Vì sao cha tôi và các trí thức bị cách ly? (BBC)
Em trai tôi có
kể lại là có thời gian khoảng độ năm 1953 là các cụ bị cách ly. Họ đưa
các cụ lên một vùng ở Chiêm Hóa và hầu như các cụ rất ít được tham gia
vào công việc của chính phủ, đấy là một sự thật.
Nhà báo tự do Trần Tiến Đức, con
trai thứ của vị thị trưởng đầu tiên của thành phố Hà Nội dưới chính
quyền Hồ Chí Minh, nói với BBC về nguyên nhân và cách thức mà thân phụ
của ông, bác sỹ Trần Duy Hưng, và một số trí thức theo Việt Minh và
chính phủ kháng chiến bị 'cách ly' sau khi được đảng huy động vào bộ
máy.
Trao đổi với BBC hôm 2/9/2017,
nhân dịp nhà nước cộng sản Việt Nam đánh dấu 72 năm quốc khánh, nguyên
Vụ trưởng Vụ Giáo dục & Truyền thông, Ủy ban Dân số và Kế hoạch hóa
Gia đình Việt Nam nói:
"Cho đến năm 1950, vai trò của các trí thức trong chính
phủ kháng chiến còn rất to lớn, nhưng sau năm 1950, sau khi Chiến dịch
Biên giới thắng lợi, mở ra sự thông thương với Trung Hoa Cộng sản, thì
các đoàn cố vấn Trung Quốc sang và sức ép đối với Hồ Chí Minh và đối với
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là phải thay thế những người trí
thức trong chính phủ bằng những nhân vật khác.
"Và
rõ ràng như vậy, đã có thời gian, lúc bấy giờ tôi đã đi học thiếu sinh
quân rồi, nhưng em trai tôi có kể lại là có thời gian khoảng độ năm 1953
là các cụ bị cách ly. Họ đưa các cụ lên một vùng ở Chiêm Hóa [tỉnh
Tuyên Quang] và hầu như các cụ rất ít được tham gia vào công việc của
chính phủ, đấy là một sự thật.
"Và đấy là một chuyện để chúng ta
thấy rằng chuyện mà họ sử dụng những người trí thức như thế nào. Tôi
cũng nói một câu là sở dĩ phía Việt Minh, phía đảng cộng sản phần nào có
thể thành công là vì họ tập hợp được dân chúng. Và ai làm cho dân chúng
tin vào? Đó là những trí thức.
ứng xử và có thể với sự tiếp xúc trực tiếp với Hồ
Chí Minh, cộng với những lý tưởng dân chủ, độc lập, tự do, đã kéo được
một số trí thức có uy tín trong xã hội Việt Nam lúc bấy giờ là theo
chính quyền Việt Minh. Và như thế cũng góp phần tăng cường uy của chính
phủ Việt Minh và đồng thời cũng tăng cường uy tín của nước Việt Nam."
'Biết lợi dụng cơ hội'
Theo nhà báo Trần Tiến Đức,
cựu đạo diễn phim tài liệu và truyền hình, người từng có nhiều năm làm
việc tại đài truyền hình Việt Nam (VTV) nửa sau thế kỷ trước, cuộc Cách
Mạng Tháng Tám 1945 là công lao của toàn dân, nhưng Việt Minh là lực
lượng biết tập hợp lực lượng và lợi dụng cơ hội lịch sử, ông nói:
"Tôi
nghĩ rằng việc lật đổ ách thực dân, lật đổ ách phát xít là công của
toàn dân và có rất nhiều đảng phái cùng tham gia cùng với Việt Minh.
"Nhưng
Việt Minh là lực lượng tôi phải công nhận lúc đó được tổ chức tốt nhất
và... biết lợi dụng cơ hội khi các đảng phái khác chưa có sự đoàn kết,
chưa có sự thống nhất để kêu gọi được toàn dân.
"Thứ hai, phải nói là Việt Minh đã tận dụng cơ hội để điền vào... khoảng trống chính trị còn lại sau khi Nhật tuyên bố đầu hàng.
"Nhưng chúng ta phải nói rằng thật ra lúc bấy giờ Việt Nam cũng đã có một chính phủ - chính phủ của ông Trần Trọng Kim.
"Chính
phủ Trần Trọng Kim đã có những quyết định đầu tiên đưa nước Việt Nam đi
theo con đường độc lập, tất nhiên là trong sự hạn chế như vậy, cho nên
tôi nghĩ rằng việc tự nhận lấy công đầu của mình, tôi cho rằng điều đó
cũng cần phải xem lại.
"Và sau này, nếu chúng ta có xem xét lại
các tài liệu lịch sử, các nhà sử học thực tế, nếu công tâm để xem xét
lại các cứ liệu lịch sử, chắc họ phải có những kết luận xác đáng hơn,"
ông Trần Tiến Đức nói với Quốc Phương của BBC Việt ngữ từ thành phố
Budapest trước một bảo tàng chứng tích tội ác trong lịch sử cận hiện đại
của quốc gia cựu cộng sản thuộc khối Đông Âu xã hội chủ nghĩa cũ.
Mời
quý vị bấm vào đường dẫn này để theo dõi toàn văn cuộc trao đổi trực
tuyến trên kênh Facebook Live của BBC Việt ngữ, được thực hiện hôm
2/9/2017 từ thủ đô của Hungary.