Bầu cử Nghị Viện Châu Âu 2019: Phong trào dân túy có thế, nhưng chưa đủ lực (Tú Anh)
Nếu EU bị các đảng cực hữu và dân túy lãnh đạo thì hậu quả sẽ không lường. Thế giới sẽ rơi vào vòng xoáy bất ổn. Sau khi Trump đắc cử TT Mỹ và với khẩu hiệu "American first" thì Mỹ đã chính thức từ nhiệm vai trò lãnh đạo độc tôn trên thế giới. Kể cả sau này không còn Trump thì Mỹ cũng không thể lấy lại vị trí số 1 đó mà chỉ là một tiếng nói trong nhiều tiếng nói khác. Liên minh lãnh đạo thế giới sẽ bao gồm Mỹ, EU, Nhật, Ấn, Úc, Indonexia...Trong đó EU sẽ là một tiếng nói quan trọng nhất. Chính vì điều đó mà chúng ta hy vọng là Nghị Viện Châu Âu sẽ không rơi vào tay phe cực hữu.
Ứng cử viên vô danh, thế được thua không rõ
ràng, chiến dịch vận động nhạt nhẽo, không thu hút được số đông cử tri.
Bầu cử Nghị Viện Châu Âu 2019, cũng như 5 năm trước, có khả năng tạo
thêm thế lực cho các phe cực đoan và làm suy yếu các chính đảng truyền
thống. Tuy nhiên, tương quan lực lượng vẫn thuận lợi cho các đảng chủ
trương củng cố Liên Hiệp Châu Âu.
Tuần này, hơn 400
triệu cử tri 28 nước châu Âu được mời bầu lại 751 đại biểu Nghị Viện
Châu Âu, cơ quan lập pháp có trách nhiệm soạn thảo và thông qua các đạo
luật trong Liên Hiệp Châu Âu.
4 ngày, 28 nước
Tuy
nhiên, việc tổ chức bỏ phiếu hoàn toàn do các nước tự quản lý và chọn
ngày tùy theo truyền thống. Anh Quốc và Hà Lan mở đầu bỏ phiếu ngày thứ
Năm 23/05, hôm sau là Cộng Hoà Séc, Ai-len. Thứ Bảy có Slovakia, Latvia,
Malta. Toàn thể thành viên còn lại, trong đó có Pháp, Đức, đi bầu vào
ngày Chủ Nhật 26/05.
Theo giới phân tích chính trị, bầu Nghị Viện
Châu Âu thường là cơ hội để người dân bày tỏ nỗi bất bình, trừng phạt
chính quyền quốc gia đương nhiệm. Do vậy, bầu Nghị Viện Châu Âu từ 40
năm qua, trừ khóa đầu tiên 1978-1983, luôn ghi dấu bằng tỷ lệ tẩy chay
khá cao.
Tại hai nước đầu tàu châu Âu, tình hình năm nay có thể
khác nhau. Theo AFP, dân Đức có thể tham gia đông hơn, với 56%. Ưu tư về
môi trường sẽ huy động giới trẻ. Tại Pháp, cho đến tuần lễ trước bầu
cử, trong số 10 cử tri có 6 người chưa biết sẽ bầu cho liên danh nào.
Sự
kiện những người được chọn đứng đầu liên danh không phải là những nhân
vật có uy tín càng làm cho cuộc vận động thiếu sức hấp dẫn. Tại một số
nước như Pháp, Ý, Đức, Anh, chính phủ đương nhiệm khó tránh một cuộc
trừng phạt bằng lá phiếu.
Trong khi đó, hầu hết tại các quốc gia
thành viên, phe cực hữu cố tạo thế liên kết từ Tây Âu đến Đông Âu với
những cuộc mít-tinh chung, với những đòn công phá vào các định chế Liên
Hiệp, kêu gọi cử tri bất bình chính sách di dân, chính sách xã hội trừng
phạt đảng cầm quyền, tức là dồn phiếu cho phe cực hữu. Phe cực tả cũng
áp dụng cùng chiến thuật.
Động đất chính trị ?
Trong
bối cảnh Liên Hiệp Châu Âu rạn nứt vì Brexit, bị áp lực từ nhiều phía
như Mỹ, Nga, Trung Quốc, khủng bố, cho đến làn sóng di dân, tình hình
này không khỏi gây tâm trạng bi quan mà báo chí Pháp gọi là « trầm cảm nhẹ ».
Steve
Bannon, nguyên là chiến lược gia của tổng thống Mỹ Donald Trump, nay là
cố vấn cho một số tổ chức cực hữu châu Âu, dự báo một cơn địa chấn
chính trị vào chiều ngày 26/05.
Trước hiểm họa này, đích thân tổng
thống Pháp Emmanuel Macron lên tuyến đầu vận động công luận không nên
thờ ơ, phải cảnh giác trước nguy cơ cực hữu hồi sinh như thời năm 1930.
Vì
sao bầu cử Nghị Viện Châu Âu không thu hút cử tri ? Liệu phe dân túy
bài ngoại có thắng thế ? Trong mọi trường hợp hệ quả sẽ thế nào ?
Nhà báo Nguyễn Văn Huy, ban biên tập tạp chí mạng Thông Luận, phân tích :
« Mỗi
quốc gia đều có một phong trào dân túy cực hữu với những lập luận chống
châu Âu. Nếu họ kết hợp thì sẽ thành một hàng rào loại trừ dân nhập cư
hợp pháp. Nếu qua bầu cử này mà phe dân túy kết hợp được với nhau thì họ
sẽ gây ra nhiều khó khăn, bài xích các chính sách dân chủ. Mục đích sau
đó của họ là các cuộc bầu cử ở địa phương (quốc gia) khuyến khích dân
bầu cho họ trong tương lai và liên kết nhau làm suy yếu châu Âu, trong
khi châu Âu cần thống nhất trong thế giới đa cực Mỹ, Nga, Trung Quốc.
Nếu châu Âu tan rã thì sẽ bị hiếp đáp. Nếu châu Âu mạnh thì sẽ là một
trong bốn cực, có thể chia sẻ quyền lực thế giới, tránh thế độc tôn của
một vài thế lực khác dùng bạo lực hay tài chính để đàn áp ».
Giới
phân tích chính trị tin rằng, cho dù các liên minh truyền thống gồm phe
trung hữu và dân chủ xã hội có mất đi 30 ghế, thì Nghị Viện cũng không
thể lọt vào tay phe cực đoan. Theo phát ngôn viên Nghị Viện Châu Âu
Jaume Duch, do thiếu một chính sách đồng bộ nên phe cực đoan bài châu Âu
chỉ có thể gây rối, nhưng không khuynh đảo được sinh hoạt dân chủ của
cơ quan lập pháp.
RFI