Trump trừng phạt Nga: Quốc phòng VN có ảnh hưởng? (BBC)

tháng 4 25, 2018
Tuy nhiên, Hà Nội muốn Mỹ can dự vào tranh chấp lãnh hải giữa Việt Nam và Trung Quốc ở Biển Đông, và cân bằng lại với sự bành trướng quân sự của Bắc Kinh. Vì thế, có lẽ Việt Nam vẫn sẽ bày tỏ ủng hộ chính sách Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do, cởi mở của Mỹ. 





Việt Nam có phải lo ngại vì lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm vào xuất khẩu quân sự của Nga?


Hãng tin Reuters hôm 24/4 tường thuật rằng đạo luật do Tổng thống Donald Trump ký tháng Tám 2017 đã khiến một hợp đồng 6 tỉ đôla của Ấn Độ bị tắc nghẽn.

Luật của Mỹ đưa ra nhằm trừng phạt Nga vì việc sáp nhập Crimea từ Ukraine năm 2014, can dự xung đột Syria và cáo buộc can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ 2016.

Luật này dọa trừng phạt những quốc gia nào buôn bán với khu vực quốc phòng và tình báo của Nga.
Reuters dẫn nguồn nói Ngoại trưởng và Bộ trưởng quốc phòng Ấn Độ đã phải họp với Mỹ ở Washington hồi tháng trước để tìm giải pháp.

Ấn Độ muốn mua 5 hệ thống tên lửa đất đối không S-400 của Nga. 

Một báo cáo mới ra tháng Ba 2018 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) cho thấy Việt Nam là khách hàng lớn thứ ba của Nga trong buôn bán vũ khí.

Việt Nam đứng thứ ba (10%) trong danh sách mua hàng của Nga, sau Ấn Độ (35%) và Trung Quốc (12%).

Vậy Việt Nam có bị ảnh hưởng vì luật của Mỹ? BBC đã hỏi bình luận từ ba chuyên gia quốc phòng.

Derek Grossman, phân tích quốc phòng, Rand Corporation

Nếu chính quyền Donald Trump quyết định thực thi lệnh trừng phạt vũ khí Nga mà không có miễn trừ, nó có thể gây tổn hại cho quan hệ an ninh, quốc phòng tích cực đang lên của Mỹ và Việt Nam.
Nếu Mỹ trừng phạt Việt Nam vì mua vũ khí Nga, nó có thể bị xem là thách thức chủ quyền Việt Nam, và Hà Nội có thể trả đũa bằng cách không mua vũ khí Mỹ.

Tuy nhiên, Hà Nội muốn Mỹ can dự vào tranh chấp lãnh hải giữa Việt Nam và Trung Quốc ở Biển Đông, và cân bằng lại với sự bành trướng quân sự của Bắc Kinh. Vì thế, có lẽ Việt Nam vẫn sẽ bày tỏ ủng hộ chính sách Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do, cởi mở của Mỹ. 

Hà Nội có thể cũng sẽ tiếp tục hoan nghênh tàu Mỹ đến thăm, cùng hợp tác củng cố khả năng trên biển của Việt Nam. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã nói hai nước là "đối tác tương đồng".
Ngoài ra, việc Nga nói chung khó tin cậy về địa chính trị - chỉ quan tâm bán vũ khí - có thể làm Mỹ được xem là đối tác quốc phòng đáng tin cậy hơn cho Việt Nam.

Jon Grevatt, nhà phân tích quốc phòng của IHS Jane's

Tôi chưa rõ chi tiết về lệnh trừng phạt của Mỹ. Liệu đây là lệnh cấm toàn diện hay có những điều khoản trong đó cho phép có những "lỗ hổng"? 

Ví dụ, trong quá khứ Mỹ đã từng có lệnh cấm vũ khí với Việt Nam, nhưng nó có nhiều mức độ. Có cái liên quan vũ khí "phi sát thương", cái liên quan "an ninh hàng hải". Có nhiều mức độ để việc giao thương vẫn có thể diễn ra trong một số lĩnh vực.

Nếu đây là trừng phạt toàn diện, rõ ràng nó sẽ có ảnh hưởng lớn. 

Tuy nhiên, người ta thấy hiện nay Nga vẫn đang tiếp tục buôn bán vũ khí. Mới đây tôi dự các sự kiện quốc phòng ở Malaysia và Singapore, tại đó Nga có mặt rất đông, khoe sản phẩm. Họ nói trừng phạt không có ảnh hưởng lớn tới việc Nga bán thiết bị quân sự. 

Trừng phạt của Mỹ sẽ đặt ra thách thức, khó khăn cho Nga và các khách hàng. Nhưng đây là một văn bản pháp lý và chỉ có luật sư mới thực sự biết có những cách gì để vượt qua. Nó sẽ làm Nga và đối tác như Việt Nam đau đầu. Nhưng tôi cũng nghĩ rằng sẽ có những cách để khách hàng của Nga tiếp tục việc giao thương.

Collin Koh Swee Lean, Trường Nghiên cứu Quốc tế thuộc trường S. Rajaratnam

Tôi không chắc chính phủ Donald Trump sẽ thực thi đe dọa. Cả ba nước có thể mua vũ khí của Nga - Ấn Độ, Indonesia, Việt Nam - đều làm nên những quân cờ trong chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ.

Trừng phạt họ chỉ vì họ mua vũ khí Nga thì vô lý về mặt chiến lược vì cái giá chính trị phải trả sẽ cao hơn.

Chính phủ Mỹ cũng cần nhận ra rằng đây là thị trường vũ khí toàn cầu. Các nước này không muốn bị ai chỉ thị về quyết định mua vũ khí. 

Thổ Nhĩ Kỳ đã mua S-400 của Nga mặc dù là đồng minh Nato, mặc dù Washington đã đe dọa, ví dụ này cũng khiến các nước làm theo.

Liệu Mỹ và đồng minh phương Tây có thể cung cấp lựa chọn hấp dẫn hơn Nga? Tức là vũ khí công nghệ cao có giá chấp nhận được. Mỹ và phương Tây dĩ nhiên làm ra vũ khí cao cấp nhưng giá lại cao.
Ba nước kể trên có những yêu cầu cụ thể mà không nhất thiết cần tới công nghệ tuyệt hảo phương Tây.

Ấn Độ và Việt Nam lâu nay vẫn dùng vũ khí Liên Xô và Nga. Để họ từ bỏ công nghệ Nga sẽ mất nhiều thời gian, tuy rằng hiện nay họ cũng đã đa dạng hóa mua đồ những nước khác.

Điểm sau đây mới là quan trọng nhất. Indonesia từng bị Mỹ cấm vận vũ khí cuối thập niên 1990 và đầu 2000. Họ đã lấy kinh nghiệm này để thấy rằng đừng phụ thuộc vào một, hai nhà cung cấp. Chắc chắn Ấn Độ và Việt Nam cũng cùng kết luận đó. Nếu chính phủ Donald Trump thực thi đe dọa trừng phạt vì họ mua vũ khí Nga, đó sẽ là chính sách sai lầm về chiến lược.