Nghệ sĩ Thịnh Nguyễn bị an ninh “điểm mặt”, tiếp theo sẽ là gì? (RFA Tiếng Việt)


"Thoát Trung vì đảng" ngày càng được người cộng sản Việt Nam thể hiện rõ nét, một mặt họ lên án yếu tố Trung Quốc từ kinh tế, an ninh xã hội đến vấn đề biển Đông, một mặt họ vẫn đàn áp, quấy nhiễu và khủng bố những tiếng nói bên vực lẽ phải, dân chủ, tự do trong nước.

Nghệ sỹ Thịnh Nguyễn bị an ninh bắt đi vào ngày 25/10/19 tại ngõ 210 Nghi Tàm, Hà Nội.
Courtesy: Ảnh chụp màn hình của citizen video


Một nghệ sỹ chân chính

“Thịnh Nguyễn là nghệ sỹ bảo vệ môi trường, bảo vệ cây xanh, bảo vệ những người thấp cổ bé họng như những người dân oan, tử tù oan sai…Thịnh là người đã đưa lên truyền thông để cho cộng đồng giúp đỡ những gia đình đấy và cho xã hội Việt Nam ngày càng tốt đẹp hơn.”

Ông Nguyễn Trường Chinh, bố của tử tù oan Nguyễn Văn Chưởng, từ Hải Dương nói với RFA về nghệ sỹ Thịnh Nguyễn như thế.

Nghệ sỹ tự do Thịnh Nguyễn, tên thật là Nguyễn Trường Thịnh, sinh năm 1980 là một nghệ sỹ thực hiện các bộ ảnh và phim ngắn về cộng đồng yếu thế trong xã hội Việt Nam như bộ ảnh về đời sống của nông dân Dương Nội bị mất đất đai, nhà cửa, ruộng vườn hay những clip video chia sẻ quá trình đi kêu oan hàng chục năm trường của thân nhân các gia đình tử tù Nguyễn Văn Chưởng, Hồ Duy Hải và Lê Văn Mạnh cùng với rất nhiều những phim tư liệu ngắn về các tù nhân lương tâm…Tất cả những tác phẩm phim ảnh do nghệ sỹ Thịnh Nguyễn thực hiện được anh đăng tải trên trang fanpage “Chuyện của Thịnh”. Trong thời gian gần đây, nghệ sỹ Thịnh Nguyễn thông báo qua trang mạng xã hội này rằng anh sẽ lần lượt phổ biến đến cộng đồng từng câu chuyện của các dân oan khắp Việt Nam.

Anh Trịnh Bá Phương, một dân oan Dương Nội chia sẻ với Đài Á Châu Tự Do khi được hỏi về cảm nhận đối với nghệ sỹ Thịnh Nguyễn:

“Trong suy nghĩ của em thì anh Thịnh là một người bạn của dân oan mà đặc biệt anh đã có một thời gian rất dài gắn bó với dân oan Dương Nội. Trong thời gian vừa qua thì anh Thịnh đã có những hoạt động trong việc nêu lên các vấn đề của dân oan thì anh nêu một cách rất khác, anh dùng những hình ảnh và clip video bằng nghệ thuật để nói lên những nỗi oan khuất tận cùng của những người dân oan đang ở đáy của xã hội.”

Anh Trịnh Bá Phương còn kể về một sự kiện đã xảy ra cho nghệ sỹ Thịnh Nguyễn mà bản thân anh cùng bà con dân oan Dương Nội không bao giờ quên được:

“Trong lần bố em ra tù thì anh Thịnh lần đầu tiên tham gia đồng hành cùng gia đình em và cùng gia đình những người bị bắt. Trong ngày 25/06/15 là ngày bố em ra tù, anh Thịnh đi cùng và đã bị Công an Nghệ An đánh gãy mũi và hiện nay vẫn để lại dị tật ở mũi của anh.”

Là một người gắn bó và đồng hành cùng những người dân oan để ghi lại những hình ảnh và thước phim tư liệu trung thực nhất về họ, nghệ sỹ Thịnh Nguyễn được dân oan Việt Nam gọi là “người bạn thân thiết”. Một số người còn gọi anh với cái tên thân mật là “Thịnh Rồ” hay “Thịnh Hâm”, bởi vì là một nghệ sỹ nhưng anh cứ miệt mài, đầu tắt mặt tối lăn xả vào những công việc “của thiên hạ”, mà nhiều người cho rằng giới nghệ sỹ trẻ tại Việt Nam không màng quan tâm đến. Bởi do chẳng được lợi lộc nào cũng như không thể nổi tiếng mà thậm chí còn bị nguy hiểm đối với chính quyền.

