Liên minh 15 nước tình nguyện hỗ trợ Ukraina họp bàn về thỏa thuận hòa bình và bảo đảm an ninh cho Kiev (Thùy Dương)

Sau khi thượng đỉnh Trump - Putin ở Alaska, Mỹ, kết thúc mà không đạt được lệnh ngừng bắn ở Ukraina, các nước châu Âu, đồng minh của Kiev đang tích cực tìm cách hướng đến một thỏa thuận hòa bình, theo như nguyện vọng của Donald Trump, người trước đây muốn một lệnh ngừng bắn ngay lập tức nhưng nay đã đổi ý, ngả theo ý muốn của Putin.

Ảnh ghép minh họa : Tổng thống Mỹ Donald Trump (T) và đồng nhiệm Ukraina Volodymyr Zelensky. © ALEX WROBLEWSKI,TETIANA DZHAFAROVA / AFP

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen hôm nay 17/08/2025 thông báo trên Twitter là bà sẽ đến Nhà Trắng cùng một số lãnh đạo châu Âu vào thứ Hai 18/08 cùng với tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky để họp với nguyên thủ Mỹ Donald Trump. Trong số các lãnh đạo châu Âu có tổng thống Pháp Emmanuel Macron, thủ tướng Đức Friedrich Merz và tổng thống Phần Lan. Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng đến Washington tham dự cuộc họp.

Trước khi nguyên thủ Ukraina sang Mỹ gặp tổng thống Donald Trump, tổng thống Pháp Emmanuel Macron, thủ tướng Anh Keir Starmer và đồng nhiệm Đức Friedrich Merz chiều nay chủ trì cuộc họp trực tuyến lúc 13 giờ (giờ GMT) của liên minh các nước tình nguyện viện trợ Ukraina chống Nga xâm lược. Chiều hôm qua, thủ tướng Đức gợi ý là thượng đỉnh ba bên, Trump - Zelensky và Putin có thể diễn ra tại châu Âu, cho dù tổng thống Nga đang bị Tòa án hình sự quốc tế ra lệnh bắt giữ. Cũng theo thông báo của chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, chiều nay ông Zelensky sẽ có mặt tại Bruxelles để tham gia cuộc họp trực tuyến.

Các nhà ngoại giao cho AFP biết là cuộc họp chủ yếu bàn về các bảo đảm an ninh cho Kiev trong trường hợp có thỏa thuận hòa bình. Donald Trump hôm qua đã nhắc đến một bảo đảm hòa bình cho Ukraina tương tự như điều 5 của NATO, cho dù Kiev không phải thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương. Theo thủ tướng Ý, Giorgia Meloni, trước tiên sẽ cần đưa ra định nghĩa về « một điều khoản an ninh tập thể cho phép Ukraina đạt được sự hậu thuẫn để mọi đối tác, kể cả Hoa Kỳ, sẵn sàng hành động trong trường hợp Ukraina lại bị tấn công ».

Từ Bruxelles, thông tín viên Jean-Jacques Héry cho biết thêm :

« Cuộc họp đầu tiên diễn ra vào 3 giờ chiều. Đây là cuộc họp của Liên minh những nước tình nguyện giúp đỡ Ukraina, tức là khoảng 15 quốc gia mong muốn tiếp tục viện trợ Kiev, đa phần là các nước châu Âu, cũng như Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO và Liên Hiệp Châu Âu.

Ý tưởng của các đồng minh sẽ là chuẩn bị cho các giai đoạn tiếp theo của các cuộc đàm phán hòa bình cho Ukraina. Cuộc họp này dường như đặc biệt đề cập đến chủ đề về các bảo đảm an ninh sẽ được trao cho Kiev trong khuôn khổ thỏa thuận hòa bình có thể đạt được.

