợ và
thiếu quyết đoán. Các đồng chí phải đẩy ông ra. Cuối cùng,
trước đám đông, ông nói : "Các đồng chí ! Tôi yêu cầu các đồng
chí biểu tình trong ôn hòa". Lời yêu cầu này cũng chẳng cải
thiện được tình hình. Đoàn biểu tình đổ xô ra mọi nẻo đường,
tìm giết những người Cossacks trung thành với chính phủ. Quân
đội và lực lượng công nhân vũ trang tiến về Điện Tauride, miệng
hét to khẩu hiệu "Mọi quyền lực cho sô viết !".
Trong
lúc đó, một cuộc thảm sát diễn ra ở ngã tư giữa Nevski
Prospekt và đường Sadovaja. Đội quân chính phủ tàn sát những
người biểu tình tay không vũ khí. Đồng thời chinh phủ tung ra
một tài liệu "nổ tung như một trái bom", theo cách diễn tả của
Trotsky. Tài liệu cho thấy Lenin đã từng tiếp xúc với người
Đức. Lenin là gián điệp của Đức ? Nghi ngờ dấy lên trong đầu
những người nổi loạn. Ho tự nguyện giao trả khí giới, không hề
chống cự. "Bây giờ chúng sẽ bắn chết hết bọn mình", Lenin
nói với Trotsky như vậy sáng ngày 5 tháng Bảy.
Các
lãnh đạo sinh viên chiếm trụ sở chính của đảng Bolshevik và
nhà in tờ báo Pravda. Ngoài đường, những người Bolshevik bị truy
đuổi, giết chết. Trong khu trung tâm, những ai có bộ dạng như
một công nhân đều bị đánh đập, hành hình. Đây là bạo lực giai
cấp. Giới tư sản và thương gia đánh phủ đầu giới vô sản. Chính
phủ lâm thời bắt giữ 800 người Bolshevik. Công cụ của đảng
dùng để nắm chính quyền bị đè bẹp. Trotsky bị tống vào tù
vì tuyên bố ủng hộ Lenin. Lần này, ông quyết định gia nhập
đảng Bolshevik.
Giới
thợ thuyền kết tội đám công nhân nổi loạn và những người
Bolshevik đã gây ra cuộc khủng hoảng. Hàng ngàn người lính rời
bỏ đảng. Người sô viết cũng bị mất uy tín và thế lực. Nhiều
ngày sau, trong buổi tang lễ những người Cossacks bị giết trong
ngày 4 tháng Bảy, cánh hữu biểu dương lực lượng trên đường
phố. Một cách phô trương răn đe của những người đã trả thù
được đám công nhân và bọn cách mạng xã hội.
Stalin
giúp Lenin cải trang đeo râu trốn thoát. Nhiều người cho rằng
rất có thể Bolshevik được người Đức tài trợ. Người Đức luôn
ủng hộ các tổ chức cách mạng Nga. Nhưng chuyện Lenin làm gián
điệp cho Đức vẫn là vấn đề cần thảo luận. Tuy nhiên, dù thế
nào, bây giờ ông cũng đã mất hết quyền lực, phải trốn trong
căn nhà ọp ẹp cách Petrograd 3 dặm, đêm bị muỗi "làm thịt".
Lenin
vẫn giữ vững lập trường bạo lực. Trong lá thư gửi cho đảng,
ông viết : "Chúng ta phải dồn tất cả sức mạnh cho cuộc cách
mạng vũ trang". Ông đã sai khi cho rằng người sô viết đã trở
thành kẻ phản cách mạng. Sô viết đã làm mọi cách để bảo vệ
Bolshevik nhưng họ đã suy yếu nhiều sau cuộc khủng hoảng tháng
Bảy. Kerensky đã đuổi họ ra khỏi Điện Tauride. Trụ sở của họ
hiện nay ở Smolnyj, một trường nội trú nữ sinh.
Quyền
lực bắt đầu ám ảnh Kerensky. Giờ đây, với tư cách là thủ
tướng, ông dọn vào ở trong Cung Điện Mùa Đông và ngủ trên
giường của Sa hoàng. Ông tái lập bản án tử hình ngoài mặt
trận và luôn muốn tiêu diệt những người sô viết. Ông cho rằng
nước Nga cần một Napoleon để chấm dứt hỗn loạn và ông là
người đang giữ vai trò đó.
