Nếu bị ‘lật kèo’, Mỹ có xếp lại các quân cờ ? (Hải Lê)

"Mước Thành Đô" là mt liu thuđc ngm vào bang giao song phương lâu nay. Liông Trng có dám ký m"mước" mi th"Tp hoàng đế" vđăng quang ? Và trong trường hy, Hoa K thy b "lt kèo", liu h có xếp li các quân c, dành s ưu tiên cho Indonesia hay Thái Lan ? 


Liông Trng có dám ký m"mước" mi th"Tp hoàng đế" vđăng quang ?

Tr lý Ngoi trưởng M Kritenbrink hôm 12/10 tuyên b, Vit Nam là "trung tâm" trong "Chiến lược Ido-Pacific ca Hoa Kỳ" (IPS). Vy ti sao Tng thng Biden li không thy thăm Vit Nam ? Và s vng my có dđến vic Whasington s xếp li th t cáưu tiên đi tác trong khu vc ?

viengtham1

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng Đoàn đại biểu cấp cao Đảng Cộng sản Việt Nam tại sân bay quốc tế Bắc Kinh

V các chuyến thăđã đnh nhưng không din ra

Rt tiếc là k Hi ngh Thượng đnh G20 năm nay, Tng thng M Joe Biden s không ghé Vit Nam như d kiến, dù là bán chính thc. Gia hai k hp ASEAN  EAS ti Campuchia t 12 – 13/11 và G20 ti Indonesia t 13  16/11, đáng l ra, ông Biden s ghé thăm Hà Ni. Vit Nam đã công khai tích cc lobby t hđu mùa hè. Thm chí, cá"c máy" vđng hành lang cũng đã chy hế"cơ s". Nhưng trước hôm 28/10 đã có tin, ông Biden s không sang Hà Ni đã đành, mà cũng không thy thông tin trên báo chí v các chuyến thăđã hoch đnh vào cui tháng 10 ca hai v Đc phái viên Tng thng John Kerry và Ch tch Thường trc Thượng vin Patrick Leahy.

Trước tháđ vn vã và háo hc ca Tổng bí thư Nguyn Phú Trng đi vi kết qu cĐại hội 20 Đảng cộng sản Trung Quốc, gii quan sát cũng đã ngi th"mùi khét" và băn khoăn :"M kiên nhn chiến lược vi Vit Nam đến bao gi ?",thm chí nêu câu hi : "Đâu s là git nước tràn ly ?". Mà thc s đã tràn ly hay chưa, thì cũng chưa th tr li mt cách chóng vánh, vào thi bui không ch trên toàn cu, mà ngay trong lòng Indo-Pacific, các din tiến không d gì d đoán, nht là sau Đại hội 20 Đảng cộng sản Trung Quốc và trướchuyế"triu cng" Bc Kinh ca Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyn Phú Trng.

Chuyên cơ ch ông Trng chưa ct cánh trc ch sân bay Bc Kinh, thì nhng tin tc nói trêđã r lên. T chuyn không có tin tc v hai chuyếđi Vit Nam ca hai ông Kerry và Leahy, đến lch trình hođng ca Tổng thống Biden được loan báo ngày 28/10. Nhng "tiếng trng chu" chưa gióng lê Bc Kinh, thì mt s trc trc trong quan h Vi M đã xut hin. Các nhà ngoi giao chuyên nghip là nhng người cm nhn trc tiếp các trc trc này. Không ngc nhiên, nhng ngày cui tháng 10, các nhà ngoi giao M và Vit Nam còn c gng trong mt n lc cui cùng, ngay trêđt Vit Nam  M (Văn phòng Đi s quán ca Hà Ni ti Hoa K) nhm cu vãn tình thế đượđôi bên cho là gay cn.

