Kế hoạch hòa bình cho Ukraine của Mỹ có khả thi hay không ? (Trọng Thành , Chi Phương , Anh Vũ , Thùy Dương)
Điện Kremlin hoan nghênh các nỗ lực ngoại giao "nghiêm túc"
Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitri Peskov, hôm qua, 26/11/2025, hoan nghênh các nỗ lực ngoại giao "nghiêm túc" đang diễn ra liên quan đến kế hoạch của Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh tại Ukraine.
Ảnh ghép Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin. AP
Theo phát ngôn viên điện Kremlin, được AFP dẫn lại, "hiện tại có lẽ không có gì quan trọng hơn" là tiến trình ngoại giao xung quanh kế hoạch của tổng thống Donald Trump, nhưng đồng thời cảnh báo hiện còn "quá sớm" để khẳng định các bên đang tiến gần đến một giải pháp chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài gần 4 năm nay.
Theo Reuters, mặc dù hoan nghênh những nỗ lực ngoại giao của chính quyền Trump, thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov, trong một cuộc trả lời báo giới hôm qua tại Moskva, cảnh báo : "Không thể có bất kỳ sự nhượng bộ nào, hay bất kỳ sự đầu hàng nào từ phía chúng tôi đối với những điểm then chốt".
Trên đài truyền hình Nhà nước Nga, cố vấn ngoại giao của điện Kremlin, Yuri Uchakov, hôm qua, nhận định : trong kế hoạch của Mỹ, có một số điểm "tích cực", nhưng nhiều điểm khác "cần phải được thảo luận kỹ lưỡng ở cấp chuyên gia". Ông Uchakov cũng nhấn mạnh, mọi nỗ lực của Châu Âu nhằm có một vai trò trong việc tìm giải pháp cho chiến tranh Ukraine đều "vô ích".
Thỏa thuận sơ bộ mà Mỹ và Ukraine đạt được, gồm khoảng 20 điểm, không bao gồm các vùng lãnh thổ Nga kiểm soát tại miền đông và miền nam Ukraine. Vấn đề này dự kiến sẽ được thảo luận trực tiếp giữa hai nguyên thủ Mỹ và Ukraine. Trả lời AFP, ông Oleksandre Bevz, một thành viên đoàn đàm phán Ukraine tại Geneve hôm 23/11, nhận định : "Căn cứ trên quyết tâm của phía Mỹ", có hy vọng là các nỗ lực này có thể dẫn đến một "nền hòa bình bền vững", tuy nhiên, nhà ngoại giao này cũng lưu ý là bản dự thảo kế hoạch hòa bình nói trên mới chỉ là một văn bản khung, và không có lịch trình cụ thể nào.
Hôm qua, các ngoại trưởng Liên Âu, trong một cuộc họp khẩn qua mạng, tái khẳng định sự ủng hộ đối với Ukraine, và duy trì áp lực với Nga. Lãnh đạo ngoại giao Liên Âu Kaja Kallas nhấn mạnh : Chúng ta cần chuyển từ giai đoạn mà Nga có lựa chọn giữa đàm phán hay không sang giai đoạn mà Moskva không có lựa chọn nào khác hơn là phải thương lượng. Bà Kallas cũng bác bỏ việc giới hạn quy mô của quân đội Ukraine trong tương lai như là một điều kiện để chấm dứt xung đột.
Các nước vùng Baltic ngạc nhiên và lo ngại
Thỏa thuận hòa bình 28 điểm của chính quyền Mỹ được tiết lộ hồi cuối tuần trước, đã khiến các nước vùng Baltic, ngay cạnh Nga, đặc biệt lo ngại.
Từ Vilnius, thông tín viên Marielle Vitureau cho biết thêm :
"Ngạc nhiên và chấn động : đó là tóm tắt các phản ứng khi nghe thông báo về kế hoạch hòa bình cho Ukraine, do Hoa Kỳ và Nga đồng soạn thảo. Ngoại trưởng Litva, Kestutis Budrys, phát biểu : "Đây là điều hoàn toàn mới, trước đó chúng tôi không thấy có những dấu hiệu rằng một văn bản đang được soạn thảo. Và nội dung văn bản đã đặt ra nhiều câu hỏi về tính chân thực. Nhưng bây giờ thì đang có nhiều chỉnh sửa".
Dẫu vậy, một số điều khoản trong văn bản vẫn hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với ngoại trưởng Litva, đặc biệt là những điều khoản có thể làm thay đổi luật pháp quốc tế. Ông nói tiếp : "Cấu trúc an ninh trong khu vực được phác thảo trong văn bản, các điểm liên quan đến toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền, độc lập, tất cả đều mang tính đe dọa và chỉ càng làm gia tăng nguy cơ chiến tranh ở Châu Âu trong tương lai mà thôi".
Các nước vùng Baltic tin rằng Nga không hề có ý định chấm dứt chiến tranh và chỉ mong đợi có một điều : Ukraine đầu hàng. Kalev Stoicescu, người đứng đầu ủy ban quốc phòng của Quốc hội Estonia, phát biểu : "Điều tốt nhất mà Liên Âu có thể làm là tăng cường khả năng phòng thủ của chính mình".
Việc sử dụng tài sản của Nga đang bị phong tỏa tại Châu Âu để tài trợ cho quốc phòng của Ukraine và triển vọng cụ thể về việc kết nạp Ukraine vào Liên Hiệp Châu Âu cũng được nêu ra để Châu Âu có thể tham dự các vòng đàm phán cùng với Ukraine.
Euroclear cảnh báo rủi ro cho đồng euro,nếu dùng tài sản đóng băng của Nga hỗ trợ cho Ukraine
Trong lúc đàm phán hoà bình giữa Nga và Ukraine vẫn tiếp diễn, vấn đề bảo đảm an ninh cho Kiev được các nước Châu Âu đặt lên hàng đầu và nỗ lực tìm nguồn tài chính viện trợ cho Ukraine. Các tài sản Nga bị đóng băng hầu hết tại ngân hàng Euroclear, lên đến 190 tỷ euro được coi là chìa khoá giải quyết vấn đề tài chính. Tuy nhiên, liệu việc giải ngân có dễ dàng hay không ? Lãnh đạo của Euroclear đã đe dọa kiện Liên Âu nếu thông quan biện pháp này.
Ảnh minh họa đồng rúp của Nga. AFP – Kirill Kudryavtsev
Tháng 09/2025, nhật báo kinh tế Anh Financial Times tiết lộ kế hoạch của thủ tướng Đức Frederic Merz về việc dùng số tiền này để tạo ra một cơ chế cấp một khoản vay không lãi suất gần 140 tỷ cho Kiev, giúp Kiev mua sắm thiết bị quân sự (không phải để trang trải ngân sách chung của Ukraine).
Nếu như trước đây, nhiều nước do dự thì nay bày tỏ ủng hộ đề xuất dùng số tiền này để tài trợ cho quốc phòng của Ukraine. Ngày 26/11/2025, chủ tịch Uỷ Ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết sẽ sớm đưa ra một đề xuất mang tính "pháp lý" về việc sử dụng các tài sản của Nga bị đóng băng ở Châu Âu. Bà tuyên bố : "Chúng tôi cam kết bảo đảm nhu cầu tài chính của Ukraine vào năm 2026 và 2027, và tôi không tính đến kịch bản bất cứ nước Châu Âu nào phải đóng góp đơn độc vào khoản này".
Châu Âu đang xem xét đến việc chuyển số tiền này để Liên Âu quản lý và cấp một "khoản vay đền bù" (prêt de réparation) cho Ukraine. Khoản vay do các nước Châu Âu bảo đảm và chỉ cần hoàn trả khi Nga đã bồi thường cho Ukraine về những thiệt hại trong chiến tranh. Lãnh đạo Đức nêu rõ là "không tịch thu" hoàn toàn khoản vay này, mà chỉ sử dụng làm tài sản thế chấp cho khoản vay, nếu các lệnh trừng phạt của Nga vẫn được gia hạn.
Âu - Mỹ bất đồng về kế hoạch sử dụng tài sản đóng băng của Nga
Trong khi đó, ở phía bên kia bờ Đại Tây Dương, tổng thống Mỹ Donald Trump, hiện đang làm trung gian trong đàm phán giữa Nga và Ukraine, đã đề nghị sử dụng số tài sản Nga bị đóng băng này "để mang lại lợi ích" cho Washington và doanh nghiệp Mỹ. Cụ thể, theo Les Echos, trong bản kế hoạch hòa bình đầu tiên cho Ukraine do Nhà Trắng công bố, ông Trump muốn trích 100 tỷ đô la để đầu tư vào việc tái thiết Ukraine. Hoa Kỳ sẽ nhận được 50% lãi từ hoạt động này. Thêm vào đó, Châu Âu sẽ thêm 100 tỷ đô la để tăng số đầu tư. Số tiền còn lại sẽ được đặt trong quỹ đâu tư chung giữa Nga và Mỹ, nhằm tạo ra lợi nhuận chung. Mặc dù ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã nhấn mạnh vào thứ Ba tuần này, rằng Châu Âu sẽ là bên quyết định xử lý số tài sản này. Tuy nhiên quyền quyết định vẫn nằm trong tay vị tổng thống bất định Donald Trump.
Phía Châu Âu đã mạnh mẽ phản đối đề xuất này, nhất là khi Hoa Kỳ chỉ nắm giữ 1,5% số tài sản Nga bị đóng băng (5 tỷ euro). Trả lời đài phát thanh Pháp RTL sáng thứ Ba, tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố rằng Châu Âu là bên duy nhất quyết định việc sử dụng tài sản Nga bị đóng băng ở Châu Âu.