Chiến
dịch phản công của ông thất bại. Lực lượng quân sự Nga trên đà
tan rã. Một tin đồn rộ lên là hội đồng tướng lãnh muốn người
Đức chiếm Petrograd để dẹp các cuộc nổi loạn. Kerensky đề cử
Kornilov vào chức vụ tổng tư lệnh quân đội. Kornilov là tướng
lãnh muốn đàn áp các cuộc biểu tình trong tháng Tư. Ngày 12
tháng Tám, Kerensky mời tất cả các đảng phái đến tham dự hội
nghị tổ chức tại nhà hát Bolsjoj. Ông muốn cứu vãn tinh thế
và trở thành người hùng trong ngày hôm đó. Kornilov đột ngột
xuất hiện và sáng chói dưới ánh đèn sân khấu. Toàn thể cánh
hữu vỗ tay hoan hô chào đón. Cánh tả giữ thái độ im lặng.
Kerensky đã mất sự hậu thuẫn của cánh hữu. "Thời của tôi đã
hết" là lời tâm sự của ông với một cộng sự viên.
Ngày
27 tháng Tám, đảo chánh xảy ra. Kornilov đưa quân vào Petrograd
để đập nát cuộc cách mạng. Kerensky lạnh lùng tước quyền chỉ
huy của Kornilov. Tại Smolnyj, Petrograd sô viết phải đối phó với
tình hình mới. Họ vùng dậy từ đống tro tàn, phối hợp với
các nhóm cách mạng khác, hỗ trợ đám công nhân vốn là một bộ
phận của Bolshevik. 40.000 khẩu súng được phân phát cho dân cư ở
Vyborgski. Công nhân đường sắt phá trục lộ hỏa xa nhằm ngăn cản
cuộc tiến công của quân đội. Các đại diện sô viết thành công
trong việc thuyết phục nhiều người lính gia nhập vào cuộc cách
mạng và sự thành công phần nhiều nhờ những người Bolshevik. Đa
số các nhà hoạt động trong số 800 người bị bắt trong tháng
Bảy được trả tự do. "Họ phải khùng mới thả chúng tôi vào lúc
này", Kybenko, một lính hải quân và cũng là người Bolshevik
nói như vậy. Ông đã nói đúng. Quân đội và cánh hữu bị loại
khỏi cuộc chiến. Kerensky và chính phủ mất hết quyền lực.
Người
Bolshevik thắng và đảo ngược thế cờ. Lenin rời khỏi nơi trú
ẩn và đi tỵ nạn ở Helsinki. Ông nhắc lại yếu tố cần thiết cho
cuộc nổi loạn : đó là sự cực đoan. "Đám đông cực đoan hơn
chúng ta". Ông hoàn toàn có lý. Tình hình ngoài mặt trận rất
thê thảm. Ở thôn quê cướp bóc hoành hành. Gia súc và con người
bị tàn sát. "Hòa bình, đất đai, bánh mì. Phải có ngay !". Đề
tài Lenin đặt ra trước kia trở nên nóng bỏng và khẩn cấp.
Bolshevik
hứa sẽ bầu ra một hội đồng lập hiến nhưng bị phần lớn các
cử tri tẩy chay. Họ cũng chẳng thiết tha đến việc bầu người
đại diện tham gia vào sô viết. Quân đội và công nhân ào ạt bỏ
phiếu. Bolshevik, với sự cầm đầu của Trotsky, chiếm đa số trong
Petrograd sô viết. Trotsky tuyên bố không thay thế Nicholaj
Tsjkheidze. Như vậy, vai trò lãnh đạo của Tsjkheidze được hợp
thức hóa ngay từ đầu. Tự dưng, tính hợp pháp của chính phủ
Kerensky không còn khi những người sô viết thực thi quyền lực
của mình.
Khẩu
hiệu "Mọi quyền lực cho người sô viết" vang vọng khắp nước.
