Ai là tác giả bí ẩn của bài bình luận trên báo New York Times? (Thạch Đạt Lang)
Tu chính án số 1 Hiến pháp Mỹ bảo vệ quyền tự do ngôn
luận – trừ trường hợp nguy hại đến an ninh quốc gia với chứng cớ rõ ràng
– cho phép ban biên tập báo New York Times bảo vệ người cung cấp tin
tức hay viết bình luận dưới bất cứ áp lực nào, kể cả của chính quyền.
Người ta sẽ không thể biết ai đã viết bài bình luận này, giống như nhân
vật Deep Throat, một nhân vật bí ẩn đã cung cấp thông tin cho báo chí
Mỹ, phanh phui vụ bê bối chính trị lớn nhất nước Mỹ, khiến Tổng thống
Nixon phải từ chức năm 1974.
Bài
bình luận nêu ra những điều rất đáng quan tâm về nội các của chính
quyền Trump. Tác giả ẩn danh cho biết họ là một giới chức cao cấp trong
chính phủ ông Trump. Bài bình luận mô tả tác giả và các đồng nghiệp của
mình đang tiến hành một chiến dịch bán công khai, nhằm mục đích ngăn
chận và giảm thiểu thiệt hại cho nước Mỹ mà tổng thống đương nhiệm gây
ra bởi những việc làm của ông ta.
Bài
bình luận là một quả đấm vào mặt ông Trump, khiến ông ta tức giận, rủa
xả báo New York Times cũng như tác giả, là không có dũng khí. Và ông
Trump yêu cầu báo New York Times phải tiết lộ tên tác giả, giao nộp
người đó cho tòa Bạch Ốc. Sau đó Trump bày tỏ ý muốn Bộ trưởng Tư pháp
phải điều tra cho ra nguồn gốc bài bình luận.
Một
số giới chức cao cấp trong tòa Bạch Ốc đã lên tiếng thanh minh rằng họ
không phải là tác giả bài báo gồm : Phó Tổng thống Mike Pence, Ngoại
trưởng Mike Pompeo, Giám đốc Tình báo Quốc gia Dan Coats, Bộ trưởng Quốc
phòng James Mattis, Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp quốc Nikki Haley… và một
danh sách dài gồm nhiều quan chức khác. Dĩ nhiên là họ phải lên tiếng
phủ nhận, bởi chẳng ai điên khùng đưa đầu ra cho Trump gõ trong lúc này.
Trong
lúc mọi người có liên quan, không kể ông Trump (đang xoắn), đều nháo
nhác tìm kiếm nhân vật ẩn danh dám vuốt râu hùm, thì một bài báo đăng
trên BBC của tác giả Roland Hughes, phân tích ngôn ngữ, đưa ra một kết
luận, phỏng đoán rằng nhân vật ẩn danh đó chính là phó tổng thống Mike
Pence, mặc dù ngài Phó Tổng thống chối đây đẩy.
Trong
lúc đó, trong mục Quan Điểm của báo CNN đã liệt kê một danh sách gồm 13
người có nhiều khả năng nhất, là tác giả bài bình luận. Biên tập viên
Chris Cillizza cùng nhóm của ông thực hiện việc phân tích, tổng hợp các
dữ kiện phỏng đoán những nhân vật dưới đây, có khả năng là người đã viết
bài báo, khiến Trump điên cuồng, giận dữ. Xin được tóm lược nội dung
như sau :
Don McGahn : Chúng
tôi (Chris Cillizza và nhóm) biết rằng thời gian làm việc của cố vấn
Tòa Bạch Ốc không còn nhiều vì ông dự định sẽ rời khỏi vào mùa thu này.
Hơn nữa, chúng tôi cũng biết McGahn là người thường xuyên xung đột với
ông Trump, đặc biệt là từ chối lệnh của Trump, sa thải công tố viên đặc
biệt Robert Mueller. Ngoài ra McGahn luôn bày tỏ ông sẵn sàng làm việc
vì lợi ích của dân chúng, điển hình là việc ông đã gặp gỡ nhóm điều tra
của ông Mueller hơn 30 tiếng đồng hồ để giúp đỡ họ trong công việc điều
tra sự can thiệp của người Nga vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.
Dan Coats : Giám
đốc Sở Tình Báo Quốc Gia là một thành phần quan trọng trong nền tảng
lâu đời của Washington. Từng là thượng nghị sĩ tiểu bang Indiana, ông
làm việc ở hai nơi ở thủ đô Washington DC. Coats là người luôn bày tỏ
khuynh hướng không đồng ca với những bản nhạc của ông Trump. Khi biết
được ý định của Trump mời Putin qua Mỹ, Dan Coats nói : "Cuộc gặp này sẽ
đặc biệt đấy". Câu nhận xét khiến Trump giận dữ.