Trước viễn cảnh Ukraine có thể cạn kiệt tiền mặt vào tháng 2/2026, tài sản của Nga được cho là một trong những hy vọng cuối cùng cho Kiev. Ủy Ban Châu Âu đã ước tính, dựa trên tính toán của IMF, nhu cầu của Ukraine sẽ lên đến 135,7 tỷ euro trong hai năm tới, gồm cả ngân sách quân sự và dân sự.
Tiền lệ "phá vỡ các chuẩn mực quốc tế"
Tuy nhiên, sử dụng tài sản của Nga bị đóng băng ở Châu Âu không hề đơn giản. Hiện hơn 190 tỷ đô la của Nga gồm trái phiếu, tiền mặt, chứng khoán… đang được "bảo quản" nói đúng hơn là bị "mắc kẹt" tại ngân hàng lưu ký Euroclear, không được truy cập, rút hay chuyển nhượng. Trong thời gian bị đóng băng, các khoản lãi thu được từ những tài sản này cũng bị đóng băng, và không trả cho chủ sở hữu gốc.
Giám đốc điều hành Euroclear, bà Valérie Urbain đã nhiều lần lên tiếng phản đối, cảnh báo về những rủi ro của kế hoạch được đánh giá là "phá vỡ các chuẩn mực quốc tế", và tổn hại đến danh tiếng của đồng euro. Trước tiên là rủi ro pháp lý. Trong bài đăng trên báo Le Monde, bà Urbain cảnh báo rằng việc EU sử dụng số tài sản này là bất hợp pháp, và đi ngược lại với luật pháp quốc tế về "chủ quyền tài sản". "Ngay cả trong Đệ nhị Thế chiến, tài sản của các Ngân hàng Trung ương cũng không bị tịch thu". Tiếp theo là nguy cơ làm mất lòng tin thị trường, khiến các đối tác quốc tế của tổ chức này, như Trung Quốc và các nước Ả rập phải quan ngại. Nếu uy tín suy giảm, thì sẽ có ít đầu tư vào khu vực đồng euro, và điều này sẽ ảnh hướng đến nhiều lĩnh vực trong Châu Âu.
Euroclear : "Két sắt" ít được biết đến lưu giữ khối tài sản khổng lồ tại Châu Âu
Ít được công chúng biết đến, ngay cả trụ sở của ngân hàng cũng khá kín tiếng, Euroclear không có logo hào nhoáng, nhưng lối ra vào được bảo đảm an ninh chặt chẽ. Euroclear là nơi mà các ngân hàng lớn, ngân hàng trung ương và các quỹ đầu tư quốc tế lớn "gửi gắm" các chứng khoán tài chính, từ trái phiếu, cổ phiếu, cho đến các sản phẩm tài chính khác. Euroclear được đặt tại Bỉ, vì nước này có quy định sở hữu tài sản chặt chẽ, tạo niềm tin lớn cho các ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư quốc tế. Nhiều trái phiếu của các chính phủ lớn như Pháp, Đức cũng được lưu ký tại Euroclear.
Nhiệm vụ của định chế này là giúp các ngân hàng, quỹ đầu tư hoặc tổ chức tài chính lớn cất giữ an toàn chứng khoán, và thực hiện cáo giao dịch này an toàn nhanh chóng. Nói cách khác, "kho tiền" này là nơi cất giữ tài sản của các tổ chức lớn, cung cấp cơ chế trao đổi tài sản mà không cần giấy tờ cụ thể.
Thông qua Euroclear, các nhà đầu tư từ bất cứ nước nào, có thể mua bán chứng khoán của nước khác mà không cần thông qua bộ máy pháp lý phức tạp của từng nước. Nếu như trước kia, Euroclear có những hộp bảo mật lưu trữ các giấy tờ giao dịch, thì nay tất cả đã được số hóa, và được lưu trữ tại các trung tâm dữ liệu, bảo mật, trên khắp thế giới. Cơ chế lưu ký của Euroclear được gọi là két sắt của những két sắt. Theo Le Monde, hiện Euroclear đang quản lý số tài sản khổng lồ, lên tới 42.500 tỷ euro, xử lý hơn 330 triệu giao dịch mỗi năm. Số tài sản của Nga bị đóng băng tại đây chỉ chiếm 0,3%.
Nguy cơ Nga mạnh tay trả đũa
Hơn nữa, định chế tài chính này cũng có nguy cơ phải đối mặt với các vụ kiện tụng từ phía Nga. Nếu các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, Nga có thể bất cứ lúc nào dùng "quyền hoàn trả tài sản" (droit de restitution). Lúc đó, câu hỏi đặt ra là ai sẽ hoàn lại 140 tỷ euro nếu đã cho Ukraine vay để trả lại cho Nga.
Moskva cũng đã trả đũa Châu Âu, phong tỏa khoảng 20 đến 40 tỷ euro tài sản của các khách hàng Euroclear, được lưu giữ tại kho lưu ký ở Nga. Thậm chí Nga có thể mạnh tay tịch thu nhà máy hoặc tài sản của các doanh nghiệp Châu Âu. Không chỉ riêng Châu Âu, Nhật Bản, Thụy Sỹ, Anh và Mỹ cũng lưu giữ tài sản của Nga, nhưng không đề cập đến việc tịch thu.
Lãnh đạo của Euroclear đã nêu ra khả năng tổ chức này kiện các cơ quan của Châu Âu ra tòa, để ngăn chặn hành động của Liên Hiệp Châu Âu, nếu nhận thấy rằng "nghĩa vụ ủy thác" bị đe dọa.
Bỉ, quốc gia đặt trụ sở của Euroclear phản đối mạnh mẽ, bởi lo ngại về những hậu quả pháp lý và tài chính đối với Euroclear và cả uy tín nước này trước các nhà đầu tư. Việc bảo lãnh toàn bộ khoản vay, lên tới 140 tỷ euro, là một gánh nặng không nhỏ với Bỉ, tương đương với 22% GDP của nước này. Nhà kinh tế người Pháp Sébastien Laye, trên mục ý kiến của báo Journal du Dimanche đã chỉ trích đề xuất của Châu Âu mang "tính chính trị", bất chấp rủi ro đối với thị trường chung Châu Âu.
Trong số hơn 190 tỷ euro tài sản của Nga bị đóng băng, 90% trong số đó thuộc Ngân hàng Trung ương Nga. Theo kinh tế gia, việc tịch thu tài sản của một ngân hàng trung ương nước ngoài sẽ khiến các nước, đặc biệt là ở Nam bán cầu, lo ngại rằng tài sản của họ trong các ngân hàng Châu Âu có thể bị tịch thu trong tương lai. Khiến dòng đầu tư vào thị trường đồng euro dần suy giảm. Đây cũng là một hành động chưa có tiền lệ, đi ngược lại nguyên tắc "miễn trừ chủ quyền quốc gia", khi dùng một biện pháp cưỡng chế pháp lý, để tước bỏ quyền sở hữu của một quốc gia.
Trước những quan ngại này, Ủy Ban Châu Âu cũng đang lập ra một kế hoạch B, theo Le Figaro : Xây dựng một khoản vay chung Châu Âu. Thế nhưng, con ngựa bất kham Hungary, vốn hoàn toàn ủng hộ kế hoạch Donald Trump, đang lấy bê bối tham nhũng tại Ukraine để biện minh cho việc từ chối cung cấp bất kỳ khoản hỗ trợ tài chính nào cho Kiev. Theo nhật báo kinh tế Les Echos, lựa chọn này sẽ tốn kém hơn, vì sẽ phải trả lãi, nhưng ít rủi ro hơn, khi không phải xét đến những điểm không chắc chắn khi sử dụng tài sản của Nga, hoặc những nguy cơ tố tụng pháp lý của Nga chống lại Euroclear. Châu Âu cũng có thể sử dụng khoản lãi thụ động thu được từ tài sản đóng băng của Nga, ước tính lên đến 3 tỷ euro, để hỗ trợ Ukraine và không phải lo lắng về những vấn đề pháp lý.
Ukraine chấp nhận kế hoạch hòa bình có điều chỉnh của Mỹ, dù còn một số điểm "nhạy cảm"
Trong cuộc họp với Liên minh tình nguyện vì Ukraine, hôm qua, 26/11/2025, tổng thống Ukraine cho biết, dù còn một số điểm "nhạy cảm", nhưng "sẵn sàng tiến về phía trước", liên quan đến kế hoạch hòa bình mới do Mỹ đề xuất để chấm dứt chiến tranh với Nga.
Một khu dân cư trong vùng Zaporizhzhia, Ukraine, bị Nga oanh kích trong đêm 25 rạng sáng 26/11/2025. AP - Kateryna Klochko
Trong bài phát biểu hàng ngày đăng tải trên mạng xã hội, nguyên thủ Ukraine nêu rõ là những nguyên tắc trong kế hoạch hòa bình có sửa đổi của Mỹ để chấm dứt chiến tranh với Nga, "có thể dẫn đến những thỏa thuận sâu sắc hơn, nhưng điều này hiện phụ thuộc vào Washington".
Theo bản kế hoạch hòa bình mới, từ nguồn thạo tin được AFP trích dẫn, Ukraine được cho là sẽ giữ nguyên quân đội với 800 000 quân nhân, so với bản cũ là 600 000. Bản kế hoạch điều chỉnh cũng được đánh giá là có lợi cho Kiev hơn so với bản đầu tiên. Những điểm nhạy cảm nhất liên quan đến việc "xác định lãnh thổ" sẽ được thảo luận giữa các nguyên thủ quốc gia.
Hôm qua, tổng thống Donald Trump đã đề cập đến "các cuộc đàm phán lâu dài và phức tạp" về việc hoạch định đường biên giới. Một điểm nhạy cảm khác là việc các nước Châu Âu bảo đảm an ninh cho Ukraine.