Mọi người trông chờ quốc hội sẽ hạ bệ chính phủ và nắm lấy
chính quyền. Từ Helsinki, Lenin cũng có cùng yêu cầu trong lá
thư ông gửi cho ban chấp hành trung ương : cuộc cách mạng sô viết
phải tiến hành ngay. Ông từ giã cuộc sống lưu vong, trở về
Petrograd vì sốt ruột. Ngày 10 tháng Mười, ông triệu tập cuộc
họp ban chấp hành trung ương đảng Bolschevik tại căn hộ số 32
đường Karpovka. Chủ nhân căn hộ là Sukhanov. Sukhanov là menshevik
nhưng nhiệt tình giúp đỡ người Bolshevik. Trotsky, Stalin, Kamenev,
Kollontaj lần lượt đến. Lenin đến rất muộn, đầu trùm bộ tóc
giả. Ông trông giống như một cha xứ. Suốt đêm Lenin cố thuyết
phục các đồng chí chấp thuận tiến hành một cuộc nổi loạn.
Buổi họp kết thúc với tỷ lệ 10 thuận 2 chống. Chỉ Kamenev và
Zinovjev bỏ phiếu chống. Cuối cùng Lenin cũng được toại nguyện.
Nhưng
ngày tiến hành cuộc nổi loạn vẫn bỏ ngỏ vì các lãnh đạo
Bolshevik còn lại trong buổi họp vẫn không đồng ý với Lenin ở
một điểm : Lenin muốn đảng Bolshevik một mình lãnh đạo cuộc
nổi loạn. Đối với họ, sô viết là tổ chức có chính danh duy
nhất cho một cuộc nổi dậy. Đồng thời họ cũng muốn có sự tham
gia của các đảng phái khác. Điều này có nghĩa là quyền lực
sẽ được chia sẻ. Lenin không bằng lòng. 10 ngày nữa sẽ đến đợt
bầu cử ở quốc hội sô viết. Câu hỏi được đặt ra là cuộc cách
mạng sẽ tiến hành trước hay sau bầu cử. Số phận của nước Nga
như mành treo chuông. Vài ngày sau, Smolnyj trở thành một căn cứ
quân sự. Mục đích là để bảo vệ quốc hội sô viết trước mối
đe dọa của Kerensky và bọn phản cách mạng. Có tin đồn bọn này
sẽ ngăn cản đợt bầu cử. Bolshevik sẵn sàng với 20.000 người.
Dẫn đầu là hải quân. Hội đồng quân nhân cách mạng kết hợp
phòng vệ Petrograd. Trotsky, Antonov, Ovsejenko và Dybenko cầm đầu
một tổ chức hoạt động bí mật.
Trong
lúc hội đồng vũ trang cách mạng chuẩn bị, Lenin đòi tiến
hành ngay cuộc nổi loạn. Nhưng ông không biết là các lãnh đạo
Bolshevik không muốn làm việc này. Sự chuẩn bị chỉ nhằm bảo
vệ quốc hội sô viết. Ý định của Lenin bị Kamenev và Zinovjev
cho báo chí biết. Kerensky nghĩ là người Bolshevik muốn đảo
chánh nên quyết định đập tan. Ông liên lạc với đội quân trung
thành có mặt ở ngoại thành. Nhưng các tướng lãnh lại giao các
kế hoạch của ông cho hội đồng vũ trang cách mạng.
3.000
người lính và một tiểu đoàn thiếu nữ trẻ tuổi, đầu cạo
trọc, từ các gia đình tư sản được huy động đến bảo vệ Cung
Điện Mùa Đông. Họ thề sẽ chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Cho
đến ngày 24 tháng Mười, Lenin vẫn chưa nắm được quyền lực.
Ngày hôm sau, quốc hội mở cửa. Kerensky ra lệnh dở tất cả
những chiếc cầu trên sông Neva lên để ngăn làn sóng người nổi
loạn và bố ráp các tòa soạn báo chí của Bolshevik. Lực lượng
sô viết phản ứng ngay. Họ chiếm bưu điện, nha viễn thông, ga xe
lửa rất nhanh. Cuộc nổi loạn bùng nổ dù chưa có lệnh.
