VN gấp rút cứu thủy sản khỏi nguy cơ từ ‘thẻ vàng’ sang ‘thẻ đỏ’ (VOA)
Kể từ năm 2012, EU cho biết đã có các cuộc đối thoại không chính thức
với Việt Nam trước khi đưa ra quyết định rút “thẻ vàng”, nhưng Hà Nội
đã không có hành động hiệu quả trong việc thể hiện cam kết chống đánh
bắt thủy sản bất hợp pháp.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có công
văn đề xuất xin tham gia vào đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn (NNPTNT) để sang làm việc với EU và Hàn Quốc về “thẻ
vàng” mà EU đã phạt thủy sản Việt Nam hồi năm ngoái, trước thời hạn chỉ
còn khoảng 2 tháng để EU quyết định đưa ra “thẻ xanh” hay “thẻ đỏ” đối
với thủy sản nhập khẩu từ Việt Nam.
Trước đó, vào ngày 23/10, EU chính thức rút “thẻ vàng” đối với thủy
sản Việt Nam và cảnh báo có thể sẽ cấm nhập thủy sản từ Việt Nam nếu Hà
Nội không “làm nhiều hơn” để giải quyết tình trạng khai thác thủy sản
bất hợp pháp (IUU).
Hình thức cảnh cáo “thẻ vàng” là một trong các bước quy định trong bộ
quy tắc áp dụng cho quy trình giải quyết tình trạng đánh bắt thủy sản
lậu được EU thông qua năm 2010. “Thẻ vàng” không đi kèm các biện pháp
trừng phạt, nhằm để cho quốc gia bị cảnh cáo có thời gian “khắc phục
tình hình”. “Thẻ xanh” sẽ được ban hành nếu vấn đề được giải quyết.
Ngược lại, “thẻ đỏ” sẽ được đưa ra kèm theo một loạt các biện pháp trừng
phạt, bao gồm lệnh cấm thương mại đối với các sản phẩm thủy sản của
quốc gia đó.
EU ra hạn cho Việt Nam 6 tháng để khắc phục thiếu sót. Sau thời hạn
này, EU sẽ quyết định ban hành “thẻ xanh” hay “thẻ đỏ” tùy theo hành
động từ phía Việt Nam.
Trong công văn gửi cho Bộ NNPTNT, VASEP đưa ra một loạt đề xuất để
“khắc phục thẻ vàng IUU”. Cơ quan này đề nghị được phối hợp xử lý ngay
từ đầu các yêu cầu xác minh của EU, tổ chức hội nghị đánh giá giữa kỳ về
các hoạt động khắc phục “thẻ vàng” trước ngày 15/3, phối hợp chuyển ngữ
và rà soát việc chuyển ngữ các báo cáo và văn bản pháp lý, và có biện
pháp tuyên truyền chống lại việc khai thác thủy sản bất hợp pháp.
EU ước tính trong một năm, có từ 11 triệu đến 26 triệu tấn cá của
Việt Nam là đánh bắt bất hợp pháp, trị giá từ 8 tỷ - 19 tỷ euro.
Kể từ năm 2012, EU cho biết đã có các cuộc đối thoại không chính thức
với Việt Nam trước khi đưa ra quyết định rút “thẻ vàng”, nhưng Hà Nội
đã không có hành động hiệu quả trong việc thể hiện cam kết chống đánh
bắt thủy sản bất hợp pháp.
Theo đánh giá của VASEP, “thẻ vàng” của EU đã gây thiệt hại nghiêm
trọng cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. 100% container hàng xuất khẩu
của Việt Nam đã bị giữ lại để kiểm tra nguồn gốc khai thác, dẫn tới mất
3-4 tuần/container và phải trả phí kiểm tra nguồn gốc khoảng 500 bảng
Anh/container, chưa kể phí lưu giữ tại cảng và các hệ lụy khác, trong đó
có nguy cơ sản phẩm bị trả về.
EU và Mỹ là hai thị trường xuất khẩu thủy sản chính của Việt Nam. Mỗi
thị trường chiếm từ 16% - 17% trong tổng giá trị xuất khẩu 1,9 – 2,2 tỷ
USD hàng năm của Việt Nam.