Sếp DN nhà nước thừa nhận đuối sức, tâm sự bức xúc của tỷ phú USD (VNN)
Dự án Chính trị của THDCĐN từ 30 năm trước đã nói rõ là nhà nước không có chức năng kinh doanh, nhà nước sẽ không làm những gì mà tư nhân có thể làm, kinh tế đất nước là kinh tế thị trường do tư nhân làm chủ...ĐCSVN không chịu tiếp thu, cố đấm ăn xôi, nên bây giờ đất nước mới tan nát như vậy.
Chịu thua tư nhân
Tháng 6, một văn
bản được Tổng công ty Thép Việt Nam gửi tới Cục Công nghiệp, Bộ Công
Thương. Báo cáo nói về nội tình một đơn vị thành viên của Vnsteel là
Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) - cánh chim đầu đàn của ngành gang thép Việt Nam.
Thừa
nhận có nhiều lợi thế, nhưng Vnsteel phải chấp nhận thực tế là các lợi
thế này của “cánh chim đầu đàn” đã bị thu hẹp rất nhiều.
Trước năm
2013, thị phần thép TISCO chiếm khoảng 13-15%, dẫn đầu thị phần cả
nước, thương hiệu thép TISCO là thương hiệu mạnh, được khách hàng tin
dùng, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng dân dụng. Nhưng từ năm 2013, gió
bắt đầu đổi chiều. Những nhà sản xuất thép như Hòa Phát, Pomina, Posco
SS, Vina Kyoei,... được Vnsteel mô tả là áp dụng “công nghệ mới, hiện
đại, chi phí thấp” đã khiến áp lực cạnh tranh trên thị trường ngày càng
gay gắt.
Hệ
quả là “cánh chim đầu đàn” dần mỏi cánh. Thị phần thép TISCO liên tục
bị thu hẹp và giảm từ 15% xuống chỉ còn xấp xỉ 8%, đứng thứ 5 trong toàn
ngành thép.
“Với sự phát triển lớn mạnh của các công ty thép
khác, đặc biệt là Tập đoàn Hòa Phát, thì lợi thế thương hiệu về thép
TISCO đang bị suy giảm nhanh trong các năm qua”, Vnsteel thừa nhận đuối
sức trong cuộc đua.
Nguyên nhân là, dù giá bán cao hơn, nhưng chi
phí sản xuất, giá thành của TISCO cao hơn các nhà sản xuất khác, cộng
với gánh nặng tài chính từ dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 nằm đắp
chiếu nên hiệu quả đạt được còn hạn chế.
Gang thép Thái Nguyên là
cái nôi của ngành công nghiệp luyện kim, đội ngũ cán bộ công nhân viên
được đào tạo tương đối bài bản. Nhưng nhiều năm gần đây, công ty phải
cay đắng nhìn cán bộ công nhân viên có tay nghề cao, có nhiều kinh
nghiệm trong ngành công nghiệp luyện kim “chấm dứt hợp đồng lao động tại
TISCO để chuyển sang làm ở các công ty khác”.
Câu chuyện của
TISCO như một dẫn chứng điển hình cho việc một số DNNN đuối sức trong
cuộc cạnh tranh trước sức sống mãnh liệt của các DN tư nhân. Câu chuyện
ấy không phải chỉ diễn ra trong ngành thép. Ngành xây dựng, hàng không,
thương mại... đều không thiếu “những TISCO mỏi cánh”.
Lãnh đạo một
DNNN chua chát nói rằng: Tư nhân họ năng động hơn, tự chủ cao hơn, tự
quyết nhiều hơn nên nắm bắt được cơ hội. Còn DNNN để được đồng ý đầu tư
một dự án, mất vài năm trời. Khi được chấp nhận thì cơ hội đã qua đi.
Nhưng
vị lãnh đạo DN kể trên còn chưa nhắc đến tư tưởng “lời ăn, lỗ nhà nước
chịu” ở một bộ phận DNNN. Thiếu giám sát, thừa lỗ hổng để các sếp “bòn
rút” đã khiến nhiều DNNN đuối dần.
Điều đó còn được phản ánh trong
báo cáo của Chính phủ về tình hình quản lý, sử dụng vốn nhà nước giai
đoạn 2011-2016 trình Quốc hội trong kỳ họp vừa qua.