Kellyanne Conway : Là
cố vấn tòa Bạch Ốc, bà đã sống sót trong một thời gian dài giữa cơn
xoáy của các trò chơi chính trị. Conway không phải là người ngu hay
không hiểu gió sẽ xoay chiều nào. Ngoài ra, còn có thêm một yếu tố nữa,
X-Factor nữa là George – chồng của Kellyanne – thường viết tweet để chọc
phá, khiêu khích Trump.
John Kelly : Chánh
Văn phòng tòa Bạch Ốc tiếp tục đụng độ với tổng thống Trump và dường
như ông không còn nhiều thời gian. Kelly xem thời gian làm việc là con
đường duy nhất để phục vụ đất nước. Đó là phải trình bày tất cả sự thật
về Trump như một phương thức cuối cùng để cống hiến.
Kirstjen Nielsen : Bộ
trưởng Bộ Nội an là một đồng minh thân cận với Kelly, bà Neilsen cũng
có mối liên hệ rắc rối với Donald Trump. Trong một buổi họp nội các,
Trump đã mắng bà về số người nhập cư không có hồ sơ vào Mỹ. Được biết,
bà đã viết đơn từ chức nhưng sau đó đã rút lại.
Jeff Sessions
: Bộ trưởng Tư pháp Mỹ người có khả năng là tác giả của bài viết kia vì
một lý do đơn giản : Ông ta có động cơ để làm điều đó, bởi chưa có
người nào bị Donald Trump sỉ nhục công khai nhiều như Sessions. Tổng
thống Mỹ đã nhiều lần thúc giục Sessions sử dụng Bộ Tư pháp cho các mục
tiêu chính trị riêng của Trump.
Đặc
biệt trong tuần này, qua cuốn sách sắp xuất bản "Nỗi sợ : Trump trong
Tòa Bạch Ốc" (Fear – Trump in the White House) của Bod Woodward, Bộ
trưởng Sessions khám phá ra rằng, Trump đã nhục mạ ông khi gọi ông là
"kẻ thiểu năng trí tuệ", đồng thời chế nhạo giọng nói miền Nam của ông.
Sessions là thượng nghị sĩ suốt 20 năm trước khi được Trump bổ nhiệm làm
Bộ trưởng Tư pháp sau cuộc bầu cử năm 2016.
James Mattis
: Trong nội các hiện nay, Bộ trưởng Quốc phòng Mattis là người mà Trump
thích nhất. Tuy nhiên trong cuốn sách của Woodward, những lời nói của
Mattis được trích dẫn, cho rằng Mattis rất thô bạo, cộc cằn với Trump,
mặc dù Mattis đã lên tiếng phủ nhận không hề nói như vậy. Nếu có chuyện
xẩy ra, Mattis chắc chắn là người ít bị thiệt hại hơn. Ông là một tướng
lãnh tài giỏi, trở lại phục vụ đất nước sau khi về hưu. Hơn nữa, Mattis
cũng là đồng minh với John Kelly và Rex Tillerson, cựu ngoại trưởng Mỹ,
là người bất ngờ bị Trump sa thải.
Fiona Hill
: Bà Hill là một chuyên gia về người Nga, gia nhập nội các Trump sau
khi từ chức ở viện Brookings, một viện nghiên cứu ở Washington DC. Bà
Hill có thể có lý do để công khai xung đột với ông Trump vì bà nghi ngờ
động cơ của người Nga nhúng tay vào cuộc tranh cử của Trump.
Một
điều đáng chú ý là bà Hill không được phía Nga cho tham gia cuộc
họp khi Trump và Putin gặp nhau bên lề thượng đỉnh G20 ở Đức năm 2017.
Bà Hill là cố vấn thân cận của H. R. McMaster, cựu cố vấn an ninh quốc
gia của Trump. Ông McMaster là người đã bị Trump sa thải hồi tháng
3/2018. Bà Hill giữ chức vụ quan trọng trong Hội đồng An ninh Quốc gia
nhưng trong cuộc họp sớm nhất với Trump về vấn đề Nga, Trump đã không
nhận ra bà, tưởng lầm bà là nhân viên văn thư.
Mike Pence.
