Vì sao thanh niên Việt Nam không quan tâm đời sống chính trị? (Hòa Ái)
"Ở
nơi em sinh sống, thực tế thì ngay cả tên Chủ tịch nước hay tên Thủ
tướng họ còn không biết. Tại quê Long An của em, mà hỏi họ về Formosa
thì họ cũng không biết, không quan tâm luôn. Bản thân em nhận thức được
nhờ vào tìm hiểu và đọc tin, chứ ngày trước cũng không biết gì hết".
Việt
Nam được xếp hạng 152/183 quốc gia về thanh niên tham gia vào đời sống
chính trị, theo Báo cáo đánh gia chỉ số phát triển thanh niên toàn cầu
năm 2016. Vì sao thanh niên Việt Nam không quan tâm đến lãnh vực này và
họ mong muốn gì để được phát triển trong xu hướng chung của thế giới ?
Mơ hồ-Không quan tâm
"Chính trị à ? Kiểu của Nhà nước… thì liên quan đến Nhà nước thôi".
"Em không hiểu lắm về chính trị đâu ạ !"
"Ở
nơi em sinh sống, thực tế thì ngay cả tên Chủ tịch nước hay tên Thủ
tướng họ còn không biết. Tại quê Long An của em, mà hỏi họ về Formosa
thì họ cũng không biết, không quan tâm luôn. Bản thân em nhận thức được
nhờ vào tìm hiểu và đọc tin, chứ ngày trước cũng không biết gì hết".
Trên
đây là một vài chia sẻ của các bạn thanh niên tại Việt Nam về đời sống
sinh hoạt chính trị ở trong nước, cho thấy phần nào phản ảnh Báo cáo
đánh giá chỉ số phát triển thanh niên năm 2016 (2016 Global Youth
Development Index), là báo cáo mới nhất về sự phát triển thanh niên toàn
cầu do Ban thư ký Thịnh vượng chung thực hiện và công bố.
Báo
cáo này đo lường sự tiến bộ của phát triển thanh niên trong 5 lãnh vực
quan trọng trong đời sống ; bao gồm Giáo dục, Sức khỏe và Hạnh phúc,
Việc làm và Cơ hội, Sự tham gia đời sống Chính trị, Sự tham gia đời sống
Công dân. Việt Nam được xếp hạng 152/183 quốc gia về sự tham gia của
thanh niên vào đời sống chính trị. Trong 4 lãnh vực còn lại, Việt Nam
đều được xếp hạng trên thứ 100 trong số 183 quốc gia.
Qua
tiếp xúc với thanh niên tại Việt Nam, đa số cho biết khái niệm chính
trị là điều gì đó liên hệ đến học thuyết Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và Đảng Cộng Sản Việt Nam. Đây là những điều họ được học trong hệ
thống giáo dục. Và khi được nghe đến sinh hoạt chính trị hay đời sống
chính trị thì họ liên tưởng chỉ có cấp lãnh đạo, quản lý nhà nước mới
liên quan lãnh vực này.
Đài
RFA cũng liên lạc và trao đổi với những bạn thanh niên là đảng viên của
Đảng Cộng Sản Việt Nam vì chúng tôi cho rằng họ là những người trực
tiếp tham gia vào đời sống chính trị, và chúng tôi được cho biết qua
sinh hoạt tại các chi bộ Đảng ở cơ quan, hay ở công ty quốc doanh thì họ
tiếp cận những chủ trương, định hướng về chính trị-xã hội do từ trên
đưa xuống. Một đảng viên nói với RFA :
"Văn
bản của Đảng cấp trên gửi về thì đọc cho tất cả đảng viên nghe để biết.
Còn để bàn luận nội dung trong cuộc họp chi bộ thì chủ yếu là tình hình
hoạt động của tại đơn vị mình. Chỗ em là một cơ sở nhỏ thì thông báo về
tình hình kinh tế-chính-trị xã hội của địa phương trong tỉnh. Thường
họp chi bộ Đảng thì chỉ bàn về chuyên môn công việc mình làm thôi".
Nữ
đảng viên này cho biết thêm, các đảng viên phải chấp hành theo những
thông báo từ trung ương và họ không không thể thảo luận hay đóng góp ý
kiến về các vấn đề chính trị tại cấp cơ sở.
Bị cản trở vì tham gia
Trong
khi không ít thanh niên tỏ ra bàng quan đối với tình hình chính trị tại
Việt Nam, những bạn trẻ nhờ vào theo dõi, cập nhật thông tin qua báo
đài và qua truyền thông mạng xã hội, nhiều bạn dần nhận thức được chính
trị gắn liền với đời sống kinh tế-xã hội như là giá cả hàng hóa leo
thang, thuế má gia tăng, các nhà máy công nghiệp gây ô nhiễm môi trường
sống, thực phẩm bẩn tràn lan, những dự án BOT quá nhiều bất cập hay nhân
viên các cơ quan nhà nước lạm quyền… Những bạn trẻ này khi nhận thấy
thông tin liên quan các vấn đề vừa nêu, thì các bạn nghĩ rằng họ phải có
trách nhiệm chia sẻ những thông tin đó để nhiều người hơn nữa biết đến
nhằm góp phần chung sức cải thiện những tiêu cực để xã hội được thay đổi
tốt hơn. Thế nhưng, việc làm của các bạn gặp phải sự cản trở từ chính
quyền.