Bố của tử tù Nguyễn Văn Chưởng tâm tình với RFA rằng nghệ sỹ Thịnh Nguyễn để lại tình cảm rất sâu sắc cho các gia đình tử tù oan, qua những việc anh làm như đưa hình ảnh các kỹ vật của tử tù Nguyễn Văn Chưởng, của tử tù Lê Văn Mạnh là những con thú làm từ sợ ny-lông và những bông hồng làm từ giấy vụn gửi về cho gia đình lên trang mạng của nh. Ông Nguyễn Trường Chinh nói trong sự xúc động:

“Những cái vật dụng của con tôi làm ở trong tù gửi ra, tuy là đơn sơ để cho mẹ nó bán ngoài chợ kiếm thêm ít đồng cho việc thăm nuôi và sinh hoạt của gia đình. Tôi thì kiên quyết không bán vì là kỷ vật của con và chỉ biếu, tặng cho những người quan tâm trong vụ án của tử tù Nguyễn Văn Chưởng thôi. Nhưng Thịnh Nguyễn là người có ý tưởng rất hay và rất cao cả, tức là dám đưa những kỷ vật của tử tù oan đó lên cộng đồng mạng. Và việc làm đó tác động rất lớn đối với Nguyễn Văn Chưởng. Chính Thịnh Nguyễn đăng lên thì con tôi trong tù bị cấm, không được gửi đồ ra nữa.”

Vào trưa ngày 25/10/19, ngay sau khi Green Tree, một tổ chức xã hội dân sự độc lập loan báo nghệ sỹ Thịnh Nguyễn bị khỏang 20-30 an ninh bắt tại xưởng vẽ của anh, ở ngõ 210 Nghi Tàm và đưa lên xe thùng chở đi, không ít dân oan ở Hà Nội vội vã tìm kiếm thông tin xem nghệ sỹ Thịnh Nguyễn bị an ninh đưa đi đâu cũng như kêu gọi trên mạng xã hội, yêu cầu trả tự do cho anh. Nghệ Sỹ Kim Chi trong chiều tối ngày nghệ sỹ Thịnh Nguyễn bị bắt đã lên tiếng với RFA:

“Rõ ràng là họ quá sợ người ta nói sự thật. Họ không bao giờ chấp nhận cho ai đó nói lên sự thật. Điều đó là thể hiện sự hèn nhát và độc tài. Nếu làm nghệ sỹ mà không đau nỗi đau của dân, của nước thì làm cái gì? Không lẽ bưng bô? Cho nên tôi quan niệm rằng người nghệ sỹ chân chính là người phải biết chống lại cái ác, cái xấu. Tôi rất tiếc là chưa gặp được người nghệ sỹ đó, chứ còn được gặp thì tôi rất kính trọng và tôi sẽ nói lời cảm ơn bởi vì người nghệ sỹ chân chính là người phải biết rung động trước nỗi đau của mọi người.”

Vẫn tiếp tục công việc vì xã hội

Một bức hình trong bộ ảnh Dân oan Dương Nội của nghệ sỹ Thịnh Nguyễn. Courtesy: Facebook Chuyện của Thịnh




Blogger Nguyễn Lân Thắng vào tối ngày 25/10 cho RFA biết nghệ sỹ Thịnh Nguyễn được đào tạo chuyên nghiệp ở trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội và từng tu nghiệp về hội họa ở Trung Quốc. Nghệ sỹ Thịnh Nguyễn tham gia vào đợt phản đối cây xanh bị chặt ở Hà Nội hồi năm 2015 và cũng từ đó anh bắt đầu quan tâm đến các vấn đề về xã hội cũng như chụp hình nghệ thuật và làm phim tư liệu về những vấn đề liên quan đến môi trường, đất đai, dân oan…

Trong một lần tham gia cuộc hội luận với Đài RFA về tinh thần của người dân Hong Kong biểu tình phản đối Dự luật dẫn độ về Trung Quốc cũng như đòi hỏi dân chủ cho Hong Kong hồi trung tuần tháng 6 vừa qua, nghệ sỹ Thịnh Nguyễn cũng đã chia sẻ rằng anh là một nghệ sỹ và anh từng sống chìm đắm trong thế giới nghệ thuật của riêng mình. Tuy nhiên, trong dịp tình cờ du lịch ở Hong Kong hồi năm 2014, trùng thời điểm cuộc biểu tình của giới trẻ Hong Kong trong phong trào Dù Vàng đã làm thay đổi suy nghĩ và nhân sinh quan của một người nghệ sỹ là anh. Nghệ sỹ Thịnh Nguyễn tâm tình với phóng viên Hòa Ái rằng anh từng không quan tâm đến ông Thủ tướng Việt Nam tên gì nhưng qua tinh thần cộng đồng của giới trẻ Hong Kong, anh bắt đầu quan sát thế giới và cuộc sống xung quanh dưới lăng kính của một người nghệ sỹ để cùng cảm nhận hơi thở của cuộc sống với những người mà anh gọi là đồng bào.

