Miến Điện và chủ nghĩa Phật giáo dân tộc (Lữ Giang)
Vả
lại, lúc này Hoa Kỳ cũng không muốn đụng đến Việt Nam hay Miến Điện vì
sợ hai nước này sẽ nghiêng hẳn về phía Trung Quốc như Thái Lan và
Philippines. Chính quyền cộng sản Việt Nam cũng như nhà cầm quyền Miến
Điện hiểu rõ như thế nên đang mạnh tay đàn áp. Những người đang bị tra
tấn, áp bức, tù đày, đói rách hay bị giết chết một cách bất công... đừng
trông chờ gì ở Donald Trump cả.
Người Rohingya ra đi trong tuyệt vọng
Theo
số liệu mới nhất của Liên Hiệp Quốc công bố ngày 13/9/2017, có đến
370.000 người Rohingya đã chạy qua lánh nạn ở Bangladesh từ cuối tháng
8. Cao ủy nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã nói đến "một cuộc thanh lọc chủng
tộc quy mô".
Hội
đồng bảo an Liên Hiệp Quốc bắt đầu họp về tình trạng người Rohingya kể
từ ngày 13/9/2017. Ông Charbonneau nói tổ chức Human Rights Watch của
ông muốn Hội đồng bảo an đe dọa trừng phạt, phong tỏa tài sản, cấm đi
lại, cấm vận vũ khí... Nhưng Hội đồng đã quyết định họp kín, gây bất
bình không ít đối với các tổ chức phi chính phủ. Theo ông
Charbonneau, các nhà ngoại giao như vậy đã gởi đi một thông điệp không
khác gì một "giấy phép sát nhân".
Bà Yanghee Lee, Đặc sứ Liên Hiệp Quốc về nhân quyền ở Myanmar, đã phát biểu trong một cuộc điều tra chung của BBC Newsnight và BBC Our World
: "Tôi cho rằng đây là tội ác chống nhân loại. Chắc chắn là tội ác
chống nhân loại... do người Miến điện, quân đội Myanmar, lính biên phòng
hay cảnh sát và các lực lượng an ninh gây ra".
Đây
là một vấn đề rất nghiêm trọng đã được các tổ chức bảo vệ nhân quyền và
báo chí quốc tế nói đến rất nhiều kể từ 2012 đến nay. Tại sao có biến
cố này ? Các cường quốc, nhất là Hoa Kỳ luôn to tiếng về nhân quyền, sẽ
làm gì để giải thoát cho các nạn nhân ? Tuy nhiên, trước hết chúng tôi
xin nói qua về người Rohingya.
Tình trạng người Rohingya
Người
Rohingya là những người dân tộc Ấn-Arya theo Hồi giáo, đã sinh sống lâu
đời ở bang Rakhine, một bang của Myanmar, người Việt thường gọi là Miến
Điện.
Thông
tín viên Arnaud Dubus tại Bangkok, một người rất thông thạo về tình
hình Myanmar, cho biết như sau : Bang Rakhine trước đây có tên là Nhà
nước Arakan, và chỉ mới được sáp nhập vào Miến Điện vào năm 1785. Trong
khoảng thời gian từ giữa thế kỷ XV đến giữa thế kỷ XVII, Arakan là một
vương quốc Hồi giáo, được các vị vua mang tước hiệu Hồi giáo Shah cai
trị. Đa số người Rohingya đã sống trong Nhà nước Arakan từ trước khi
lãnh thổ này được sáp nhập vào Miến Điện. Chỉ có một thiểu số đến từ
Bangladesh trong hai mươi năm gần đây. Cư dân vương quốc này gồm cả
người theo đạo Hồi lẫn đạo Phật và họ chung sống với nhau một cách tương
đối hài hòa.
Vào
thời Đệ nhị Thế chiến, nhiều người Hồi giáo gốc ở vùng Arakan - hiện
nay được gọi là Rohingya - theo người Anh, trong khi những người Miến
Điện theo đạo Phật, do Aung San, cha của bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo,
lại liên minh với Nhật Bản. Tính đến năm 2013, có khoảng 1,23 triệu
người Rohingya sống ở Myanmar. Họ cư trú chủ yếu ở các thị trấn phía Bắc
bang Rakhine, nơi họ chiếm 80-98% dân số.