Tất cả những gì dân chúng Mỹ được nhìn thấy ở phó tổng thống Mike Pence
là những nụ cười thân thiện, những cái gật đầu và im lặng, biểu lộ lòng
trung thành với Trump trước công chúng. Tất nhiên những điều đó tạo ra
một vỏ bọc hoàn hảo để Pence viết ra những điều trong bài bình luận đăng
trên báo New York Times. Pence cũng là người đầy tham vọng, rõ ràng là
ông ta muốn làm tổng thống. Nhưng có nên mạo hiểm khi viết ra những điều
"chết người" này là con đường tốt hơn để trở thành tổng thống, thay vì
phải ngồi chờ tới ngày Trump ra đi ? Jarrod Agen, Phó Văn phòng Nhà
Trắng và là Giám đốc Truyền thông của Pence, đã phủ nhận hôm thứ Năm
rằng, Pence hay bất kỳ người nào trong văn phòng của họ là tác giả bài
bình luận đó.
Nikky Haley
: Là Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc, cũng giống như Pence, bà Haley là
một trong những người được ông Trump ưa thích. Tuy nhiên, bà cũng là
người dấn sâu vào sân khấu chính trị thế giới. Bà thường có tiếng nói
quan ngại về quan điểm của Trump đối với Putin và Nga. Hơn nữa, Haley
cũng giống như Pence, là người phụ nữ có tham vọng, luôn để mắt đến vấn
đề quốc gia. Bài bình luận đó phải chăng để Haley đạt được mục đích ?
Javanka : Sự
kết hợp giữa Ivanka Trump, con gái tổng thống, và người chồng Jared
Kushner để viết bài bình luận này có thể hiểu như là một vở diễn theo
kiểu soap opera, nhưng theo một phương thức hoàn hảo mô tả chính quyền
Trump ? Ivanka nói rằng, cô làm việc với mong muốn cha cô sẽ lắng nghe
những tiếng nói của cô. Tuy nhiên không có bằng chứng cho thấy Trump
chịu khó lắng nghe tiếng nói của Ivanka và con rể. Phải chăng bài bình
luận cũng là một cách trả đũa nhẹ nhàng ?
Melania Trump : Nói
rõ là, tôi (Chris Cillizza) không tin Đệ Nhất Phu Nhân làm chuyện này,
nhưng rõ ràng là bà sẵn sàng gửi đi những thông điệp khi bà không hài
lòng với ông chồng hoặc nội các của ông ta, như chuyện bà mặc áo khoác
có dòng chữ "Tôi thật sự không quan tâm, còn bạn ? "
khi đi thăm trẻ em nhập cư bị tách khỏi cha mẹ ở Texas. Nếu bạn tin
rằng, ông Trump và nội các của ông ta cai trị theo nguyên tắc show diễn
thực tế, thì chuyện Melania viết bài bình luận đó là một show truyền
hình thực tế nhất trong lịch sử.
***
Để
kết luận, vẫn còn tồn tại một câu hỏi : Với tư cách tổng thống đương
nhiệm, liệu ông Trump có đủ quyền hạn để bắt buộc báo New York Times
cung cấp tên tác giả bài bình luận hay cho FBI, Bộ Tư pháp, điều tra,
tìm kiếm "người thiếu dũng khí" đó không ?
Tôi
tin là không. Tu chính án số 1 Hiến pháp Mỹ bảo vệ quyền tự do ngôn
luận – trừ trường hợp nguy hại đến an ninh quốc gia với chứng cớ rõ ràng
– cho phép ban biên tập báo New York Times bảo vệ người cung cấp tin
tức hay viết bình luận dưới bất cứ áp lực nào, kể cả của chính quyền.
Người ta sẽ không thể biết ai đã viết bài bình luận này, giống như nhân
vật Deep Throat, một nhân vật bí ẩn đã cung cấp thông tin cho báo chí
Mỹ, phanh phui vụ bê bối chính trị lớn nhất nước Mỹ, khiến Tổng thống
Nixon phải từ chức năm 1974.
Phải
chờ hơn 30 năm sau, người ta mới biết nhân vật bí ẩn Deep Throat chính
là Mark Felt, phó giám đốc FBI, là người cung cấp tin tức, dữ kiện, tài
liệu cho Bob Woodward để điều tra, phanh phui vụ bê bối Watergate.
Cũng
có thể phải chờ thêm một thời gian dài sau khi ông Trump bị truất phế
hoặc không còn là tổng thống nữa, mọi người mới có thể biết ai là nhân
vật bí ẩn đã viết bài bình luận trên báo New York Times hôm 5/9 vừa qua.
Thạch Đạt Lang
(08/09/2018)