Trên mạng Truth Social, tổng thống Trump cũng muốn sớm gặp lãnh đạo Nga và Ukraine, nhưng nhấn mạnh rằng cuộc gặp này chỉ diễn ra nếu thỏa thuận cuối cùng giữa hai bên hoàn tất. Lãnh đạo Hoa Kỳ nêu rõ là kế hoạch hòa bình ban đầu đã được "điều chỉnh và tinh chỉnh với sự đóng góp của cả hai bên", và chỉ còn một vài bất đồng.
Trong bối cảnh này, tổng thống Mỹ thông báo cử đặc phái viên Steve Witkoff đến Moskva, gặp tổng thống Nga Vladimir Putin. Có khả năng con rể ông Trump là Jared Kushner cũng sẽ đến Nga nhân dịp này. Điện Kremlin sáng nay đã xác nhận chuyến thăm sắp tới của ông Witkoff dự trù vào tuần sau.
Đặc sứ Mỹ Steve Witkoff bị tố cáo "bày cách" cho điện Kremlin "lấy lòng" Donald Trump
Chuyến công du Nga của đặc sứ Mỹ Steve Witkoff được thông báo trong bối cảnh hãng tin Mỹ Bloomberg hôm qua 25/11/2025 tiết lộ thông tin, theo đó chính ông Witkoff, trong cuộc điện đàm hôm 14/10, đã tư vấn cho cố vấn của tổng thống Nga Putin về cách "lấy lòng" tổng thống Mỹ Donald Trump, nhằm tạo thuận lợi trong kế hoạch hòa bình với Ukraine.
Một số dân biểu Mỹ, kể cả các dân biểu trong đảng Cộng Hòa, xem đây là dấu hiệu cho thấy nhóm nhân vật thân cận với tổng thống Donald Trump không còn khách quan trong hồ sơ Ukraine.
Từ Washington, thông tín viên Vincent Souriau cho biết thêm :
"Steve Witkoff trao đổi với Yuri Ushakov, cố vấn ngoại giao của tổng thống Nga Vladimir Putin, và hướng dẫn ông ấy cách cách trình bày một kế hoạch hòa bình với Nhà Trắng như sau : "Nếu tôi là ông, tôi sẽ gọi điện cho tổng thống Donald Trump, tôi sẽ chúc mừng ông ấy về lệnh ngừng bắn ở Gaza và tôi sẽ nhấn mạnh rằng ông Trump là người kiến tạo hòa bình. Cứ làm như thế rồi thì mọi việc sẽ diễn ra rất tốt đẹp".
Steve Witkoff phác thảo nguyên tắc của một lộ trình với khoảng 20 điểm. Ông nhận định, nhưng không đi sâu vào chi tiết, rằng vấn đề nhạy cảm nhất vẫn là Donetsk và khả năng trao đổi lãnh thổ. Sau đó, Steve Witkoff khích lệ Điện Kremlin tiến hành cuộc điện đàm này trước khi tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đến Washington, dự kiến diễn ra vài ngày sau đó.
Khi được hỏi về cuộc nói chuyện này, tổng thống Mỹ Donald Trump xem đó là "một thủ tục đúng quy chuẩn trong đàm phán".
Một số dân biểu đảng Cộng Hòa tại Quốc hội đang kêu gọi các cuộc đàm phán bí mật chấm dứt và ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio trở lại với vai trò dẫn dắt các cuộc thương lượng này, bởi vì, theo Don Bacon, người đại diện cho bang Nebraska tại Hạ Viện, Steve Witkoff rõ ràng đang ngả về phía Nga".
Châu Âu lên kế hoạch triển khai quân đội bảo đảm an ninh cho Ukraine
Về phía Châu Âu, trong cuộc họp trực tuyến của Liên minh tình nguyện vì Ukraine được tổ chức vào chiều ngày 25/11, tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng có "tiến triển thực sự hướng tới một nền hòa bình lâu dài" giữa Ukraine và Nga, nhưng cũng nhấn mạnh rằng "điều kiện tuyệt đối cho một nền hòa bình" là các bảo đảm an ninh thực chất, chứ không phải trên giấy tờ.
Điện Élysée cho biết sẽ triển khai một "nền tảng" (plateform) thúc đẩy liên minh với Hoa Kỳ, để đạt được một "nền hòa bình an toàn và lâu dài, phù hợp với Hiến chương của Liên Hiệp Quốc" cho Ukraine. Dưới sự lãnh đạo của các tham mưu trưởng Pháp và Anh, 35 thành viên của liên minh, chủ yếu là các nước Châu Âu, đang xem xét việc triển khai quân đội Châu Âu tại Ukraine để bảo đảm tuân thủ lệnh ngừng bắn giữa Kiev và Moskva nếu đạt được.
Ông Macron cho rằng điện Kremlin hiện chưa tỏ thiện chí đối với hòa bình. Pháp cũng nêu rõ việc triển khai sẽ diễn ra "trên bộ, trên không và trên biển" để "hỗ trợ" quân đội Ukraine, đặc biệt thông qua huấn luyện và diễn tập quân sự. Paris cũng làm rõ rằng việc này hoàn toàn không liên quan đến việc triển khai quân "chiến đấu" ở Ukraine.
Kế hoạch hòa bình cho Ukraine : Sự hỗn loạn ngoại giao của phương Tây có lợi cho Nga
Ngay sau khi kế hoạch hoàn bình cho Ukraine do Mỹ đề xuất được công bố, các hoạt động ngoại giao đang diễn ra hối hả bên phía phương Tây. Ngày càng xuất hiện các sáng kiến nhằm sửa đổi, cải thiện hoặc đảo ngược bản kế hoạch hòa bình Nga -Mỹ về Ukraine gây tranh cãi. Thế nhưng chính màn ngoại giao hỗn loạn đang diễn ra lại có lợi cho Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc họp từ điện Kremlin với người đứng đầu vùng Kherson của Ukraine do Nga kiểm soát, ngày/08/2025. AP - Vyacheslav Prokofyev
RFI điểm lại một số phân tích của các chuyên gia trên France 24.
Trong bầu không khí ngoại giao hỗn loạn hiện nay, Nga là bên đứng ra chấm điểm tốt hay xấu. Hôm thứ Hai 24/11, Moskva đánh giá bản phản đề xuất của Châu Âu về hòa bình ở Ukraine là "phản tác dụng", sau khi ca ngợi nỗ lực của Mỹ đã dẫn đến bản kế hoạch 28 điểm gây nhiều tranh cãi, đưa ra hồi tuần trước.
Will Kingston-Cox, chuyên gia về Nga tại International Team for the Study of Security (ITSS) Verona nhận xét : "Nga đang đóng vai người lớn trong phòng, chờ cho đám trẻ con ngừng cãi nhau và đi đến thống nhất với nhau ".
Điện Kremlin "rất thích tình hình này"
Như thể Moskva đang cố đóng vai trọng tài ở cuối trận đấu. Thế nhưng toàn bộ màn ngoại giao đang diễn ra này xuất phát từ sáng kiến Nga-Mỹ được đàm phán bí mật giữa các đặc phái viên hai nước, nhằm chấm dứt cuộc xung đột quy mô lớn ở Ukraine, nổ ra từ tháng 2/2022.
Danh mục các điều kiện hòa bình này phần lớn phù hợp với yêu sách của Nga và đã được Châu Âu lẫn Ukraine đón nhận rất lạnh nhạt, vì họ bị gạt ra ngoài lề tiến trình ngoại giao.
Liên Hiệp Châu Âu hứa sẽ đề xuất một kế hoạch thay thế, gắn với lợi ích của Ukraine hơn. Hôm thứ Hai (24/11), các cuộc đàm phán một văn bản Châu Âu đã có tiến triển. Tại Mỹ, tình hình cũng không rõ ràng hơn : tổng thống Donald Trump gây sức ép với tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để chấp nhận kế hoạch 28 điểm trước ngày 27/11, nhưng ngoại trưởng Marco Rubio lại khẳng định đây chưa phải là bản cuối cùng. Ông cũng đã thương lượng với tổng thống Ukraine vào thứ Hai để cố gắng tạo cảm giác Kiev được tham gia vào tiến trình ngoại giao.
"Người Nga chắc hẳn rất thích tình hình bất định và chia rẽ giữa các đồng minh phương Tây của Ukraine", Stephen Hall, chuyên gia về Nga tại Đại học Bath khẳng định. Trong khi đó Natasha Lindstaedt, chuyên gia về các chế độ độc tài tại Đại học Essex (Anh Quốc), bổ sung : "Như vậy thế nào thì Putin cũng đều thắng : hoặc Ukraine chấp nhận kế hoạch ban đầu thiên về có lợi cho phía Nga, hoặc Zelensky từ chối và Moskva có thể chúng tỏ mình là bên bị cản trở thúc đẩy hòa bình, đồng thời gieo rắc chia rẽ giữa Mỹ và Châu Âu".
Hãng tin chính thức Nga Tass cũng bắt đầu đăng các bản tin theo hướng đó. Pavel Feldman, nhà nghiên cứu chính trị Nga, nói với Tass : "Khi xây dựng kế hoạch hòa bình phiên bản riêng, Châu Âu đang cố tình làm phức tạp, thậm chí phá vỡ đàm phán".
Theo các chuyên gia được France 24 phỏng vấn, không chắc gì Putin thực sự muốn ký kế hoạch 28 điểm vốn được xem là có nội dung thân thiện với Nga nhất từ trước đến nay. Joanna Szostek, chuyên gia về truyền thông chính trị Nga tại Đại học Glasgow (Scotland), khẳng định "Trong ba năm chiến tranh Ukraine, Nga chưa bao giờ cho thấy họ sẵn sàng chấp nhận điều gì khác ngoài sự đầu hàng vô điều kiện của Ukraine theo các điều kiện do Nga đặt ra".