Sau
khi Myanmar được độc lập và đặc biệt là sau khi quân đội lên nắm quyền
vào năm 1962, người Rohingya đã bị kỳ thị. Nhiều đạo luật đã được ban
hành buộc người Rohingya phải chứng minh được rằng họ đã sống trên đất
Miến Điện từ trước 1824 nếu muốn có quốc tịch Miến Điện. Lẽ dĩ nhiên,
rất ít người có thể trình ra các loại bằng chứng này, và như vậy họ
không được coi là công dân Miến Điện. Vì thế, họ không có quyền tự do đi
lại, và phải chịu nhiều phân biệt đối xử trong quan hệ với các viên
chức Miến Điện về các vấn đề như hôn nhân, sở hữu đất đai v.v...
Miến
Ðiện có 135 sắc dân thiểu số được chính thức được thừa nhận theo đạo
luật về quyền công dân năm 1982, nhưng sắc tộc Rohingya không có tên.
Chính vì thế, người Rohingya lâm vào tình huống của những người vô tổ
quốc mà chính phủ Miến Điện muốn áp đặt cho họ. Điểm mấu chốt của cuộc
xung đột hiện nay là việc từ chối cấp cho người Rohingya quyền công dân
Miến Điện, bất kể thời gian họ sống trên đất Miến Điện là bao lâu. Lý do
họ bị từ chối quốc tịch là sự khác biệt về tôn giáo.
Chủ nghĩa Phật giáo dân tộc
Tài
liệu thống kê cho biết Miến Điện có dân số khoảng 50 triệu, theo nhiều
tôn giáo khác nhau, trong đó Phật giáo chiếm 89,3% dân số, Thiên Chúa
giáo 5,6%, Hồi giáo 3,8%, đạo Hindu 0,5% và các tôn giáo khác khoảng
0,8%.
Phật
giáo được phát triển ở Miến Điện từ thế kỷ thứ 5 và đến thế kỷ thứ 7,
cả hai hệ phái Tiểu thừa và Đại thừa cùng có mặt. Nhưng đến thế kỷ 11,
vua Anwrahta tuyên bố chỉ chấp nhận Tiểu thừa nên hệ phái Đại thừa biến
mất.
Trong
bài "Why are Buddhist monks attacking Muslims ?" (Tại sao các nhà sư
Phật giáo tấn công người Hồi giáo ?) đăng trên BBC ngày 2/5/2013, Giáo
sư Alan Strathern của Oxford University đã đặt câu hỏi :
"Trong
tất cả những giáo huấn đạo đức đạo Phật được thấm nhuần trong các nhà
sư, việc tránh sát sinh được nhắc tới đầu tiên, và nguyên tắc bất bạo
động được cho là nằm ở vị trí trung tâm, quan trọng hơn nhiều đối với
đạo Phật so với bất kỳ tôn giáo lớn nào khác. Vậy tại sao các vị sư lại
có những bài diễn thuyết đầy thù hận chống lại người Hồi giáo và cùng
hòa vào những đám đông giận dữ vốn đã khiến hàng chục người thiệt mạng
?".
Thông tín viên Arnaud Dubus của RFI tại Bangkok đã nhận định :
"Ở
Miến Điện cũng như ở Cam Bốt và ở Thái Lan, có một sự đồng hóa chặt chẽ
giữa Phật giáo với khối dân tộc đại đa số của đất nước như người Miến,
người Khmer hay người Thái. Nếu sinh ra là người Miến Điện thì phải là
người theo đạo Phật. Một người Miến Điện Hồi giáo hay Thiên chúa giáo bị
coi là một điều quái đản".