Ngày 26/10, tĐại sứ quán Vit Nam  Whashington DC, Đi s Nguyn Quc Dũng đã tiếp xúc các quan chc M đ bàn công vi"to ln" ca hai nước, theo bn tin t Đài VOA. Phía Hoa K đã dn lđon tweet ca Tr lý Ngoi trưởng Daniel Kritenbrink, trong đó bc bch rng, ông "rt vui mng khi được gp li nhng người bn tt ca tô Đi s Dũng và Đi s Knapper  đ tho lun v các công vic to ln mà chúng tôđang thc hin nhm thúđQuan h Đi tác Toàn din gia Hoa K và Vit Nam". V cuc gp này, trên Twitter ca mình, Đi s Dũng cũng bày tỏ "li cơn chân thành" t"nhng người bn tt" Daniel Kritenbrink và Marc Knapper vì "các cuc trao đi thú v và hiu qu" (!?).

Trung Quc kích đng dư lun

Ngày 29/10, Cơ quan ngôn lun cĐảng cộng sản Trung Quốc (Global Times) đã "chy" bài xã lun mang tính nh hướng" cho bang giao Trung  Vit. Vđđề "Ý nghĩa ca mi bang giao Trung  Vit vượt ngoài tm hiu biết ca mt s quc gia", bài báo lên ging : "Chính quyn Biden đang c gng đnh hình li môi trường chiến lược xung quanh Trung Quc. Nói mt cách thng thn, trong khi Washington nhn ra rng h không th thay đi Trung Quc t bên trong, h đã quyếđnh bao vây Trung Quc và cô lp, kim chế Trung Quc v mt ngoi giao và chiến lược. Cách đây không lâu, Tr lý Ngoi trưởng ph trách các vđ Đông Á và Thái Bình Dương ca B Ngoi giao Hoa K Daniel J. Kritenbrink đã có chuyến thăm ti Vit Nam. Ti mt cuc hp báo, ông Tr lý đm bo vi Hà Ni rng, Hoa Kỳ s không đ Vit Nam b cưỡng bc bi mt nước ln. Ý đnh khiêu khích là rõ ràng".

Dư lun chưa h thy, Hoa K có ý đnh c th nàđ "khiêu khích" mi quan h "va là đng chí va là anh em" gia Trung Quc và Vit Nam. Ch thy, mi ln có gii chc cao cp t Whasington sang Hà N mt ln như mi l Trung Quc như a phi vôi". Trung Quc giãy ny lê"xa xói", giãy ny lê"hăm da" Vit Nam. Dư lun chưa quên, Đi s Trung Quc Hùng Ba ti Hà Ni tháng 8 năm ngoáđòi bng đượđ gp Th tướng Vit Nam Phm Minh Chính trước khi Th tướng chun b tiếp bà Phó Tng thng Hoa K Kamala Harris. Và cũng vì Trung Quc kích đng dư lun, "chc gy bánh xe", trên thc tế, phía Vit Nam, mt cách đáng tiếc, đã buc phi h mđ trong vic nghênh tiếp v quc khách t mđi tác cc k quan trng, nhìn t góđ an ninh và phát trin Vit Nam.

Ông Trng chưa bđu chuyến thăm mà Global Times đã có mt lot bài liên tc, cùng mt ging điu nhàm chán, nói v bang giao Trung  Vit. Âm hưởng chung là va vut ve, va da dm. Mt mt, không hiu bây gi là thi nào, mà Tuyên giao Trung Quc vn dùng khái ni"phe xã hi ch nghĩa" đ nói v tính cht ca mi bang giao Trung  Vit. Mt khác, Trung Quc vn cnh báo, "khi tăng cường hp tác quân s và an ninh vi M, Vit Nam cđ mđến lp trường ca Trung Quc". Và t báo này không quên kích đng :"Vi h tư tưởng khác nhau, chính ph Vit Nam phi hết sc cnh giác trướâm mưdin biến hòa bình ca M".