Lợi dụng một Zelensky đang suy yếu ?
Dù kế hoạch 28 điểm tiến gần đến mong muốn của Nga, thì nó vẫn chưa đạt 100%. Chuyên gia Joanna Szostek nhấn mạnh : "Có điều khoản về đảm bảo an ninh cho Ukraine trước mọi cuộc tấn công trong tương lai của Nga, điều mà Moskva chắc chắn không thể chấp nhận. Thỏa thuận cũng dự trù quy chế đặc biệt cho các vùng Zaporizhzha và Kherson mà mà Nga đòi chủ quyền", .
Điều này cho thấy phía Nga dường như đã chấp nhận đưa vào một số điều khoản giúp họ có thể kéo dài đàm phán vô thời hạn nếu cần.
Vậy vì sao họ lại cùng Mỹ đặt lại vấn đề kế hoạch hòa bình, ngay khi quân Nga dường như đang chiếm ưu thế trên chiến trường ? Theo Joanna Szostek, "truyền thông Nga quan tâm đến diễn biến chiến sự hơn là đàm phán hòa bình". Nhưng với Điện Kremlin, đây lại là thời điểm tốt nhất để thúc đẩy quân cờ ngoại giao.
Thứ nhất, Volodymyr Zelensky đang đối mặt với bê bối tham nhũng làm suy yếu quyền lực của ông. Chính quyền Mỹ và Nga "theo cảm tính, nhận thấy rằng tổng thống Ukraine dễ ép hơn", theo nhận định của Andreas Umland tại Viện Quan hệ Quốc tế Thụy Điển.
Moskva lo ngại một đồng thuận xuyên Đại Tây Dương cứng rắn đối Nga trở lại : Châu Âu vẫn giữ lập trường nhất quán, còn Mỹ dưới thời Trump, tuy nhạy cảm hơn với các lập luận của Putin, vẫn sẵn sàng thông qua các lệnh trừng phạt nặng nề mới.
Với kế hoạch hòa bình gây tranh cãi này, "Putin đã trao cho Trump phương tiện gây sức ép với Zelensky, thay vì đối với chính Putin", chuyên Natasha Lindstaedt phân tích.
Chia rẽ phương Tây
Stephen Hall nhận xét, "việc giữ bí mật quá lâu về kết quả đàm phán giữa Steve Witkoff, đặc phái viên của Trump và Kirill Dmitriev, đặc phái viên của Putin, dẫn đến tình trạng không ai thực sự hiểu đâu là lập trường của bên kia".
Thực tế là, ngoại trưởng Marco Rubio dường như bị bất ngờ trước 28 điểm đề xuất này. Ông cố giành lại thế chủ động "bằng cách thể hiện lập trường thân Ukraine hơn, nhưng điều đó không tạo được cảm giác về một chính quyền Mỹ kiên quyết giữ mục tiêu đã đặt ra", chuyên gia Stephen Hall phân tích thêm .
Sự mơ hồ chính trị đó của Mỹ khiến Liên Hiệp Châu Âu nghĩ rằng họ có quân bài để chơi. Nhưng Liên Âu lại khó tạo được một mặt trận thống nhất đằng sau một văn kiện : "Có nhiều phiên bản văn kiện, điều này cho thấy sự bất đồng ", chuyên gia Stephen Hall nhấn mạnh.
Will Kingston-Cox giải thích : "Mục tiêu của Moskva là chứng minh rằng tương lai của Ukraine gây chia rẽ phương Tây, từ đó củng cố hình ảnh một nước Nga mạnh mẽ và thống nhất đằng sau một mục tiêu cụ thể".
Trong khi mọi người đang quan sát và tham gia vào cái mà Andreas Umland gọi màn kịch thương lượng "thì Mỹ lại không tập trung vào việc áp đặt trừng phạt mới và cung cấp vũ khí cho Ukraine, đó có lẽ mới là những cách tốt nhất để buộc Nga chấm dứt chiến tranh".
Hòa bình cho Ukraine : Nỗ lực của Liên Âu để bảo đảm an ninh cho Kiev có được Nga "để mắt" tới ?
Bản kế hoạch 28 điểm mà Hoa Kỳ đề xuất nhằm chấm dứt chiến tranh, mang lại hòa bình cho Ukraine, sau khi được tiết lộ, đã làm cho Ukraine và Châu Âu sững sờ. Văn bản được coi là quá lợi cho Nga và Châu Âu bị gạt ra bên lề. Do vậy, Châu Âu hối hả phối hợp với Ukraine để đưa ra "phản đề nghị" và nhấn mạnh đến việc bảo đảm an ninh cho Ukraine một cách đáng tin cậy, bởi vì an ninh của Ukraine cũng chính là an ninh của Châu Âu.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu trong cuộc họp qua video của 'Liên minh các nước tình nguyện về Ukraine", tại Điện Elysée, Paris, Pháp, ngày 25/11/2025. AP - Pool
Trong cuộc họp trực tuyến chiều 25/11 của Liên minh tình nguyện vì Ukraine, gồm 35 nước, với sự tham dự của ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, tổng thống Pháp Emmanuel Macron mặc dù nhận định có "tiến triển thực sự hướng tới một nền hòa bình lâu dài" giữa Ukraine và Nga, nhưng ông cũng nhấn mạnh là "điều kiện thiết yếu cho hòa bình" là phải đạt được các bảo đảm an ninh vững chắc.
Theo báo Le Monde, vấn đề về lãnh thổ và bảo đảm an ninh theo yêu cầu của Kiev, để ngăn chặn Nga phát động một cuộc tấn công mới sau khi hai bên đạt được lệnh ngừng bắn, là 2 chủ đề rất nhạy cảm và có thể làm phức tạp thêm quá trình đàm phán chỉnh sửa kế hoạch hòa bình ban đầu. Trên đài RTL, sáng nay 26/11, tổng thống Pháp nhận định về điểm thứ nhất, "không ai có thể nói trước được rằng Ukraine sẵn sàng nhượng bộ lãnh thổ đến đâu", do vậy hiện giờ các nhà lãnh đạo Châu Âu chủ yếu tập trung thảo luận về các bảo đảm an ninh.
Ngay trước cuộc họp, thủ tướng Anh Keir Starmer đã nêu rõ lập trường trước Quốc hội nước này về lực lượng trấn an có thể được triển khai phía sau chiến tuyến ở Ukraine nếu giao tranh chấm dứt. Thủ tướng Anh Keir Starmer khẳng định : "Chúng ta có đủ năng lực, bộ máy chỉ huy và các kế hoạch quân sự có thể được triển khai nếu cần. Nhưng chúng ta cần sự bảo đảm của Mỹ để có một nền hòa bình công bằng và bền vững".
Hồi tháng 08/2025, Washington từng nêu kế hoạch cung cấp "lưới an toàn" cho các đội quân của Châu Âu trong trường hợp xảy ra đụng độ với quân đội Nga. Với sự hiện diện của ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio lần này, các nước trong Liên minh tình nguyện vì Ukraine đã nhất trí thành lập một lực lượng đặc nhiệm để tăng cường tham vấn với Hoa Kỳ trong hồ sơ này. Mục đích là xác định việc phân chia trách nhiệm để có thể đạt hiệu quả nhất. Những ngày gần đây, chính quyền Donald Trump cũng đã cho lưu hành một phụ lục cho kế hoạch hòa bình, phác thảo, cho dù vẫn còn mơ hồ, những bảo đảm an ninh cho Ukraine, dưới hình thức một điều khoản hỗ trợ theo mô hình Điều 5 trong Hiến chương của NATO, để đề phòng trường hợp xảy ra vi phạm thỏa thuận đình chiến. Một nhà ngoại giao cho rằng cơ chế này cần được làm rõ và có thể sẽ cho phép Kiev chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ để đổi lấy sự bảo đảm an ninh.
Một câu hỏi được đặt ra là liệu những đề xuất của Liên Hiệp Châu Âu có được Nga quan tâm và đồng ý thảo luận hay không ? Chính tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm qua cho rằng Nga hiện giờ chưa cho thấy thiện chí về một lệnh ngừng bắn, và cũng không tỏ ra mong muốn thảo luận về một dự thảo kế hoạch hòa bình của Mỹ đã được chỉnh sửa sau các cuộc đàm phán giữa Mỹ, Ukraine và Châu Âu tại Geneva vào cuối tuần qua.
Trên thực địa, Nga vẫn không ngừng duy trì áp lực quân sự, gia tăng oanh kích Ukraine, gây nhiều thiệt hại về nhân mạng và cơ sở hạ tầng năng lượng. Đồng thời, theo Le Monde, chính quyền Nga đang đẩy mạnh các hoạt động chống lại nỗ lực của Mỹ và Liên Âu xích lại gần nhau về lập trường. Đối với ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, kế hoạch sửa đổi của tổng thống Mỹ Donald Trump cần phản ánh "tinh thần và nội dung" của các thỏa thuận được cho là đã đạt được với tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh Anchorage hồi giữa tháng 8 tại Alaska. Điều này báo hiệu là các cuộc đàm phán trong tương lai sẽ không dễ dàng.
Và như để gạt bỏ hoàn toàn vai trò của Châu Âu, hôm nay 26/11/2025, Điện Kremlin xem những nỗ lực của Liên Hiệp Châu Âu nhằm giải quyết xung đột ở Ukraine là "vô ích". Theo AFP, trên truyền hình nhà nước Nga, cố vấn ngoại giao của Điện Kremlin, Yury Ushakov, phát biểu : "Châu Âu đang cố gắng can dự vào mọi chuyện, nhưng dường như là hoàn toàn vô ích".