Ngay sau khi nhận được tin nghệ sỹ Thịnh Nguyễn được an ninh “thả” về nhà lúc gần 7 giờ tối ngày 25 tháng 10, chúng tôi liên lạc và được anh cho biết an ninh đã thẩm vấn anh những gì:

“Hỏi tôi về những thứ tôi làm phim. Hỏi tôi có biết về các tổ chức như Việt Tân không, biết Phạm Đoan Trang không, biết Green Tree không hay có biết phim “Đừng Sợ” không?…Họ rất cố gắng móc nối tôi với một hoạt động nào của một nhóm nào đó. Kiểu như vậy.”

Nghệ sỹ Thịnh Nguyễn còn cho biết anh đã nói gì với công an, an ninh khi họ bắt đưa anh đi trong ngày 25 tháng 10:

“Không biết tôi có phải làm phim không, nhưng hiện tại tôi muốn biết về xã hội nên tôi đi phỏng vấn tất cả những người dân oan, những người yếu thế trong xã hội để thật sự muốn biết đồng bào mình trong xã hội là ai và họ (an ninh-pv) đồng ý với việc đấy. Và tôi có nói với họ là bởi vì làm phim tài liệu là quay lại tất cả những gì diễn ra trong cuộc sống và nó đang diễn ra thì tôi quay. Các anh cấm được những việc diễn ra thì các anh cấm. Còn nó đã diễn ra rồi thì tôi quay lại. Tôi nói rằng việc tôi đang làm là đúng theo luật pháp.”

Nghệ sỹ Thịnh Nguyễn còn nhấn mạnh:

“Tôi hôm nay cũng có nói với công an rằng trước đây tôi là một người rất vô tâm và từ 3 năm trở lại đây khi bắt đầu biết về xã hội thì chính vì vô tâm nên tôi cần phải biết nhiều thứ về xã hội, trong đó có những người dân oan mà tôi thường nói là đồng bào. Tôi thật sự muốn biết họ là ai? Chính vì thế mà tôi cần phải phỏng vấn họ để biết những người nông dân thật sự khổ đau như thế nào vì họ không có tiếng nói và họ không được chia sẻ. Tôi cảm thấy tôi là một người có số phận tốt hơn nên tôi nghĩ là tôi cần phải chia sẻ và để lắng nghe họ vì ít khi họ được lắng nghe. Và cách làm phim là lúc tôi lắng nghe họ. Qua những lời kể của dân oan thì tôi hiểu đồng bào tôi hơn và tôi hiểu được xã hội này đang vận hành như thế nào. Tôi sẽ không dừng lại chuyện này. Tôi đã nói với công an như thế.”

Nghệ sỹ Thịnh Nguyễn cho biết công an và an ninh đã lấy của anh tất cả 2 máy tính, 2 máy quay phim, 3 máy ảnh, 3 điện thoại và yêu cầu anh trở lại làm việc vào đầu tuần sau.
Đối với động thái an ninh Việt Nam câu lưu nghệ sỹ Thịnh Nguyễn, Phó Giám đốc phụ trách khu vực Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền-Human Rights Watch, ông Phil Robertson khẳng định với RFA rằng:

“Chỉ dấu từ vụ bắt giữ này có thể là nhà cầm quyền muốn những người như Thịnh Nguyễn phải im lặng, không nói gì. Điều bất hạnh là những người như Thịnh Nguyễn có ý thức hệ riêng và tin họ có quyền tự do biểu hiện. Với những người như Thịnh Nguyễn ở Việt Nam, Human Rights Watch sẽ luôn ủng hộ hoạt đông của họ.”

Blogger Nguyễn Lân Thắng thì quả quyết rằng trong những ngày sắp tới nghệ sỹ Thịnh Nguyễn sẽ còn gặp phải tình trạng giống như nhiều nhà hoạt động vì môi trường và dân chủ tại Việt Nam, trong đó có bản thân ông, là sẽ bị an ninh tăng cường giám sát gắt gao hơn, và thậm chí còn sẽ cho xã hội đen quấy nhiễu, gây rối cuộc sống thường nhật của họ.