Tình
hình ở Petrograd yên tĩnh trở lại. Cung Điện Mùa Đông không bị
tấn công. Mọi người chờ lệnh của quốc hội sô viết. Lenin băng
đầu, đóng vai một người bị thương. Ông chỉ còn vài giờ ngắn
ngủi để thuyết phục đảng Bolshevik chụp lấy cơ hội bằng vàng
này. Những người nổi loạn đã chiếm được thành Peter Paulus,
một cứ điểm chiến lược quan trọng với các khẩu pháo chỉa
thẳng về Cung Điện Mùa Đông.
Lenin
đến Smolnyj cùng với toán hộ vệ. Không khí ở Petrograd giờ
thật lạ lùng. Thợ thuyền nằm nhà. Cửa hàng ăn uống, nhà hát
và rạp chiếu bóng mở cửa. Sau những cánh cửa đóng kín ở
Smolnyj, Lenin tập họp ban chấp hành trung ương đảng Bolshevik. Đây
là lần đầu tiên Lenin thông qua được quan điểm của mình. "Dẹp
quốc hội sô viết đi. Chúng đã dâng cho ta cơ hội nắm quyền !".
Ông thuyết phục các đồng chí tiến hành ngay cuộc bạo động,
không cần chờ lệnh của quốc hội sô viết. Lenin thảo nháp một
bản công bố cách chức chính phủ lâm thời.
Cuối
cùng quyền lực trong tầm tay Lenin. Ông bảo đảm việc chiếm Cung
Điện Mùa Đông sẽ hoàn tất trước 12 giờ ngày hôm sau. Ngày 25
tháng Mười, trước 10 giờ, Lenin đưa ra bản công bố : "Chính phủ
lâm thời bị cách chức. Quyền lực thuộc về hội đồng vũ trang
cách mạng. Giai cấp công nhân và quân đội muôn năm !".
Trước
12 giờ, các đại biểu nhóm họp tại quốc hội sô viết. Người ta
bàn cãi về sự thay đổi quyền lực. Nhưng chính phủ lâm thời
vẫn có mặt tại Cung Điện Mùa Đông. Mọi người cảm thấy thất
bại cận kề vì đoàn quân tiền phong vẫn chưa đến. Toán lính
hải quân của Dybenko đổ bộ lúc 12 giờ 30’ và việc mở cửa quốc
hội phải hoãn lại. Trong khi đó chiến hạm Aurora bỏ neo trước
Cung Điện Mùa Đông nhằm tạo áp lực với chính phủ. Trong cung
điện giờ chỉ còn 300 lính. Những người khác đã bỏ vị trí vì
suốt đêm hôm qua họ chẳng được ăn gì. Lúc 16 gio 30’, người nổi
loạn cho đối phương 20 phút để đầu hàng. Tối hậu thư bị bác
bỏ. Lenin đòi bắn những người có trách nhiệm nếu họ không ra
lệnh tấn công ngay.
Theo
kế hoạch, một cái đèn lồng đỏ sẽ kéo lên trên đỉnh pháo
đài. Nhưng chẳng ai nhớ đem theo cái đèn. Người ta lục lọi khắp
nội thành và cuối cùng tìm được một cái đèn lồng trắng.
Nhưng không có cách nào treo nó vào cột cờ. Binh lính còn phát
giác là các khẩu phảo đã quá cũ, không bắn được, chỉ dùng
chưng bày làm kiểu. Họ phải tìm những khẩu pháo mới và tìm
cách chuyển lên pháo đài. Đến 18 giờ, chiến hạm Aurora vẫn
phải chờ tín hiệu.
Trong
lúc đó, cơn giận dữ bùng lên ở Smolnyj. Người ta đòi quốc hội
phải mở cửa. Đến 21 giờ, vẫn không có gì mới. Lenin điên tiết
gọi điện cho Antonov Ovsvjenko, người cầm đầu cuộc nối loạn.
Ông này yêu cầu Lenin câm mồm rồi gác máy. Đến 22 giờ 40’, căng
thẳng ở Smolnyj đã đến mức nghẹt thở. Giờ thì người ta phải
tiến hành bầu cử.
Cuối
cùng Aurora tự quyết định khai hỏa và cuộc tấn công bắt đầu.
