Hồng Kông : Phong trào đấu tranh dân chủ rơi vào bẫy bạo lực (RFI)

Đây có thể là một sai lầm của phong trào biểu tình tại Hông Kông, cũng có thể là một "màn diễn" của Bắc Kinh để lấy cớ đàn áp phong trào đấu tranh cho dân chủ. Tuy nhiên nguy cơ các cuộc vận động quần chúng dẫn tới một số hành động quá khích là có thật và các phong trào biểu tình đòi dân chủ phải cố gắng để giảm thiểu nguy cơ này. Đặc điểm của quần chúng là không gắn bó, mỗi người sống riêng lẻ, bình thường bất lực, khi được động viên thì ứng xử giống như một đám đông, nghĩa là một khối nhiều người không biết nhau đi theo sự hướng dẫn của những người cầm đầu. Đám đông có tác dụng tâm lý là làm tê liệt những khả năng cao cấp của trí tuệ như suy nghĩ và phê phán, ngược lại kích thích những bản năng sơ đẳng, do đó có thể có những hy sinh rất dũng cảm nhưng cũng có thể hành động một cách rất thô bạo, thậm chí phạm tội ác. Chính vì thế mà công tác động viên quần chúng luôn cần phải tiến hành với tất cả thận trọng để tránh mọi nguy cơ trượt tuột vào một khí thế hận thù mở đường cho sự lợi dụng của những phần tử quá khích. Cuộc cách mạng dân chủ sắp tới của chúng ta là để xây dựng lại đất nước chứ không phải để đập phá đất nước, thế nên chúng ta phải cố gắng để tránh mọi hành động bạo lực, tinh thần bất bạo động, hoà giải và hoà hợp dân tộc cùng với tổ chức chặt chẽ sẽ giúp chúng ta tránh được nguy cơ này. 

Cuộc khủng hoảng làm rung chuyển Hồng Kông từ nhiều tuần nay vì dự luật dẫn độ về Trung Quốc đã tăng thêm một nấc với cảnh tượng hỗn loạn bạo lực hôm qua : Một nhóm người biểu tình chống Bắc Kinh đã tràn vào đập phá trụ sở Nghị Viện Hồng Kông (LegCo) trong suốt nhiều giờ đồng hồ sau cuộc biểu tình phản kháng chính quyền nhân kỷ niệm 22 năm vùng đất được trả lại cho Trung Quốc trong quy chế bán tự trị.

Cuộc tuần hành lớn quy tụ hơn nửa triệu người tham gia, cũng như nhiều cuộc tập hợp đòi dân chủ khác trước đây, ban đầu đã diễn ra ôn hòa. Thế nhưng, về cuối ngày, các hành động bạo lực bắt đầu xuất hiện. Lác đác trong hành trình tuần hành đã nổ ra các  xô xát nhỏ với cảnh sát. Bạo lực thực sự bùng phát khi một nhóm người biểu tình trẻ tràn vào Nghị Viện. Cảnh sát đã khôn khéo rút ra để mặc những thanh niên bịt mặt xông vào tòa nhà, tự do đập phá trong nhiều tiếng đồng hồ, trước khi họ trở lại vào nửa đêm, đẩy người biểu tình ra khỏi toà nghị viện không mấy khó khăn bằng hơi cay và dùi cui. Những hình ảnh người biểu tình trẻ bịt mặt đập phá Nghị Viện được phát trực tiếp trên truyền hình ra khắp thế giới.

Sau cả tháng trời tập hợp cả triệu người biểu tình đòi hủy bỏ dự luật dẫn độ, cuộc đấu tranh của người dân Hồng Kông tự trị mới gần đi tới đích. Chính quyền đã phải lùi bước tạm hoãn thông qua nhưng không hủy hẳn dự luật. Thất vọng trước thái độ khăng khăng của chính quyền, một nhóm người biểu tình chọn mục tiêu tấn công là trụ sở cơ quan lập pháp LegCo, mà họ coi là biểu tượng cho sự áp chế chính trị của Bắc Kinh đối với đặc khu hành chính.

Trước bức tường câm lặng của chính quyền đặc khu, người đấu tranh cảm thấy bất lực, cần phải hành động mạnh mẽ để được lắng nghe, được lưu tâm và để duy trì phong trào. Dường như do thiếu sự tổ chức lãnh đạo nên một nhóm khoảng một trăm người biểu tình quá khích đã rơi vào « cái bẫy » đã được chính quyền giăng sẵn.

Từ khi mảnh đất thuộc địa cũ của Anh được trả về cho Trung Quốc dưới quy chế bán tự trị, đã có nhiều phong trào đấu tranh của người Hồng Kông đòi quyền tự quyết, tự trị, chống lại sự lũng đoạn, áp đặt chính trị của Bắc Kinh, nhưng bạo lực chưa bao giờ được ủng hộ, cổ vũ và cũng chưa bao giờ xảy ra dữ dội như lần này.

Chính quyền trung ương Bắc Kinh luôn coi các phong trào dân chủ như vậy ở Hồng Kông là những cái gai cần phải nhổ, nhưng lại không thể sai khiến chính quyền địa phương trấn áp thẳng tay như ở Hoa Lục, nơi đã có 70 năm dưới chế độ cộng sản toàn trị. Một trong những lý do là vì các cuộc biểu tình của người Hồng Kông diễn ra ôn hòa. Ngay cả phong trào Dù vàng Occupy Central năm 2014 đòi quyền bầu trực tiếp lãnh đạo đặc khu, kéo dài cả tháng phong tỏa trung tâm thành phố, nhưng không hề bộc phát bạo lực từ người biểu tình.

Những hành động bạo lực của người biểu tình hôm qua ở tòa nhà Nghị Viện không chỉ làm xấu đi hình ảnh của phong trào đấu tranh bền bỉ đòi dân chủ của người Hồng Kông, mà còn cho thấy người biểu tình không thống nhất về chiến thuật và mục tiêu đấu tranh bằng đối thoại.

Nhiều nhà quan sát nhận định cuộc tấn công của người biểu tình vào Nghị Viện không phải là hành động « khôn ngoan hay cần thiết », mà nó chỉ càng làm cuộc đấu tranh của người Hồng Kông trở nên phản tác dụng. Chính quyền Hoa lục có thêm cơ hội áp đặt kiểm soát chặt hơn nữa hòn đảo, trong khi uy tín, của phong trào dân chủ ôn hòa đã bị tổn hại nặng nề.

Chẳng thế mà ngay sau vụ đập phá LegCo, Bắc Kinh đã lên tiếng bóng gió đề nghị chính quyền đặc khu « điều tra hình sự những thủ phạm gây bạo lực ». Nhà nghiên cứu chính trị Jean-Pierre Cabestan, thuộc Đại học Baptiste Hồng Kông, được báo le Courrier International trích dẫn, nhận định : « Giờ đây, Bắc Kinh có một cớ rất để không khoan nhượng » với phong trào dân chủ Hồng Kông. Trong những ngày tới, nếu chính quyền đặc khu hành chính có trấn áp mạnh tay các nhà hoạt động dân chủ ở Hồng Kông thì cũng không có gì là bất ngờ.

Nguồn tin : RFI