Trên tạp chí Tricycle,
trong bài "Buddhist Nationalism in Burma" (Chủ nghĩa Phật giáo dân tộc ở
Miến Điện), Tiến sĩ Maung Zarni, người sáng lập tổ chức Liên minh Tự do
Miến Điện, đã nhận định rằng "hệ thống hóa sự kỳ thị chủng tộc chống
người Hồi giáo Rohingya đã dẫn Miến Điện tới con đường diệt chủng". Ông
viết :
"Những
điều hung ác ấy được nhân danh Chủ nghĩa Phật giáo dân tộc Miến Điện,
vốn không thể nào kết nối được với lý tưởng của tâm-từ-bi (tiếng Pali :
metta). Người Phật tử Rakhine đã ném những đứa bé Rohingya vào trong
những đám lửa cháy ngay chính căn nhà của chúng trước mắt những người
thân trong gia đình. Vào ngày 3 tháng Sáu, 10 người Hồi giáo ở ngoài địa
phận tới hành hương, đã bị kéo lôi ra khỏi xe bus ở phố Rakhine,
Taunggoke, chừng 200 dặm về phía tây Rangoon (thủ đô cũ), và họ bị đánh
đập cho tới chết bởi một nhóm hơn 100 thanh niên Phật tử. Tội ác xảy ra
giữa thanh thiên bạch nhật, trước mắt của công chúng và nhân viên cảnh
sát địa phương…
"Tinh
thần Đông phương về Phật giáo đã được tô-hồng quá đậm đối với người
phương Tây, làm cho họ vô cùng kinh ngạc khi nghe nói sự tàn ác xuất
phát từ một quần chúng Phật giáo võ trang, hay một chế độ chính trị nào
đó hỗ trợ hay xui khiển Phật giáo như là công cụ ý thức hệ…".
Trong thực tế, những điều hung ác ấy cũng đã từng xảy ra ở miền Nam Việt Nam từ 1963 đến 1968 khi
một số nhà sư cực đoan muốn cướp chính quyền để thành lập môt chính phủ
Phật giáo tại miền Nam. Trong Tết Mậu Thân, hai người cộng sản quá
khích, Hoàng Phủ Ngọc Phan và Nguyễn Thị Đoan Trinh thuộc Đoàn sinh viên
Phật tử Huế từ chiến khu trở về, đã đi ngay đến khu nhà thờ Phú Cam,
lùng bắt các thanh niên công giáo, công chức và quân nhân Việt Nam Cộng
Hòa ra bắn ngay tại chỗ. "Chủ nghĩa Phật giáo dân tộc" (Buddhist
Nationalism) sau này được Lê Mạnh Thát hệ thống hóa và được Giáo hội Ấn
Quang đưa vào Thông điệp hướng về thế Kỷ XXI ngày 21/2/2001. Cả Hoa Kỳ
lẫn Đảng cộng sản Việt Nam nhận ra điều đó nên đã tìm cách dẹp tan để
trừ hậu họa (1).
Thực hiện cuộc diệt chủng
Cả
nước Miến Điện có hàng vạn đền, chùa, tháp, nằm rải rác trên khắp nơi.
Riêng ở thành phố Bagan đã có hơn 4000 đền, chùa, tháp lớn nhỏ trên một
diện tích chỉ khoảng 40km2. Tu sĩ Miến Điện có khoảng 500.000 người,
theo truyền thống Nguyên thủy (Theravadin), được gọi là bhikkhu, nghĩa
là tăng sĩ hành khất. Chủ nghĩa Phật giáo dân tộc do những tăng sĩ này
đẻ ra.
Sau đây là các diễn biến đau thương đang xảy ra do chủ nghĩa này :
1. Không cho phép Hồi giáo…
Trong bài "No Muslims allowed" … (Không cho phép Hồi giáo…) đăng trên tờ The Guardian ngày 22/5/2016, phóng viên Poppy McPherson ghi lại :
Trước
cổng làng Thaungtan, một tấm bảng đã được dựng lên. Bảng này có nội
dung "Cấm người Hồi giáo ở lại qua đêm. Cấm người Hồi giáo thuê nhà. Cấm
không được kết hôn với người Hồi giáo". Tấm bảng được người dân tại
đây, vốn là những người theo đạo Phật, đề xuất. Họ đều đã ký tên đồng ý
thực hiện theo những điều ghi trên tấm bảng này.
Về
sau, nhiều làng khác trên khắp lãnh thổ Myanmar đã bắt chước theo làng
Thaungtan, dựng lên những tấm bảng với nội dung tương tự và tạo
thành những "ngôi làng chỉ của người theo đạo Phật". Không chỉ ác ý,
những tấm bảng này còn đang thể hiện một sự căng thẳng tôn giáo có thể
đe dọa đến vai trò của nhà nước dân chủ non trẻ do bà Aung San Suu Kyi
lãnh đạo.
