Tăng thuế hay tận thu ? (Hòa Ái)
Dân
chúng tại Việt Nam bày tỏ sự phẫn nộ trước đề xuất của Bộ Tài Chính về
dự án Luật sửa đổi 5 luật thuế, trong đó tăng thuế Giá trị gia tăng
(VAT) từ 10 lên 12%. Dư luận lên tiếng phản đối chính sách tăng thuế mà
mà họ cho rằng chính phủ sẽ áp dụng trong nay mai chẳng khác nào tận
thu.
Tăng phù hợp thông lệ quốc tế ?
Truyền
thông quốc nội trong tháng 8, dẫn lời của Thứ trưởng Bộ Tài Chính Vũ
Thị Mai khẳng định dự án Luật sửa đổi 5 luật thuế, bao gồm Luật thuế giá
trị gia tăng (VAT), Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật thuế thu nhập
doanh nghiệp, Luật thuế thu nhập cá nhân và Luật thuế tài nguyên nhằm
đảm bảo an toàn cho nền tài chính quốc gia.
Tuy
nhiên, giới chuyên gia cũng như người dân cho rằng các đề xuất tăng
thuế của Bộ Tài Chính như tăng thuế VAT từ 10 lên 12% hay áp dụng thuế
tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng trà, cà phê hòa tan đóng gói kể
từ đầu năm 2019 là không thuyết phục, thậm chí là phi lý, mặc dù Bộ Tài
Chính lên tiếng việc tăng thuế như thế phù hợp với thông lệ quốc tế.
Bộ
Tài Chính dựa theo số liệu khảo sát mức sống dân cư Việt Nam của Tổng
cục thống kê hồi năm 2014, cho thấy nhóm thu nhập thấp nhất dành gần 60%
thu nhập để chi tiêu cho lương thực, thực phẩm, y tế, giáo dục và Bộ
Tài Chính nhận thấy các hàng hóa, dịch vụ này không chịu thuế VAT nên sẽ
không ảnh hưởng đến chi tiêu của nhóm thu nhập thấp nhất trong xã hội.
Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, thuộc Bộ Tài Chính, ông Phạm Đình Thi
tuyên bố đề xuất tăng thuế VAT từ 10 lên 12% không gây ảnh hưởng đến
người nghèo. Ông Phạm Đình Thi nói rằng các mặt hàng rau, thịt…không
chịu thuế VAT nên thuế VAT dù có tăng bao nhiêu cũng không ảnh hưởng gì
cả.
Phát
biểu của ông Vụ trưởng Chính sách thuế gặp phải sự phản đối mạnh mẽ của
dân chúng. Giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải ở Sài
Gòn chia sẻ với RFA rằng giới chức Bộ Tài Chính Việt Nam không có "tầm"
lẫn không có "tâm", điển hình qua ông Vụ trưởng Phạm Đình Thi. Vị giám
đốc này đưa ra một ví dụ đơn giản về mặt hàng cá linh trong mùa nước nổi
ở miền Tây Nam Bộ, là món ăn quen thuộc của người dân nghèo, được vận
chuyển lên Sài Gòn bán với mức giá cao hơn gấp đôi do phải chịu nhiều
thứ thuế, phí :
"Một
sản phẩm từ miền Tây, chẳng hạn như mặt hàng cá linh. Cá linh mùa nước
nổi hiện giờ đang nhiều, bán ở miền Tây mức giá 30 ngàn/kg. Khi chở lên
thành phố thì giá cả đội lên khoảng 50 ngàn/kg và bán ra đến thị trường ở
mức giá ít nhất là 70-80 ngàn/kg. Tất cả là do cộng dồn nhiều chi phí,
thuế má".
Một
số các doanh nghiệp mà Đài Á Châu Tự Do tiếp xúc cho biết tất cả mức
thuế mà họ phải đóng sẽ tính vào giá thành của hàng hóa lẫn dịch vụ và
nghiễm nhiên khách hàng phải chi trả tiền thuế đó.
Về
phía dân chúng, không ít người nói với chúng tôi rằng chỉ cần nghe
thông tin Chính phủ cho tăng thuế thì không cần biết thuế nào sẽ tăng,
nhưng cuối cùng người dân là đối tượng chi trả thuế :
"Cuối
cùng của việc đánh thuế thì người dân là người trả số tiền thuế đó.
