Bao giờ thì chúng ta không chỉ xuống đường vì bóng đá? (Song Chi)
Chợt ao ước, bao giờ VN có những cuộc xuống đường không phải chỉ để
mừng thắng một trận bóng đá, bao giờ thì chúng ta có được những cuộc
biểu tỉnh quy mô cỡ chừng vài ngàn thôi, chứ chưa nói đến hàng trăm
ngàn, bắt đầu từ những đòi hỏi thiết thực như minh bạch trong vụ đóng
thuế BOT, chống tham nhũng, phản đối nạn con ông cháu cha, nạn chạy chức
chạy quyền, phản đối độc quyền giá xăng dầu…cho tới những vấn đề lớn
hơn như đòi hỏi những quyền tự do, dân chủ, quyền con người, quyền tự do
ngôn luận, đòi những cải cách về mô hình thể chế chính trị?
Người Việt mê bóng đá, điều đó quá rõ. Chỉ có điều bóng đá VN bao
nhiêu lâu nay dưới sự điều hành, quản lý của Liên đoàn bóng đá VN (viết
tắt VFF từ chữ tiếng Anh Vietnam Football Federation) vẫn cứ lẹt đẹt
trong vùng trũng Đông Nam Á, chưa bao giờ vô địch SEAGames (Southeast
Asian Games), bất chấp kinh phí đổ vào không ít cho việc thuê thầy
ngoại, bất chấp tình yêu cuồng nhiệt của các cổ động viên VN. Biết bao
nhiêu lần người Việt khóc, cười, lên đồng, rồi xìu nghỉu, thất vọng… khi
đội tuyển VN thắng hoặc thua trong những trận đấu ở SEAGames, đặc biệt
trước đối thủ mạnh hơn và có nhiều “ân oán” là Thái Lan.
Cho nên không có gì ngạc nhiên khi lần đầu tiên đội bóng U23 Việt Nam
vào được bán kết giải U23 châu Á sau khi thắng Iraq vào tối ngày 20.1
vừa qua, hàng ngàn hàng vạn thanh niên VN ở Sài Gòn, Hà Nội, và nhiều
thành phố khác ùa ra đường “đi bão”, và như thường lệ, cờ đỏ, tiếng hò
reo tràn ngập đường phố. Có nhiều cô gái cởi trần, quấn lá cờ quanh
ngực, mặc quần đùi ngắn ngủn, có cô phơi ngực trần và thậm chí...hơn
nữa, ngay giữa phố!
Ừ thì vui. Ừ thì lâu lâu có một dịp được quậy, được xả stress, được
la hét cuồng nhiệt giữa đường phố mà không bị ai cấm đoán. Người dân
cuồng lên đã đành. Báo chí cũng cuồng. Có những bài báo giật những cái
tít kiểu như “Hành trình rung chuyển châu Á của U23 Việt Nam” (Tiền Phong) “Người hâm mộ châu Á vỡ òa, chúc mừng U23 Việt Nam vào bán kết” (Dân Trí), rồi thì “U23 VN gây địa chấn”, “U23 Việt Nam đi vào lịch sử”, thậm chí “Không thể tin nổi! U23 VN đặt cả châu Á dưới chân bằng chiến thắng để đời”, Trí thức Trẻ) ?!…Rồi những ông lãnh đạo cấp cao nhất của đảng và nhà nước VN cũng hồ hởi phấn khích quá mức.
Cái status “đặt cả châu Á dưới chân” lập tức bị nhiều người trên facebook chỉ trích.
Nhạc sĩ, nhà văn, nhà phê bình âm nhạc Hoàng Ngọc Tuấn viết trên facebook: “...Bọn
con gái thì cởi truồng ngay trên đường phố. Báo chí thì nổ rằng "Việt
Nam đặt cả châu Á dưới chân". Thủ tướng thì gáy nhảm "với tinh thần quả
cảm, ý chí và bản lĩnh của con người Việt Nam... đội tuyển U23 Việt Nam
lần đầu tiên vào vòng bán kết U23 châu Á"! -- Than ôi, nếu cho rằng bóng
đá thể hiện "tinh thần quả cảm, ý chí và bản lĩnh" của một dân tộc, thì
dân tộc Việt Nam hiển nhiên chưa bằng một hạt cát so với dân tộc
Brazil. Phải vậy chăng?”
Nhà báo, facebooker Mạnh Kim:
“Báo chí luôn có những cơn động kinh. Còn nhớ hồi Đinh La Thăng
mới vào Sài Gòn, không biết bao nhiêu bài báo đã ca ngợi họ Đinh. Một tờ
báo còn lập chuyên trang riêng về "hoạt động của bí thư thành ủy”. Một
tờ báo khác “nguyện làm cầu nối cho bí thư thành ủy với nhân dân thành
phố”. Thế rồi, sự lên đồng bị cắt cơn đột ngột. Khi một tay phó quận đi
giải tỏa vỉa hè đập phá lung tung, báo chí cũng tung hô vang dội. Chẳng
riêng vụ “ngài bí thư”, chẳng riêng vụ đập vỉa hè, chẳng riêng gì bóng
đá, báo chí đã trở thành con kênh thải những cảm xúc hỗn loạn mất kiểm
soát, với mức độ quá trớn còn hơn mạng xã hội. Khi khóc (như trường hợp
Võ Nguyên Giáp hoặc Fidel Castro), báo chí khóc rất vật vã. Khi sướng,
báo cười sằng sặc như những đứa trẻ bị tăng động. Thời của báo chí động
kinh là đây!”
