Năm ngày ngoại giao kinh hồn của ông Trump (Lê Mạnh Hùng)
Một vài nhận xét nhanh nhưng rất đáng suy ngẫm của sử gia Lê Mạnh Hùng về 5 ngày công du của TT Trump đến Châu Âu.
Chúng
ta không biết hai ông Donald Trump và Vladimir Putin nói gì với nhau
trong cuộc gặp gỡ riêng kéo dài hai tiếng đồng hồ của họ. Nhưng những
lời mà ông Trump đưa ra để ca tụng vị cựu nhân viên tình báo KGB một
cách công khai cũng đáng đủ để người ta ngạc nhiên. Và ông tổng thống
Hoa Kỳ kết thúc cuộc họp báo chung – một thể hiện nịnh nọt nhất của một
vị tổng thống Hoa Kỳ đối với một đối thủ nước khác – giống hệt như những
lần trước bằng cách la lên với các nhà báo “total witch hunt” (hoàn
toàn săn phù thủy) khi ông rời phòng họp báo.
Đó
là những lời cuối cùng của ông. Ông mở đầu và kết thúc cuộc họp báo với
đầu óc chỉ lo đến chính trị nội bộ của ông. Khi được hỏi phải chăng Nga
phải chịu trách nhiệm cho sự suy thoái trong quan hệ giữa hai nuớc, ông
Trump trả lời : “Tôi nghĩ cuộc điều tra của Robert Mueller là một tai
họa cho đất nước”.
Ông
không nói gì đến việc Nga sáp nhập vùng Crimea của Ukraine vào nước
mình, việc đầu độc những công dân Anh trên chính đất Anh hay là sự kiện
rằng chính người cầm đầu tình báo của ông Trump đã so sánh các cuộc tấn
công trên mạng của Nga giống như những chuẩn bị của nhóm khủng bố quốc
tế trước sự kiện 9/11.
Michael
Hayden, một cựu giám đốc cơ quan CIA nói rằng những lời rên rỉ tại CIA,
bộ ngọai giao hoặc cơ quan FBI có thể nghe thấy cách xa cả cây số. Ông
Hayden nói : “Những tiếng la tại Langley (trụ sở CIA), Foggy Bottom (trụ
sở bộ ngọai giao) và Hoover Building (trụ sở FBI) nghe giống như một
quán rượu tại Luân Đôn khi Croatia làm bàn”.
Những
người khác thì không nhẹ nhàng như vậy. John Brennan, một cựu giám đốc
CIA khác, “tweet” lên mạng rằng hành động của ông Trump là: "Hoàn toàn
phản quốc”.
Ngay
cả nếu khả năng bị đàn hạch của ông Trump không cao, hành động của ông
Trump trong chuyến đi này đã ném phương tây vào một cuộc khủng hoảng có
tính cách sinh tồn. Ông chỉ mới đến Brussel vào thứ tư tuần rồi cho hội
nghị thượng đỉnh của minh ước NATO. Kể từ đó, chỉ trong vòng năm ngày
ông đã làm một cuộc tàn sát ngọai giao đối với những đồng minh thân cận
nhất của Mỹ. Ông tố cáo bà Angela Merkel, lãnh tụ của Đức là “tù nhân
của Nga”. Ông diễn tả châu Âu là “kẻ thù” hàng đầu của Hoa Kỳ. Ông phá
hoại những cố gắng của bà Theresa May, thủ tuớng Anh, trong việc đạt
được một thỏa hiệp với châu Âu sau Brexit ngay trong chuyến viếng thăm
nước Anh. Thế nhưng ông không có một cái gì khác ngoài việc ca tụng lãnh
tụ độc tài của Nga. Ông Vladimir Putin là người độc nhất không bị ông
Trump chỉ trích cũng như không có bị một lời bình luận tiêu cực nào về
chính sách nội bộ của ông.
Kết
quả của chuyến đi năm ngày vừa qua của ông Trump là một Minh ước NATO
trong tình trạng hỗn lọan và một quan hệ mới với Nga hoàn toàn có lợi
cho ông Putin.
Vậy thì chuyện gì sẽ xảy ra trong tương lai ?
Quan
ngại đầu tiên của người ta là về NATO. Cơ sở then chốt của liên minh
này là “Một cuộc tấn công vào một thành viên là một cuộc tấn công vào
tất cả”. Điều khoản số 5 của hiến ước NATO là nhằm răn đe các kẻ thù
tiềm tàng. Không ai biết ông Trump nói gì trong cuộc gặp gỡ riêng với
ông Putin, nhưng có nhiều khả năng rằng ông Putin đã cảm thấy khích lệ
bởi những gì xảy ra trong tuần rồi.
Không
ai biết khả năng ông Trump sẽ đến trợ giúp cho một quốc gia vùng Baltic
nếu ông Putin tung ra một cuộc tấn công kiểu tại Ukraine là bao nhiêu ?
Và ai biết là có bao nhiêu khả năng ông Putin sẽ gia tăng cường độ các
cuộc tấn công trên mạng vào các quốc gia dân chủ như Đức và Anh cũng như
là Hoa Kỳ ? Ông Trump đã để các quốc gia hội viên NATO tại châu Âu đặt
câu hỏi là không biết họ còn có một đồng minh ở bên kia đại duơng hay
không. Trên phương diện đá banh, ông Trump đã cho Nga cái tương đương
với một cú phạt đền.
Quan
ngại thứ hai là tương lai của cuộc điều tra của ông Mueller. Hầu hết
các câu trả lời của ông Trump với những câu hỏi trực tiếp của các ký giả
về việc Nga can thiệp vào nội bộ chính trị Hoa Kỳ là chỉ trích những
người chống ông trong nước, từ đảng Dân Chủ cho đến toán của ông Mueller
và các môi trường truyền thông. Khi được hỏi liệu ông tin ông Putin hay
là ông Dan Coats, giám đốc tình báo của ông và môt cựu dân biểu Cộng
Hòa, ông Trump né không trả lời, nhưng ông nói thêm rằng ông đã nhận
được những lời bảo đảm rất mạnh của ông Putin. Ông cũng nói thêm rằng
ông Putin đã đề nghị “một ý tưởng rất hay” cho một cuộc điều tra chung
Mỹ-Nga về những lời đồn đại rằng Nga can thiệp vào cuộc bầu cử trổng
thống Mỹ. Thật khó mà có thể tưởng tuợng sự mỉa mai trong đề nghị của
ông Putin.
Tương
tự như vậy, thật khó có thể tưởng tượng sự kiện – khó tin nhưng có thật
– một vị tổng thống Mỹ tỏ ra nghi ngờ lời nói của chính giám đốc tình
báo của mình trong lúc đứng cạnh lãnh tụ của đất nước đối thủ chính của
mình trên phương diện địa lý chính trị. Tương lai của liên minh phương
tây nay mong manh như ngọn đèn trước gió, đó chính là công lao của ông
Trump.
Lê Mạnh Hùng
(24/07/2018)