Người tiêu thụ sản phẩm trên thị trường phải đón nhận mức giá đã bị đội
thuế lên rồi. Họ phải chịu luôn. Theo tôi nghĩ ảnh hưởng rất nhiều đến
đời sống của người dân".
Vì sao phản đối ?
Chuyên
gia kinh tế Phạm Chi Lan, trong một bài viết của bà được trang
Theleader.vn đăng tải vào hôm 27 tháng 8, cho biết Bộ Tài Chính đã gửi
giấy mời hỏa tốc để bà đến tham dự buổi họp của Bộ hồi trung tuần tháng 8
vừa qua cùng một số chuyên gia tài chính liên quan đến dự án Luật sửa
đổi 5 luật thuế, đang được Bộ Tài Chính hoàn tất để trình Chính phủ và
Quốc hội.
Tại
buổi họp vừa nêu, bà Phạm Chi Lan nêu vấn đề ngân sách nhà nước luôn
bội chi, nợ công đang tăng rất cao, đe dọa đến an toàn tài chính quốc
gia nhưng nữ chuyên gia kinh tế nhấn mạnh nếu Nhà nước không giải quyết
qua việc giảm chi mà chỉ tập trung tăng thu của dân để đảm bảo ngân sách
là không công bằng với dân. Một trong những yếu tố quan trọng mà Chuyên
gia kinh tế Phạm Chi Lan đề nghị Bộ Tài Chính cần làm rõ là ai được lợi
và ai bị thua thiệt trong chi phí và lợi ích từ việc điều chỉnh 5 loại
thuế này. Bà Phạm Chi Lan còn quả quyết tốt nhất là Bộ Tài Chính không
nên tăng thuế VAT vì theo bà mức thuế VAT hiện nay đã đủ cao và đóng góp
rất lớn cho ngân sách, ở mức 27%.
Lý
giải về các đề xuất tăng thuế của Bộ Tài Chính trong thời gian qua,
Tiến sĩ kinh tế Phạm Chí Dũng đưa ra lập luận của ông với RFA trước sự
lo lắng của dư luận đối với các loại thuế như thuế tài sản, tăng thuế
bảo vệ môi trường, tăng thuế VAT…rằng Nhà nước đang tìm mọi cách để bù
vào ngân sách bị thiếu hụt nghiêm trọng :
"Ngân
sách trung ương đang trong cơn ‘quẩn cực’, có thể năm nay vẫn bội chi
tiếp tục từ 5, 5-6% GDP nhưng nguồn thu ngày càng giảm. Và nếu với tiến
độ thu như thế này, từ đầu năm 2017 cho đến nay thì năm nay có thể hụt
thu lên đến 11% so với dự toán đầu năm. Đây là con số rất cao. Do vậy,
chính quyền đang phải tìm mọi cách để thu thuế của dân".
Đài
Á Châu Tự Do ghi nhận mặc dù Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tại phiên họp
thường kỳ của Chính phủ vào ngày 30 tháng 8 nói rằng trước mắt chưa đề
cập đến việc tăng các loại thuế, phí, lệ phí ảnh hưởng đến doanh nghiệp,
thế nhưng cả doanh nghiệp và người dân bày tỏ sự bất mãn tột độ đối với
Chính phủ về chính sách thuế trong bối cảnh kinh tế tài chính của quốc
gia.
Cộng
đồng cư dân mạng so sánh chính sách thuế hiện hành không khác gì thời
thực dân Pháp, như ông Hồ Chí Minh nêu lên trong Bản Tuyên Ngôn Độc Lập
rằng "Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến xương tủy, khiến cho
dân ta nghèo nàn, thiếu thốn… Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lý, làm
cho dân ta, nhất là dân cày và dân buôn trở nên bần cùng".
Còn
một số các doanh nghiệp lẫn người dân mà Đài RFA trao đổi liên quan đến
dự án Luật sửa đổi 5 luật thuế đều bức xúc vì theo họ sớm muộn gì thuế
cũng sẽ tăng và "Nói chung ảnh hưởng đến đời sống mà tất cả là người dân
khổ".
Hòa Ái, phóng viên RFA
Nguồn : RFA, 01/09/2017