Vì sao đồng nhân dân tệ của Trung Quốc sụt giá? (BBC)

Từ chiến tranh thương mại chuyển sang chiến tranh tiền tệ TQ muốn cho Trump hiểu rằng thích chơi kiểu gì thì chơi. Việc TQ phá giá đồng nhân dân tệ và ngừng mua nông sản Mỹ là để trả đũa Trump tăng 10% thuế lên 300 tỉ USD hàng nhập khẩu còn lại của TQ vào Mỹ. Trump đã đánh giá thấp khả năng đối phó và độ lì lợm của các chế độ độc tài. Họ không hề dễ dàng xuống nước như Trump mong muốn mà sẵn sàng chơi tới bến rồi đến đâu thì đến. Việc phá giá đồng nhân dân tệ cũng rất có hại cho TQ về lâu dài vì TQ đang là con nợ khủng với số nợ có thể đã lên tới 40.000 USD. Đồng nhân dân tệ càng rẻ thì TQ càng cần nhiều tiền hơn để mua đô trả nợ. 

Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc xuống mức thấp nhất trong hơn một thập niên qua, khiến Hoa Kỳ gọi Bắc Kinh là kẻ thao túng tiền tệ. 

Hôm thứ Hai, 1 đô la Mỹ ăn 7 nhân dân tệ, là mức thấp chưa từng có kể từ năm 2008 đến nay. 

Bắc Kinh trước đó đã tìm cách ngăn chặn để đồng tiền nước mình không tụt xuống dưới mức tỷ giá mang tính biểu tượng.

Căng thẳng leo thang trong cuộc thương chiến, được châm ngòi từ các đe dọa mới về thuế quan từ Mỹ, được cho là đã làm Bắc Kinh thay đổi chính sách tiền tệ. 

Hôm thứ Hai, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) nói việc đồng nhân dân tệ sụt giá là do "chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch và việc tăng biểu thuế áp dụng đối với Trung Quốc". 

Diễn biến mới này xảy ra chỉ ít ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nói ông sẽ áp 10% thuế quan lên thêm 300 tỷ USD hàng Trung Quốc, trên thực tế có nghĩa là tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ.

Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ ra sao?

Đồng nhân dân tệ không được mua bán tự do trên thị trường và chính phủ Trung Quốc hạn chế biên độ dao động tỷ giá hối đoái giữa nhân dân tệ với đô la Mỹ. 

Không như các ngân hàng trung ương khác, PBOC không hoạt động độc lập và bị cáo buộc là có hành động can thiệp mỗi khi có những vấn đề lớn ảnh hưởng tới giá trị đồng nhân dân tệ.

Ông Julian Evans-Pritchard, Kinh tế gia Cao cấp về Trung Quốc của hãng Capital Economics, cho rằng bằng bước đi gắn việc phá giá đồng nhân dân tệ với đợt áp thuế mới của Mỹ, PBOC đã "biến tỷ giá hối đoái thành vũ khí, ngay cả khi ngân hàng này không chủ động làm suy yếu đồng tiền bằng việc trực tiếp can thiệp".

Đồng nhân dân tệ suy yếu có tác động gì?

Đồng nhân dân tệ yếu hơn khiến hàng xuất khẩu của Trung Quốc trở nên cạnh tranh hơn, và sẽ rẻ hơn nếu mua bằng ngoại tệ. 

Nhìn từ phía Mỹ thì điều này được coi là một nỗ lực để bù lại thiệt hại của việc hàng Trung Quốc nhập vào Mỹ bị đánh thuế cao hơn. 

Mặc dù điều này có vẻ như có lợi cho người tiêu dùng trên thế giới vì nay họ có thể mua hàng Trung Quốc với giá rẻ hơn, nhưng nó mang theo những rủi ro khác.

Đồng nhân dân tệ yếu hơn khiến hàng ngoại nhập vào Trung Quốc đắt hơn, do đó có nguy cơ đẩy lạm phát tăng cao và gây sức ép lên nền kinh tế vốn đã tăng trưởng chậm lại, cũng như khiến những người có tiền đầu tư vào những tài sản khác.

Trung Quốc đã từng phá giá đồng tiền chưa?

Rồi. Hồi 2015, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đẩy tỷ giá đồng nhân dân tệ/đô la Mỹ xuống mức thấp nhất trong ba năm. Ngân hàng Trung ương nói động thái này được đưa ra để hỗ trợ cải cách thị trường.

Lần cuối cùng tỷ giá xuống mức 7 nhân dân tệ ăn 1 đô la Mỹ là trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. 

Ông Evans-Pritchard từ hãng Capital Economics nói Trung Quốc từ lâu nay lập luận rằng tỷ giá 7 nhân dân tệ ăn 1 đô la là ngưỡng mà Trung Quốc có toàn quyền quyết định, "nhưng trước đây đã từng can thiệp để đồng nhân dân tệ không tụt xuống ngưỡng này".

Vì sao việc TQ phá giá tiền tệ làm Mỹ tức giận?

Việc Trung Quốc làm hàng hóa của họ có tính cạnh tranh hơn đánh vào tâm điểm của cuộc chiến thương mại giữa ông Trump với Bắc Kinh. 

Tổng thống Mỹ lâu nay cáo buộc Trung Quốc phá giá đồng tiền nhằm hỗ trợ xuất khẩu, điều mà Bắc Kinh bác bỏ.

Mặc dù gắn đợt phá giá mới nhất với cuộc chiến thương mại, Trung Quốc tiếp tục tuyên bố nước này sẽ không tham gia "phá giá cạnh tranh". 

Thống đốc PBOC Dịch Cương hôm thứ Hai nói Trung Quốc "sẽ không tiến hành phá giá cạnh tranh, và sẽ không can thiệp vào tỷ giá để đạt lợi thế cạnh tranh".

Vì sao việc phá giá tiền tệ gây tranh cãi?

Việc thao túng tiền tệ - bởi Trung Quốc hay bất kỳ nước nào khác - được cho là coi thường luật thương mại quốc tế bằng cách tạo lợi thế cạnh tranh không công bằng. 

Một quốc gia có thể thao túng tiền tệ bằng cách làm tăng hay giảm tỷ giá hối đoái một cách không tự nhiên. Tỷ giá mới có thể được tạo ra để giúp hàng xuất khẩu có tính cạnh tranh cao hơn, để giảm lạm phát hoặc giảm dòng vốn chảy vào. 

Một báo cáo do Laurence Howard viết đăng trên Emory Law Review nói thao túng tiền tệ đã "có tác động nghiêm trọng lên thị trường toàn cầu". 

"Trên khắp thế giới, việc thao túng tiền tệ có lẽ đã dẫn đến việc mất hàng triệu việc làm ở Mỹ và mất một số việc làm ít hơn, nhưng vẫn đáng kể, ở châu Âu," ông Howard viết.

Điều gì sẽ xảy ra với đồng nhân dân tệ?

Các nhà phân tích dự đoán đồng nhân dân tệ sẽ còn tiếp tục tụt giá.

Chiến lược gia chuyên phân tích thị trường Edward Moya nói việc đồng nhân dân tệ tiếp tục mất giá là điều "nên được trông đợi", và chúng ta có thể sẽ chứng kiến đồng tiền này "còn mất giá thêm 5% nữa vào cuối năm nay". 

Hãng Capital Economics dự đoán tỷ giá hối đoái sẽ xuống tới mức 7,3 đồng nhân dân tệ ăn 1 đô la Mỹ vào cuối năm, so với mức 6,90 nhân dân tệ như được đự đoán trước đây.