Truy nã gắt gao ba chủ tịch quyền lực ở Việt Nam - có gì phía sau? (BBC Tiếng Việt)
Một số tờ báo tại Việt Nam vào cuối tháng 10 đã đồng loạt đăng tải thông tin Bộ Công an phát "lệnh truy nã đặc biệt" đối với ông Nguyễn Công Minh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Cây xanh Công Minh.
Điều đáng chú ý là lệnh truy nã đã được Bộ Công an phát từ ngày 8/4 và lúc bấy giờ báo chí đã đưa tin rộng rãi.
Việc một số tờ báo đồng loạt đưa tin vào cuối tháng 10 khiến vụ việc được hâm nóng trở lại có thể có nguyên nhân sâu xa phía sau.
Lệnh truy nã được ban hành trong quá trình điều tra vụ án hình sự liên quan đến các tội danh: "Vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; Đưa hối lộ; Nhận hối lộ", xảy ra tại Công ty Cây xanh Công Minh và một số tỉnh, thành phố khác.
Đây có thể là vụ án "đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp", cụ thể là liên quan đến các gói thầu "bất thường" mà công ty này trúng thầu. Không loại trừ khả năng vụ này liên quan tới nhân vật lớn, như đã từng xảy ra với trường hợp của các tập đoàn Phúc Sơn và Thuận An.
Hiện Bộ Công an cũng đang truy nã cựu Chủ tịch AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn và cựu Chủ tịch Agribank Nguyễn Thế Bình.
Vì sao những người này bị truy nã? Liệu việc bắt giữ họ có thể hé lộ những cái tên nào đứng đằng sau?
Ông Nguyễn Công Minh
Cây xanh Công Minh trúng hàng loạt gói thầu bảo dưỡng, chăm sóc cây xanh trên địa bàn Trà Vinh
Căn cứ vào kết quả điều tra, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Công Minh vào tháng 3/2025 và ra quyết định truy nã vào tháng 4/2025 do ông Minh đã bỏ trốn.
Bộ Công an cho hay hệ thống sinh thái của Công ty Cây xanh Công Minh có quy mô lớn với 40 công ty độc lập, được quản lý theo mô hình 6 khu vực trên cả nước. Các công ty này đã tham gia đấu thầu và có dấu hiệu vi phạm.
Cũng theo bộ này, Cây xanh Công Minh đã thực hiện hơn 600 gói thầu trên cả nước với tổng giá trị khoảng hơn 3.500 tỷ đồng. Đến thời điểm hiện tại, cơ quan chức năng xác định các bên liên quan đã gây thiệt hại cho nhà nước khoảng 100 tỷ đồng.
Cùng bị khởi tố là hai cán bộ dưới quyền, gồm bà Lê Thị Hòa - Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc; và bà Ngô Thị Ngọc Lý - Kế toán trưởng.
Ông Minh đã bỏ trốn từ ngày 4/6/2023. Do đó, Cơ quan An ninh điều tra đã làm các thủ tục để truy nã quốc tế.
Cơ quan an ninh đã tiến hành định giá tài sản đối với các dự án trồng và chăm sóc cây xanh do Công Minh thực hiện để có căn cứ xác minh thiệt hại và xử lý người liên quan.
Về kết quả điều tra, Cơ quan An ninh điều tra cho biết đã xác định được việc Công ty Cây xanh Công Minh đã thông đồng với các chủ đầu tư để được tham gia xây dựng giá gói thầu từ giai đoạn lập dự án, sau khi giá hợp đồng được phê duyệt.
Bằng sự thông đồng này, Công ty Cây xanh Công Minh sẽ được chỉ định trúng thầu hoặc sử dụng các pháp nhân khác trong hệ thống công ty để tham gia đấu thầu và được trúng thầu.
Kết quả rà soát của Bộ Công an cho thấy có hơn 50 công ty thuộc hệ sinh thái của Công ty Cây xanh Công Minh tham gia đấu thầu trên 600 gói thầu ở nhiều địa phương với số tiền trúng thầu lên tới hàng ngàn tỷ đồng.