Ông
Matthew Walton, giáo sư chính trị học của Đại học George Washington,
cho biết trong khối người Phật giáo chiếm đa số ở Miến Điện không mấy ai
lên tiếng phản đối những quan điểm cực đoan của một số các nhà lãnh đạo
tôn giáo.
2. Phong trào 969 và vọng ngữ
Tuần báo L’Express
của Pháp đã dành bốn trang để viết về nhà sư cực đoan bài Hồi giáo
là Ashin Wirathu, với tựa đề "Người ta gọi ông là Hitler của Miến Điện".
Trong những năm qua, Wirathu luôn tố cáo người Hồi giáo là "đạo quân thứ năm" cần phải diệt trừ. Năm 2015, phóng viên L’Express
đã có dịp nghe ông giảng đạo tại Meiktila. Trước hàng trăm tín đồ, nhà
sư hỏi : "Nên lấy một kẻ bụi đời hay một người Hồi giáo ?". Thính giả
đồng thanh : "Bụi đời". "Lấy chó hay lấy người Hồi giáo ?"… Theo nhà sư,
"chó không bao giờ buộc người khác phải cải đạo như Hồi giáo". Tại ngôi
làng này, khoảng năm chục người đạo Hồi đã bị thảm sát hai năm trước
đó.
Phong
trào 969 đã được hình thành từ năm 2001, sau khi phiến quân Taliban tàn
phá những pho tượng Phật cổ tại Bamiyan ở Afghanistan. Lãnh đạo phong
trào là là Wirath, 44 tuổi, có trụ sở tại Mandalay. Wirathu cũng đã
dùng vọng ngữ để kích động long hận thù tôn giáo và bạo loan, giống các
nhà sư cực đoan Việt Nam trước 1975.
Wirathu
giải thích rằng ba con số 969 là Tam Bảo (Tiratana) trong Phật giáo gồm
24 thuộc, con số 9 đầu là Phật, con số 6 ở giữa là Pháp, con số 9 ở sau
là Tăng (9 Buddha, 6 Dhamma, 9 Sangha), tổng cộng là 24. Còn ba
con số 786 được dùng trong truyền thống của Hồi giáo Nam Á, được mô tả
là biểu hiệu cho con số 21 (7+8+6=21), có nghĩa là Hồi giáo sẽ thống trị
thế giới trong thế kỷ 21.
Nhưng
các nhà bình luận Tây phương lật tẩy ngay, họ nói đó là vọng ngữ đã
được dùng để kích động lòng hận thù tôn giáo. Con số 786 chỉ là con số
câu thứ 786 trong Kinh Koran, thường được người Hồi giáo ghi trước cửa
nhà của họ. Lời
kinh đó là : "Nhân danh đấng Allah, rất nhân từ, hằng thương xót" (In
the name of Allah, the Most Gracious, the Ever Merciful).
Nhưng
hiện nay, chúng ta có thể nhìn thấy ở khắp mọi nơi trên đất nước
Myanmar dòng chữ số 969 trên lá cờ màu vàng của Phật giáo. Con số này
được coi là biểu tượng đoàn kết của các tín đồ Phật giáo để đối kháng
lại với con số 786 trên biểu tượng của cộng đồng tín đồ Islam thiểu số ở
nước này !
Ngày 1/7/2013, trên trang bìa của tuần báo Mỹ Time Magazine
đã cho đăng ảnh của nhà sư Ashin Wirathu, với dòng tít : "Bộ mặt của
khủng bố Phật giáo" (The Face of Buddhist Terror). Đây cũng là nhan đề
của một bài báo đăng trên tuần báo này. Chính quyền Myanmar đã ra lệnh
cấm phổ biến số báo đó tại Miến Điện.
Số phận của người Rohingya
Bản
tin VOA ngày 9/9/2017 cho biết các cơ quan của Liên Hiệp Quốc cho hay
trong hai tuần qua, khoảng 270.000 người Hồi giáo Rohingya đã chạy sang
Bangladesh để tìm nơi nương thân, trốn bạo lực và đàn áp ở Myanmar. Các
bản tin chưa được kiểm chứng nói hơn 1.000 người đã bị quân đội Miến
Điện giết chết từ ngày 25/8 khi xảy ra bạo lực ở bang Rakhine, miền bắc
Myanmar.