Bóng đá thắng, ừ thì mừng cũng đúng thôi, nhưng có lẽ cũng nên cẩn trọng trong cách sử dụng ngôn từ, cách biểu lộ niềm vui.
Mà mới chỉ là bóng đá, chứ nếu VN mà sản xuất hay làm được cái gì
đáng kể, ví dụ như sản xuất vũ khí hạt nhân hay phóng được cái tên lửa
như Bắc Hàn chắc còn vênh vang, nổ banh xác gấp mười lần tay Kim
Jong-un, lúc đó chắc là giật tít "VN ngồi lên đầu cả thế giới"??
Mới chỉ là bóng đá, còn bao nhiêu lĩnh vực khác chúng ta thua xa các
nước châu Á, ngay trong khu vực Đông Nam Á về nhiều mặt chúng ta cũng
thua Indonesia, Philippines, Singapore, Thái Lan. Đó là chưa nói trên
thực tế, VN vẫn đang phải đi xin đi vay Nhật Bản. Hàng ngàn thanh niên
VN chạy chọt, xếp hàng mơ một xuất đi lao động xuất khẩu ở Hàn Quồc,
Malaysia…Bao nhiêu cô gái VN ở những vùng quê nghèo khó, tỉnh lẻ, mong
được lấy chồng Hàn chồng Đài để đổi đời (dù không biết có đổi hay lắm
khi còn bất hạnh hơn). Thậm chí về một số khía cạnh Cambodia bây giờ
cũng hơn VN. Thế mà chỉ thắng một trận bóng đá, chúng ta lại nghĩ có thể
“đặt châu Á dưới chân”.
Nhìn hàng ngàn thanh niên VN ở Sài Gòn, Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An,
Cần Thơ, Vũng Tàu… đổ ra đường hò hét cuồng nhiệt khóc cười cùng bóng
đá, người viết lại nghĩ đến những cuộc biểu tỉnh chống Trung Quốc hung
hăng gây hấn trên biển Đông, biểu tình tưởng niệm ngày mất Hoàng Sa,
Trường Sa, phản đối vụ thảm họa môi trường Formosa…với số lượng người ít
hơn gấp nhiều lần, và quanh đi quần lại cũng chỉ những khuôn mặt dũng
cảm quen thuộc. Là bởi biểu tình vì những vấn đề có liên quan đến chính
trị xã hội thì sẽ bị đàn áp, xách nhiễu, bị đủ thứ phiền hòa, kể cả vào
tù! Còn xuống đường ăn mừng bóng đá thì được cả nhà nước, cả báo chí ủng
hộ. Nhà nước này rất cần những chiến thắng bóng đá hay một sinh viên VN
đạt thành tích cao trong khi đi thi quốc tế chẳng hạn, để làm cho dân
chúng quên đi bao nhiêu chuyện bức bối, bất công khác của đời sống hàng
ngày!
Trong khi đó ở bên kia nửa vòng trái đất, ngày 20.1. 2018 đã diễn ra
những cuộc xuống đường biểu tình của phụ nữ, gọi là Women’s March, kỷ
niệm một năm ngày Women’s March 20.1.2017, thu hút hàng trăm ngàn người
tham gia, ở hàng trăm thành phố, thị trấn và ngoại ô ở Hoa Kỳ, Canada,
Anh, Nhật, Ý và các nước khác. Những cuộc biểu tình lớn nhất diễn ra tại
New York, Washington, Los Angeles, Dallas, Philadelphia, Chicago, San
Francisco và Atlanta…phản đối những chính sách của Donald Trump về vấn
đề nhập cư, chăm sóc sức khoẻ, phân biệt chủng tộc và các vấn đề khác,
cũng như phản đối nạn quấy rối tình dục, lạm dụng, hiếp dâm phụ nữ
(sexual harassment, abuse, assault…) bắt đầu từ phong trào #MeToo vào
tháng 1.2018.
Chúng ta thấy, ở các nước phát triển, những cuộc mít tinh, biểu tình
không chỉ vì những vấn đề thiết thực với con người như cơm áo gạo tiền,
lương bổng… nữa mà lớn hơn, đòi những quyền tự do, dân chủ của con
người.
Chợt ao ước, bao giờ VN có những cuộc xuống đường không phải chỉ để
mừng thắng một trận bóng đá, bao giờ thì chúng ta có được những cuộc
biểu tỉnh quy mô cỡ chừng vài ngàn thôi, chứ chưa nói đến hàng trăm
ngàn, bắt đầu từ những đòi hỏi thiết thực như minh bạch trong vụ đóng
thuế BOT, chống tham nhũng, phản đối nạn con ông cháu cha, nạn chạy chức
chạy quyền, phản đối độc quyền giá xăng dầu…cho tới những vấn đề lớn
hơn như đòi hỏi những quyền tự do, dân chủ, quyền con người, quyền tự do
ngôn luận, đòi những cải cách về mô hình thể chế chính trị?
RFA