Báo chí mô tả Công Minh là công ty có khả năng trúng thầu "vô địch". Công ty này đã tham gia 228 gói thầu, trong đó trúng 172 gói, trượt 37 gói, 14 gói chưa có kết quả và 5 gói đã bị hủy. Từ đó cho thấy tỷ lệ trúng thầu của Công Minh dựa trên số gói trúng là 75%.
Các gói thầu mà công ty này trúng trải dài trên 19 tỉnh, thành phố trên cả nước và nhiều nhất ở các địa phương như Bình Phước, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Long An; Tây Ninh... Các gói thầu này thường có giá trị từ vài tỷ đồng cho đến vài chục tỷ đồng.
Trong vụ án tại Công ty Cây xanh Công Minh, bị khởi tố đầu tiên đều là những người tham gia điều hành doanh nghiệp này.
Với các thông tin ban đầu từ cơ quan điều tra về khả năng "có sự thông đồng" trong đấu thầu, có thể sắp tới sẽ có nhiều diễn biến phức tạp và nghiêm trọng hơn nữa. Không loại trừ khả năng có các quan chức bị dính líu.
Công ty Cây xanh Công Minh được thành lập năm 1993, Chủ tịch HĐQT là Nguyễn Công Minh. Ông này từng được Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba vào năm 2019.
Theo thông tin công bố dịp kỷ niệm 25 năm hình thành và phát triển vào năm 2019, Cây xanh Công Minh có 1.600 cán bộ, nhân viên với 63 văn phòng đại diện trải dài khắp cả nước.
Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn
Cũng theo bộ này, Cây xanh Công Minh đã thực hiện hơn 600 gói thầu trên cả nước với tổng giá trị khoảng hơn 3.500 tỷ đồng. Đến thời điểm hiện tại, cơ quan chức năng xác định các bên liên quan đã gây thiệt hại cho nhà nước khoảng 100 tỷ đồng.
Cùng bị khởi tố là hai cán bộ dưới quyền, gồm bà Lê Thị Hòa - Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc; và bà Ngô Thị Ngọc Lý - Kế toán trưởng.
Ông Minh đã bỏ trốn từ ngày 4/6/2023. Do đó, Cơ quan An ninh điều tra đã làm các thủ tục để truy nã quốc tế.
Cơ quan an ninh đã tiến hành định giá tài sản đối với các dự án trồng và chăm sóc cây xanh do Công Minh thực hiện để có căn cứ xác minh thiệt hại và xử lý người liên quan.
Về kết quả điều tra, Cơ quan An ninh điều tra cho biết đã xác định được việc Công ty Cây xanh Công Minh đã thông đồng với các chủ đầu tư để được tham gia xây dựng giá gói thầu từ giai đoạn lập dự án, sau khi giá hợp đồng được phê duyệt.
Bằng sự thông đồng này, Công ty Cây xanh Công Minh sẽ được chỉ định trúng thầu hoặc sử dụng các pháp nhân khác trong hệ thống công ty để tham gia đấu thầu và được trúng thầu.
Kết quả rà soát của Bộ Công an cho thấy có hơn 50 công ty thuộc hệ sinh thái của Công ty Cây xanh Công Minh tham gia đấu thầu trên 600 gói thầu ở nhiều địa phương với số tiền trúng thầu lên tới hàng ngàn tỷ đồng.
Báo chí mô tả Công Minh là công ty có khả năng trúng thầu "vô địch". Công ty này đã tham gia 228 gói thầu, trong đó trúng 172 gói, trượt 37 gói, 14 gói chưa có kết quả và 5 gói đã bị hủy. Từ đó cho thấy tỷ lệ trúng thầu của Công Minh dựa trên số gói trúng là 75%.
Các gói thầu mà công ty này trúng trải dài trên 19 tỉnh, thành phố trên cả nước và nhiều nhất ở các địa phương như Bình Phước, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Long An; Tây Ninh... Các gói thầu này thường có giá trị từ vài tỷ đồng cho đến vài chục tỷ đồng.
Trong vụ án tại Công ty Cây xanh Công Minh, bị khởi tố đầu tiên đều là những người tham gia điều hành doanh nghiệp này.
Với các thông tin ban đầu từ cơ quan điều tra về khả năng "có sự thông đồng" trong đấu thầu, có thể sắp tới sẽ có nhiều diễn biến phức tạp và nghiêm trọng hơn nữa. Không loại trừ khả năng có các quan chức bị dính líu.
