Quân đội không nên làm kinh tế (Hồng Thủy)

Nhưng sau khi Trung Quốc cải cách mở cửa, những đơn vị thuộc lực lượng vũ trang tham gia làm kinh tế đã làm xuất hiện ngày càng nhiều sĩ quan, quân nhân không lo huấn luyện, chỉ thích làm ăn và còn tranh giành quyền lợi với dân chúng. 

Tham nhũng hủ hóa bắt đầu từ đây, đội ngũ cán bộ chỉ huy quân đội nước này ngày càng xuất hiện nhiều trường hợp thoái hóa, biến chất. 

Theo Báo điện tử infonet.vn ngày 23/6, cùng ngày tại thành phố Hồ Chí Minh, Thượng tướng Lê Chiêm - Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã phát biểu về sân golf trong sân bay Tân Sơn Nhất và việc Quân đội sẽ chỉ đạo các đơn vị làm kinh tế sẽ dừng các hoạt động này, tập trung vào nhiệm vụ chính trị trung tâm

Những thông điệp được tướng Lê Chiêm nêu ra tại buổi làm việc về tình hình kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng của thành phố trong 6 tháng đầu năm 2017, khi được Thủ tướng chỉ định phát biểu:

“Chấp hành ý kiến của Chính phủ, hiện Bộ Quốc phòng đã ra lệnh dừng tất cả các dự án tại đây.

Ngày mai sẽ họp toàn bộ Bộ Quốc phòng để chuẩn bị văn bản báo cáo Thủ tướng. Chúng tôi sẽ chấp hành nghiêm theo quy hoạch của Chính phủ.

Các đồng chí yên tâm.

Dự án này từ năm 2007 được 8 bộ và Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. 

Cái này là do lịch sử để lại, vấn đề là chúng ta giải quyết như thế nào. Quan điểm của Bộ Quốc phòng là ưu tiên phát triển hàng không dân dụng.

Để xác định chỗ nào cần sử dụng, chỗ nào không cần thì sẵn sàng bàn giao cho thành phố để phát triển kinh tế. Đây là quan điểm của Thường vụ, Quân ủy Trung ương.

Quân đội không làm kinh tế nữa mà tập trung cho xây dựng chính quy hiện đại để bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân. 

Tất cả các doanh nghiệp quân đội phải cổ phần hóa, thoái vốn, chuyển ra ngoài hết, còn cái nào là phục vụ quốc phòng chứ không để làm kinh tế.”. [1]

Nhiệm vụ kết hợp kinh tế với quốc phòng có lẽ đã hoàn thành vai trò lịch sử

Cá nhân người viết cho rằng, chủ trương này của Thường vụ Quân ủy Trung ương là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với lòng dân cũng như yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng lực quốc phòng an ninh mà thực tế hiện nay đặt ra.

Chúng tôi thấy rằng, có lẽ việc các đơn vị quân đội tham gia làm kinh tế đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình. 

Sau khi kết thúc 4 cuộc kháng chiến vệ quốc, từ giành độc lập cho đến bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ trước các cuộc xâm lăng, đến cuối thập niên 1980 chúng ta đã duy trì một đội quân thường trực rất lớn.

Trước tình hình mới hòa bình, xây dựng và phát triển đất nước, một số đơn vị quân đội đã được giao nhiệm vụ mới, làm kinh tế kết hợp thực hiện nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu.

Người viết cho rằng, không thể phủ nhận trong những năm tháng khó khăn sau chiến tranh, đất nước bị bao vây cấm vận, các đơn vị kinh tế - quốc phòng đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức lao động, tăng gia sản xuất, ổn định đời sống.

Khi đất nước đổi mới, mở cửa và hội nhập mạnh mẽ, một số doanh nghiệp quốc phòng đã nhanh chóng khẳng định được thương hiệu, vị thế và chỗ đứng trên thị trường trong nước cũng như khu vực.