Bạn
Võ Phương Thuận, một nữ thanh niên thế hệ 8X thường xuyên chia sẻ thông
tin mà bạn đọc và xem được trên báo chí, truyền thông chính thống của
nhà nước lên tài khỏan Facebook của mình đã bị An ninh và Sở Văn
hóa-Thông tin tỉnh Long An mời làm việc 8 lần. Bạn kể lại với RFA về nội
dung các buổi làm việc :
"Họ
nói mình lo làm ăn buôn bán, bớt quan tâm các vấn đề này chút xíu, và
kêu em chuyển qua chia sẻ thông tin về làm từ thiện. Nói chung, họ yêu
cầu như vậy. Nhưng em nói là những điều tốt thì tốt rồi, nên em chỉ muốn
nói về những điều xấu còn tồn tại để sửa đổi được tốt hơn thôi. Em trả
lời họ như thế".
Không
những vậy, Đài Á Châu Tự Do ghi nhận trong những năm vừa qua, ngày càng
có nhiều thanh niên bị bắt bớ, cầm tù với các bản án nặng nề khi họ cất
lên tiếng nói phản biện ôn hòa về hiện tình quốc gia như Đinh Nguyên
Kha, Nguyễn Văn Hóa, Phan Kim Khánh, Trần Hoàng Phúc, Hoàng Đức Bình, Mẹ
Nấm-Nguyễn Ngọc Như Quỳnh...Hay một trường hợp mới nhất, có thể kể đến
là nhà báo độc lập Phạm Đoan Trang bị câu lưu và thẩm vấn về quyển sách
"Chính Trị Bình dân" của cô được xuất bản và lưu hành hồi năm ngoái.
Biểu tình chống Trung Quốc tại Hà Nội ngày 24/7/2011 Courtesy : danlambao
Mong muốn gì ?
Báo
Thanh Niên Online dẫn lời của Tiến sĩ Hoàng Xuân Châu, Trưởng Nhóm
nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Thanh niên đưa ra nhận định của ông tại
Hội thảo về Luật Thanh Niên sửa đổi, do Ủy ban Quốc gia về Thanh niên và
trung ương Đoàn tổ chức vào chiều vào ngày 28 tháng 3 rằng sự tham gia
của thanh niên Việt Nam vào đời sống chính trị vẫn còn hạn chế.
Đồng
quan điểm với Tiến sĩ Hoàng Xuân Châu, anh Hùynh Chí Trung, một cựu
đảng viên Đảng Cộng Sản Việt Nam khẳng định Luật Thanh Niên ra đời hồi
năm 2005, có những quy định liên quan đến đời sống chính trị của thanh
niên nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại. Người cựu đảng viên này nêu lên
ví dụ, Luật Thanh Niên quy định về lực lượng thanh niên là thanh phần
xung kích trong an ninh quốc gia. Tuy nhiên, anh và các bạn trẻ đi thắp
hương tưởng niệm 64 chiến sĩ hy sinh trong trận Gạc Ma lại bị cản trở,
hay :
"Tôi
muốn nói một điều nữa là Khoản 3, Điều 12, Chương 2 trong Luật Thanh
Niên đề cập đến bảo vệ môi trường. Tôi nói rõ ràng Formosa là họ hủy
hoại môi trường Việt Nam, nhưng các trường đại học ở Việt Nam ra văn bản
cấm sinh viên đi biểu tình, cấm thanh niên bày tỏ nguyện vọng chính
đáng hợp pháp của họ, nếu sinh viên đi biểu tình sẽ bị đuổi học. Trong
Hiến pháp 2013, Điều 25 quy định công dân được phép lập hội, được phép
biểu tình, nhưng thực tế không xảy ra như vậy".
Tiến
sĩ Hoàng Xuân Châu và Nhóm nghiên cứu của Viện Thanh Niên, tại buổi Hội
thảo về Luật Thanh Niên sửa đổi, đưa ra đề xuất mục tiêu hàng đầu của
Bộ luật này cần phải được tiếp cận theo hướng phát triển thanh niên cùng
với xu thế chung toàn cầu. Còn nguyện vọng của thanh niên về Luật Thanh
Niên sửa đổi sẽ như thế nào ? Các bạn bày tỏ với RFA :
"Em nghĩ Nhà nước nên hỗ trợ cho sinh viên những cơ hội để được tiếp xúc, học hỏi và giao lưu với tri thức toàn cầu".
"Theo
em thì hỗ trợ về pháp luật, như những thông tin pháp luật cần thiết để
người ta có trang bị đầy đủ giúp thanh niên có thể bảo vệ quyền lợi cá
nhân của họ khi hòa nhập vào đời sống xã hội và có thể hỗ trợ thêm trong
tư vấn, định hướng tương lai".
"Theo
tôi nếu có ra Luật Sửa đổi Thanh Niên thì điều cốt yếu nhất là thanh
niên phải được tiếp cận thông tin một cách trung thực, khách quan, không
được bóp méo, không được che đậy, không được định hướng. Thanh niên là
sức mạnh quốc gia, từ đó thì thanh niên mới đóng góp sức mình cho quốc
gia được".
Đài
Á Châu Tự Do cũng được nghe một số bạn trẻ nói rằng họ không hề biết có
sự tồn tại của đạo luật về thanh niên ở Việt Nam, nên đạo luật này sửa
đổi ra sao thì đã có "Đảng và Nhà nước lo".
Hòa Ái
Nguồn : RFI, 02/04/2018