Công ty Cây xanh Công Minh được thành lập năm 1993, Chủ tịch HĐQT là Nguyễn Công Minh. Ông này từng được Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba vào năm 2019.
Theo thông tin công bố dịp kỷ niệm 25 năm hình thành và phát triển vào năm 2019, Cây xanh Công Minh có 1.600 cán bộ, nhân viên với 63 văn phòng đại diện trải dài khắp cả nước.
Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn
Dẫn độ bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn: chìa khóa dẫn tới lãnh đạo cấp cao?
Từng là chủ tịch Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và được vinh danh là một trong 50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam của Forbes Việt Nam vào năm 2017, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn nay đã trở thành một ẩn số quốc tế.
Bà Nhàn bị truy nã từ năm 2022 và đã bị xét xử vắng mặt trong 5 vụ án liên quan đến các tội danh "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và "Đưa hối lộ", với tổng hình phạt chung là 30 năm tù. Hiện bà đang bị truy tố trong vụ án thứ 6.
Các vụ án chấn động liên quan đến Công ty AIC và bà Nhàn đã phơi bày một mô hình gian lận có hệ thống trong đấu thầu, gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước. Bà Nhàn bị cáo buộc là chủ mưu, chỉ đạo cấp dưới sử dụng các công ty "quân xanh, quân đỏ" để thông đồng, dàn xếp trúng thầu.
Các vụ án đó xảy ra tại:
Từng là chủ tịch Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và được vinh danh là một trong 50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam của Forbes Việt Nam vào năm 2017, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn nay đã trở thành một ẩn số quốc tế.
Bà Nhàn bị truy nã từ năm 2022 và đã bị xét xử vắng mặt trong 5 vụ án liên quan đến các tội danh "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và "Đưa hối lộ", với tổng hình phạt chung là 30 năm tù. Hiện bà đang bị truy tố trong vụ án thứ 6.
Các vụ án chấn động liên quan đến Công ty AIC và bà Nhàn đã phơi bày một mô hình gian lận có hệ thống trong đấu thầu, gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước. Bà Nhàn bị cáo buộc là chủ mưu, chỉ đạo cấp dưới sử dụng các công ty "quân xanh, quân đỏ" để thông đồng, dàn xếp trúng thầu.
Các vụ án đó xảy ra tại:
Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai: Vụ án được xét xử đầu tiên, xác định gây thất thoát 152 tỷ đồng và liên quan đến khoản "bôi trơn" 44,8 tỷ đồng cho các cựu lãnh đạo tỉnh Đồng Nai, bao gồm cựu Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành (14,5 tỷ), cựu Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Quốc Thái (14,5 tỷ), cựu Giám đốc Bệnh viện Phan Huy Anh Vũ (14,8 tỷ) và cựu Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Bồ Ngọc Thu nhận một tỷ đồng. Bà Nhàn bị tuyên án 16 năm tù về tội "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và 14 năm tù về tội "đưa hối lộ". Tổng hợp hình phạt là 30 năm tù.
Bệnh viện Sản - Nhi Quảng Ninh: Gây thiệt hại hơn 50 tỷ đồng qua việc thao túng sáu gói thầu. Bà Nhàn bị tuyên 10 năm tù về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
Trung tâm Công nghệ Sinh học TP HCM: Bà Nhàn bị cáo buộc hối lộ cựu Giám đốc trung tâm Dương Hoa Xô 14,4 tỷ đồng để trúng sáu gói thầu, gây thiệt hại 83,1 tỷ đồng. Bà Nhàn bị tuyên 12 năm tù về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" và 12 năm tù về tội "Đưa hối lộ"; tổng hợp các án phạt trong vụ này là 24 năm tù.
Ban Quản lý Dự án Xây dựng Y tế Bắc Ninh: Gây thiệt hại hơn 48,6 tỷ đồng, kèm theo cáo buộc bà Nhàn hối lộ cựu Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Nhân Chiến 3 tỷ đồng. Trong vụ này, bà Nhàn bị tuyên 13 năm tù về tội "Đưa hối lộ".