Tuy nhiên, bối cảnh hiện nay đã thay đổi, đặc biệt là cấu trúc an ninh địa chính trị, địa chiến lược ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung, Đông Nam Á nói riêng đang có những diễn biến hết sức phức tạp và khó lường.

Lúc này cần hết sức nâng cao cảnh giác, tăng cường sức sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng cho quân đội, trong tình huống độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh, quyền và lợi ích hợp pháp của quốc gia bị xâm phạm.

Đó là bài học từ suốt chiều dài lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, cũng như từ những sự kiện đã tác động mạnh đến cấu trúc an ninh khu vực và an ninh quốc gia của Việt Nam hiện nay, nhất là trong vài năm trở lại đây.

Những bài học từ Trung Quốc

Channel News Asia, Singapore ngày 23/6 đăng bài bình luận của Giáo sư Ng Ka Po từ Đại học Niigata cho rằng, chiến lược cải cách quân đội Trung Quốc đang giúp ông Tập Cận Bình chiếm thế thượng phong trong Đại hội 19, Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ diễn ra vào mùa thu năm nay.

Giáo sư Ng Ka Po cho rằng, chiến lược cải cách quân đội đang giúp các lực lượng vũ trang Trung Quốc tiến kịp các nước phương Tây, đồng thời chứng tỏ quyền lực của Chủ tịch Tập Cận Bình trong vai trò "lãnh đạo cốt lõi" của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Năm 2012 khi tiếp quản quyền lực sau Đại hội 18, Chủ tịch Tập Cận Bình lập tức bắt tay vào thực hiện kế hoạch cải tổ quân đội. 

Một tháng sau khi được bầu làm Chủ tịch Quân ủy trung ương, ông đã ban hành các quy định mới, bắt đầu cuộc chiến chống tham nhũng.

Hơn 50 sĩ quan và cựu sĩ quan cấp cao quân đội Trung Quốc đã bị truy tố vì tham nhũng, bao gồm 2 viên Thượng tướng, cựu Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương, một động thái chưa từng có tiền lệ.

Năm 2014, ông Tập Cận Bình quyết định hủy bỏ chế độ họp Quân ủy Trung ương mở rộng. 

Chủ tịch Trung Quốc thành lập một nhóm lãnh đạo nhỏ trong Quân ủy Trung ương để thúc đẩy cải cách quân sự và loại trừ sự tham dự của các cựu tướng lĩnh.

Sau hội nghị cải cách Quân ủy Trung ương vào mùa thu 2015, ông Tập Cận Bình quyết định cắt giảm 300 ngàn quân.

Đồng thời dưới sự chỉ đạo quyết liệt của ông, quân đội Trung Quốc đã nhanh chóng tái cấu trúc 7 đại quân khu thành 5 chiến khu, giải thể Bộ Tổng tham mưu - Tổng cục Chính trị - Tổng cục Hậu cần - Tổng cục Trang bị. [2]

Thay vào đó, Trung Quốc thành lập 15 cơ quan chuyên môn trực thuộc Quân ủy Trung ương do ông trực tiếp chỉ huy, quản lý 5 chiến khu, 4 quân chủng đến trực tiếp các đơn vị tác chiến.

Khác hoàn toàn với trước đây, sau khi tái cấu trúc, mệnh lệnh chỉ huy, diễn tập, tác chiến được ra trực tiếp từ Quân ủy Trung ương xuống thẳng Tư lệnh chiến khu / Tư lệnh quân binh chủng rồi xuống đơn vị tác chiến, không qua nhiều khâu trung gian như trước.

Đặc biệt lực lượng hải quân, không quân và tên lửa chiến lược được Trung Quốc ưu tiên phát triển cao độ. 

Bản thân Giáo sư Ng Ka Po cùng không ít nhà quan sát quốc tế thường tập trung vào khía cạnh chính trị nội bộ của hoạt động cải tổ này và dùng nó làm lăng kính đánh giá các động thái cải cách của nhà lãnh đạo Trung Quốc.