Trong khi đó,  Vit Nam dàn báo chí nhà nước t ra thn trng và khôn ngoan hơn. Mãđến chiu nay, 30/10, khi chuyên cơ công Trng đã h cánh xung sân bay Bc Kinh, báo Nhân Dân và các báo l Vit Nam vn thiếu vng các bài bình lun dài hơi theo kiu bla, bla truyn thng, ch tng ca và nêu các mt tích cc. Đc bit, không đ cp công khai các mâu thun v biđo. Trê"gi vàng" cĐài truyn hình trung ương cũng chí có hai ba buđim tin ngn ngi, mi ln khong 5 phút, v mt s mt, ch yếu là v quan h kinh tế, thương mi. Tt nhiên, ch nhn mnh mđược, còn tránh nói ti các tn ti như vđ Vit Nam b nhp siêu quá khng, hay nhng đách tc hàng hóa t các ca khu biên gii.

Ngoi giao "cây tre" b thách thc ?

Truyn thông quc tế có nhng phng rt sm, đa dng, nhưng trái chiu, v chuyến thăm Trung Quc ca Tổng bí thư Nguyn Phú Trng. Phn ln nêu các phân tích và đánh giá ca gii chuyên gia và hc gi bên ngoài Vit Nam. Tiến sĩ Alexander L. Vuving t Trung tâm Nghiên cu an ninh khu vc Châu Á  Thái Bình Dương (M) nhđnh, chuyếđi Bc Kinh ca Tổng bí thư Nguyn Phú Trng din ra vào thđim chính sách ngoi giao "cây tre" ca Vit Nam đang b thách thc. Chuyếđi này công Trng có phn ni bt hơn các chuyến thăm khác, vì đây là chuyến công du nước ngoàđu tiên ca nhà lãnh đo quyn lc nht Vit Nam sau khi Nga xâm lược Ukraine  Nguyên nhâđy nhanh Chiến tranh Lnh mi gia mt bên là Nga và Trung Quc và bên còn li là phương Tây do M dđu.

Chính sách "cây tre" ca Vit Nam trong thi gian dàđã ng phó kh thi vi các các cường quc trong sut giai đon hu Chiến tranh Lnh. Thy, các cường quc tp trung hp tác hơn là cnh tranh ln nhau. Áp lc chn phe nào chưa bao gi mnh đến mc phá v mng lưới quan h đi tác ca Vit Nam. Nhưng t 24/2 đến nay, ngoi giao "cây tre" ca Vit Nam b tơi tĐc bit là qua bn ln b phiếu ti Liên hp quc. Trung Quc và Nga đu gia tăng sép buc Vit Nam phđng v phía h. Phía M cũng đã bày binh b trn, cho thy vai trò và v tr "trung tâm" ca Vit Nam. Cũng có đánh giá, quan h Vi Trung s không có nhiu chuyn biến t chuyến thăm Trung Quc hin nay ca Tổng bí thư Trng. Nhưng nếu ngược li thì sao ? "Mước Thành Đô" là mt liu thuđc ngm vào bang giao song phương lâu nay. Liông Trng có dám ký m"mước" mi th"Tp hoàng đế" vđăng quang ? Và trong trường hy, Hoa K thy b "lt kèo", liu h có xếp li các quân c, dành s ưu tiên cho Indonesia hay Thái Lan ?

Điu nghch lý ln nht trong bang giao Trung  Vit là, Tổng bí thư Nguyn Phú Trng có th mang v nước rt-rt nhiu bài hc ca Tổng bí thư Tp Cn Bình. T xây dng Đng đến qun tr quc gia, t làm thế nàđ tp trung quyn bính đến tráp xã hi dân s và phong trào phn bin trong mi nước Tt c nhng gì ông Trng s được nghe, được gii thiu v Trung Quc phn lđu có th áp dng trn vn vi Vit Nam. Có điu làđi vđa s "thn dân" trêđi Vit" ngày nay, c Đảng cộng sản Việt Nam lĐảng cộng sản Trung Quốc không bao gi chiếm ni trái tim ca h. H khôn nguôi căm ghét người láng ging phương Bc, t trong "b gen" chng Phương Bc, nhưng đ ri h cũng không làđược gì khác, ngoài tr thành bn sao vĩnh cu, tuy m và thu nh, ca chính k thù truyn kiếy. Đó chính là bi kch "vĩ đi" nht ca Vit tc qua mi thđi, đc bit dưới th chế đc tài.

Hải Lê

Nguồn : VOA, 31/10/2022