Trọng Thành, RFI, 27/11/2025
Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitri Peskov, hôm qua, 26/11/2025, hoan nghênh các nỗ lực ngoại giao "nghiêm túc" đang diễn ra liên quan đến kế hoạch của Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh tại Ukraine.
Ảnh ghép Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin. AP
Theo phát ngôn viên điện Kremlin, được AFP dẫn lại, "hiện tại có lẽ không có gì quan trọng hơn" là tiến trình ngoại giao xung quanh kế hoạch của tổng thống Donald Trump, nhưng đồng thời cảnh báo hiện còn "quá sớm" để khẳng định các bên đang tiến gần đến một giải pháp chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài gần 4 năm nay.
Theo Reuters, mặc dù hoan nghênh những nỗ lực ngoại giao của chính quyền Trump, thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov, trong một cuộc trả lời báo giới hôm qua tại Moskva, cảnh báo : "Không thể có bất kỳ sự nhượng bộ nào, hay bất kỳ sự đầu hàng nào từ phía chúng tôi đối với những điểm then chốt".
Trên đài truyền hình Nhà nước Nga, cố vấn ngoại giao của điện Kremlin, Yuri Uchakov, hôm qua, nhận định : trong kế hoạch của Mỹ, có một số điểm "tích cực", nhưng nhiều điểm khác "cần phải được thảo luận kỹ lưỡng ở cấp chuyên gia". Ông Uchakov cũng nhấn mạnh, mọi nỗ lực của Châu Âu nhằm có một vai trò trong việc tìm giải pháp cho chiến tranh Ukraine đều "vô ích".
Thỏa thuận sơ bộ mà Mỹ và Ukraine đạt được, gồm khoảng 20 điểm, không bao gồm các vùng lãnh thổ Nga kiểm soát tại miền đông và miền nam Ukraine. Vấn đề này dự kiến sẽ được thảo luận trực tiếp giữa hai nguyên thủ Mỹ và Ukraine. Trả lời AFP, ông Oleksandre Bevz, một thành viên đoàn đàm phán Ukraine tại Geneve hôm 23/11, nhận định : "Căn cứ trên quyết tâm của phía Mỹ", có hy vọng là các nỗ lực này có thể dẫn đến một "nền hòa bình bền vững", tuy nhiên, nhà ngoại giao này cũng lưu ý là bản dự thảo kế hoạch hòa bình nói trên mới chỉ là một văn bản khung, và không có lịch trình cụ thể nào.
Hôm qua, các ngoại trưởng Liên Âu, trong một cuộc họp khẩn qua mạng, tái khẳng định sự ủng hộ đối với Ukraine, và duy trì áp lực với Nga. Lãnh đạo ngoại giao Liên Âu Kaja Kallas nhấn mạnh : Chúng ta cần chuyển từ giai đoạn mà Nga có lựa chọn giữa đàm phán hay không sang giai đoạn mà Moskva không có lựa chọn nào khác hơn là phải thương lượng. Bà Kallas cũng bác bỏ việc giới hạn quy mô của quân đội Ukraine trong tương lai như là một điều kiện để chấm dứt xung đột.
Các nước vùng Baltic ngạc nhiên và lo ngại
Thỏa thuận hòa bình 28 điểm của chính quyền Mỹ được tiết lộ hồi cuối tuần trước, đã khiến các nước vùng Baltic, ngay cạnh Nga, đặc biệt lo ngại.
Từ Vilnius, thông tín viên Marielle Vitureau cho biết thêm :
"Ngạc nhiên và chấn động : đó là tóm tắt các phản ứng khi nghe thông báo về kế hoạch hòa bình cho Ukraine, do Hoa Kỳ và Nga đồng soạn thảo. Ngoại trưởng Litva, Kestutis Budrys, phát biểu : "Đây là điều hoàn toàn mới, trước đó chúng tôi không thấy có những dấu hiệu rằng một văn bản đang được soạn thảo. Và nội dung văn bản đã đặt ra nhiều câu hỏi về tính chân thực. Nhưng bây giờ thì đang có nhiều chỉnh sửa".
Dẫu vậy, một số điều khoản trong văn bản vẫn hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với ngoại trưởng Litva, đặc biệt là những điều khoản có thể làm thay đổi luật pháp quốc tế. Ông nói tiếp : "Cấu trúc an ninh trong khu vực được phác thảo trong văn bản, các điểm liên quan đến toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền, độc lập, tất cả đều mang tính đe dọa và chỉ càng làm gia tăng nguy cơ chiến tranh ở Châu Âu trong tương lai mà thôi".
Các nước vùng Baltic tin rằng Nga không hề có ý định chấm dứt chiến tranh và chỉ mong đợi có một điều : Ukraine đầu hàng. Kalev Stoicescu, người đứng đầu ủy ban quốc phòng của Quốc hội Estonia, phát biểu : "Điều tốt nhất mà Liên Âu có thể làm là tăng cường khả năng phòng thủ của chính mình".
Việc sử dụng tài sản của Nga đang bị phong tỏa tại Châu Âu để tài trợ cho quốc phòng của Ukraine và triển vọng cụ thể về việc kết nạp Ukraine vào Liên Hiệp Châu Âu cũng được nêu ra để Châu Âu có thể tham dự các vòng đàm phán cùng với Ukraine.
Trọng Thành
******************************
Euroclear cảnh báo rủi ro cho đồng euro,nếu dùng tài sản đóng băng của Nga hỗ trợ cho Ukraine
Chi Phương, RFI, 27/11/2025
Trong lúc đàm phán hoà bình giữa Nga và Ukraine vẫn tiếp diễn, vấn đề bảo đảm an ninh cho Kiev được các nước Châu Âu đặt lên hàng đầu và nỗ lực tìm nguồn tài chính viện trợ cho Ukraine. Các tài sản Nga bị đóng băng hầu hết tại ngân hàng Euroclear, lên đến 190 tỷ euro được coi là chìa khoá giải quyết vấn đề tài chính. Tuy nhiên, liệu việc giải ngân có dễ dàng hay không ? Lãnh đạo của Euroclear đã đe dọa kiện Liên Âu nếu thông quan biện pháp này.
Ảnh minh họa đồng rúp của Nga. AFP – Kirill Kudryavtsev
Tháng 09/2025, nhật báo kinh tế Anh Financial Times tiết lộ kế hoạch của thủ tướng Đức Frederic Merz về việc dùng số tiền này để tạo ra một cơ chế cấp một khoản vay không lãi suất gần 140 tỷ cho Kiev, giúp Kiev mua sắm thiết bị quân sự (không phải để trang trải ngân sách chung của Ukraine).
Nếu như trước đây, nhiều nước do dự thì nay bày tỏ ủng hộ đề xuất dùng số tiền này để tài trợ cho quốc phòng của Ukraine. Ngày 26/11/2025, chủ tịch Uỷ Ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết sẽ sớm đưa ra một đề xuất mang tính "pháp lý" về việc sử dụng các tài sản của Nga bị đóng băng ở Châu Âu. Bà tuyên bố : "Chúng tôi cam kết bảo đảm nhu cầu tài chính của Ukraine vào năm 2026 và 2027, và tôi không tính đến kịch bản bất cứ nước Châu Âu nào phải đóng góp đơn độc vào khoản này".
Châu Âu đang xem xét đến việc chuyển số tiền này để Liên Âu quản lý và cấp một "khoản vay đền bù" (prêt de réparation) cho Ukraine. Khoản vay do các nước Châu Âu bảo đảm và chỉ cần hoàn trả khi Nga đã bồi thường cho Ukraine về những thiệt hại trong chiến tranh. Lãnh đạo Đức nêu rõ là "không tịch thu" hoàn toàn khoản vay này, mà chỉ sử dụng làm tài sản thế chấp cho khoản vay, nếu các lệnh trừng phạt của Nga vẫn được gia hạn.
Âu - Mỹ bất đồng về kế hoạch sử dụng tài sản đóng băng của Nga
Trong khi đó, ở phía bên kia bờ Đại Tây Dương, tổng thống Mỹ Donald Trump, hiện đang làm trung gian trong đàm phán giữa Nga và Ukraine, đã đề nghị sử dụng số tài sản Nga bị đóng băng này "để mang lại lợi ích" cho Washington và doanh nghiệp Mỹ. Cụ thể, theo Les Echos, trong bản kế hoạch hòa bình đầu tiên cho Ukraine do Nhà Trắng công bố, ông Trump muốn trích 100 tỷ đô la để đầu tư vào việc tái thiết Ukraine. Hoa Kỳ sẽ nhận được 50% lãi từ hoạt động này. Thêm vào đó, Châu Âu sẽ thêm 100 tỷ đô la để tăng số đầu tư. Số tiền còn lại sẽ được đặt trong quỹ đâu tư chung giữa Nga và Mỹ, nhằm tạo ra lợi nhuận chung. Mặc dù ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã nhấn mạnh vào thứ Ba tuần này, rằng Châu Âu sẽ là bên quyết định xử lý số tài sản này. Tuy nhiên quyền quyết định vẫn nằm trong tay vị tổng thống bất định Donald Trump.
Phía Châu Âu đã mạnh mẽ phản đối đề xuất này, nhất là khi Hoa Kỳ chỉ nắm giữ 1,5% số tài sản Nga bị đóng băng (5 tỷ euro). Trả lời đài phát thanh Pháp RTL sáng thứ Ba, tổng thống Emmanuel Macron tuyên bố rằng Châu Âu là bên duy nhất quyết định việc sử dụng tài sản Nga bị đóng băng ở Châu Âu.
Trước viễn cảnh Ukraine có thể cạn kiệt tiền mặt vào tháng 2/2026, tài sản của Nga được cho là một trong những hy vọng cuối cùng cho Kiev. Ủy Ban Châu Âu đã ước tính, dựa trên tính toán của IMF, nhu cầu của Ukraine sẽ lên đến 135,7 tỷ euro trong hai năm tới, gồm cả ngân sách quân sự và dân sự.