Tuy nhiên, cá nhân người viết cho rằng, đối với các nước láng giềng chịu tác động ảnh hưởng trực tiếp từ sự tăng cường sức mạnh quân sự Trung Quốc, đặc biệt là trên biển, trên không và lực lượng tên lửa chiến lược, cần có những nghiên cứu, đánh giá hết sức nghiêm túc.

Chúng tôi nhận thấy, mô hình quân đội Trung Quốc đang xây dựng gần giống với mô hình tổ chức và chỉ huy tác chiến của quân đội Hoa Kỳ.

Điều đáng nói là, mặc dù công khai họ vẫn tuyên truyền chống Mỹ và các giá trị phương Tây, nhưng Trung Quốc đang là nước "sao chép" chủ động và hiệu quả những gì làm nên sức mạnh quân sự Hoa Kỳ.

Hơn nữa, họ không muốn các nước láng giềng như Việt Nam phát triển quan hệ hợp tác với Mỹ - Nhật, nhất là về an ninh, quốc phòng.

Quay trở lại với mô hình mới của hệ thống chỉ huy quân đội Trung Quốc, chúng tôi cho rằng việc cải cách này có nhiều cái lợi cho họ.

Nó không chỉ đảm bảo mệnh lệnh chỉ huy, tác chiến và tiến hành các hoạt động quân sự chiến lược được phát đi rất nhanh chóng và thông suốt từ người đứng đầu nhà nước mà không bị cản trở bởi hệ thống quan liêu, phức tạp, cồng kềnh như cũ.

Quan trọng hơn, một hệ thống chỉ huy và tác chiến tinh gọn, hiệu quả, tập trung quyền lực vào lãnh đạo nhà nước thay vì một số tướng lĩnh quân đội, còn giảm thiểu tối đa các nguy cơ đảo chính quân sự như thỉnh thoảng vẫn thấy tại một số quốc gia.

Sức mạnh quân sự được đảm bảo sử dụng một cách thống nhất, hiệu quả và thể hiện ý chí của nhà nước, chứ không phải cá nhân tướng lĩnh.

Bên cạnh bài học tái cấu trúc quân đội và chống tham nhũng, Trung Quốc còn cho chúng ta thấy khả năng thay đổi và thích ứng rất nhanh của họ trước tình hình mới.

Trung Quốc tái cấu trúc quân đội để đáp ứng với yêu cầu của tác chiến hiện đại, nhiệm vụ hiện đại, mặc dù "nhiệm vụ" đó có thể bao gồm những hoạt động bên ngoài lãnh thổ của họ, thậm chí vượt giới hạn bảo vệ quyền lợi chính đáng, mà chủ yếu phục vụ cho mục đích trở thành siêu cường, bá chủ toàn cầu.

Thập niên 1980 Trung Quốc duy trì một đội quân thường trực rất lớn và chi phí nuôi đội quân này trở thành gánh nặng cho ngân sách. 

Ông Đặng Tiểu Bình khi đó quyết định thực thi chính sách "dùng quân nuôi quân, mỡ nó rán nó" để bổ sung nguồn ngân sách nuôi quân đội.

Ngày 4/5/1985, Quân ủy Trung ương và chính phủ Trung Quốc phê chuẩn Quy định tạm thời về việc các đơn vị quân sự tham gia sản xuất, kinh doanh và thương mại.

Hoạt động này đã phần nào giúp giảm bớt gánh nặng ngân sách nuôi đội quân thường trực. 

Nhưng sau khi Trung Quốc cải cách mở cửa, những đơn vị thuộc lực lượng vũ trang tham gia làm kinh tế đã làm xuất hiện ngày càng nhiều sĩ quan, quân nhân không lo huấn luyện, chỉ thích làm ăn và còn tranh giành quyền lợi với dân chúng. 

Tham nhũng hủ hóa bắt đầu từ đây, đội ngũ cán bộ chỉ huy quân đội nước này ngày càng xuất hiện nhiều trường hợp thoái hóa, biến chất. 