Báo cáo cho
thấy, trong giai đoạn 2011-2016, Thanh tra Chính phủ ban hành kết luận
19 cuộc thanh tra tại DNNN, tập trung tại các tập đoàn, tổng công ty nhà
nước. Kết quả là, Thanh tra Chính phủ phát hiện sai phạm số tiền lên
tới hơn 345 nghìn tỷ đồng; chưa kể số tiền sai phạm tính bằng ngoại tệ
là 48,3 triệu USD và gần 304 nghìn Euro.
Mở rộng cửa cho tư nhân: Vẫn còn nằm đâu đó
Vì sao DNNN cứ hao mòn dần trước sức sống ngày càng mãnh liệt của khu
vực tư nhân? Chia sẻ của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đưa ra tại hội
thảo "Đổi mới cơ chế giám sát của cơ quan đại diện chủ sở hữu tiến
trình cơ cấu lại DNNN" vừa qua phần nào cho thấy sự khác biệt đáng kể
giữa con đường đi của hai khối DN này.
Bà Phạm Chi Lan khái quát:
Công ty tư nhân luôn có những ông chủ sống chết với doanh nghiệp, khác
hẳn với việc DNNN có quá nhiều nơi được xem là chủ sở hữu mà không có ai
là người chịu trách nhiệm cuối cùng trong việc giám sát.
Nhìn
sang ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế
Trung ương, bà Phạm Chi Lan ví von: "Nếu anh Cung được giao làm chủ sở
hữu một DNNN với việc anh Cung là chủ sở hữu khối tài sản của chính gia
đình anh, vợ con anh thì thấy rõ sự khác biệt. Tài sản của anh khiến anh
gắn bó máu thịt hơn nhiều với việc được giao làm chủ sở hữu của khối
tài sản mà anh không thực sự là chủ của tài sản đó".
Bà Phạm Chi
Lan - người phụ nữ vốn nặng lòng với DN tư nhân - thêm một lần nữa kêu
gọi “phải thu hẹp tối đa phạm vi hoạt động cũng như số lượng DNNN”. Bởi
theo bà Lan, “còn nhiều như thế này không ai giám sát nổi”.
“Nhà
nước không bán sữa, không bán bia, nhưng tôi nghĩ Nhà nước cũng không
cần làm dệt may, giày dép và nhiều mặt hàng tiêu dùng khác mà tư nhân
hoàn toàn đảm nhiệm được”, bà Lan nhấn mạnh.
Bà Lan và nhiều chuyên gia kinh tế muốn vậy. Doanh nghiệp tư nhân cũng muốn vậy. Nhưng thực tế thì sao?.
Câu
chuyện của “tỷ phú đô la” Nguyễn Thị Phương Thảo, Tổng giám đốc Vietjet
trong Diễn đàn Kinh doanh 2018, do Forbes tổ chức mới đây, được nhiều
báo tường thuật chi tiết.
“Vietjet nâng cấp phòng khách Skyboss
tại sân bay bằng chính kinh phí của doanh nghiệp nhưng do các cơ chế
chính sách mà mất tới 2 năm. Trong khi đó, để xây dựng cả một sân bay
Vân Đồn, doanh nghiệp tư nhân cũng chỉ mất hai năm, hay việc xây dựng
nhà ga quốc tế mới tại Cam Ranh mà Vietjet có góp vốn đầu tư chỉ mất 18
tháng”, lời bà Nguyễn Thị Phương Thảo.
Bà Thảo nhận thấy rằng:
“Trong suốt khoảng thời gian vừa rồi thì công việc giao cho tư nhân chưa
đến được với tư nhân, nó vẫn đang vướng ở chỗ nào đó, nó mới chỉ nằm
được trong chủ trương, mong muốn, ý chí của Chính phủ thôi chứ chưa đến
được các cơ quan khác.”
Lãnh đạo Vietjet mong muốn làm thế nào để
thông điệp “việc gì tư nhân làm được thì để tư nhân làm” không chỉ nằm ở
cấp Chính phủ mà lan tỏa xuống tất cả các bộ, ban, ngành, cơ quan chức
năng,... Khi đó mới tạo được hành lang, cơ chế, đổi mới,... hỗ trợ kinh
tế tư nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp.
Lương Bằng