Tiếp theo đó, mọi chuyện sẽ diễn ra ở Washington, nơi tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky sẽ gặp nguyên thủ Mỹ Donald Trump. Đây là cuộc họp mà các nhà lãnh đạo châu Âu cũng đã được mời dự. Từ tháng Giêng đến nay, câu hỏi vẫn luôn là châu Âu và Liên Hiệp Châu Âu sẽ có trọng lượng như thế nào, trong bối cảnh họ bị loại ra khỏi các cuộc đàm phán ?

Trong khi các đồng minh châu Âu tiếp tục nỗ lực thể hiện một mặt trận thống nhất, bằng cách tránh làm phật lòng tổng thống Mỹ và ca ngợi những nỗ lực của Donald Trump nhằm đạt được hòa bình, sáng hôm nay, tổng thống Pháp Emmanuel Macron vẫn nhắc lại là từ trước tới nay, Nga vẫn có khuynh hướng không giữ lời hứa. Cùng lúc đó, sự thay đổi đột ngột của tổng thống Mỹ Donald Trump, không còn ủng hộ lệnh ngừng bắn ngay lập tức mà muốn có hẳn một thỏa thuận hòa bình, lại thể hiện là một sự nhượng bộ lớn đối với Matxcơva, đúng như mong muốn của chính quyền Nga ».
Trump đã có nhiều nhượng bộ trước những yêu sách của Putin ?

Về phía Putin, theo báo Pháp Le Monde, phát biểu trước các quan chức Nga khi trở về nước, ông tuyên bố cuộc gặp với Donald Trump là « đúng lúc » và rất « hữu ích », đồng thời ông cho biết đã thảo luận về hòa bình ở Ukraina trên « cơ sở công bằng » và rằng « cuộc trò chuyện rất thẳng thắn, thực chất » với tổng thống Mỹ đã giúp Nga « tiến gần hơn đến những quyết định cần thiết ».

Với những gì dần dần được tiết lộ về cuộc gặp thượng đỉnh Trump - Putin tại Alaska, nhà phân tích địa chính trị, Ulrich Bounat, hợp tác với cơ quan tư vấn Euro Créative, chuyên về Trung - Đông Âu, nhận định dường như tổng thống Trump đã có những nhượng bộ trước những đòi hỏi cao nhất của đồng nhiệm Putin, và điều này cũng có nghĩa là chủ nhân Nhà Trắng sẽ sẵn sàng nhượng bộ thêm chủ nhân điện Kremlin để đạt được thỏa thuận :

« Vẫn còn chưa thật rõ ràng là điều gì đã được Mỹ và Nga quyết định và điều gì đã được thảo luận, nhưng dẫu sao thì theo các dòng tweet đang bắt đầu xuất hiện khắp nơi, chúng ta cũng có thể thấy quả thực là Mỹ đang có một đồng tình đáng kể với các đòi hỏi của Nga, dù là về việc không còn nói đến lệnh ngừng bắn mà chuyển sang thảo luận về nguyên nhân sâu xa gốc rễ của cuộc chiến ở Ukraina, hay là về mặt lãnh thổ. Dường như Donald Trump sẽ truyền đạt yêu cầu cao nhất của Vladimir Putin về lãnh thổ, đặc biệt là liên quan đến vùng Donbass.

Vì thế, quả thực là đổi lại, theo một cách nào đó, Donald Trump tỏ ra đã phá rào liên quan đến các đảm bảo an ninh cho Kiev mà từ trước tới nay chính quyền Mỹ vẫn luôn từ chối và luôn nói rằng đó là một vấn đề của châu Âu. Nhưng về chủ đề này, quả thực là theo nhiều nguồn tin khác, thì dường như Donald Trump đã tiếp thu ý tưởng này. Như vậy thì đây có thể sẽ là một sự thay đổi thực sự trong lập trường của Mỹ đối với cấu trúc an ninh ở châu Âu sau chiến tranh ».

Thùy Dương

17/08/2025

Nguồn: RFI Tiếng Việt