Khi ông Giang Trạch Dân thay ông Đặng Tiểu Bình làm Chủ tịch Quân ủy, đã quyết định thu hẹp dần số lượng các đơn vị vũ trang làm kinh tế.

Tháng 3/2016, Quân ủy Trung ương Trung Quốc dưới thời ông Tập Cận Bình đã có Thông báo dừng toàn bộ các hoạt động dịch vụ sinh lời của các đơn vị quân đội và cảnh sát vũ trang. [3]

Ngày 2/6 vừa qua, ông Trương Cao Lệ, Phó Thủ tướng và là 1 trong 7 ủy viên Thường vụ Bộ chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc đã chỉ đạo hội nghị về việc đẩy mạnh công tác dừng toàn bộ dịch vụ sinh lời trong các đơn vị quân đội, cảnh sát vũ trang. [4]

Ngày 23/6, tờ Nhân dân Nhật báo Trung Quốc đăng bài phỏng vấn một quan chức lãnh đạo Văn phòng Tổ lãnh đạo công tác dừng các dịch vụ sinh lời trong quân đội và lực lượng vũ trang Trung Quốc, vị này cho biết:

"Bước tiếp theo là phải đình chỉ tất cả các dự án mà đại đa số có vốn đầu tư lớn, liên quan nhiều đến dân sinh, lợi ích đan xen phức tạp. 

Cho nên tình hình mỗi ngày một phức tạp hơn, mức độ khó khăn tăng lên rõ rệt, nhiệm vụ rất nặng nề, cần có sự phối hợp rất chặt chẽ giữa các đơn vị với lãnh đạo chính quyền địa phương.". [4]

Qua truyền thông, chúng tôi được biết ông Tập Cận Bình giao trực tiếp cho người đứng đầu các tỉnh thành, Bí thư hoặc Chủ tịch tỉnh trực tiếp chỉ đạo việc dừng toàn bộ hoạt động dịch vụ sinh lời của các đơn vị vũ trang đóng quân trên địa bàn.

Chúng tôi không bàn đến khía cạnh chính trị nội bộ trong việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sắp xếp lại bộ máy nhân sự, đặc biệt là các lực lượng vũ trang.

Nhưng rõ ràng việc cải cách quân đội Trung Quốc rất đáng quan tâm bởi hai lẽ.

Thứ nhất, các nước trong khu vực có thể học hỏi được nhiều điều trong tư tưởng, cách nghĩ, cách làm của nhà lãnh đạo Trung Quốc để phát triển một đội quân tinh nhuệ và hạn chế tối đa tham nhũng, hủ bại.

Thứ hai, quan trọng hơn nữa, Việt Nam là một nước láng giềng có thể chịu ảnh hưởng, tác động trực tiếp bởi sức mạnh quân sự đang gia tăng của Trung Quốc khi hai bên còn tồn tại những tranh chấp, bất đồng, chúng ta càng phải tìm hiểu kỹ về họ.

Người viết thiết nghĩ việc tìm hiểu thực lực quân sự và ý đồ chiến lược của Trung Quốc quan trọng hơn rất nhiều những đồn đoán mang màu sắc bè phái chính trị, thanh trừng nội bộ.

Trong quá trình ấy, chúng ta cũng có thể học được nhiều bài học kinh nghiệm quý từ Trung Quốc trong việc nâng cao sức chiến đấu cho quân đội, mà trước mắt là giải pháp dừng tất cả các dịch vụ sinh lời, tập trung và huấn luyện, tác chiến mà quân đội Trung Quốc đang làm.

Với khuôn khổ một bài viết, chúng tôi xin được nêu vấn đề để cùng quý bạn đọc quan tâm rộng đường nghiên cứu trao đổi, ngõ hầu có những ý kiến thiết thực đóng góp cho việc tăng cường sức mạnh tổng hợp quốc gia, trong đó có quốc phòng.

Theo Báo Giáo Dục