Ông Trump đã phát động chiến tranh thương mại? (Tuổi Trẻ)
Giới quan sát lo sợ quyết định đánh thuế tấm pin mặt trời và máy giặt của Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây sẽ làm bùng nổ căng thẳng với Trung Quốc và các đối tác thương mại lớn của Mỹ.
Ông Donald Trump từ lâu đã than
phiền về cán cân thương mại bị lệch với các quốc gia như Trung Quốc và
Hàn Quốc, rằng điều này làm tổn thương người lao động Mỹ. Nhưng trong
suốt năm đầu tiên cầm quyền, ông chưa dựng lên rào cản thương mại nào
như đã nhiều lần dọa.
Điều đó đã thay đổi trong tuần
này với việc Chính phủ Mỹ áp thuế lên hai mặt hàng nhập khẩu là tấm pin
mặt trời và máy giặt, với mục đích được công khai là bảo vệ doanh nghiệp
trong nước. Trong những tháng tới, căng thẳng với Bắc Kinh có thể tăng
nhiệt khi ông Trump tiếp tục quyết định số phận các mặt hàng khác như
thép, nhôm... Việc Trung Quốc vi phạm trắng trợn quyền sở hữu trí tuệ
cũng là một cái gai trong quan hệ Mỹ - Trung.
Trung Quốc chưa chắc "động binh"
Ngày 23-1, Bắc Kinh đã
lên tiếng thể hiện sự bất mãn vì tấm pin mặt trời của họ bị Mỹ đánh thuế
lên tới 30%. Trung Quốc mô tả hành động đó gây "ảnh hưởng nghiêm trọng
đối với môi trường giao thương toàn cầu".
Đó là một phản ứng không có gì bất thường. Đài CNN của Mỹ
dẫn các ý kiến chuyên gia cho rằng vẫn còn quá sớm để kết luận hai nền
kinh tế lớn nhất thế giới sẽ choảng nhau trên mặt trận thương mại. Thực
tế, các khoản thuế mà Washington công bố ngày 22-1 không bị xem là khiêu
khích "to tát" đối với Trung Quốc.
Ông Scott Kennedy, giám đốc Dự
án doanh nghiệp Trung Quốc và kinh tế chính trị thuộc Trung tâm Nghiên
cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, trụ sở ở Washington), nhận định rằng sẽ
là một sai lầm nếu nghiêm trọng hóa về các khoản thuế mới (của ông
Trump), đặt trong bối cảnh Mỹ hiện nay đã áp dụng hơn 150 biện pháp
thương mại đối với nhiều sản phẩm "Made in China".
Cũng
theo hướng này, một số ý kiến khác nhận định Trung Quốc sẽ tránh trả
đũa Mỹ ít nhất là vào thời điểm này. "Bắc Kinh trên lý thuyết có thể áp
thuế lên các sản phẩm nông nghiệp Mỹ hoặc làm khó các doanh nghiệp Mỹ
làm ăn tại Trung Quốc bằng cách siết quy định, nhưng họ sẽ không muốn
chọc tức Mỹ vào lúc này" - ông Louis Kuijs, trưởng bộ phận kinh tế châu Á
thuộc Hãng nghiên cứu Oxford Economics, đánh giá. "Dù cả hai nền kinh
tế đều tổn thất nếu nổ ra chiến tranh thương mại, Trung Quốc sẽ mất
nhiều hơn, đơn giản vì xuất khẩu của Trung Quốc vào Mỹ lớn gấp 4 lần
chiều ngược lại" - ông Kuijs bổ sung.
Ông James Wang, giáo sư kinh
tế thuộc Đại học Thành thị Hong Kong, khẳng định Trung Quốc sẽ chùn tay
trước quyết định phá hủy một mối quan hệ mang lại nhiều lợi ích cho họ
trong hàng thập niên. Ông Wang cũng nghi ngờ khả năng chính quyền ông
Trump sẽ "siết quá chặt" Trung Quốc vì Mỹ vẫn cần sự ủng hộ của Bắc Kinh
trong các vấn đề an ninh toàn cầu như Triều Tiên.
"Ông Trump là
một tổng thống thích có qua có lại. Ông ấy có thể thay đổi giọng điệu
phụ thuộc vào việc Mỹ cần sự hợp tác của Trung Quốc đến đâu" - giáo sư
Wang dự báo.
Khởi đầu nóng cho một tuần lễ lớn
Có
một sự trùng hợp là Mỹ công bố các khoản thuế mới, vốn cũng gây ra phản
ứng giận dữ từ Hàn Quốc và Mexico, đúng vào ngày đầu tiên của một tuần
lễ lớn đối với doanh nghiệp toàn cầu.
Mỹ đang bước vào giai đoạn
thương lượng quan trọng với Mexico và Canada để tái đàm phán Hiệp định
tự do thương mại Bắc Mỹ (NAFTA). Các cuộc tiếp xúc vừa được nối lại vào
ngày 23-1. Bên cạnh đó, cũng trong tuần này Tổng thống Trump dự kiến sẽ
tham dự Diễn đàn kinh tế thế giới ở Davos (Thụy Sĩ) - nơi tập trung các
nguyên thủ, CEO và lãnh đạo doanh nghiệp thế giới.
Động thái của
ông Trump khả năng sẽ châm ngòi cho một cuộc tranh luận tại Davos. Cần
nhớ rằng đây là nơi mà năm ngoái Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khiến
đám đông hồ hởi với bài diễn văn bảo vệ tự do thương mại. Việc ông Trump
đánh thuế máy giặt - sản phẩm xuất khẩu chủ chốt của Hàn Quốc - gợi ý
rằng Nhà Trắng sẵn lòng "nói phải quấy" không chỉ với đối thủ như Trung
Quốc, mà còn cả đồng minh thân thiết nhất khi đụng đến thương mại.
"Nó
gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng chính quyền Mỹ có ý định duy trì
quan điểm cứng rắn trong lĩnh vực sản xuất hàng hóa" - ông Troy
Stangarone, giám đốc Tổ chức học giả Viện Kinh tế Hàn Quốc (Mỹ), nhận
xét.
Seoul tuyên bố sẽ gửi khiếu nại lên Tổ chức Thương mại thế
giới (WTO), dù thực tế Mỹ hoàn toàn có thể phớt lờ tổ chức này. Hàn Quốc
và Mỹ hiện đang thương thảo để đàm phán lại hiệp định tự do thương mại
của hai nước. Ông Trump mô tả các điều khoản cũ của nó là "kinh dị",
"phá hoại công ăn việc làm"...