Tiền lệ "phá vỡ các chuẩn mực quốc tế"
Tuy nhiên, sử dụng tài sản của Nga bị đóng băng ở Châu Âu không hề đơn giản. Hiện hơn 190 tỷ đô la của Nga gồm trái phiếu, tiền mặt, chứng khoán… đang được "bảo quản" nói đúng hơn là bị "mắc kẹt" tại ngân hàng lưu ký Euroclear, không được truy cập, rút hay chuyển nhượng. Trong thời gian bị đóng băng, các khoản lãi thu được từ những tài sản này cũng bị đóng băng, và không trả cho chủ sở hữu gốc.
Giám đốc điều hành Euroclear, bà Valérie Urbain đã nhiều lần lên tiếng phản đối, cảnh báo về những rủi ro của kế hoạch được đánh giá là "phá vỡ các chuẩn mực quốc tế", và tổn hại đến danh tiếng của đồng euro. Trước tiên là rủi ro pháp lý. Trong bài đăng trên báo Le Monde, bà Urbain cảnh báo rằng việc EU sử dụng số tài sản này là bất hợp pháp, và đi ngược lại với luật pháp quốc tế về "chủ quyền tài sản". "Ngay cả trong Đệ nhị Thế chiến, tài sản của các Ngân hàng Trung ương cũng không bị tịch thu". Tiếp theo là nguy cơ làm mất lòng tin thị trường, khiến các đối tác quốc tế của tổ chức này, như Trung Quốc và các nước Ả rập phải quan ngại. Nếu uy tín suy giảm, thì sẽ có ít đầu tư vào khu vực đồng euro, và điều này sẽ ảnh hướng đến nhiều lĩnh vực trong Châu Âu.
Euroclear : "Két sắt" ít được biết đến lưu giữ khối tài sản khổng lồ tại Châu Âu
Ít được công chúng biết đến, ngay cả trụ sở của ngân hàng cũng khá kín tiếng, Euroclear không có logo hào nhoáng, nhưng lối ra vào được bảo đảm an ninh chặt chẽ. Euroclear là nơi mà các ngân hàng lớn, ngân hàng trung ương và các quỹ đầu tư quốc tế lớn "gửi gắm" các chứng khoán tài chính, từ trái phiếu, cổ phiếu, cho đến các sản phẩm tài chính khác. Euroclear được đặt tại Bỉ, vì nước này có quy định sở hữu tài sản chặt chẽ, tạo niềm tin lớn cho các ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư quốc tế. Nhiều trái phiếu của các chính phủ lớn như Pháp, Đức cũng được lưu ký tại Euroclear.
Nhiệm vụ của định chế này là giúp các ngân hàng, quỹ đầu tư hoặc tổ chức tài chính lớn cất giữ an toàn chứng khoán, và thực hiện cáo giao dịch này an toàn nhanh chóng. Nói cách khác, "kho tiền" này là nơi cất giữ tài sản của các tổ chức lớn, cung cấp cơ chế trao đổi tài sản mà không cần giấy tờ cụ thể.
Thông qua Euroclear, các nhà đầu tư từ bất cứ nước nào, có thể mua bán chứng khoán của nước khác mà không cần thông qua bộ máy pháp lý phức tạp của từng nước. Nếu như trước kia, Euroclear có những hộp bảo mật lưu trữ các giấy tờ giao dịch, thì nay tất cả đã được số hóa, và được lưu trữ tại các trung tâm dữ liệu, bảo mật, trên khắp thế giới. Cơ chế lưu ký của Euroclear được gọi là két sắt của những két sắt. Theo Le Monde, hiện Euroclear đang quản lý số tài sản khổng lồ, lên tới 42.500 tỷ euro, xử lý hơn 330 triệu giao dịch mỗi năm. Số tài sản của Nga bị đóng băng tại đây chỉ chiếm 0,3%.
Nguy cơ Nga mạnh tay trả đũa
Hơn nữa, định chế tài chính này cũng có nguy cơ phải đối mặt với các vụ kiện tụng từ phía Nga. Nếu các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, Nga có thể bất cứ lúc nào dùng "quyền hoàn trả tài sản" (droit de restitution). Lúc đó, câu hỏi đặt ra là ai sẽ hoàn lại 140 tỷ euro nếu đã cho Ukraine vay để trả lại cho Nga.
Moskva cũng đã trả đũa Châu Âu, phong tỏa khoảng 20 đến 40 tỷ euro tài sản của các khách hàng Euroclear, được lưu giữ tại kho lưu ký ở Nga. Thậm chí Nga có thể mạnh tay tịch thu nhà máy hoặc tài sản của các doanh nghiệp Châu Âu. Không chỉ riêng Châu Âu, Nhật Bản, Thụy Sỹ, Anh và Mỹ cũng lưu giữ tài sản của Nga, nhưng không đề cập đến việc tịch thu.
Lãnh đạo của Euroclear đã nêu ra khả năng tổ chức này kiện các cơ quan của Châu Âu ra tòa, để ngăn chặn hành động của Liên Hiệp Châu Âu, nếu nhận thấy rằng "nghĩa vụ ủy thác" bị đe dọa.
Bỉ, quốc gia đặt trụ sở của Euroclear phản đối mạnh mẽ, bởi lo ngại về những hậu quả pháp lý và tài chính đối với Euroclear và cả uy tín nước này trước các nhà đầu tư. Việc bảo lãnh toàn bộ khoản vay, lên tới 140 tỷ euro, là một gánh nặng không nhỏ với Bỉ, tương đương với 22% GDP của nước này. Nhà kinh tế người Pháp Sébastien Laye, trên mục ý kiến của báo Journal du Dimanche đã chỉ trích đề xuất của Châu Âu mang "tính chính trị", bất chấp rủi ro đối với thị trường chung Châu Âu.
Trong số hơn 190 tỷ euro tài sản của Nga bị đóng băng, 90% trong số đó thuộc Ngân hàng Trung ương Nga. Theo kinh tế gia, việc tịch thu tài sản của một ngân hàng trung ương nước ngoài sẽ khiến các nước, đặc biệt là ở Nam bán cầu, lo ngại rằng tài sản của họ trong các ngân hàng Châu Âu có thể bị tịch thu trong tương lai. Khiến dòng đầu tư vào thị trường đồng euro dần suy giảm. Đây cũng là một hành động chưa có tiền lệ, đi ngược lại nguyên tắc "miễn trừ chủ quyền quốc gia", khi dùng một biện pháp cưỡng chế pháp lý, để tước bỏ quyền sở hữu của một quốc gia.
Trước những quan ngại này, Ủy Ban Châu Âu cũng đang lập ra một kế hoạch B, theo Le Figaro : Xây dựng một khoản vay chung Châu Âu. Thế nhưng, con ngựa bất kham Hungary, vốn hoàn toàn ủng hộ kế hoạch Donald Trump, đang lấy bê bối tham nhũng tại Ukraine để biện minh cho việc từ chối cung cấp bất kỳ khoản hỗ trợ tài chính nào cho Kiev. Theo nhật báo kinh tế Les Echos, lựa chọn này sẽ tốn kém hơn, vì sẽ phải trả lãi, nhưng ít rủi ro hơn, khi không phải xét đến những điểm không chắc chắn khi sử dụng tài sản của Nga, hoặc những nguy cơ tố tụng pháp lý của Nga chống lại Euroclear. Châu Âu cũng có thể sử dụng khoản lãi thụ động thu được từ tài sản đóng băng của Nga, ước tính lên đến 3 tỷ euro, để hỗ trợ Ukraine và không phải lo lắng về những vấn đề pháp lý.
Chi Phương
******************************
Ukraine chấp nhận kế hoạch hòa bình có điều chỉnh của Mỹ, dù còn một số điểm "nhạy cảm"
Chi Phương, RFI, 26/11/2025
Trong cuộc họp với Liên minh tình nguyện vì Ukraine, hôm qua, 26/11/2025, tổng thống Ukraine cho biết, dù còn một số điểm "nhạy cảm", nhưng "sẵn sàng tiến về phía trước", liên quan đến kế hoạch hòa bình mới do Mỹ đề xuất để chấm dứt chiến tranh với Nga.
Một khu dân cư trong vùng Zaporizhzhia, Ukraine, bị Nga oanh kích trong đêm 25 rạng sáng 26/11/2025. AP - Kateryna Klochko
Trong bài phát biểu hàng ngày đăng tải trên mạng xã hội, nguyên thủ Ukraine nêu rõ là những nguyên tắc trong kế hoạch hòa bình có sửa đổi của Mỹ để chấm dứt chiến tranh với Nga, "có thể dẫn đến những thỏa thuận sâu sắc hơn, nhưng điều này hiện phụ thuộc vào Washington".
Theo bản kế hoạch hòa bình mới, từ nguồn thạo tin được AFP trích dẫn, Ukraine được cho là sẽ giữ nguyên quân đội với 800 000 quân nhân, so với bản cũ là 600 000. Bản kế hoạch điều chỉnh cũng được đánh giá là có lợi cho Kiev hơn so với bản đầu tiên. Những điểm nhạy cảm nhất liên quan đến việc "xác định lãnh thổ" sẽ được thảo luận giữa các nguyên thủ quốc gia.
Hôm qua, tổng thống Donald Trump đã đề cập đến "các cuộc đàm phán lâu dài và phức tạp" về việc hoạch định đường biên giới. Một điểm nhạy cảm khác là việc các nước Châu Âu bảo đảm an ninh cho Ukraine.
