Vụ Formosa: 'Căng thẳng chưa có hồi kết' (BBC)
"Đáng
nhẽ quan hệ dân sự đối với việc bồi thường, người dân đòi bồi thường
với Formosa, cái này chính phủ cần phải tạo điều kiện để người dân khởi
kiện trên cơ sở pháp luật, đòi bồi thường thỏa đáng những thiệt hại mà
Formosa đã gây ra cho họ...
"Điểm thứ hai, chính phủ, nếu giả sử
đã lỡ tạm nhận 500 triệu đô-la Mỹ của Formosa, thì hãy coi đây là tiền
tạm ứng đền bù cho người dân và cũng cần giải quyết cho người dân tiền
tạm ứng đền bù này.
Còn việc Formosa phải đền bù bao nhiêu, hãy
để cho tòa án và người dân đi khởi kiện ở tòa án xem xét, cân nhắc thiệt
hại thực tế để mà bồi thường"
Diễn biến người dân biểu tình ở Lộc
Hà, Hà Tĩnh hôm 3/4/2017 với hàng nghìn người tham gia phản đối công an
và chính quyền 'đàn áp' khi họ đi đòi công lý trong vụ Formosa và không
lâu sau đó, họ bị chính quyền tỉnh Hà Tĩnh 'khởi tố vụ án' cho thấy
quan hệ giữa người dân và chính quyền đang hết sức 'nóng' và căng thẳng
giữa hai bên 'chưa có hồi kết'.
Trao đổi ý kiến tại Bàn tròn Thứ Năm tuần này hôm 13/4, từ Viện Chính sách, Pháp luật và Phát triển (PLD), PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao nói với BBC:
"Tôi thấy rằng hiện tượng ngày 3/4 đúng là một hiện tượng rất nóng
bỏng ở trong quan hệ giữa người dân với chính quyền và tôi không nghĩ
rằng đây sẽ là điểm kết thúc của tình trạng căng thẳng như thế này,
trong quan hệ giữa người dân, nhất là người dân miền Trung với chính
quyền.
"Kể từ một năm trước đây, câu chuyện thảm họa vùng biển
miền Trung đã làm cho người dân miền Trung hết cơ hội sinh kế. Biển
không còn cá để đánh bắt, các doanh nghiệp ven biển cũng không còn cơ
hội để kinh doanh, sản xuất.
"Chính vì thế chuyện nhà nước ta
(Việt Nam) giải quyết như thế nào câu chuyện Formosa, theo tôi, đến bây
giờ vẫn là câu chuyện để ngỏ.
"Và nhà nước cần nhìn nhận vấn đề
này như một vấn đề thực sự nghiêm trọng, chứ không chỉ thuần túy là một
vụ việc cứ lờ đi thì nó sẽ qua...
"Bởi vì nó gắn với đời sống của
hàng trăm ngàn bà con ở bốn tỉnh miền Trung, đấy là tôi chưa nói nhà máy
Formosa nếu đi vào hoạt động một cách chính thức, với đầy đủ công suất,
thì chắc chắn việc xả thải ra môi trường biển còn tiếp diễn nữa.
"Và
như vậy nó sẽ loang rộng ra các tỉnh khác ở phía Nam, điều đó là một
điều tất nhiên và chắc chắn, nhiều nhà khoa học đã nói," Viện trưởng
Viện PLD, thuộc Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta),
nêu quan điểm.
Quan hệ hành chính - quyền lực
Trở lại với việc xảy ra thảm họa Formosa, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Giao nói tiếp:
"Đáng
nhẽ quan hệ dân sự đối với việc bồi thường, người dân đòi bồi thường
với Formosa, cái này chính phủ cần phải tạo điều kiện để người dân khởi
kiện trên cơ sở pháp luật, đòi bồi thường thỏa đáng những thiệt hại mà
Formosa đã gây ra cho họ...
"Điểm thứ hai, chính phủ, nếu giả sử
đã lỡ tạm nhận 500 triệu đô-la Mỹ của Formosa, thì hãy coi đây là tiền
tạm ứng đền bù cho người dân và cũng cần giải quyết cho người dân tiền
tạm ứng đền bù này.
Còn việc Formosa phải đền bù bao nhiêu, hãy
để cho tòa án và người dân đi khởi kiện ở tòa án xem xét, cân nhắc thiệt
hại thực tế để mà bồi thường".
"Và tôi nghĩ rằng nếu ta (Việt Nam) làm như vậy thì chắc chắn nó sẽ yên ổn tình hình và đảm bảo lợi ích của người dân.
"Thậm
chí thiệt hại của người dân sẽ lớn hơn rất nhiều 500 triệu, điều đó là
rất rõ, đấy là trong quan hệ dân sự giữa người dân với Formosa, hãy để
cho họ giải quyết câu chuyện này qua tòa án."
Về vấn đề quan hệ giữa nhà nước với Formosa, ông Hoàng Ngọc Giao tiếp tục nêu quan điểm:
"Đây
là quan hệ hành chính - quyền lực, bất cứ doanh nghiệp nào nếu vi phạm,
gây ra thảm họa sự cố môi trường, nhà nước có quyền kiểm tra hành
chính, có quyền phạt hành chính và có quyền yêu cầu khắc phục tình trạng
ban đầu.
"Thế thì trong trường hợp Formosa, nhà nước hoàn toàn có
thể trước hết là phạt hành chính đối với Formosa, sau nữa ra một lệnh
buộc Formosa phải khôi phục môi trường biển miền Trung, quay lại vị trí
ban đầu.
"Việc đó rất quan trọng và tôi tin rằng việc yêu cầu
Formosa phải phục hồi hệ sinh thái của biển bốn tỉnh miền Trung chắc
chắn sẽ buộc Formosa phải chi phí hàng chục tỷ đô-la, chứ không phải chỉ
có 500 triệu đô-la đền cho bà con," PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao từ Hà Nội
nói với Bàn tròn Thứ Năm của BBC Việt ngữ hôm 13/4.