VNCERT – một dự án thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông: Thao túng đấu thầu gói thầu số 8, gây thất thoát hơn 17 tỷ đồng. Bà bị tòa tuyên vắng mặt 10 năm tù về tội "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".
Ở vụ án thứ sáu, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn bị truy tố liên quan 230 gói thầu ở TP HCM, gây thiệt hại hơn 145 tỷ đồng.
Theo một phóng sự điều tra được đăng tải hồi tháng 2/2025 trên báo Bild của Đức, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn đang trú ẩn trong một căn nhà không được tiết lộ địa chỉ ở Đức. Nơi bà cư trú được lực lượng an ninh nước sở tại bảo vệ nghiêm ngặt.
Cho đến nay, Việt Nam và Đức không có hiệp định dẫn độ. Do đó, nếu bà Nhàn thực sự đang ở Đức, việc có thể dẫn độ hay không phụ thuộc vào thiện chí của phía Đức.
Qua các vụ án trên, hàng chục lãnh đạo thuộc diện Trung ương quản lý đã được xác định liên quan.
Ví dụ, tại Đồng Nai, cựu Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành lãnh án 11 năm tù; cựu Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Quốc Thái 9 năm tù, cùng về tội "Nhận hối lộ". Tại Bắc Ninh, cựu Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Nhân Chiến lãnh án 4 năm 6 tháng tù, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tử Quỳnh 3 năm tù.
Theo báo cáo vào tháng 8/2024 của Ban Nội chính Trung ương, riêng vụ án xảy ra tại công ty AIC, Đảng đã xử lý kỷ luật 89 tổ chức đảng và 126 đảng viên, trong đó có 25 cán bộ diện Trung ương quản lý. Số liệu cập nhật tới thời điểm hiện nay hẳn còn cao hơn nhiều.
Lời khai của các bị cáo tại tòa cho thấy bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn có mối quan hệ thân thiết với một số lãnh đạo cấp tỉnh và trung ương nên việc bắt bà về quy án được xem là mấu chốt để xử lý cán bộ vi phạm.
Ông Nguyễn Thế Bình
Ông Nguyễn Thế Bình - cựu Chủ tịch ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) - bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an truy nã do liên quan sai phạm hoạt động ngân hàng, theo truyền thông Việt Nam.
Theo đó, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03) Bộ Công an đang điều tra vụ án "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" xảy ra tại Agribank Chi nhánh 6 và một số đơn vị liên quan.
Vụ án này được C03 ra quyết định khởi tố vào ngày 25/1/2024.
Đến nay, C03 đã ra quyết định khởi tố bị can và quyết định truy nã đối với ông Nguyễn Thế Bình về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng".
Ông Bình, quê ở Hưng Yên, trú tại phường Thạnh Mỹ Tây ở TP HCM, đã bỏ trốn trong năm nay.
Ông Nguyễn Thế Bình, năm nay đã 71 tuổi, từng giữ chức chủ tịch hội đồng thành viên Agribank từ tháng 6/2009 đến tháng 7/2011.
Ông Bình từng bị tòa án triệu tập thẩm vấn trong vụ án thất thoát 966 tỷ đồng tại Ngân hàng Agribank vào năm 2015, với tư cách cựu tổng Giám đốc Agribank – ông Bình giữ chức tổng giám đốc ngân hàng này từ tháng 12/2007 đến tháng 6/2009.
Vụ án đó, được báo chí gọi là "đại án ngàn tỷ", đã khiến bốn cán bộ nhân viên Agribank Chi nhánh 6 phải lãnh án tù giam về tội "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng".
Đến ngày 22/10, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ra thông báo về việc truy tố bị can đối với ông Bình trong vụ án xảy ra tại Agribank Chi nhánh 6 và các đơn vị có liên quan.
Trước đó, hôm 21/10, Vụ 3 Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã ban hành cáo trạng truy tố 5 bị can trong trong vụ án nói trên.
Vụ 3 Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã kêu gọi ông Bình đầu thú "để bảo đảm giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật", nếu ông không đầu thú thì coi như "từ bỏ quyền tự bào chữa và sẽ bị truy tố, xét xử vắng mặt" theo quy định hiện hành.
BBC Tiếng Việt
09/11/2025