Toàn cảnh cuộc tấn công diễn ra như một vụ bố ráp của cảnh
sát, nhưng được thổi phồng thành cuộc chiến đấu dũng cảm của
những người dân anh hùng trong cuộc cách mạng tháng Mười huyền
thoại. Những kẻ tấn công đi lạc lung tung trong cung điện rộng
lớn. Kerensky trốn thoát và sau đó đi lưu vong. Các bộ trưởng
trong chính phủ lâm thời bị bắt giữ.
Ở
Smolnyj, Trotsky nói với các đối thủ chính trị : "Nhân dân đã
theo chúng tôi và chúng tôi đã thắng. Các ông đã thất bại"…
"Các ông hãy cút về những nơi thuộc về các ông, nơi có những
đống rác lịch sử". Các đại biểu sửng sốt và quyết định rời
quốc hội. Sau đó, quốc hội biểu quyết trao tất cả quyền lực
cho sô viết. Nhưng đây chỉ là mặt nổi. Thực ra lực lượng dân
chủ sô viết đã bị một đảng phái khác chiếm đoạt. Lenin đã
thành công. Một cuộc đảo chánh cướp chính quyền ngoạn mục. Sô
viết đã dọn cỗ cho Lenin xơi.
Ngày
26 tháng Mười, nước Nga thức dậy với một chính phủ mới :
chính phủ Bolshevik. Việc thanh toán những kẻ chống đối trên
đường phố Moksva kéo dài thêm 3 tuần lễ. Không ai tin rằng Lenin
có thể nắm vững quyền lực. Hội đồng lập hiến sẽ được bầu
vào tháng Mười Hai 1917. Lenin muốn hủy bỏ cuộc bầu cử nhưng
không được chấp thuận.
Sau
cuộc bầu cử, Bolshevik vẫn là thiểu số. Hội đồng lập hiến
nhóm họp ngày 18 tháng Giêng 1918. Hôm sau hội đồng bị giải
thể. Một đảng độc tài được gấp rút thành lập. Các đảng phái
cánh hữu bị giải tán. Vài tháng sau các đảng phái cánh tả
cùng chung số phận. Nước Nga bị cầm tù trong vòng xoáy nghiệt
ngã. Đất nước lâm vào cuộc nội chiến. Cảnh nồi da xáo thịt
dẫn đến thảm họa chết đói ở thôn quê. Mặc dù gặp rất nhiều
chống đối, Lenin vẫn duy trì được quyền lực.
Quốc
tế cộng sản thành lập ở Moskva. Lenin tận hưởng hào quang
chiến thắng qua sự thừa nhận của quốc tế. Sự có mặt của ông,
ở bất cứ nơi nào, là niềm hy vọng cho công nhân và giới trí
thức. Một ảo tưởng mà dân tộc Nga và nhiều dân tộc khác phải
trả giá bằng máu và nước mắt sau này. Ông góp phần làm đảo
lộn thế giới. Ngày 1 tháng Năm 1922, ông bị tai biến mạch máu
não nên phải rút khỏi chính trường. Một con người suốt đời gây
sóng gió bằng cách thao túng, chia rẽ, chi phối, chế ngự kẻ
khác, giờ đây đang lo lắng vì những xung đột quyền lực giữa
Trotsky và Stalin. Ông đã mất mọi ảnh hưởng.
Lenin
chết năm 1924 nhưng huyền thoại về con người này được tô vẽ
không ngừng. Xác ông được ướp ngoài ý muốn của bà quả phụ
Nadezjda. Nhà hoạt động chính trị vũ trang Lenin được thần
thoại hóa và được tôn thờ như một vị thánh. Lịch sử về những
gì đã xảy ra năm 1917 bị kiểm duyệt, viết lại, biên tập sửa
chữa với mục đích biến ông thành nhà cách mạng vĩ đại, độc
nhất vô nhị trong lịch sử và là chỗ tựa vững chắc cho cái
"chính danh" của chủ nghĩa cộng sản.
Hoàng Thủy Ngữ
(05/11/2018)
Tham khảo :
- History.com
- Nicholai Sukhanov : Russian revolution of 1917
- En.wikipedia.org
- ARTE France – AGAT film & Cie
- Britannica.com
- Bbc.co.uk