Trên mạng Truth Social, tổng thống Trump cũng muốn sớm gặp lãnh đạo Nga và Ukraine, nhưng nhấn mạnh rằng cuộc gặp này chỉ diễn ra nếu thỏa thuận cuối cùng giữa hai bên hoàn tất. Lãnh đạo Hoa Kỳ nêu rõ là kế hoạch hòa bình ban đầu đã được "điều chỉnh và tinh chỉnh với sự đóng góp của cả hai bên", và chỉ còn một vài bất đồng.
Trong bối cảnh này, tổng thống Mỹ thông báo cử đặc phái viên Steve Witkoff đến Moskva, gặp tổng thống Nga Vladimir Putin. Có khả năng con rể ông Trump là Jared Kushner cũng sẽ đến Nga nhân dịp này. Điện Kremlin sáng nay đã xác nhận chuyến thăm sắp tới của ông Witkoff dự trù vào tuần sau.
Đặc sứ Mỹ Steve Witkoff bị tố cáo "bày cách" cho điện Kremlin "lấy lòng" Donald Trump
Chuyến công du Nga của đặc sứ Mỹ Steve Witkoff được thông báo trong bối cảnh hãng tin Mỹ Bloomberg hôm qua 25/11/2025 tiết lộ thông tin, theo đó chính ông Witkoff, trong cuộc điện đàm hôm 14/10, đã tư vấn cho cố vấn của tổng thống Nga Putin về cách "lấy lòng" tổng thống Mỹ Donald Trump, nhằm tạo thuận lợi trong kế hoạch hòa bình với Ukraine.
Một số dân biểu Mỹ, kể cả các dân biểu trong đảng Cộng Hòa, xem đây là dấu hiệu cho thấy nhóm nhân vật thân cận với tổng thống Donald Trump không còn khách quan trong hồ sơ Ukraine.
Từ Washington, thông tín viên Vincent Souriau cho biết thêm :
"Steve Witkoff trao đổi với Yuri Ushakov, cố vấn ngoại giao của tổng thống Nga Vladimir Putin, và hướng dẫn ông ấy cách cách trình bày một kế hoạch hòa bình với Nhà Trắng như sau : "Nếu tôi là ông, tôi sẽ gọi điện cho tổng thống Donald Trump, tôi sẽ chúc mừng ông ấy về lệnh ngừng bắn ở Gaza và tôi sẽ nhấn mạnh rằng ông Trump là người kiến tạo hòa bình. Cứ làm như thế rồi thì mọi việc sẽ diễn ra rất tốt đẹp".
Steve Witkoff phác thảo nguyên tắc của một lộ trình với khoảng 20 điểm. Ông nhận định, nhưng không đi sâu vào chi tiết, rằng vấn đề nhạy cảm nhất vẫn là Donetsk và khả năng trao đổi lãnh thổ. Sau đó, Steve Witkoff khích lệ Điện Kremlin tiến hành cuộc điện đàm này trước khi tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đến Washington, dự kiến diễn ra vài ngày sau đó.
Khi được hỏi về cuộc nói chuyện này, tổng thống Mỹ Donald Trump xem đó là "một thủ tục đúng quy chuẩn trong đàm phán".
Một số dân biểu đảng Cộng Hòa tại Quốc hội đang kêu gọi các cuộc đàm phán bí mật chấm dứt và ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio trở lại với vai trò dẫn dắt các cuộc thương lượng này, bởi vì, theo Don Bacon, người đại diện cho bang Nebraska tại Hạ Viện, Steve Witkoff rõ ràng đang ngả về phía Nga".
Châu Âu lên kế hoạch triển khai quân đội bảo đảm an ninh cho Ukraine
Về phía Châu Âu, trong cuộc họp trực tuyến của Liên minh tình nguyện vì Ukraine được tổ chức vào chiều ngày 25/11, tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng có "tiến triển thực sự hướng tới một nền hòa bình lâu dài" giữa Ukraine và Nga, nhưng cũng nhấn mạnh rằng "điều kiện tuyệt đối cho một nền hòa bình" là các bảo đảm an ninh thực chất, chứ không phải trên giấy tờ.
Điện Élysée cho biết sẽ triển khai một "nền tảng" (plateform) thúc đẩy liên minh với Hoa Kỳ, để đạt được một "nền hòa bình an toàn và lâu dài, phù hợp với Hiến chương của Liên Hiệp Quốc" cho Ukraine. Dưới sự lãnh đạo của các tham mưu trưởng Pháp và Anh, 35 thành viên của liên minh, chủ yếu là các nước Châu Âu, đang xem xét việc triển khai quân đội Châu Âu tại Ukraine để bảo đảm tuân thủ lệnh ngừng bắn giữa Kiev và Moskva nếu đạt được.
Ông Macron cho rằng điện Kremlin hiện chưa tỏ thiện chí đối với hòa bình. Pháp cũng nêu rõ việc triển khai sẽ diễn ra "trên bộ, trên không và trên biển" để "hỗ trợ" quân đội Ukraine, đặc biệt thông qua huấn luyện và diễn tập quân sự. Paris cũng làm rõ rằng việc này hoàn toàn không liên quan đến việc triển khai quân "chiến đấu" ở Ukraine.
Chi Phương
*****************************
Kế hoạch hòa bình cho Ukraine : Sự hỗn loạn ngoại giao của phương Tây có lợi cho Nga
Anh Vũ, RFI, 26/11/2025
Ngay sau khi kế hoạch hoàn bình cho Ukraine do Mỹ đề xuất được công bố, các hoạt động ngoại giao đang diễn ra hối hả bên phía phương Tây. Ngày càng xuất hiện các sáng kiến nhằm sửa đổi, cải thiện hoặc đảo ngược bản kế hoạch hòa bình Nga -Mỹ về Ukraine gây tranh cãi. Thế nhưng chính màn ngoại giao hỗn loạn đang diễn ra lại có lợi cho Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc họp từ điện Kremlin với người đứng đầu vùng Kherson của Ukraine do Nga kiểm soát, ngày/08/2025. AP - Vyacheslav Prokofyev
RFI điểm lại một số phân tích của các chuyên gia trên France 24.
Trong bầu không khí ngoại giao hỗn loạn hiện nay, Nga là bên đứng ra chấm điểm tốt hay xấu. Hôm thứ Hai 24/11, Moskva đánh giá bản phản đề xuất của Châu Âu về hòa bình ở Ukraine là "phản tác dụng", sau khi ca ngợi nỗ lực của Mỹ đã dẫn đến bản kế hoạch 28 điểm gây nhiều tranh cãi, đưa ra hồi tuần trước.
Will Kingston-Cox, chuyên gia về Nga tại International Team for the Study of Security (ITSS) Verona nhận xét : "Nga đang đóng vai người lớn trong phòng, chờ cho đám trẻ con ngừng cãi nhau và đi đến thống nhất với nhau ".
Điện Kremlin "rất thích tình hình này"
Như thể Moskva đang cố đóng vai trọng tài ở cuối trận đấu. Thế nhưng toàn bộ màn ngoại giao đang diễn ra này xuất phát từ sáng kiến Nga-Mỹ được đàm phán bí mật giữa các đặc phái viên hai nước, nhằm chấm dứt cuộc xung đột quy mô lớn ở Ukraine, nổ ra từ tháng 2/2022.
Danh mục các điều kiện hòa bình này phần lớn phù hợp với yêu sách của Nga và đã được Châu Âu lẫn Ukraine đón nhận rất lạnh nhạt, vì họ bị gạt ra ngoài lề tiến trình ngoại giao.
Liên Hiệp Châu Âu hứa sẽ đề xuất một kế hoạch thay thế, gắn với lợi ích của Ukraine hơn. Hôm thứ Hai (24/11), các cuộc đàm phán một văn bản Châu Âu đã có tiến triển. Tại Mỹ, tình hình cũng không rõ ràng hơn : tổng thống Donald Trump gây sức ép với tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để chấp nhận kế hoạch 28 điểm trước ngày 27/11, nhưng ngoại trưởng Marco Rubio lại khẳng định đây chưa phải là bản cuối cùng. Ông cũng đã thương lượng với tổng thống Ukraine vào thứ Hai để cố gắng tạo cảm giác Kiev được tham gia vào tiến trình ngoại giao.
"Người Nga chắc hẳn rất thích tình hình bất định và chia rẽ giữa các đồng minh phương Tây của Ukraine", Stephen Hall, chuyên gia về Nga tại Đại học Bath khẳng định. Trong khi đó Natasha Lindstaedt, chuyên gia về các chế độ độc tài tại Đại học Essex (Anh Quốc), bổ sung : "Như vậy thế nào thì Putin cũng đều thắng : hoặc Ukraine chấp nhận kế hoạch ban đầu thiên về có lợi cho phía Nga, hoặc Zelensky từ chối và Moskva có thể chúng tỏ mình là bên bị cản trở thúc đẩy hòa bình, đồng thời gieo rắc chia rẽ giữa Mỹ và Châu Âu".
Hãng tin chính thức Nga Tass cũng bắt đầu đăng các bản tin theo hướng đó. Pavel Feldman, nhà nghiên cứu chính trị Nga, nói với Tass : "Khi xây dựng kế hoạch hòa bình phiên bản riêng, Châu Âu đang cố tình làm phức tạp, thậm chí phá vỡ đàm phán".
Theo các chuyên gia được France 24 phỏng vấn, không chắc gì Putin thực sự muốn ký kế hoạch 28 điểm vốn được xem là có nội dung thân thiện với Nga nhất từ trước đến nay. Joanna Szostek, chuyên gia về truyền thông chính trị Nga tại Đại học Glasgow (Scotland), khẳng định "Trong ba năm chiến tranh Ukraine, Nga chưa bao giờ cho thấy họ sẵn sàng chấp nhận điều gì khác ngoài sự đầu hàng vô điều kiện của Ukraine theo các điều kiện do Nga đặt ra".