Ông
Duniya Aslam Khan, phát ngôn viên của Cao ủy Tị nạn Liên Hiệp Quốc, nói
rằng các trại tị nạn đang quá tải và không thể tiếp nhận thêm bất kỳ
người nào khác. Ông nói : "Họ đang ở trong tình cảnh tuyệt vọng, một
tình huống nhân đạo hoàn toàn tuyệt vọng, không có đủ lương thực mà
ăn... Họ nói họ đang sống ngoài trời, không có nơi trú ẩn để tránh cái
nóng của mặt trời ở vùng nhiệt đới, không có nơi để trú mưa, trong khi
con cái của họ không gì để ăn…".
Vấn
đề được đặt ra là Liên Hiệp Quốc và các cường quốc, nhất là Mỹ, sẽ giải
quyết vấn đề người Rohingya đang bị đàn áp như thế nào ?
Chúng
ta nhớ lại, tối 8/4/1963, sau khi một trái lựu đạn phát nổ trước Đài
phát thanh Huế khiến 8 người bị tử thương, CIA liền ra lệnh cho Trần
Quang Thuận và Thích Đức Nghiệp tổ chức thiêu sống Thích Quảng Đức tại
ngã tư Lê Văn Duyệt và Phan Đình Phùng Sài Gòn vào ngày 11/6/1963 để
kích động dư luận, sau đó ban hành lệnh đảo chánh lật đổ chế độ Ngô Đình
Diệm.
Ngày
nay, biến cố Rohingya ở Miến Điện lớn gấp 100.000 lần vụ trước Đài phát
thanh Huế năm 1963 và tội ác của chính quyền Miến Điện bị coi là "tội
ác chống nhân loại", tội diệt chủng, phải bị truy tố trước Tòa Án Hình
Sự Quốc Tế. Báo chí quốc tế gọi người Rohingya là "Những kẻ bị ngược đã
nhất trên hành tinh" (The most persecuted people on the Earth). Hiện nay có 9 tổ chức Hồi giáo đang kiện Miến Điện tại Mỹ. Tại sao Hoa Kỳ lại im lặng ?
Để
lôi kéo Miến Điện xa dần ra khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc, khi đến thăm
Miến Điện ngày 19/11/2012, Tổng thống Obama đã đọc một bài diễn văn tại
Đại học Yangon khá dài, rất xuất sắc và được nhiệt liệt hoan nghênh. Ở
phần kết luận, ông có nói : "Hôm nay, tôi nói với các bạn, và tôi nói
với tất cả mọi người có thể nghe thấy tiếng nói của tôi – rằng Hoa Kỳ ở
cùng với các bạn, kể cả những người đã bị lãng quên, những người bị tước
đoạt, những người đang bị tẩy chay, những người nghèo khổ...".
Đó là lời hứa của nước Mỹ, nhưng
Donald Trump chẳng quan tâm gì. Ông chỉ lo phục vụ quyền lợi của gia
đình và giới đại tư bản Mỹ. Hiện nay ông đang thổi phồng vụ Bắc Hàn lên
để gạ Nhật Bản và Nam Hàn mua hỏa tiễn THAAD của Mỹ. Điều ông quan tâm
nhất là làm sao giảm cấm vận với Nga để Trump Organization có thể quay
trở lại Nga xây dựng các Trump Tower. Chuyện số phận của người Rohingya
và chuyện nhân quyền ở Việt Nam, Trump không bao giờ nghĩ tới.
Vả
lại, lúc này Hoa Kỳ cũng không muốn đụng đến Việt Nam hay Miến Điện vì
sợ hai nước này sẽ nghiêng hẳn về phía Trung Quốc như Thái Lan và
Philippines. Chính quyền cộng sản Việt Nam cũng như nhà cầm quyền Miến
Điện hiểu rõ như thế nên đang mạnh tay đàn áp. Những người đang bị tra
tấn, áp bức, tù đày, đói rách hay bị giết chết một cách bất công... đừng
trông chờ gì ở Donald Trump cả.
Ngày 30/8/2017,
Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc cũng đã triệu tập một cuộc họp kín nhằm
thảo luận về tình trạng bạo lực ở bang Rakhine, nhưng không có tuyên bố
chính thức nào được công bố !
Ngày 14/9/2017
Lữ Giang
(1) "Mục tiêu và chiến thuật đã bị bại lộ", Lữ Giang, ngày 23/2/2010.