Lợi dụng một Zelensky đang suy yếu ?
Dù kế hoạch 28 điểm tiến gần đến mong muốn của Nga, thì nó vẫn chưa đạt 100%. Chuyên gia Joanna Szostek nhấn mạnh : "Có điều khoản về đảm bảo an ninh cho Ukraine trước mọi cuộc tấn công trong tương lai của Nga, điều mà Moskva chắc chắn không thể chấp nhận. Thỏa thuận cũng dự trù quy chế đặc biệt cho các vùng Zaporizhzha và Kherson mà mà Nga đòi chủ quyền", .
Điều này cho thấy phía Nga dường như đã chấp nhận đưa vào một số điều khoản giúp họ có thể kéo dài đàm phán vô thời hạn nếu cần.
Vậy vì sao họ lại cùng Mỹ đặt lại vấn đề kế hoạch hòa bình, ngay khi quân Nga dường như đang chiếm ưu thế trên chiến trường ? Theo Joanna Szostek, "truyền thông Nga quan tâm đến diễn biến chiến sự hơn là đàm phán hòa bình". Nhưng với Điện Kremlin, đây lại là thời điểm tốt nhất để thúc đẩy quân cờ ngoại giao.
Thứ nhất, Volodymyr Zelensky đang đối mặt với bê bối tham nhũng làm suy yếu quyền lực của ông. Chính quyền Mỹ và Nga "theo cảm tính, nhận thấy rằng tổng thống Ukraine dễ ép hơn", theo nhận định của Andreas Umland tại Viện Quan hệ Quốc tế Thụy Điển.
Moskva lo ngại một đồng thuận xuyên Đại Tây Dương cứng rắn đối Nga trở lại : Châu Âu vẫn giữ lập trường nhất quán, còn Mỹ dưới thời Trump, tuy nhạy cảm hơn với các lập luận của Putin, vẫn sẵn sàng thông qua các lệnh trừng phạt nặng nề mới.
Với kế hoạch hòa bình gây tranh cãi này, "Putin đã trao cho Trump phương tiện gây sức ép với Zelensky, thay vì đối với chính Putin", chuyên Natasha Lindstaedt phân tích.
Chia rẽ phương Tây
Stephen Hall nhận xét, "việc giữ bí mật quá lâu về kết quả đàm phán giữa Steve Witkoff, đặc phái viên của Trump và Kirill Dmitriev, đặc phái viên của Putin, dẫn đến tình trạng không ai thực sự hiểu đâu là lập trường của bên kia".
Thực tế là, ngoại trưởng Marco Rubio dường như bị bất ngờ trước 28 điểm đề xuất này. Ông cố giành lại thế chủ động "bằng cách thể hiện lập trường thân Ukraine hơn, nhưng điều đó không tạo được cảm giác về một chính quyền Mỹ kiên quyết giữ mục tiêu đã đặt ra", chuyên gia Stephen Hall phân tích thêm .
Sự mơ hồ chính trị đó của Mỹ khiến Liên Hiệp Châu Âu nghĩ rằng họ có quân bài để chơi. Nhưng Liên Âu lại khó tạo được một mặt trận thống nhất đằng sau một văn kiện : "Có nhiều phiên bản văn kiện, điều này cho thấy sự bất đồng ", chuyên gia Stephen Hall nhấn mạnh.
Will Kingston-Cox giải thích : "Mục tiêu của Moskva là chứng minh rằng tương lai của Ukraine gây chia rẽ phương Tây, từ đó củng cố hình ảnh một nước Nga mạnh mẽ và thống nhất đằng sau một mục tiêu cụ thể".
Trong khi mọi người đang quan sát và tham gia vào cái mà Andreas Umland gọi màn kịch thương lượng "thì Mỹ lại không tập trung vào việc áp đặt trừng phạt mới và cung cấp vũ khí cho Ukraine, đó có lẽ mới là những cách tốt nhất để buộc Nga chấm dứt chiến tranh".
Anh Vũ
*****************************
Hòa bình cho Ukraine : Nỗ lực của Liên Âu để bảo đảm an ninh cho Kiev có được Nga "để mắt" tới ?
Thùy Dương, RFI, 26/11/2025
Bản kế hoạch 28 điểm mà Hoa Kỳ đề xuất nhằm chấm dứt chiến tranh, mang lại hòa bình cho Ukraine, sau khi được tiết lộ, đã làm cho Ukraine và Châu Âu sững sờ. Văn bản được coi là quá lợi cho Nga và Châu Âu bị gạt ra bên lề. Do vậy, Châu Âu hối hả phối hợp với Ukraine để đưa ra "phản đề nghị" và nhấn mạnh đến việc bảo đảm an ninh cho Ukraine một cách đáng tin cậy, bởi vì an ninh của Ukraine cũng chính là an ninh của Châu Âu.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu trong cuộc họp qua video của 'Liên minh các nước tình nguyện về Ukraine", tại Điện Elysée, Paris, Pháp, ngày 25/11/2025. AP - Pool
Trong cuộc họp trực tuyến chiều 25/11 của Liên minh tình nguyện vì Ukraine, gồm 35 nước, với sự tham dự của ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, tổng thống Pháp Emmanuel Macron mặc dù nhận định có "tiến triển thực sự hướng tới một nền hòa bình lâu dài" giữa Ukraine và Nga, nhưng ông cũng nhấn mạnh là "điều kiện thiết yếu cho hòa bình" là phải đạt được các bảo đảm an ninh vững chắc.
Theo báo Le Monde, vấn đề về lãnh thổ và bảo đảm an ninh theo yêu cầu của Kiev, để ngăn chặn Nga phát động một cuộc tấn công mới sau khi hai bên đạt được lệnh ngừng bắn, là 2 chủ đề rất nhạy cảm và có thể làm phức tạp thêm quá trình đàm phán chỉnh sửa kế hoạch hòa bình ban đầu. Trên đài RTL, sáng nay 26/11, tổng thống Pháp nhận định về điểm thứ nhất, "không ai có thể nói trước được rằng Ukraine sẵn sàng nhượng bộ lãnh thổ đến đâu", do vậy hiện giờ các nhà lãnh đạo Châu Âu chủ yếu tập trung thảo luận về các bảo đảm an ninh.
Ngay trước cuộc họp, thủ tướng Anh Keir Starmer đã nêu rõ lập trường trước Quốc hội nước này về lực lượng trấn an có thể được triển khai phía sau chiến tuyến ở Ukraine nếu giao tranh chấm dứt. Thủ tướng Anh Keir Starmer khẳng định : "Chúng ta có đủ năng lực, bộ máy chỉ huy và các kế hoạch quân sự có thể được triển khai nếu cần. Nhưng chúng ta cần sự bảo đảm của Mỹ để có một nền hòa bình công bằng và bền vững".
Hồi tháng 08/2025, Washington từng nêu kế hoạch cung cấp "lưới an toàn" cho các đội quân của Châu Âu trong trường hợp xảy ra đụng độ với quân đội Nga. Với sự hiện diện của ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio lần này, các nước trong Liên minh tình nguyện vì Ukraine đã nhất trí thành lập một lực lượng đặc nhiệm để tăng cường tham vấn với Hoa Kỳ trong hồ sơ này. Mục đích là xác định việc phân chia trách nhiệm để có thể đạt hiệu quả nhất. Những ngày gần đây, chính quyền Donald Trump cũng đã cho lưu hành một phụ lục cho kế hoạch hòa bình, phác thảo, cho dù vẫn còn mơ hồ, những bảo đảm an ninh cho Ukraine, dưới hình thức một điều khoản hỗ trợ theo mô hình Điều 5 trong Hiến chương của NATO, để đề phòng trường hợp xảy ra vi phạm thỏa thuận đình chiến. Một nhà ngoại giao cho rằng cơ chế này cần được làm rõ và có thể sẽ cho phép Kiev chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ để đổi lấy sự bảo đảm an ninh.
Một câu hỏi được đặt ra là liệu những đề xuất của Liên Hiệp Châu Âu có được Nga quan tâm và đồng ý thảo luận hay không ? Chính tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm qua cho rằng Nga hiện giờ chưa cho thấy thiện chí về một lệnh ngừng bắn, và cũng không tỏ ra mong muốn thảo luận về một dự thảo kế hoạch hòa bình của Mỹ đã được chỉnh sửa sau các cuộc đàm phán giữa Mỹ, Ukraine và Châu Âu tại Geneva vào cuối tuần qua.
Trên thực địa, Nga vẫn không ngừng duy trì áp lực quân sự, gia tăng oanh kích Ukraine, gây nhiều thiệt hại về nhân mạng và cơ sở hạ tầng năng lượng. Đồng thời, theo Le Monde, chính quyền Nga đang đẩy mạnh các hoạt động chống lại nỗ lực của Mỹ và Liên Âu xích lại gần nhau về lập trường. Đối với ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, kế hoạch sửa đổi của tổng thống Mỹ Donald Trump cần phản ánh "tinh thần và nội dung" của các thỏa thuận được cho là đã đạt được với tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh Anchorage hồi giữa tháng 8 tại Alaska. Điều này báo hiệu là các cuộc đàm phán trong tương lai sẽ không dễ dàng.
Và như để gạt bỏ hoàn toàn vai trò của Châu Âu, hôm nay 26/11/2025, Điện Kremlin xem những nỗ lực của Liên Hiệp Châu Âu nhằm giải quyết xung đột ở Ukraine là "vô ích". Theo AFP, trên truyền hình nhà nước Nga, cố vấn ngoại giao của Điện Kremlin, Yury Ushakov, phát biểu : "Châu Âu đang cố gắng can dự vào mọi chuyện, nhưng dường như là hoàn toàn vô ích".
Thùy Dương
